واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: جبران تقابل شرقي چين با امريكا در سوريه
دريادار گوا يو في، رئيس اداره بينالمللي كميسيون مركزي نظامي چين، به دمشق رفته تا نخستين مقام ارشد نظامي چين باشد كه طي پنج سال و نيم از بحران سوريه به اين كشور سفر كرده ...
نویسنده : سيدرحيم لاري
چين به غير از وتوي قطعنامههاي ضدسوري در شوراي امنيت، بيشتر سعي كرده خود را در حاشيه قرار بدهد و به جز اعلام موضعهاي كلي مثل حمايت از روند سياسي و تلاشهاي استفان دي ميستورا، فرستاده ويژه سازمان ملل در امور سوريه، قصد نداشته تا به صورت جدي و عملي وارد پرونده پيچيده سوريه بشود. حالا دريادار گوا يو في، رئيس اداره بينالمللي كميسيون مركزي نظامي چين، به دمشق رفته تا هم نخستين مقام ارشد نظامي چين باشد كه طي پنج سال و نيم از بحران سوريه به اين كشور سفر كرده و هم اينكه سفر او پيامي به طرفهاي بينالملل در بحران سوريه بدهد كه چين آماده ميشود تا از حاشيهنشيني چند سال خود خارج شود و نقشي فعال در اين بحران به عهده بگيرد. اين نقش به طور مشخص نميتواند در طبقهبندي مورد نظر غرب باشد چراكه يو في با جاسم الفرج، معاون نخست وزير و وزير دفاع سوريه و ژنرال سرگئي شاركوف، از مسئولان نظامي روسي در سوريه، ديدار كرده تا طرف مذاكره او جبهه مقابل غرب در سوريه باشد. شينهوا، خبرگزاري چين، اعلام كرده كه يو في در اين سفر درباره تبادلات نيروي انساني، آموزش نيرو، تبادلات نظامي و كمكهاي بشردوستانه به سوريه بحث و گفتوگو كرده كه اين موضوعات مورد مذاكره به معناي قصد پكن از حمايت و تقويت نظامي و اطلاعاتي دمشق در مبارزه با گروههاي تروريستي است و مسئلهاي كه باقي ميماند اين است كه پكن بيشتر از نقش حمايتي حاضر است تا تحرك بيشتري داشته باشد و اهداف مورد نظر پكن را چگونه ميتوان تعبير كرد.
حركت پاندايي
قبل از هر چيز، بايد توجه داشت كه پكن براي خروج از حاشيهنشيني سعي داشته تا با حركت آرام و حساب شده يا به تعبيري، حركت پاندايي مسير خود را به سوي دمشق طي كند. در واقع، پكن از ابتداي بحران سوريه و با وجود حمايت ضمني خود از نظام سوريه اما اصل عدم مداخله در امور داخلي كشورها را مبناي موضعگيري خود در قبال بحران سوريه قرار داده بود و بر اين مبنا سعي ميكرد كه به صورت عملي از هيچ طرف حمايت خاصي نداشته باشد. ميتوان يكي از انگيزههاي پكن در اتخاذ اين مبنا را در مسئله انرژي و دريافت سهم قابل توجهي از نفت و گاز مورد نياز خود از كشورهايي مثل عربستان سعودي و قطر دانست كه نميخواست با حمايت عملي و جدي از دولت سوريه، خود را در جبههاي مقابل اين كشورها قرار بدهد تا نياز خود به انرژي را در معرض خطر قرار ندهد. اين مبنا از سپتامبر سال گذشته و ورود نظامي روسيه به معركه سوريه رفته رفته رنگ باخت چراكه همسويي با مسكو در عرصه بينالملل، پكن را ناگزير به تغيير جهت ميداد و به همينجهت هم بود كه ناو هواپيمابر ليائوينگ خود را عازم مديترانه كرد تا در بندر طرطوس سوريه پهلو بگيرد. هر چند كه تعبير پهلو گرفتن اين ناو هواپيمابر به مشاركت نظامي چين در جنگ با گروههاي تروريستي بود اما بعد معلوم شد كه پكن وظيفه لجستيكي را براي خود در نظر گرفته و با احتياط به موضوع نگاه ميكند. اين نگاه احتياطآميز پكن با گامهاي بعدي همراه شد؛ وقتي كه يك ديپلمات كهنهكار 62 ساله خود به نام ژي ژيائويان را در اواخر مارس به عنوان فرستاده ويژه در بحران سوريه تعيين كرد و حدود يك هفته قبل از سفر يو في، سفير خود در سوريه را تغيير داد و چي چيان جين را جانشين وانگ كجيان كرد. بايد گفت كه رفتن يو في به دمشق محصول اين تغييرات بوده كه پكن نخست بر مبناي ارزيابيهاي فرستاده ويژه و سفير جديد خود در سوريه جوانب پرونده را بررسي كرده تا در يك اقدام عملي، دريادار خود را روانه دمشق كند.
هدف داخلي
تحرك پكن در بحران سوريه تنها اهدافي در سوريه يا خاورميانه ندارد بلكه همانند مسكو هدف داخلي نيز در اين تحرك مد نظر است. موضوع محوري جنبش افراطي اويغور تحت عنوان تركستان شرقي است كه در سالهاي گذشته پيوند نزديكي با گروه القاعده داشت و افغانستان و بعد نواحي وزيرستان پاكستان مركز فعاليت اين جنبش بود اما بروز بحران و جنگ در سوريه باعث شد تا توجه اعضاي آن به اين جنگ معطوف بشود و ورود به آن را بهترين فرصت براي تقويت تشكل خود بدانند. تخمينهايي از 2000 تا 5000 ايغوري در جنگ سوريه مطرح شده كه با خانوادههاي خود به گروههاي تروريستي و به خصوص جبهه النصره با نام بعدي فتحالشام و داعش پيوستهاند و گفته ميشود بيشتر آنها با خانوادههاي خود به سوريه رفتهاند. چندين سال اقامت در سوريه به اعضاي اين گروه امكان كسب تجارب نظامي و عملياتهاي تروريستي داده جداي از اينكه در عرصه جذب نيرو به شدت فعال هستند و اين موارد نميتواند نگرانيهاي پكن را در پي نداشته باشد كه به طور مستقيم امنيت منطقه خودمختار سينكيانگ چين را تهديد ميكند. از آنجايي كه موطن اصلي اين تروريستها همين منطقه است و خواه ناخواه به سرزمين خود بازميگردند تا هدف اصلي خود را براي استقلال از چين دنبال بكنند، پكن از هم اكنون بايد اقدام عملي عليه اين گروه را در سوريه مد نظر داشته باشد تا با نابودي آنها بتواند تهديدهاي امنيتي عليه سين كيانگ را خود برطرف كند.
هدف خارجي
بحران سوريه در يكي دو سال اخير تنها پاي كشورهاي منطقه را به سوي خود نكشانده بلكه ائتلاف امريكايي از يك سو و ورود نظامي روسيه به اين بحران از سوي ديگر، باعث شده تا جنگ سوريه مبدل به ميداني از حضور قدرتهاي بينالمللي شده كه هر كدام از ابزارهاي مختلف نظامي، اطلاعاتي، رسانهاي و مالي خود بهره ميبرد تا با داشتن دست بالا در اين ميدان سهم خود را در منطقه و حتي عرصه بينالمللي تثبيت كند. روشن است كه برد هر طرف نه تنها تأثيري بر وزن او در منطقه خواهد گذاشت بلكه بر سهمش در عرصه بينالملل نيز تأثيرگذار است و اين موضوعي نيست كه از ديد پكن مخفي مانده باشد. چين با غيبت خود در اين ميدان تا اينجاي كار هم به مقدار زيادي از رقابت در عرصه بينالملل عقب مانده و بايد جبران گذشته را بكند و شايد حضور يو في در دمشق از همين جهت باشد. چين كه بر سر تنش در درياي جنوبي چين خود را در عمل مقابل امريكا ميبيند، در اين سوي آسيا تقابل خود با امريكا را دنبال ميكند تا از يك سو بار تقابل شرقي را كم كند و از سوي ديگر جاي خود را در ميدان سوريه و رقابت بينالملل موجود در آن مشخص كند. بنابر اين، موضوع سوريه از نگاه پكن ديگر بيشتر از مسئله انرژي و رعايت ملاحظات سعودي يا قطر است و مشابه روسيه، مسئله در افقي از عرصه بينالملل و رقابت قدرتها در آن ديده ميشود. اين نگاه پكن در قالب سند راهبردي تعامل با جهان عرب نمايان است كه در نيمه ژانويه منتشر شد و در آن بر حمايت از تلاش كشورهاي عربي براي مبارزه با تروريسم تأكيد شده است. پكن با اين سند مبناي گذشته در مورد عدم مداخله در امور داخلي كشورها را كنار گذاشت و مبارزه با تروريسم مجوزي به پكن داد تا بتواند نقش فعالي در رقابتبينالمللي داشته باشد. در واقع، پكن تحت عنوان مبارزه با تروريسم هم دغدغه داخلي خود را دنبال ميكند و هم اينكه از همسويي با روسيه در مبارزه با تروريسم ميتواند تقابل خود با امريكا را بدون نياز رودررويي مستقيم دنبال كند. ديدارهاي يو في با دو مقام ارشد نظامي سوري و روسي در همين جهت قابل ارزيابي است و بايد گفت كه پكن با ورود به جبهه مبارزه با تروريسم هم تقويت كشورهاي همسوي خود را دنبال ميكند و هم با تقويت اين جبهه به دنبال تضعيف جبهه مقابل از ائتلاف امريكايي است تا رودررويي را به سبك خاص چيني خود دنبال كرده باشد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۹ مرداد ۱۳۹۵ - ۲۰:۲۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]