واضح آرشیو وب فارسی:سراج24: یازدهمین جشنواره تئاتر رضوی در حالی هفته گذشته پرونده اش علی الظاهر در بجنورد بسته شد که می توان از آن به عنوان یکی از پرمخاطب ترین جشنواره های سالهای اخیر نام برد. حال این سوال مطرح است که وجود چنین جشنواره ای در تهران می توانست ظرفیت افزایی کند.به گزارش سراج24 ،جشنواره تئاتر رضوی را باید به نوعی تنها جشنواره سراسری تئاتر با رویکرد مذهبی دانست. در زمانی که دیگر خبری از جشنواره «صاحبدلان» یا «تئاتر عاشورایی» نیست؛ رضوی تنها عرصه اراده آثاری است با مضامین مذهبی و دینی. البته شاید برخی سوگواره خمسه یا جشنواره سوره ماه را نیز نام برند؛ اما سوگواره خمسه تنها سه سال از آغازش می گذرد و جشنواره سوره ماه درگیر فراز و نشیبهای بسیار بوده است. با این حال، مناسبتهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی کشور همواره متمایل به داشتن عرصه هایی با موضوعیت مذهب و دین بوده است. در این موقعیت توجه به الگوهای سنتی چون تعزیه با مرور زمان کمرنگ شده و متاسفانه با رویکرد و نگاه اشتباه توسط سیاستگذاران مهمترین هنر دینی عرصه نمایش به یک اثر موزه ای تبدیل شده است. پس عجیب نیست که پرده خوانی و شبیه خوانی را تنها در محافلی چون افتتاحیه ها و اختتامیه ها شاهد باشیم و از بد ماجرا این کهنسالان این هنر کهن هستند که هنوز بار ماجرا را به دوش می کشند. در چنین احوالی مشخص نیست که هنر دینی واجد اهمیت است یا خیر. اگر مهم است پس چرا عرصه مناسبی برای تجلیش وجود ندارد و ساحتهای اصلیش موزه ای شده اند و اگر مهم نیست؛ چرا همواره در فضای رسانه ای از داشتن دم زده می شود. جواب این سوالها مشکل است. هر کسی هم چیزی می گوید. برخی از علاقه قلبی می گویند و از فقدان امکانات و برخی که امکانات در دستشان است، تنها به مقوله تئاتر دینی و مذهبی نگاه بیلانی دارند. جریانی که می تواند هر مدیری را در عرض هفت شبانه روز طرفدار هنر دینی کند. از همین روست که در پایتخت رویدادهای فرهنگی - این تمرکزگرایی درد کنونی فرهنگ کشور است - هیچگاه یک عرصه نمایشی ثابت و متمرکز شکل نگرفته است. حتی در رقابت ساخت سالنهای نمایشی، خبری از ساخت سالن تئاتر در حوزه نمایش دینی وجود ندارد. حال کمی از این مرکزیت زجرآور فاصله بگیریم و نگاهمان را به سمت و سوی مرزهای شمال شرقی کشور معطوف کنیم. منطقه ای که تکثر فرهنگیش قابل توجه است و ترکیب جمعیتی آن در هیچ جای کشور تکرار نمی شود. در چنین وضعیتی یک نگاه قالب وجود ندارد و جامعه برای بقای خود مستلزم آن است که کلیت خود را با تمام جوانب بپذیرد. در نتیجه فرقی میان کرد و ترک و ترکمن نیست و جامعه یکدست و یک پارچه با تمام جوانب سنتی - مذهبی خود پایا می ماند. بجنورد گل سرسبد منطقه ای است که تعامل فرهنگی توأم با احترام در آن می درخشد و این شهر میزبان جشنواره ای می شود که ساحتش مذهب است. این ساحت مذهبی در نگاه نخست متعلق به بخشی از جامعه بجنورد است و شاید به سبب تفاوت دیدگاه های مذهبی مورد قبول بخشی از جامعه واقع نشود؛ ولی چنین نیست. جشنواره تئاتر رضوی - که واژه رضوی ظاهراً محدودگر است - برای یازدهمین دوره، میهمان شهر بجنورد بوده است. جشنواره رضوی در وانفسای اوج و فرودهای دیگر جشنواره های مذهبی تئاتر، به یک پایایی مناسب دست یافته است. در حالی که شهرهای بزرگ کشور از داشتن یک سالن بلک باکس حرفه ای محرومند، بجنورد صاحب سالنی حرفه ای در ابعاد بزرگ است. این سالن حرفه ای نیز از الطاف جشنواره رضوی احداث شده است تا میزبانی شایسته برای آثار مذهبی باشد. سی و چند سال تمرکز فرهنگی در تهران حریف چند سال میزبانی یک تک جشنواره در بجنورد نشده است. اما داستان به همین جا ختم نمی شود. برای کسانی که در ایام جشنواره رضوی میهمان شهر بجنورد بوده اند، این تجربه مشترک است که فضای شهری در تسخیر جشنواره بوده است؛ چیزی شبیه رویداد تئاتر خیابانی در مریوان. مدیریت شهری به شکل یک پارچه از یک رخداد فرهنگی حمایت کردند. بیشتر بیلبوردهای شهر تبلیغ جشنواره بوده و صدا و سیما مرکز استان در ساعات اجرای نمایشها و حضور مردم در سالنهای نمایش گزارش زنده پخش می کند. رادیو خراسان شمالی برنامه ثابتی برای جشنواره فراهم می کند و اتوبوس رانی برای رفاه حال شرکت کنندگان، در مسیرها مابین کمپها و سالنها خدمات رسانی می کند. با آنکه امکانات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی محدود است؛ اما شرایط برای عموم مردم و خبرنگاران مهیاست. سعی می شود رفاه عمومی در شکل حداقلی فراهم باشد و نتیجه استقبال عمومی از جشنواره است. به تهران بازگردیم و نگاهی به جشنوراه سوره ماه بیاندازیم. جشنواره ای که زمانی برای خود کیا و بیایی داشت و از دل آن هنرمندان بسیاری شناخته شدند؛ اما این روزها به چند سالن محبوس در حصار حوزه هنری ختم شده است. با نگاهی به چند دوره اخیر این جشنواره می توان فهمید، جشنواره فاقد مخاطب است. تماشاگرانش دوستان و رقیبان هنرمندان روی صحنه است و سکوت خبری و عرصه تبلیغات شهری آن میل به صفر دارد. تا جایی که می توان گفت دیگر وجودش تاثیری بر جریان تئاتری کشور ندارد و صرفاً از سر کاری انجام دادن توسط حوزه هنری برگزار می شود. خلوتی جشنواره سردی هنرمندی می شود که قصدش فعالیت در حوزه تئاتر دینی بوده است. در مقابل، جشنواره رضوی در بجنور تجربه ای متفاوت است. نمایش «سردار» نادر برهانی مرند در یک شب، سه اجرا می رود و بخشی از مخاطبان از دیدن این نمایش صد دقیقه ای محروم می شوند. نمایشهای هرمندان قمی - علی فرحناک و محمدرضا خاتمی - تنها با بخشی از مخاطبانشان اجرا می شود و تعداد زیادی از بجنوردی ها در صف ورود به سالن می مانند. دو سالن بزرگ شهر که مختص به همایشهاست با حداکثر ظرفیت میزبان اجراهای جشنواره می شوند و شبهای پررونقی برای تئاتر بجنورد رقم می زنند. حال سوال این است که اگر جشنواره رضوی، در مقام یک جشنواره مذهبی در تهران برگزار می شد، پس از یازده دوره وضعیتش به شکلی بود. آیا در شهر چند میلیونی تهران می شد حجم مخاطب شهر چند صد هزار نفری بجنورد را جذب کرد؟ آیا مدیریت شهری از واگذاری عرصه های تبلیغاتیش به دستگاه فرهنگی استقبال می کرد؟ آیا امکانات شهری در اختیار جشنواره قرار داده می شد؟ آیا ائمه جمعه تهران همانند امام جمعه بجنورد در مراسم مربوط به جشنواره شرکت می جستند و در رثای آن سخنرانی می کردند؟ آیا روحانیون تهرانی - آن طور که در بجنورد رخ داد - مخاطب جشنواره می شدند؟ آیا دستگاه فرهنگی و مذهبی کشور به توسعه زیرساخت هنر دینی اهتمام می ورزیدند؟ جواب این سوال بدون شک خیر است. پس باید امید داشت تئاتر رضوی با تمام کم و کاستی هایش در بجنورد ماندگار شود تا شاید زمانی این شهر همانند مریوان - به عنوان تئاتر خیابانی روترین مردم ایران - رکوردی را جابه جا کند تا مسئولان فرهنگی دریابند، فرهنگ تهران نیست. فرهنگ کلیت کشوری به نام ایران است. منبع:تسنیم
شنبه ، ۳۰مرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سراج24]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]