واضح آرشیو وب فارسی:باغملک نیوز: دولت آقای روحانی می تواند و شاید هم لازم است همچنان وزیر امور خارجه خود را این سو و آن سو به دنبال راضی کردن جان کری بفرستد ولی آنچه باید در خلوت به آن بیندیشد این است که واقعا در کدام حوزه ها می خواهد و می تواند تغییر محاسبه بدهد تا در چشمه خشکیده تعلیق تحریم ها آبی بیفتد.مهدی محمدی طی یادداشتی در وطن امروز نوشت: دولت آمریکا آشکارا می گوید از آنجا که تحریم یک ابزار ایجاد تغییر محاسباتی در ایران است و این ابزار کارآیی خود را در موضوع هسته ای نشان داده، باید آن را در حوزه های دیگر هم به کار گرفت. از این حیث، راهبردی که آمریکا از سال ۲۰۱۰ درباره ایران تدوین کرده، هیچ دست نخورده است. آمریکا همچنان تصور می کند می تواند از طریق «بازی با ابزارهای فشار» یا به تعبیر دیگر «افزایش و کاهش هوشمند تحریم ها» محاسبات ایران را به نحوی تغییر دهد که ایران در یک فرآیند محاسبه مجدد حس کند بقیه برنامه های امنیت ملی اش نیز در نهایت منجر به ایجاد تهدیدهای موجودیتی برای آن خواهد شد، بنابراین بهتر است تعدیل شده یا کنار گذاشته شود. البته تحلیل دقیق الگوی رفتار آمریکا در سال های گذشته به ما می گوید آمریکایی ها می دانند که ایران تن به تعطیلی کامل برنامه های امنیت ملی خود نخواهد داد بنابراین گزینه «صفر کردن» برنامه ها را کنار گذاشته و بیشتر در پی وادار کردن ایران به پذیرش مدل «تعریف های دوطرفه» از برنامه های امنیت ملی خود هستند. در این مدل، درست همانند برنامه هسته ای، برنامه های امنیت ملی تعطیل نمی شود اما ایران آن را به گونه ای بازتعریف می کند که نگرانی های فوری آمریکا رفع شده و در میان مدت نیز نگرانی فوری دیگری قابل تولید نباشد. از این منظر، اصلا عجیب نیست اگر آمریکا به تعهدات خود طبق برجام عمل نکرده و رژیم تحریم ها را حتی سفت و سخت تر از قبل کند. هنوز حوزه های فراوانی هست که ایران باید در آنها تغییر محاسبه بدهد و آمریکا هم جز تحریم ابزار دیگری برای وارد کردن فشار محاسباتی به ایران در دست ندارد بنابراین همانطور که «آدام ژوبین» جانشین وزیر خزانه داری آمریکا و «جان زارات» مغز متفکر این وزارتخانه هفته پیش در جلسه استماع مجلس نمایندگان گفته اند ایران به هیچ وجه نباید انتظار داشته باشد به این زودی ها وضعیت عادی پیدا کند. در واقع برجام هم، چنین وعده ای نمی دهد. از حیث ساختاری، برجام توافقی است که در آن ایران می پذیرد یک استثناست تا زمانی که فرآیند اعتمادسازی را کامل کند و فرآیند اعتمادسازی در اینگونه موارد از دید آمریکایی ها، همواره دربرگیرنده «ترتیبات درازمدت» است و در کوتاه مدت هیچ نتیجه محسوسی تولید نخواهد کرد. آمریکا اکنون منتظر است ببیند آیا روند آغاز محاسبه مجدد در دیگر حوزه ها بویژه برنامه منطقه ای و شاید مهم تر از آن ایجاد آزادی عمل بیشتر برای جریان غربگرا در داخل ایران آغاز می شود یا نه؟ این البته بحثی مفصل است که آیا اگر ایران در تمام حوزه هایی که آمریکا خواهان آن است محاسبات، پیشنهادها، سیاست ها، رفتارها و در نهایت ساختارهای خود را تغییر بدهد، آیا باز هم تضمینی وجود دارد که ما وارد دوران «فشار صفر» بشویم یا نه؟ سرجای خود به تفصیل می توان استدلال کرد که این روند با کاهش مستمر توان مقاومت ایران، اشتباهات محاسباتی آمریکا را منظما تشدید خواهد کرد و در نهایت نیز تنها وقتی پایان می یابد که چشمه تولید قدرتی به نام «ایران»-و نه حتی «جمهوری اسلامی ایران»- کاملا خشکیده باشد. در داخل ایران، تغییر محاسبه در حوزه های غیر هسته ای مرتبط با امنیت ملی، به اصطلاح برجام های بیشتر خوانده شده است. دولت آمریکا برای تولید برجام های بیشتر ۲ راه داشت؛ راه نخست آن بود که به برجام ۱ چنان عمل کند که برجام به یک مدل محبوب در ایران بدل شده و سرایت آن به سایر حوزه ها از سر رغبت انجام شود. به دلایلی که این نوشته جای بحث آن نیست آمریکایی ها این راه را طی نکردند. راهی که اکنون دولت آمریکا می پیماید گروگان گرفتن مواهب حداقلی برجام ۱ برای تولید برجام های بیشتر است و پیش فرض این فرآیند هم این است که این گروگانگیری را تا زمان حصول آخرین عقب نشینی از سوی غربگرایان ایرانی می توان ادامه داد. سوالی که دولت آقای روحانی بسیار شفاف و ساده باید از خود بپرسد این است: در کدام حوزه از حوزه های مورد نگرانی آمریکا آماده تغییر محاسبه است؟ و اگر عمل آمریکا به تعهداتش طبق برجام حقیقتا در گرو تغییرات محاسباتی بیشتر از سوی ایران باشد، چه گزینه های واقعی روی میز هست؟ در حوزه داخلی، تغییر محاسباتی مدنظر آمریکا سپردن کشور به دست کسانی است که دفعه قبلی که اجازه نقش آفرینی در آن پیدا کردند، مملکت را تا آستانه یک جنگ داخلی پیش بردند. آمریکایی ها در این باره به اندازه کافی شفاف هستند که آزادی عمل کامل جریان فتنه یکی از شروط آنها برای ایجاد حداقل مقدار تغییر در رفتارهای شان است. در حوزه منطقه ای اگر بخواهیم صریح باشیم، تغییر محاسبه مدنظر آمریکا تسلیم کامل ایران مقابل عربستان سعودی و اسرائیل است. این لب لباب همه درخواست هایی است که در حوزه منطقه ای از ایران می شود بدون اینکه بخواهیم موضوع را بیش از حد پیچیده کنیم. در حوزه فناوری دفاعی، تبدیل کردن ایران به یک کشور بی دندان، هدفی است که آمریکایی ها به دنبال آن می گردند. همانطور که «استفان هادلی»، مشاور امنیت ملی جورج بوش زمانی گفته بود، در این راهبرد، هدف این نیست که ایران قدرت دفاعی نداشته باشد بلکه هدف این است که وقتی آمریکا تصمیم گرفت چیزی را به آن تحمیل کند این قدرت دفاعی به کارش نیاید. دولت آقای روحانی می تواند و شاید هم لازم است همچنان وزیر امور خارجه خود را این سو و آن سو به دنبال راضی کردن جان کری بفرستد ولی آنچه باید در خلوت به آن بیندیشد این است که واقعا در کدام حوزه ها می خواهد و می تواند تغییر محاسبه بدهد تا در چشمه خشکیده تعلیق تحریم ها آبی بیفتد. حتی اگر دولت بخواهد، ایجاد تغییر محاسباتی در بسیاری از این حوزه ها غیرممکن است از جمله به این دلیل که افکار عمومی نه تنها در قبال این حوزه ها در موضع «دوقطبی انکاری» به سر نمی برد بلکه سرسختانه هوادار سیاستی است که فی المثل اکنون نظام در حوزه منطقه ای در پیش گرفته است بنابراین اگر کسی تصور کند می تواند با نشان دادن دورنمای تغییر محاسباتی در این حوزه ها اندکی دل آمریکایی ها را نرم کند، باید بداند در حال ریسک بر سر آینده سیاسی خود پیش چشم ملت ایران است. این یک مرور ساده بر وضعیتی است که در آن قرار داریم. سوال ها ساده است اما پاسخ های آسانی وجود ندارد. اگر تبدیل کردن تعلیق حقوقی تحریم ها به تعلیق حقیقی فقط از مسیر تغییر محاسباتی ایران عبور کند، این مسیر مسدود است اما اگر راه دیگری وجود داشته باشد- که وجود دارد- ظاهرا دولت ناچار است دیر یا زود به آن ملحق شود.
یکشنبه ، ۳۰خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باغملک نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]