واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: کنترل جمعیت، اصلاح الگوی مصرف یا هر دو، کدام یک از ورود ایران به یک بحران جلوگیری می کند؟ اما آیا اصلا می توان از این بحران جلوگیری کرد؟ محمدجواد محمودی، رئیس پیشین موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور نظر متفاوتی دارد، او با افزایش جمعیت مخالف نیست و می گوید اصلاح […]کنترل جمعیت، اصلاح الگوی مصرف یا هر دو، کدام یک از ورود ایران به یک بحران جلوگیری می کند؟ اما آیا اصلا می توان از این بحران جلوگیری کرد؟ محمدجواد محمودی، رئیس پیشین موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور نظر متفاوتی دارد، او با افزایش جمعیت مخالف نیست و می گوید اصلاح الگوی مصرف به تنهایی می تواند ایران را از بحران نجات دهد: مشکل الگوی مصرف است، اگر الگو مصرف را درست کنیم افزایش جمعیت هیچ اشکالی ندارد.چه سیاست جمعیت افزایشی باشد چه کاهشی، باید اصلاح الگو مصرف صورت بگیرد. اگر مدیریت درست باشد تا ۱۲۰ میلیون نفر جمعیت را هم می توان کنترل کرد! پس آیا واقعا نیازی به کنترل جمعیت نیست؟ و اصلاح الگو مصرف کافی است؟ با این فرض که منابع آب تجدید پذیر ۸۸ میلیارد متر مکعبی ایران ثابت بماند، ایران قابلیت نگهداری جمعیت حدود ۹۰ میلیون نفری را دارد و افزایش جمعیت ایران را می تواند ایران از یک بحران وارد یک “بحران شدید” کند؛ همانطور که در ده ها سال گذشته این روند افزایش جمعیت و کاهش منابع آبی ایران را از یک شرایط خوب وارد یک شرایط بحرانی کرده است. بر اساس آمار بانک جهانی سرانه آب ایران در سال های مختلف به این شکل بوده است: همه کارشناسان معتقدند الگوی مصرف آب در ایران هم اشتباه است و این هم از منابع آب تجدیدپذیر کشور کم می کند، عباسی، رئیس موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور دراین باره می گوید: رابطه جمعیت و منابع زیست محیطی که آب هم یکی از اینهاست، بر اساس شاخص ردپای بوم شناختی، که اثرات انسان بر زیست بوم را اندازه گیری می کند، بررسی می شود. در ایران با توجه به الگوی سرانه مصرف فعلی ۲٫۷ هکتار جهانی، سه برابر ظرفیت تحمل کشور (۰٫۸ هکتار جهانی) از منابع استفاده می شود. اما حتی اگر این اصلاح الگوی مصرف را نادیده بگیرم، مشکلات دیگری وجود دارد و ثابت ماندن منابع آب تجدید پذیر ایران تقریبا غیرممکن است؛ حتی اگر اصلاح الگوی مصرف به شکل کامل صورت بگیرد براساس توافقی که حدود یک سال پیش سران جهان در پاریس به آن رسیدند دما جهان حدود ۱٫۵ درجه سلسیوس دیگر افزایش می یابد و این یعنی کاهش ۳۰ میلیارد متر مکعب دیگر آب از منابع کشور در این صورت بر اساس تحقیق “جمعیت و منابع آب: یک تعادل ظریف” ایران اگر جمعیتی بیش از ۵۸ میلیون نفر داشته باشد وارد یک بحران می شود، این در صورتی است جمعیت ایران تا سال ۲۱۰۰ حداقل به ۶۹ میلیون نفر می رسد، پس آیا ورود ایران به یک بحران حتمی است؟ بند ۹ سیاست های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری توجه به آب و کیفیت جمعیت البته در سیاست های جمعیتی ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری هم دیده می شود. در بند ۹ این سیاست ها چنین آمده است: «باز توزیع فضایی و جغرافیای جمعیت متناسب با ظرفیت زیستی با تاکید بر تامین آب با هدف توزیع متعادل و کاهش فشار جمعیتی». رئیس موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور درباره این بند می گوید: در بند ۹ سیاستها به “بازتوزیع فضایی و جغرافیایی جمعیت، متناسب با ظرفیت زیستی با تاکید بر تامین آب با هدف توزیع متعادل و کاهش فشار جمعیتی” اشاره شده است. بنابراین، ضمن اینکه تسهیلات لازم برای تشکیل خانواده، فرزندآوری، و سلامت جامعه ارائه می شود، رابطه جمعیت، محیط زیست و سایر منابع موجود بایستی مدنظر مسئولان و سیاست گذاران جمعیتی قرار گیرند. با توجه به میزان آب تجدید پذیر ایران و با توجه به این بند، اگر کنترل جمعیت صورت نگیرد، می توان گفت دولت (هر دولتی) بند ۹ این سیاست ها را اجرا نکرده است و این اتفاق ایران را وارد بحران شدیدی می کند. شرایط بحرانی برخی از کشور های دیگر شرایط کشورهایی که وارد چنین بحرانی شده اند چگونه است؟ میانگین سرانه مصرف آب در جهان در سال ۲۰۱۴ حدود ۵۲۹۰ متر مکعب به ازای هر نفر بود، اما با این وجود کشورهای وجود دارند که مانند ایران هم اکنون در حال ورود به بحران آبی هستند که کشورهایی مانند کنیا، جیبوتی، الجزیره، عربستان، مصر، امارات، عراق، لبنان، عمان، سنگاپور و … درگیر آن هستند. شرایط در کشورهای خاورمیانه بسیار بحرانی است، برای مثال سرانه مصرف آب در عربستان ۷۹ متر مکعب است، اما این کشورها با استفاده از آب شیرین کن و انجام دادن هزینه هایی زیاد، جلوی شدت گرفتن بحران آب را در کشورشان می گیرند. برای مثال عربستان برنامه ریزی کرده است که با ۵۶۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه گزاری در طول ۹ سال، ۱۰ آب شیرین کن بسازد، این در حالی است بودجه وزارت نیرو ایران ۷۲۰۰ میلیارد تومان است. آب شیرین کن ها آسیب های محیط زیستی زیادی هم به جز این هزینه های خود دارند، برای مثال منجر به شور شدن آب دریا می شوند و بسیاری از گونه های حیوانی در معرض انقراض قرار کی گیرند اتفاقی که هم اکنون در خلیج فارس رخ داده است؛ معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت از مخیط زیست روز یکشنبه این شوری را تایید کرد و گفت: بر اساس مطالعه ای کانونی شوری خلیج فارس در ۵۰ سال اخیر ۱٫۵ درصد افزایش یافته است. داوود میرشکار، مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان محیط زیست هم از پیامد های این شوری می گوید: پنج گونه لاک پشت دریایی و ۵۰ گونه از آب سنگ های مرجانی در کنار ماهی های زینتی و ماهیان استخوانی، در معرض انقراض هستند. با این وجود شرایط کشورهایی که سرانه مصرف آب آنها زیرا ۱۰۰۰ متر مکعب است و به هر دلیلی (هزینه های زیاد، نبود دریا و …) نتوانستند از آب شیرین کن ها استفاده کنند به کجا رسیده است ؟ سوریه: سرانه مصرف آب در سوریه حدود ۳۵۰ متر مکعب در سال است و این بحران های شدیدی را در این کشور به وجود آورده است. برخی حتی معتقدند علت جنگ در سوریه کمبود آب است. در سال ۲۰۰۶، خشکسالی شدیدی در سوریه اتفاق افتاد، کشاورزان ۷۵ درصد محصولات خود را از دست دادند و این خشکسالی که با نبود آب در این کشور بود نارضایتی در مردم ایجاد کرد، نارضایتی که در این کشور آرام آرام منجر به جنگ شد. هومان لیاقتی رئیس صندوق ملی محیط زیست در این رابطه در میزگردی در خبرآنلاین گفت: هنگامی که کشاورز آب کافی ندارد، بافت اجتماعی از بین می رود و در نتیجه مشکلات اقتصادی به وجود می آید. در این زمان گروه های تروریستی و رادیکال بستر خوبی را برای نفوذ پیدا می کنند. کنیا: کنیا با ۴۵ میلیون نفر جمعیت یکی دیگر از کشورهایی است که دچار بحران آب است، سرانه مصرف آب در این کشور حدود ۴۵۰ مترمکعب است، ۱۷ میلیون نفر به آب پاک دسترسی ندارند، سالانه ۳۲۰۰ نفر به علت بیماری های ناشی از کم آبی کشته می شوند و در نتیجه تنش های داخلی و خارجی زیادی در این کشور بر سر آب وجود دارد. مردم این کشور نه تنها با خود بلکه با مردم کشور اتیوپی هم مشکل آب دارند، در طول ۱۰ سال گذشته حدود ۴۰۰ نفر از اهالی کنیا بر سر این تنش ها کشته شده اند. یمن: برخی معتقدند شاید مشکلات آبی در یمن حتی از جنگ این کشور خطرناکتر باشد. سرانه مصرف آب در این کشور ۸۰ متر مکعب است. ۸۰ درصد مردم این کشور به آب دسترسی ندارند و پیش بینی می شود شاید یمن اولین کشوری باشد که منابع آب تجدید پذیر آن تمام شود. مصر: تابستان پارسال گاردین در رابطه با شرایط مصر نوشته بود: «در یک روز گرم تابستانی، شایعه شد که کامیون های حامل آب قرار است بیایند، بعد از دقیق ای ۱۰۰ نفر مرد و زن با ظرف های خود خیابان ها را بستند.» شرایط در مصر هم بسیار بحرانی است و گفته سازمان ملل تا ۱۰ سال دیگر این کشور وارد یک بحران مطلق آب می شود، یکی از اهالی مصر در این رابطه گفت: انگار ما به زمان گذشته بازگشته ایم و منتظر کامیون های حامل آب می مانیم! یکی از دلایل اصلی این بحران آب در مصر هم افزایش جمعیت است.
شنبه ، ۶شهریور۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]