واضح آرشیو وب فارسی:الف: راههایی برای درک زیبایی حقیقی
بخش فرهنگی الف؛ 8 شهریور 1395
تاریخ انتشار : دوشنبه ۸ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۲۱:۲۴
«زیبایی» نوشته: راجر اسکورتنترجمه: فریده فرنودفر و امیر رضاییناشر: مینوی خرد، چاپ اول ۱۳۹۳۲۲۴صفحه ، ۱۱۵۰۰ تومانشما میتوانید کتاب «زیبایی» را تا یک هفته پس از معرفی با ۱۰ درصد تخفیف از فروشگاه اینترنتی شهر کتاب آنلاین خرید کنید.****پرداختن به زیبایی و تشریح آن یکی از دشوار ترین کارهای دنیاست، نه به این دلیل که نویسندگان بسیاری به آن پرداخته و نظرات ضد و نقیضی داده اند، بلکه به این دلیل که اغلب ما گمان می کنیم در این زمینه صاحب نظر هستیم و به راحتی می توانیم تشخیص دهیم چه چیزی زیباست و چه چیزی از زیبایی بهره ای نبرده؛ از این گذشته یکی از دم دست ترین اظهار نظرهای غیرتخصص که عامه از آن برای اظهار نظر بهره می برند صفت زیبا بودن است (البته با معادل کلیشهایتر قشنگ)، اظهار نظری که واکنشی آنی و اغلب بدون تفکری استدلالی به یک سوژه هنری در زمینه های مختلف است. کتاب قشنگی (زیبایی) بود، فیلم قشنگی بود و...زیبایی امری است ذوقی و نسبی، بنابراین چگونه می توان بر مبنای داوری هایی این چنین پذیرفت چیزی فراتر یا فروتر از دیگری است؟ به خصوص که بحث زیبایی می تواند هرمقوله هستی شناختی را در بر بگیرد و اگر قرار باشد کیفیت واحد و مشخصی را به عنوان معیار عنوان کنیم، این کیفیت واحد چطور می تواند در اشیاء مختلف خود را نشان دهد؟اما مهمتر از اینها طرح یک بحث دیرینه است و آن چیزی نیست جز رابطه میان زیبایی و خیر؛ آیا ممکن است یک چیز غیر اخلاقی زیبا باشد؟ به عبارت دیگر خیر و زیبایی در دو راه متفاوت در حرکت باشند؟با طرح سوالاتی از این دست خواهیم دید در سطح بیرونی این بحث نیز هرچه پیش می رویم به سوالاتی جدی و در خور تعمق برمی خوریم که ابعادی کاملا فلسفی به بحث می دهند و حکایت از دیدگاه هایی متقابل دارند. حال فرض کنیم که این بررسی براساس رویکردهای فلسفی مختلف باشد که رهیافت های متفاوتی را در مورد زیبایی برای ما رقم می زنند.برای مثال اگر بخواهیم بر اساس الاهیات مسیحی به بحث وارد شویم، آن وقت زیبایی به عنوان ارزشی غایی مطرح شده در نسبت با حقیقت و خیر سنجیده خواهد شد. این نوع تلقی از تفکرات افلاطون و افلوطین مایه گرفته است درحالی اندیشمندی همانند نیچه نگاهی کاملا متفاوت به این مقوله و امر زیبا دارد. از سوی دیگر از از منظر هنر برای هنر زیبایی غایتی کاملا متفاوت با رویکرد رئالیسم سوسیالیستی دارد که به مدت هفتاد سال در شوروی سابق، رویکرد غالب در خلق آثار هنری بوده است.با این اوصاف بالاخره زیبایی چست؟ و تکلیف آنکه در تلاش است به دریافتی درباره آن برسد چیست؟کتاب «زیبایی» اثر راجر اسکروتن که با ترجمه فریده فرنودفر و امیر نصری به همت نشر مینوی خرد به بازار آمده، اثری ست که به این مقوله می پردازد و به شکلی مستدل به این پرسش ها پاسخ میدهد. به خصوص که اسکروتن با طرحی کاملا حساب شده به سراغ این موضوع به ظاهر ساده اما در واقع پیچیده می رود. بنابراین مجموعه کاملی از رهیافت ها و دریافت های مختلف و کلیدی درباره زیبایی را بررسی کرده و به خواننده عرضه می کند.اسکروتن در این کتاب با رویکردی تحلیلی و زبانی علمی و مستدل به وجوه مختلف زیبایی و رهیافتهای درک آن می پردازد. او در همان ابتدای کتاب تکلیف خود را با مخاطب روشن میکند و تصویری کلی از بحث را پیش روی او می گذارد:«زیبایی میتواند تسلیبخش، مشوش کننده، مقدس یا نامقدس باشد؛ زیبایی می تواند مسرت بخش، جذاب، الهام بخش یا خوف برانگیز باشد. زیبایی خواهان توجه است...اگر کسانی نسبت به آن بی تفاوت اند، قطعا به این دلیل است که درکی از آن ندارند.» (مقدمه کتاب)با اتخاذ این استراتژی در واقع اسکروتن به دنبال آن است که بستری برای درک انواع زیبایی را فراهم سازد که جایی برای بی توجهی به شکلهای نامتعارف و کمتر درک شده زیبایی نداشته باشد و در عین حال به شیوه رهیافت به آنها نیز اشاراتی دارد. البته او برای این منظور از منظومه فلسفه غرب سود می جوید، بنابراین از آن زیبایی سخن می گوید که در فلسفه غرب مورد تبیین قرار گرفته است. البته استفاده از چنین استدلالی هایی باعث محدود شدن مخاطبان آن نیست، چرا که او به گونه ای استدلال های خود را مطرح می کند کارکردی فراگیر داشته باشد.یکی از ویژگی های کتاب حاضر برخورداری از مقدمه ای هرچندکوتاه، به قلم راجر اسکروتن، برای ترجمه فارسی آن و خطاب به مخاطبان ایرانی ست. او در این مقدمه کوتاه به نکات جالب و مهمی اشاره کرده است که خلاصه وار نشان دهنده دیدگاه او نسبت به وضعیت هنر و زیبایی در این روزگار است، دیدگاهی که باعث می شود نوشتن چنین اثری برای او به عنوان یک ضرورت مطرح شود . اسکروتن بر این عقیده است که در این روزگار ارزش های سودجویانه مانع از توجه جدی به زیبایی بوده و از این سبب حریم آن مورد تجاوز قرار گرفته است. او زيبايی واقعی را واجد ارزشی حقیقی و فراگیر ارزیابی می کند و آن دارای ریشه در طبيعت عقلانی آدمی می داند. از منظر اسکروتن زیبایی نقش مهمی در شکل بخشیدن در عوالم انسانی دارد.از اسکروتن پیشتر کتابهایی در حوزه فلسفه در ایران ترجمه و منتشر شده است اما بی گمان اثر حاضر یکی از جذاب ترین آثار او در این میان محسوب می شوند. او بیشتر فیلسوفی عمومی محسوب می شود و در این کتاب نیز اگر چه به مفاهیم فلسفی ارجاع داده و گاه به زبانی فلسفی نزدیک شده است اما از آن زبان فنی و تخصصی فلسفه فاصله گرفته و آن را برای دایره ای وسیع تر از مخاطبان خواندنی و کارآمد ساخته است.کتاب حاضر از ۹ تشکیل شده است: داوری درباب زیبایی، زیبایی انسانی، زیبایی طبیعی، زیبایی روزمره، زیبایی هنری، ذوق و نظم، هنر و اروس، گریز از زیبایی و تاملات پایانی.در یک جمع بندی کلی مهمترین حسن کتاب حاضر نه رویکرد فراگیر و گاه عمومی نویسنده به بحث زیبایی و نه رهیافت غیرتاریخی او به این موضوع که ارائه بستری برای درک زیبایی از منظرهای فلسفی است که در این جا به زبانی قابل فهم از چرایی آن سخن گفته شده است.اسکروتن اگر چه نشان می دهد، هر دیدگاه فلسفی به چه رهیافت از هنر می انجامد، اما در این میان مخاطب را در مسیری قرار نمی دهد که مبنای آن صرفا پذیرش یکی از این دیدگاه ها باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 64]