واضح آرشیو وب فارسی:اتاق نیوز: مجموعه تاریخی بازار سرپوشیده اردبیل در مرکز شهر با معماری سنتی و اصیل و بر گرفته از ظرافت های هنر معماری ایرانی یادگاری از دوران پیش از صفویان، بازاری پویا از قرون هفتم و هشتم (هجری قمری) و امروز روایتگر تاریخ کهن و باستانی اردبیل است.اتاق خبر: مجموعه تاریخی بازار اردبیل در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع شده و به دلیل قدمت و داشتن معماری سنتی از بازارهای تاریخی و جالب توجه ایران به شمار می آید و چون دیگر بازارها مشتمل بر راسته ها، تیمچه ها، سراها و مسجد و گرمابه است. پیشینه قدیمی ترین سیاحانی که از بازار اردبیل نام برده اند مقدسی و اصطخری در قرن چهارم هجری هستند، ایشان بازار اردبیل را به شکل صلیبی توصیف می کنند که در میانه آن مسجد قرار داشته است . اردبیل به لحاظ موقعیت ویژه سیاسی و جغرافیایی در طول تاریخ و به ویژه به عنوان پایتخت صفویان از رونق اقتصادی مطلوبی برخوردار بوده که در رأس آن بازار قدیمی اردبیل با قدمتی طولانی مرکزیت تمام جریانات و مبادلات تجاری، سیاسی، اجتماعی و... قرار داشت. بنای فعلی آن از جمله آثار دوره سلجوقی، زندیه و صفویه و بر بنیان اولیه بازار ساخته شده است. بازار اردبیل در قرن ۷ و ۸ قمری نیز از رونق فراوانی برخوردار بود، اما رونق اصلی آن مربوط به دوره صفویه است. در قرن دهم هجری در زمان حکومت شاه تهماسب اول بازارهای اردبیل از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده اند که از این قبیل می توان به بازار بقالان، کرباس فروشان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه و ده ها سرای دیگر اشاره کرد. به دلیل اینکه اردبیل خاستگاه سلاطین صفوی، مرکز دینی و همچنین جایگاه مقابر شیخ صفی الدین اردبیلی و دیگر گذشتگان سلاطین صفوی بود، شهر و بازار آن از اهمیت و رونق خاصی برخوردار شد. در دوره های بعد، قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه ها و سراها از موقوفات بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به شمار می رفت. مطابق با روایات تاریخی مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی موقوفات بسیاری از جمله خانه های اطراف بقعه، مغازه ها، حمام و همچنین بازار اردبیل را داشته که درآمد حاصل از این موقوفات صرف امور خیریه در سطح شهر می شد که می توان به رسیدگی به وضع معیشتی افراد مستضعف و خانواده های فقیر اشاره کرد. قسمتی از بازار بزرگ و تیمچه ها و سراها هم از موقوفات بازار به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به شمار می رفت و درآمد و عواید حاصله صرف مخارج این بقعه می شد. ساختار بازار از تقسیم بندی کلی بازار اردبیل می توان به بازار بقالان، قصابان، خراطان، سراجان، قیصریه، چاقوفروشان، کلاه دوزان و بسیاری سرای دیگر اشاره کرد. مجموعه کنونی بازار معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه و شامل راسته اصلی بازار، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، پنبه فروشان، مسگران، چاقوسازان، آهنگران، سرای خشکبار (حاجی میرزا)، سرای گلشن، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگچی و تیمچه زنجیرلی است. مجموعه بازار با طاق های جناغی و گنبدهای ساده پوشش یافته و عرض طاق نمای مغازه ها به طور متوسط سه متر و قطر پایه های طاق ها حدود ۸۰ سانتی متر است. روشنایی داخل بازار از طریق روزنه های تعبیه شده در پوشش های گنبدی تأمین می شود. سرای خشکبارها از دو بازارچه موازی هم که هر دو بر راسته بازار عمودند تشکیل شده و هر کدام دارای پنج دهانه و ۵۱ مغازه است. سرای گلشن نیز مرکب از دو بازارچه و یک سرا است که در مقابل سرای زنجیرلی واقع شده و به راسته بازار و راسته پیر عبدالملک مربوط می شود. از دیگر بخش های مهم بازار، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است. بر سر بازارچه شمال شرقی، سنگ نبشته ای به چشم می خورد که به علت فرسودگی امکان قرائت آن وجود ندارد. این سنگ نوشته حاوی نام بانی و تاریخ بنا بوده است. تیمچه و سرا و بازارچه زنجیرلی از دیگر بخش های مهم بازار اردبیل است که به راسته بازار راه می یابد. قسمت عمده بازار اردبیل در تغییرات شهری در نیم قرن گذشته تخریب شده و ارتباط بعضی از بخش های آن با مرکز بازار از بین رفته است، به طوری که این بازار در حال حاضر در مرکز شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع شده و بازدیدکنندگان به وضوح می توانند جدایی بازار طلافروشان را از بازار قیصریه فعلی مشاهده کنند. مجموعه بازار تاریخی اردبیل در سال ۱۳۶۴ مرمت شد و با شماره ۱۶۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. ظرفیت ثبت جهانی بازار اردبیل به گفته کارشناسان باستان شناسی وامداری صفویان در مورد بازار اردبیل قابل ستایش است، به طوری که می توان با بهسازی و مرمت بازار رونق آن را به شکل بی نظیری افزایش داد. به دلیل معماری منحصربه فرد در این مجموعه تاریخی این بازار قابلیت تبدیل شدن به یکی از مهم ترین اهداف گردشگران از سراسر دنیا را دارد، اما حتی در معرفی آن کوتاهی شده است. منبع: کجارو 94104
پنجشنبه ، ۱۰تیر۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اتاق نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]