واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: اگرچه ماجراي تخريب خانه هاي تاريخي در حاشيه حرم احمد بن موسي (ع) و در گيري هاي مرتبط با آن سابقه طولاني دارد ولي گزارشها نشان از آن دارد كه تخريب خانه هاي تاريخي اطراف اين آستان مقدس همچنان ادامه دارد. در حال حاضر مسئولين عمران و توسعه حرم، آسايش و دسترسي بيشتر زائرين را بهانه اين اقدام شان ميدانند و مسئولين ميراث فرهنگي و گردشگري نيز در سكوتي مبهم قرار دارند.
به گزارش «تابناك» در سال هاي اخير بافت تاريخي شهر شيراز به عنوان يكي از شهرهاي ارزشمند و داراي سرمايه هاي تاريخي و هويتي فراوان ايراني، بارها مورد تعرض و تخريب انساني قرار گرفته است و در حال حاضر نيز مسئولين طرح توسعه حريم آستان شاهچراغ (ع) همچنان با عزمي جدي در حال ادامه پروژه توسعه حريم امامزاده و تخريب بناهاي تاريخي اطراف حرم هستند و معتقدند سهولت دسترسي به حرم و آسايش زائرين بر بناهاي تاريخي شهر شيراز ارجحيت دارد.
توضيح آنكه از ۱۶ سال پیش تا كنون همواره بناهاي ارزشمند و تاريخي شهر شيراز در طرح هاي مختلف توسع هاي و عمراني مورد تخريب قرار گرفته است. براي مثال در اوايل دهه 80 و در طرح بینالحرمین شهر كه با هدف اتصال آستان شاهچراخ (ع) به آستانه علاءالدین حسین صورت گرفت، هفت هکتار از بافت تاریخی شیراز توسط شهرداری تخریب شد و حدود ۸۷ خانه تاریخی و چند حمام، مدرسه و مسجد تاریخی از بین رفتند.
امروزه و پس از گذشت چندين سال، باز هم عزم مسئولين براي توسعه بیشتر بینالحرمین و افزایش محدوده شاهچراغ سبب شده است تا ۵۷ هکتار از بافت تاریخی شیراز كه در محدوده طرح توسعه اي قرار دارد در معرض خطر تخريب قرار بگيرد.
پيشتر مسئولين سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تخريب خانه هاي تاريخي اين منطقه از جمله حدود ۱۰ خانه تاریخی در معبر طرح توسعه حرم شاهچراغ (ع) به حضرت علاء الدین حسین (ع) را اقدامي احساسي و فاقد مطالعات دقيق دانسته بودند.
با اين حال در خرداد سال 94 و پس از افزايش انتقادات مردمي نسبت به مسئولين سازمان ميراث فرهنگي كشور مبني بر بي توجهي و كم كاري در برابر تخريب بافت تاريخي شهر، رئيس سازمان ميراث فرهنگي با بيان اين مطلب كه اين بناها ثبت ملي نبوده اند، تلاش كرد تا مسئوليت و اتهام كم كاري را از شانه اين سازمان بر دارد.
در اين بين نكته جالب اين است كه «غلامرضا میثاقیان» مدیر کل حفظ و احیا بناها، بافتها و محوطه های تاریخی در رابطه با چرايي حجم پايين آثار ملي به ثبت رسيده در برابر آثار موجود صريحاً گفته است: «اگر یک اثر را ثبت کنیم، وظیفه سنگینتری در حفاظتش نیز خواهیم داشت، در حالی که بودجه ما کفاف همین اثرهای ثبت شده را نیز نمیدهد.».
به نظر می رسد امروزه عدم ثبت یک اثر ملي به راه گریزی برای سازمان میراث فرهنگی تبدیل شده است تا بر اساس آن بتواند؛ در برابر مسئولیتی که در زمینه حفاظت آثار تاریخی دارد، شانه خالی کند. چرا كه مدیر کل حفظ و احیا بناها، بافتها و محوطههای تاریخی در بخش ديگري از اظهارات خود در مورد بناهاي حاشيه اي آستان مقدس شاهچراغ (ع) گفته است: « این بافت ارزشمند است و تمام آن باید ثبت شود، اما فرآیند آن فوری و با تعجیل نیست. ما خیلی متأسفیم که چنین اتفاقی افتاده است. حقیقت این است که ما آنقدر بنای تاریخی داریم که متوجه نیستیم که چه ارزشی در اختیارمان قرار گرفته است، در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا حسرت این داشتهها را میخورند.»
بر اين اساس به خوبي مشاهده مي شود كه مسئولين سازمان ميراث فرهنگي از سويي باور دارند كه بناهاي تاريخي شهر شيراز در جريان طرح هاي توسعه اين شهر در معرض خطر هستند و از سويي نيز در هنگام مورد سئوال قرار گرفتن اين امكان را دارند تا با طرح بهانه ثبت ملي نبودن آثار از انتقادات مبني بر چرايي مقابله نكردن با تخريب فرار كنند.
اين اظهارت مسئولين سازمان ميراث فرهنگي كه از سويي ارزشي بودن بناهاي اطراف امامزاده احمد بن موسي (ع) را قبول دارند و از سويي به دليل ثبت ملي نبودن بهانه اي براي چرايي عدم دخالت دارند در حالي است كه در رابطه با طرح هاي جديد توسعه در حريم امامزاده شاهچراغ (ع) «سید مجتبی انوار» معاون عمران و توسعه آستان احمدی و محمدی (ع) معتقد است، اگرچه در برنامه هاي پيش رو و اتصال خيابان 9 دي به بلوار سيبويه تعداد محدودي خانه تاريخي غير ثبتي و با ارزش وجود دارد كه تخريب خواهد شد، ولي به دليل محدود بودن و غير ثبتي بودن اين بناها مشكلي در تخريب و اجراي طرح وجود نخواهد داشت.
اين مقام مسئول كه تنگ بودن كوچه ها و خيابان هاي حاشيه امامزاده را دليل اصلي اجراي طرح هاي توسعه اي ميداند، بر اين عقيده است كه اجراي اين پروژه هاي جديد در نهايت منجر به فراهم شدن دسترسي هاي آزاد و از بن بست خارج شدن برخي ضلع هاي امامزاده ميشود.
معاون عمراني و توسعه آستان احمدي و محمدي (ع) اخيراً و در يك گفت و گوي رسانهاي در رابطه با چرايي تخريب بناهاي تاريخي و عدم اهتمام مسئولين به احياي اين بافتهاي ارزشمند اعلام گفت: احیای گذرهای تاریخی بیشتر بحث گردشگری است تا زیارتی و یک زائر که از شهری دور آمده آنقدر خسته است که توان گذر از کوچه و پسکوچههای متعدد بهعنوان گذر تاریخی را ندارد و میخواهد هر چه سریعتر به محل زیارت خود برسد.
موضع و نگاه تخريبي توسعه اي معاون توسعه و عمراني آستان شاهچراغ (ع) در حالي است كه برخي مسئولين شوراي شهر شيراز از جمله «کیوان نریمانی» مشاور کمیسیون گردشگری و زیارت شورای اسلامی شهر شیراز معتقدند: شكافتن بافت تاريخي و ارزشي شهر شيراز نمي تواند راهكار مناسبي براي دسترسي بيشتر به حرم احمد بن موسي (ع) باشد.
اين كارشناس مسائل شهري دليل اصلي تعرض به آثار تاريخي و تخريب آنها را خروج آستان مقدس شاهچراغ از بن بست و رساندن جمعيت حداكثري به اين مكان ميداند. با اين حال« نريماني» عقيده دارد براي رسيدن به اين هدف لزوماً نياز نيست كه بافتهاي تاريخي شهر شيراز تخريب شوند و اساساً اين سيستمهاي ضربتي مشكلي را حل نميكند.
«نريماني» عقيده دارد براي حل اين مشكل و رساندن جمعيت بيشتر به صحن زيارتگاه ميتوان با بهرهبرداري از تكنولوژيهاي نوين شهري مانند «تراموا» که سروصدا و بینظمی خودروهای متعدد و هزینههای کلان تعریض را ندارد و از سویی کمترین عرض را اشغال ميكند و در هر فضای تنگی قابلاجرا است، به هدف نهايي يعني خارج كردن آستان زيارتي احمد بن موسي (ع) از بن بست دست يافت.
اين كارشناس و مسئول شهري شهر شيراز آسيب نديدن به بافت تاریخی شهر، مصرف انرژی پاک و جلوگيري از افزايش آلودگی شهري را از جمله محاسن جايگزيني طرح هاي نوين به جاي طرح هاي سنتي مي داند.
جدا از اظهارات «نريماني» مشاور کمیسیون گردشگری و زیارت شورای شهر شیراز در رابطه با امكانهاي ديگر حل مشكل دسترسي زوّار به امامزاده احمد بن موسي (ع)، «سید محمد بهشتی شیرازی» استاد دانشگاه و رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معتقد است در ماوراي توجيهاتي كه براي توسعه فيزيكي آستان مقدس امامزاده شاهچراغ (ع) مطرح ميشود اهداف ديگري وجود دارد.
اين استاد دانشگاه در رابطه با برخي تخريب و تعرض ها به حريم امامزاده به رسانه گفته است: متاسفانه یکی از گرفتاریهایی که وجود دارد این است که قیمت تمام شده قبر در حرم شاهچراغ از قیمت تمام شده گرانترین ساختمان کشور بیشتر است. حضورزواّر و ارزشهای تاریخی و اسلامی که مطرح میشوند، در واقع نوعی پنهان شدن پشت عناوین زیبا و تلاشیبرای مخفی کردن انگیزههای اصلی برخی افراد است. باید دید قیمت قبر در آنجا چقدر است. تا زمانیکه چنین انگیزههایی وجود دارند که افراد بتوانند قبر بکنند و بفروشند، چنین مسایلی وجود دارد. راهكار اصلي خروج از دايره اختلافات را در اين مي داند كه همه به اجرای قانون برگردند.
بنابر آنچه آمد مشاهده مي شود كه در رابطه با طرح هاي توسعه اي حريم امامزاده شاهچراغ (ع) گمانه ها و اختلافات عديده اي وجود دارد كه به گفته «رضا محمديان» يكي از اعضاي شوراي شهر شيراز باعث شده است، هر کس تنها به دنبال اثبات خود باشد، میراث فرهنگی تنها گردشگری دارای سود اقتصادی را در حوزه کار خود میداند، راه و شهرسازی تنها از منظر سختافزاری موضوع را مینگرد، تولیت حرم میخواهد بیشترین راه را بهسوی خود باز کند، سید علاءالدین حسین پیاده راههای دسترسی به خود را بررسی میکند و مشاور روی طرح تفصیلی تمرکز کرده، مدیران بافت تلفیق پیاده و سواره را مطرح میکنند و مدیران شهرداری هم سیستمهای نوین حملونقلی را مدنظر دارند.
با اين حال دو حقيقت غير قابل انكار يعني تسهيل در امكان دست رسي زوّار به امامزاده شاهچراغ (ع) و حفظ بي چون و چراي آثار ارزشي تاريخي حتي اگر به ثبت ملي نرسيده باشند بايد توأمان در دستور كار مسئولين استاني و شهري در شيراز باشد و بايد گفت تحت هيچ شرايطي نمي توان يكي از اين مهم ها را قرباني مهم ديگر كرد.
۳۱ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۲:۵۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 136]