واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نوجوانی ، فصل تغییر و دگرگونینوجوانی ؛ نوخواهی و نوجویی ( قسمت اول )
نوجوانی، فصل تغییر و دگرگونییكی از خصوصیات بارز نوجوان این است كه احساس می كند همه به او توجه دارند؛ حتی اگر جوش ریزی در صورتش پیدا شود احساس می كند كه تمام دنیا متوجه آن هستند و این در حالی است كه احتمالاً اطرافیان اصلاً متوجه این ذره اضافی نشده اند. تنها دلیل این احساس، عواطف خاص نوجوانی است . زیرا نوجوان تصور می كند زیر ذره بین قرار گرفته و كوچكترین تغییر ظاهری او آن قدر برای دیگران مهم است كه مورد توجه و دقت قرار می گیرد. به عبارت روشن تر نوجوان همیشه یك تماشاچی خیالی برای خود دارد.در دوران نوجوانی بعضی از قسمت های بدن سریع تر از قسمت های دیگر رشد می كنند. مثلاً رشد طولی بدن سرعت می گیرد، و توازن رشدی اندام های مختلف بدن به هم می ریزد. به همین سبب اكثر نوجوانان اندام های بی قواره و ناموزون دارند. نوجوانان در برابراین به هم ریختگی اندام واكنش شدیدی نشان می دهند تا آنجا كه اندك تغییر جسمانی می تواند نوجوان را دچار تشویش و اضطراب كند . اما واكنشی كه اطرافیان خصوصاً والدین در برابر این گونه تغییرات جسمانی از خود بروز می دهند عامل مهمی در رفتار، نگرش ، شكل گیری شخصیت و نقش یابی و هویت او در آینده است. گاه دیده می شود عدم توازن در هیكل و اندام نوجوان موضوعی برای تفریح و خنده و شوخی دیگران می شود و آنها با به كارگیری اصطلاحات مخصوص و یا نامگذاری برای نوجوان حساسیت او را در برابر جسمش افزایش داده و اعتماد به نفس او را از بین می برند.اكثر نوجوانانی كه با اینگونه برخوردها مواجه هستند گوشه گیری پیشه می كنند، از جامعه كناره می گیرند و حتی جرئت ظاهر شدن در جمع را هم ندارند چه رسد به این كه توانایی های خود را به دیگران نشان دهند یا حق ضایع شده خود را باز پس گیرند. طبیعی است كه تمسخر در جمع ، تأثیر تخریبی بیشتری خواهد داشت. مسلم است كه هر انسانی در برابر تهدید و هر آنچه كه موجودیت او را به خطر اندازد واكنش نشان می دهد ؛ خصوصاً در دوران نوجوانی كه بی شك بحرانی ترین و پر تلاطم ترین دوران زندگی بشر است. او حتی در مورد الگوی رشد خود نسبت به خواهر و برادرهای خود حساسیت نشان می دهد. به عنوان مثال اگر فرزند دوم اندامی درشت تر از فرزندان اول داشته باشد مخربترین برخورد آن است كه در برابر آنها، تفاوت های ظاهری شان را بازگو كرده و یا از خود نگرانی نشان دهیم . بد نیست در چنین مواردی بدون ایجاد حساسیت ، تفاوت های فردی و اختلاف در میزان رشد افراد گوناگون را در نظر داشته باشیم. حتی در بین دو فرزند خودمان و الگوی رشد آنها تفاوت هایی موجود است كه نباید آن را نادیده گرفت. رشد در عده ای روند سریع تری دارد و در برخی دیگر كندتر صورت می گیرد. علاوه بر این پیشینه خانوادگی وعوامل وراثتی هم ثأثیر گذار هستند. آیا والدینی كه خود قامت متوسطی دارند می توانند انتظار فرزند بلند قامتی را داشته و در پی رشد سریع فرزند ، به طور مداوم او را از یك پزشك به پزشك دیگربكشانند؟همه چیز طبیعی است ، نگرانی ممنوع!اگر والدین در حضور دیگران از شگفتی خود درمورد كوتاهی قد نوجوان سخن گفته و از خود اضطراب نشان دهند و یا او را با دیگر همسالان ، خصوصاً فرزند كوچكتر مقایسه كنند، حتی اگر تا آن زمان توجه نوجوان به این مسئله جلب نشده باشد ، حساسیت والدین، او را متوجه تفاوتهایش با دیگران خواهد ساخت و مقدمات تشویش و نگرانی فزاینده او را فراهم خواهد ساخت. نگرانی كه می تواند به شكل بیمار گونه به دیگر موارد زندگی نیز كشیده شود.رؤیا و خیال ، بخشی از زندگیاحساسات دوره ی نوجوانی بسیار متغیر است . خصوصیاتی مثل گوشه گیری ، ناسازگاری و ترس و خشم شدت می گیرد و سبب می شود بسیاری از نوجوانان از دنیای واقع كناره گیری كنند و در عالم رؤیا و تخیلات خود زندگی كنند. او با خواندن داستان و یا دیدن فیلمی از قهرمان آن تقلید می كند و با شبیه سازی خود با شخصیت هایی كه در نظرش والا و مطلوب هستند ، تمایلات خود را ارضا می كند. نوجوانان دوست دارند دنیا آن طور باشد كه آنها می خواهند و می پسندند و معمولاً در رؤیاهای خود اطرافشان را همین گونه می بینند، نه آن طور كه واقعاً هست . به همین دلیل هر چیزی را كه در دنیای واقع به دست نیاورند در عالم خیال جستجو می كنند. همانجا كه رؤیاها جان می گیرند و تمام غیرممكن ها ، ممكن می شوند. در بسیاری موارد ، نوجوانان به دلیل رنجش ها و كدورت خاطرها به نوشتن روی می آورند. گاهی نوشتن مطالب ادبی و شعر، و گاهی ثبت خاطرات ؛ زیرا به این وسیله می توانند احساسات آزار دهنده و نامطلوب را از ذهن خود بیرون ریخته و از فشارهای عاطفی و روانی ناشی از آنها رهایی یابند.
یكی از بارزترین خصوصیات نوجوانی اغراق در بیان كلمات و افكار و احساسات است . نوجوان با نوعی تفكر همه یا هیچ مواجه است. هر چیزی را با شدت بیشتر و به شكلی بسیار ساده انگارانه تر از آنچه هست و یا بسیار سخت تر، غیر قابل تحمل تر و مشكل آفرین تر از واقعیت می بیند. حتی در مورد توانایی های خود نیز با اغراق صحبت می كند.باورش كنید اما مراقبش باشیدنوجویی و نوخواهی به عنوان بارزترین خصیصه نوجوانی ، به اشكال مختلف در حیطه زندگی خانوادگی و اجتماعی نوجوانان بروز می كند. حتی در نوع لباس پوشیدن ، استفاده از برخی عبارات و كلمات و شكل كوتاه كردن موها و... معمولاً نوجوانان سعی می كنند از آنچه كه در جامعه ارزش محسوب شده و مورد تأیید و پذیرش تمامی اقشار جامعه است فاصله بگیرند. گاهی لباس پوشیدن نوجوانان به حالت معضلی اجتماعی در می آید، چرا كه اغلب با وضعیت ناپسند و مغایر با سنت و هنجارهای موجود نمود یافته و تنها بی قیدی و لاابالی گری را در ذهن بیننده بیدار می كند.تغییر در گفتارزبان نوین و خاص ، چیزی است كه همگی ما با آن مواجه بوده ایم . نسل جوان واژه ها و اصطلاحات خاص خود را در محاورات روزمره خصوصاً در برخورد با گروه همسالان به كار می برد كه البته در محیط ها، طبقات اقتصادی و لایه های مختلف اجتماعی متفاوت است. گاه نوجوان از واژه ها و اصطلاحات نازیبایی استفاده می كند تا به وسیله آن احساس بزرگی، استقلال و خشونت داشته باشد. گاهی نوجوانان و جوانان در بین گروه خود زبانی خاص (Jargon) ایجاد می كنند تا بتوانند وسیله ارتباطی مخصوص به خود و جدا از دیگران برای خود داشته باشند؛ زیرا گروه دوستان و همسن و سال ها در ساختار شخصیتی نوجوان تأثیر به سزایی دارند. نوجوان در اولین گام برای ترك دوره كودكی و ورود به دنیای بزرگسالی و احساس استقلال، به طرد و انتقاد از كسانی می پردازد كه تا به حال مورد ستایش و پذیرش او بوده اند و والدین به عنوان اولین الگوهای تقلیدی و تربیتی ، پیش از هركس دیگر مورد بی مهری او قرار می گیرند. نوجوان به خود اجازه می دهد در مورد والدینش قضاوت كند و معایب آنها را چند برابر جلوه دهد، تا آنجا كه گاهی نوجوانان از رفتار والدین خود احساس شرمندگی می كنند... .یكی از مهم ترین وظایف ما به عنوان والد آن است كه مراقب فرزندمان در انتخاب دوستان و معاشران باشیم . زیرا نوجوانی كه ارتباطات اجتماعی را به شكل وسیع آن ، به تازگی تجربه می كند، اگر در دام دوستان ناباب و یا گروه ها ی خاص نوجوانان بزهكار گرفتار شود، به شدت از گرایش های اخلاقی آنها پیروی كرده و به شكل یكی از آنها درمی آید. اما برعكس اگر دایره دوستان وی از افرادی لایق تشكیل شده باشد و پایه دوستی ها برمبنای ارتباطات و رفاقت های سالم و براساس رشد متقابل ذهنی ، عاطفی و اخلاقی طرفین شكل گرفته باشد ، نه تنها خطرناك نیست بلكه می تواند با احساس امنیت و همدلی ، نوجوان را در رسیدن به یك شخصیت با ثبات و متعالی یاری كند. پس بیایید از تأثیر دوستان غافل نباشیم زیرا نوجوان برای جلب رضایت و دوستی و پذیرفته شدن در گروه دلخواه ، مانند آنها حرف می زند و به مقررات آنها احترام می گذارد تا آنجا كه رضایت گروه را بر خانواده ، اجتماع و مربیان ترجیح می دهد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 715]