تفسير علمي قرآن كريمترجمه و تأليف آثار غير مسلمانان سبب پيدايش تفسير علمي شد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: تفسير علمي قرآن كريمترجمه و تأليف آثار غير مسلمانان سبب پيدايش تفسير علمي شد
گروه انديشه: ترجمه و تأليف آثار غير مسلمانان، در زمينه‏ علوم مختلف و انتقال آن‌ها به كشور پهناور اسلامي موجب شد تا تعارضاتى بين ظاهر بعضى آيات قرآن و علوم جديد به نظر آيد كه وجود اين تعارضات سبب شد تا دانشمندان اسلامي به تفسير علمي روي آورند.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، بحث از تفسير علمي، از مسائل پر ماجرايي است كه در انواع روش‌هاي تفسيري مطرح مي‌شود. ترجمه و تأليف آثار غير مسلمانان، در زمينه‏ علوم مختلف و انتقال آن‌ها به كشور پهناور اسلامي موجب شد تا تعارضاتى بين ظاهر بعضى آيات قرآن و علوم جديد به نظر آيد. دانشمندان مسلمان، در همان قرن‏هاى اوليه‏ى اسلام، در تلاش براى رفع اين معضل، دو طريق را انتخاب كردند.

اولين راه، رد مطالب باطل اين علوم بود، كه براى آگاهى مردم و ارشاد آنان صورت مى‏گرفت؛ زيرا بسيارى از مبانى فلسفى و علمى يونان ، قابل خدشه و اشكال بود و از طرفى با دين اسلام هم به معارضه برخاسته بود، بر اين اساس، كتاب‏هايى مانند: «تهافت‌الفلاسفة» (تأليف ابو حامد غزالى) و «مفاتيح‌الغيب (تأليف فخر رازى) نوشته شد.

روش دوم، انطباق آيات قرآن، با علوم تجربى يونان بود، تا به مردم ثابت كنند كه قرآن بر حق و مطالب علمى آن صحيح است، از اين رو، آياتى از قرآن؛ مانند آسمان‏هاى هفتگانه (سبع سموات) را بر سيارات هفتگانه كه در نجوم يونانى، اثبات شده بود حمل كردند. و از اين‌جا بود كه روش تفسير علمى پديد آمد و رشد كرد. اما اين شيوه‏ى تفسير كه همواره با جذابيت خاصى براى جوانان و افراد تحصيل كرده همراه بوده در طول تاريخ به صورت يكنواخت رشد نكرده است، بلكه گاهى تحت تأثير عواملى اوج گرفته و بعضى اوقات رونق خود را از دست داده است.

تفسير علمي يك روش تفسيري است كه خود داراي روش‌هاي فرعي متفاوتي است كه برخي از آن تفسير به رأي بوده و بعضي ديگر نيز معتبر و صحيح شمرده مي‌شود. همين مطلب موجب شده تا بعضي، تفسير علمي را به كلي رد كنند و آن را نوعي تفسير به رأي يا تأويل بنامند و بعضي آن را بپذيرند و بگويند، تفسير علمي يكي از راه‌هاي اثبات اعجاز قرآن است.

روش تفسير علمي يكي از روش‌هاي تفسير قرآن به شمار مي‌آيد كه در يك قرن اخير مورد توجه ويژه برخي مفسران و متخصصان علوم تجربي مسلمان و غيرمسلمان قرار گرفته است و طرفداران و مخالفان متعددي پيدا كرده است و صدها كتاب و پايان‌نامه در اين زمينه نگارش يافته و حتي برخي تفاسير قرآن براساس اين روش شكل گرفته است.

اين شيوه از طرفي با تفسير و از طرفي با اعجاز قرآن و از سويي با علوم تجربي مرتبط است از اين رو از مطالب بين رشته‌اي به شمار مي‌آيد و همين مطلب بر اهميت و ضرورت بحث درباره آن مي‌افزايد. علاوه بر آن‌كه برخي صاحب‌نظران ادعا كرده‌اند كه در قرآن كريم 1322 آيه وجود دارد كه به مطالب علمي اشاره دارد، كه گاهي مطالب شگفت‌انگيز و گاهي اعجازآميزي را در بردارد، براي روشن شدن اين آيات نيازمند تفسير علمي قرآن هستيم.

تعاريف متعددي در رابطه با تفسير علمي ارائه شده است، از جمله «امين‌الخولي» در مورد تعريف تفسير علمي مى‏نويسد: آن تفسيرى است كه طرفداران آن اقدام به استخراج همه علوم قديم و جديد از قرآن مى‏كنند و قرآن را ميدان وسيعى از علوم فلسفى، انسانى در زمينه پزشكى، كيهان‌شناسى و فنون مختلف... مى‌دانند. و اصطلاحات علمى را بر قرآن حاكم مى‏كنند و مى‏كوشند كه اين علوم را استخراج كنند.

«راترود ويلانت»، نيز در دائرةالمعارف قرآن «لايدن» در مقاله «تفسير قرآن در دوره جديد»، در تعريف تفسير علمي بر استخراج از قرآن تأكيد مي‌كند و مي‌نويسد: تفسير علمي بايد در پرتو اين فرض درك شود كه تمام انواع يافته‌ها (دستاوردهاي) علوم طبيعي جديد در قرآن پيش‌بيني شده است و اين‌كه قرائن و شواهد روشن زيادي نسبت به آن‌ها در آيات قرآن مي‌توان كشف كرد. يافته‌هاي علمي از كيهان‌شناسي كوپرنيكي گرفته تا خواص الكتريسته و از نظم و ترتيب انفعالات شيميايي تا عوامل امراض عفونتي همه از پيش در قرآن مورد تأييد قرار گرفته است.

بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه روشِ تفسيرِ علمىِ قرآن داراى گونه‏ها و اقسام مختلف است كه بر اساس آن‏ها تعريف‏هاى متفاوتى از آن ارائه شده است، گاهى با عنوان استخراج علوم از قرآن و گاهى با عنوان تحميل مطالب علمى بر قرآن و زماني هم با عنوان استخدام علوم در فهم بهتر آيات قرآن از آن ياد شده است.*

*منابع: مقاله «تفسير علمي قرآن» نوشته «محمدعلي رضايي اصفهاني»؛ «آسيب‌شناسي تفسير علمي قرآن» نوشته «محمدرضا آرام».
چهارشنبه 29 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 198]