واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ضرورت یکپارچه سازی اراضی کشاورزی در استان فارس- بهنام احمدی* استان فارس که در گذشته بر اثر پرآبی در حوزه کشاورزی بر خود می بالید و افتخار رتبه نخست کشوری تولید گندم و اغلب محصولات باغی را در کارنامه کشاورزان و باغدارانش به ثبت رسانیده بود، این روزها به دلیل فقر منابع آبی ملول و کم حوصله شده است.
حدود 40 سال پیش در زادگاهم دهستانی با بیش از هشت روستا با داشتن بیش از 700هکتار زمین کشاورزی تنها پنج چاه کشاورزی حفر شده بود و تمام این اراضی در میان گروههای 15یا 20 خانواری تقسیم شده بود و این اراضی به طور منظم توسط این چاهها آبیاری می شد .جالب تر اینکه این تعداد انگشت شمار چاه کشاورزی در منطقه ای به این وسعت در شرایط جوی خاصی حفر شده بود که به لحاظ بارش های فراوان و مستمر در سه ماهه پاییز که دانش آموز بودیم همواره خیال می کردیم که فصل زمستان رسیده است و این بود که همیشه آرزوی دیدن نور آفتاب را در دو فصل پاییز و زمستان داشتیم .در چنین فضای پربارش اینچینی برنامه ریزان به فکر افزودن بر شمار چاههای کشاورزی برای مشروب کردن اراضی در کشت های تابستانه نبودند و با همین اندک چاهها در سایه اراضی یکپارچه توانسته بودند ضمن صرفه جویی در میزان مصرف آب و جلوگیری از هدررفت آن کارخانه های مرتبط با محصول یکدست که اغلب چغندر قند و یا پنبه بود را در جوار این اراضی مستقر سازند.ولی هر چه از آن دهه فاصله گرفتیم حفر چاههای کشاورزی بیشتر و بیشتر شد و کار را بجایی رساند که امروز در همان منطقه، ما شاهد وجود حفر دهها چاه کشاورزی در فواصل 500متری یکدیگر باشیم و اینک هر کشاورز با داشتن چهار یا پنج هکتار زمین ، صاحب یک چاه کشاورزی با عمق بالای 80متر است .لذا به تناسب این افزایش نجومی چاههای کشاورزی عمیق که جای جای استان فارس را به آبکشی مبدل ساخته شاهدیم که این استانی که طی چند دهه گذشته پرآبی منابع آبی اش بر سکانداری خود در حوزه کشاورزی و تولیدات محصولات استراتژیکی چون گندم بر خود می بالید این روزها از بی آبی می نالد. هرچند که قهر طبیعت و بارش قطره چکانی بارانهای سالهای اخیر را باید به منزله یکی از شاخص های بنیانی دخیل در پدید آمدن این وضعیت دانست ولی آنچه مسلم است باید تنها دلیل فقر منابع آبی و خالی شدن سفره آبهای زیرزمینی این استان را ناشی از حدود یک دهه خشکسالی پدید آمده در فارس ندانست بلکه ریشه این وضعیت را مربوط به زمانی دانست که زمینهای کشاورزی به قطعات سه تا چند هکتاری تبدیل شد و هر کشاورزی هم برای تامین آب این اندک زمین خود اقدام به گرفتن مجوز چاه 70 تا 80 متری کشاورزی کرد .بنابراین حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق کشاورزی طی چند دهه اخیر این استان 122هزار مترمربعی را به آبکشی مبدل ساخته که هر چه بارش هم داشته باشیم زمین تشنه آن را می بلعد و دیگر آبی برای ذخیره سدهای رنگارنگ ساخته شده در این استان نمی ماند .به جرات می توان گفت که در خصوص شرایط موجود فقر منابع آبی در فارس ، انگشت نشانه را بیش از آنکه متوجه قهر طبیعت کنیم باید آن را به سمت عملکرد متولیان امر و جامعه هدف در بخش کشاورزی نشانه رفت که به لحاظ ضعف آموزش و نداشتن آگاهی یک دیار حاصلخیز و متنعم از ذخایر آبی فراوان دیروزی را این روزها به حالت یک بیمار در حال احتضار درآورده که بی توجهی در ادامه این وضع چه بسا می تواند مشکلات اجتماعی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.و امروز سایه شوم نهمین سال خشکسالی در فارس منابع آبی این استان را در وضعیت شکننده ای قرار داده طوری که حتی حرف از کشت جایگزین با این وضعیت خالی شدن سدها و خشکیده شدن آبهای جاری دیگر معنا و مفهومی ندارد .آن چیزی که در این شرایط بی آبی بر حجم مشکلات افزوده، آتش سوزی های پی در پی و زمانبر است که پوشش های گیاهی و مرتعی و گیاهان چند صدساله دیار فارس را به کام نابودی برده و می رود که زمینه ساز فاجعه زیست محیطی گردد .گرچه با اقدامات مقطعی نظیر پر کردن چاههای آبی غیر مجاز و ممنوع کردن کشت های پرآب از جمله برنج مدیران تلاش دارند تدبیر عمل را به دست گیرند ولی شرایط بحرانی بالاتر از این هست که بتوان با این وضعیت کنار آمد چرا که درصد بالایی از جمعیت استان از راه کشاورزی امرار معاش می کنند و لذا باید به راهکارهای اساسی تر در جهت رفع این بحران دست زد. هر چند به گفته مسئولان روی آوردن به حوزه صنعت و محور قرار دادن توسعه این استان بر مقوله صنعت می تواند به این وضعیت کمک کند ولی باز هم نمی شود که کشاورزی استان که سالها محور بوده را در این استان رها کرد .در کنار راهکارهای ضربتی و جهشی در بازنگری نوع شیوه کشت، پر کردن چاههای غیرمجاز و نظارت دقیق بر میزان مصرف چاههای مجاز، بدون شک رفتن به سمت یکپارچه سازی اراضی کشاورزی می تواند در استفاده از همین حداقل های مانده از منابع آبی راهگشا باشد.* رئیس ایرنا در فارس
26/03/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]