واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: توضیح سفارت ایران در کابل در باره ثبت مثنوی معنوی به عنوان یک اثر فرهنگی مشترک کابل - ایرنا - سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل درباره طرح ناقص و نادرست ثبت مثنوی معنوی مولانا در برخی از رسانه ها به عنوان یک اثر فرهنگی مشترک ایران و ترکیه توضیح داد و نوشت که ثبت میراث فرهنگی یا طبیعی یا معنوی «یونسکو» با ثبت در «حافظه جهانی» تفاوت دارد.
به گزارش ایرنا، متن این بیانیه به شرح زیر است: بسیار اتفاق افتاده که موضوع ثبت آثار در یونسکو، در رسانه ها به شکلِ نادرست یا ناقص مطرح شده و سوء تعبیرهایی را پدید آورده است. مشکل اصلی هم این است که بدون آگاهیِ درست و کافی از یونسکو و فلسفه و معنا و هدف و برنامه ها و آیینِ کار این سازمان، پیش داوری صورت می گیرد. مسلماً اگر یک اتفاق خوب که باید اسباب خوشحالی همه شود، بد مطرح شود و اطلاع رسانی غیردقیق صورت گیرد، اسباب سوءتفاهم و ناراحتی می گردد چنان که این روزها در موضوع ثبت نسخ مثنوی مولانا به ویژه در فضای عمومی در افغانستان چنین شده است.اولاً گاهی خلط مبحث می شود به این معنی که ثبت در فهرست میراث فرهنگی یا طبیعی یا معنوی یونسکو را با ثبت در حافظۀ جهانی اشتباه می گیرند. مبنای ثبت در میراث فرهنگی یا طبیعی، کنوانسیون 1972 است که به عنوان مثال جمهوری اسلامی ایران، تخت جمشید یا نقش جهان (میدان امام) اصفهان را ثبت کرد و اساس کار در ثبت میراث معنوی، کنوانسیون 2003 است که به عنوان نمونه جمهوری اسلامی ایران، نوروز را به همراه شش کشور دیگر به طور مشترک ثبت کرد و اکنون هم پنج کشور دیگر تقاضای پیوستن به آن را داده اند که پروندۀ آن در جریان است؛ اما مبنای ثبت «حافظۀ جهانی»، یک کنوانسیون جهانی نیست که به تأیید پارلمانِ کشورها رسیده باشد، بلکه یک برنامه است که در سال1371 شمسی (1992 میلادی) تأسیس شد، با این هدف که وضعیت حفاظت از مواریث مستند که در حافظۀ جمعی همۀ ملت ها ارزشمند هستند، ارتقاء پیدا کند و شرایط بهتری برای دسترسی به آن در قسمت های مختلف دنیا ایجاد شود. تجربه های تلخِ تاریخی نشان داده بود که چگونه مجموعه های مهمی در جهان در اثر حوادث طبیعی ؛ جنگ ها ؛ آشوب های اجتماعی ؛ تاراج و پراکند گی و داد و ستد غیرقانونی و یا کمبود منابع و بودجه و نگهداری نادرست، آسیب دیده یا از میان رفته است. این مجموعه ها می توانند نسخ خطی باارزش، نقاشی ، فیلم، صفحه هایی که صداهای مهم را ضبط کرده اند یا چیزهای دیگری باشند که بخشی از حافظۀ جمعی بشری در آن جای دارد که می تواند در معرض آسیب یا نابودی قرار گیرد. با چنین هدفی در سال 1993 میلادی کمیتۀ مشاورۀ بین المللی آی ای سی (IAC ) در پالتاسک لهستان تشکیل جلسه داد. این کمیته طرحی ارایه داد که به موجب آن نقش یونسکو در این خصوص عبارت است از آگاه کنندۀ دولت ها، نهادها و سازمان های بین المللی و ترویج مشارکت در اجرای پروژه های مربوط به این موضوع. تاکنون حدود 45 کمیتۀ ملی حافظۀ جهانی در دنیا تأسیس شده است. دفتر ثبت حافظۀ جهانی در سال 1995 میلادی بنیان گذاری شد و از طریق توافق هایی که در گردهمایی های متوالی آی ای سی صورت می گرفت، رشد کرد تا مردم دنیا را بیشتر با این برنامه آشنا کند.درست برعکس آن چه گاهی به نادرست تبلیغ می شود، برنامۀ حافظۀ جهانی برای آن است که بگوید فلان اثر، میراث مستند جهان و متعلق به همۀ بشر است و باید برای همیشه و به صورت کامل حفاظت و نگهداری شود و در دسترس همیشگی همه گان باشد. برای رسیدن به این هدف، محل نگهداری آن اثر مطرح است، نه پدید آورندۀ آن. دلیلش هم این است که جلوگیری از این آسیب ها در آن محل باید شکل بگیرد و تخصیص بودجۀ مناسب برای حفاظت از آن هم باید در آن محل تدارک شود. مثلاً ممکن است یک نسخۀ قدیمی و مهم قرآن یا شاهنامه یا قانون ابن سینا در کتابخانه یی در اروپا یا آسیا یا جای دیگر باشد که آن کشور می تواند آن را به کمیتۀ حافظۀ جهانی یونسکو معرفی و سپس ثبت کند. اساساً یکی از اهداف برنامۀ حافظۀ جهانی این است که ملت ها را تشویق کند که همه نسبت به آثار مستند ارزشمند ملت های دیگر همت و حساسیت داشته باشند. در قرون قبل، بسیار اتفاق افتاده که قومی بر قوم دیگری، یا تفکری بر تفکر دیگری، پیروز شده و از سر عناد و تعصب، آثار بزرگی از مستندات حافظۀ جمعی و تاریخی قومِ مغلوب را نابود کرده است.اکنون هم دو نسخۀ خطی با عنوان «مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد رومی بلخی» برای درج در فهرست حافظۀ جهانی پیشنهاد شده است که به ترتیب تاریخ نسخه، نسخۀ خطی اول، نسخۀ خطی به شمارۀ 41 موجود در موزۀ مولانا در قونیه که به تاریخ دوم رجب سال 677 هجری قمری کتابتش پایان یافته است و دوم نسخۀ خطی کتابخانۀ آیت الله مرعشی که کتابتش به خط درویش علی محمد در تاریخ جمعه هفتم رمضان 818 هجری قمری به پایان رسیده است. در موضوع ثبت این نسخ و نسخ فاخر و قدیمی و ارزشمند مثنوی دیگر مولانا، در هرکجای دنیا که باشد، بحث خود مولانا یا کجایی بودنش یا مباحث کتاب مثنوی یا تمدنی که این اثر را به وجود آورده مطرح نیست، بلکه موضوع، خود این نسخه های مهم و محل و شرایط نگهداری آن هاست. پس همۀ مردمانی که مولانا را از خود می دانند و به او علاقۀ خاص دارند، باید خوشحال باشند که نسخه های خطی ارزشمند و فاخر مثنوی، به لحاظ ملاک های آیین نامه مربوط در یونسکو، در هر کجای جهان که باشند، در حافظۀ جهانی یونسکو ثبت شوند، کما این که ما بسیار خوشحال خواهیم شد که نسخه های خطی مربوط به فرهنگ و هنر و زبانِ ما که در کتابخانه های دنیا وجود دارند، محفوظ بمانند و از طریق ثبت در یونسکو، هم به جهانیان بهتر معرفی بشوند و ما هم باید استقبال کنیم که در جهان امروز به این مواریث توجه می شود در حالی که در گذشته چنین نبود و آثار بسیاری از تمدنِ ما را دیگران از میان بردند یا در اثر بی توجهی خودمان از میان رفت.لازم به تأکید می باشد که این وظیفۀ اهل فرهنگ است که تلاش کنند تعصب ها را کنار بزنند و نگذارند آن چه را باید اسباب تفاهم و همدلی و دوستی شود، اسباب ایجاد فاصله و کدورت و شکاف میان ملت ها گردد. میراث مولانا می تواند همۀ بشریت را به صلح و دوستی و تفاهم بکشاند.در سال 2006، سفیر جمهوری اسلامی ایران و سفیر جمهوری اسلامی افغانستان و سفیر ترکیه در یونسکو، با همکاری هم، مدال رسمی مولانا را در یونسکو تأسیس کردند و متنی را که هر سه نفر امضا کردند، سند تأسیس مدال شد. در سال 2005 هم قطعنامۀ بزرگداشت هشتصدمین سال تولد او تصویب شد. یونسکو برای این بزرگداشت ها و ثبت ها نه متولی می شود و نه متولی تعیین می کند. مولانا که یک کالا نیست که صاحب داشته باشد. اصلاً از نظر یونسکو در این قبیل امور متولی معنا ندارد. اساساً هدف این قطعنامه ها و این رویه در یونسکو این است که ملت ها را تشویق کند تا برای شناخت مفاخر دیگر فرهنگ ها و تمدن ها تلاش کنند و یک احساس عام جهانی و بشریِ مشترک را برای شناخت و حرمت این مواریث برانگیزد و از این راه ملت ها را به هم نزدیک کند. این که شخصیتی به کدام ملت بیش از بقیه تعلق دارد، اصولاً هدف و کار یونسکو نیست. ما افتخار می کنیم که تمدن کهن ما در این منطقه فرزندی داشته که شایسته آن است که همۀ جهان او را و میراث بزرگِ او به زبان فارسی را از خود بدانند. بنابراین علاوه بر ایران و ترکیه و افغانستان و تاجیکستان که به بزرگداشت مولانا و آثارش علاقۀ خاص دارند، اگر هر کشور دیگری هم در یونسکو یا در هر جای جهان برای معرفی و ثبت نسخه های آثار مولانا تلاش کند، اسباب خوشحالی همۀ مولانادوستان است.اساق*1610**1392
30/03/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 97]