واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: معامله سياسي - اقتصادي سعوديها با امريكا
محمدبن سلمان جداي از اينكه پسر سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان است با داشتن سمتهاي مهمي مثل جانشيني وليعهد، وزارت دفاع و رياست شوراي عالي اقتصاد عربستان از مهمترين مهرههاي حكومت آلسعود به شمار ميرود ...
نویسنده : دكتر سيدنعمتالله عبدالرحيمزاده
محمدبن سلمان جداي از اينكه پسر سلمان بن عبدالعزيز، پادشاه عربستان است با داشتن سمتهاي مهمي مثل جانشيني وليعهد، وزارت دفاع و رياست شوراي عالي اقتصاد عربستان از مهمترين مهرههاي حكومت آلسعود به شمار ميرود. اهميت جايگاه او تا آنجاست كه بسياري از ناظران تحولات عربستان او را كسي ميدانند كه زير سايه پدر پير خود سكاندار حكومت آلسعود است و در عمل پادشاهي آلسعود را او ميچرخاند. او كه از روز جمعه 10 مي در نيويورك به سر ميبرد، چند روز بعد به واشنگتن رفت تا با مقامات ارشد امريكايي ديدار و گفتوگو داشته باشد. محمدبن سلمان قبل از اين سفر از رابطه محكم عربستان و امريكا گفته بود و اينكه آلسعود از هيچ تلاشي براي توسعه روابط با همپيمان استراتژيك قديمياش فروگذار نكرده و اشارهاي به چشمانداز 2030 عربستان كرد كه اين سفر به معناي نخستين گام در اين جهت است. بنابراين، سفر او به امريكا نه يك سفر معمولي مثل گذشته بلكه در جهت انجام معاملهاي بزرگ با حامي سنتي آلسعود بود اما بايد توجه به نگاههاي نه چندان مثبت در امريكا به آلسعود كرد كه اين سفر زير سايه همين نگاهها انجام شد.
جانشين اوباما
ناخشنودي سعوديها از باراك اوباما، رئيسجمهور امريكا، در چند سال اخير پوشيده نيست و نحوه استقبال از او در سفر اخيرش به عربستان اوج اين ناخشنودي بود. وقتي اوباما حدود دو ماه قبل به رياض، پايتخت عربستان رسيد نه پادشاه و نه وليعهد و نه حتي همين محمدبن سلمان به استقبال او رفتند بلكه استقبال از او به عهده فيصل بن بندر آلسعود، فرماندار رياض، گذاشته شد تا اين نحو بيسابقه از استقبال نشاندهنده نارضايتي تام و تمام حكام آلسعود از او باشد. از آن سفر بود كه تحليلي مبني بر توجه آلسعود به جانشين اوباما مطرح شد، چراكه اوباما چند ماهي بيشتر در كاخ سفيد نخواهد بود و آلسعود از حالا سعي ميكند تا با سرمايهگذاري در سبد جانشين احتمالياش در كاخ سفيد، روابط خود را براي بعد از رئيسجمهور فعلي امريكا ترسيم كند. اخباري كه ميدل ايستاي به نقل از خبرگزاري رسمي اردن منتشر كرده است اين سرمايهگذاري را تأييد ميكند. خبرگزاري رسمي اردن، پترا، به نقل از همين محمدبن سلمان فاش كرد رياض 20 درصد از هزينههاي تبليغاتي كلينتون را تأمين كرده است. ميدل ايست به سابقه حمايتهاي رياض از خانواده كلينتون پرداخت كه براي نمونه در سال 2008، رياض مبالغ 25 و 10 ميليون دلار را به صورت جداگانه به نهاد خيريه كلينتون پرداخت كرده كه رياست آن به عهده بيل كلينتون، همسر هيلاري كلينتون است. همين موضوع دستمايه حمله دونالد ترامپ به كلينتون شد تا بتواند با مطرح كردن پولهاي عربستان موقعيت او را در انتخابات آينده رياست جمهوري تضعيف كند. هيلاري با توجه به اين تاكتيك انتخاباتي ترامپ بود كه بعد از حمله به كلوپ شبانه در اورلاندو، سعوديها را به همراه قطريها و كويتيها به خاطر حمايت از سازمانهاي افراطي مورد انتقاد قرار داد. اين انتقاد او به معناي قدرنشناسياش از سعوديها قلمداد شد اما بايد توجه داشت كه انتقادش بيشتر پاسخي بود به حمله انتخاباتي ترامپ تا انتقاد جدي از آلسعود و با توجه به سابقه طولاني حمايتهاي مالي سعوديها از او و شوهرش، بايد گفت كه آلسعود از حالا روي راه يافتن او به كاخ سفيد حساب باز كرده و محمدبن سلمان در اين سفر سعي در ارزيابي نزديكي از اوضاع داشته است.
چشمانداز 2030
در يك ماه قبل سندي به نام چشمانداز عربستان 2030 در رسانههاي آلسعود منتشر شد كه به امضاي پادشاه اين كشور هم رسيد. از مقدمه اين سند و امضاي پاي آن معلوم است كه شخص محمدبن سلمان در تدوين آن نقش اساسي داشته تا آنجا كه او را بايد معمار اين سند دانست كه در مقام رياست شوراي عالي اقتصاد عربستان قصد تحول اساسي در ساختار اقتصادي عربستان دارد. سند هدف بلندپروازانهاي از كاهش وابستگي اقتصاد به نفت و افزايش عايدات غيرنفتي از 40 ميليارد دلار تا سقف 160 ميليارد دلار تا 2020 و 266 ميليارد دلار تا 2030 را مدنظر دارد. هر چند جزئيات دستيابي به اين هدف چندان روشن نشده اما گفته ميشود دولت سعي دارد تا اين هدف را از طريق افزايش ماليات بر زمين، ماليات بر ارزش افزوده، انواع تعرفهها، دريافت هزينه براي خدمات عمومي و كارت سبز و خصوصيسازي شركتهاي دولتي و افزايش عمرهگذاران طي پنج سال آينده به سقف 30 ميليون نفر تأمين كند. يك بخش از خصوصيسازي مربوط به شركت نفت دولتي آرامكو ميشود كه قرار است 5درصد از سهام آن به ارزش 2 تريليون دلار در بازار بورس نيويورك عرضه شود. حالا محمدبن سلمان با تدوين اين سند سعي در جلب توجه امريكاييها براي سرمايهگذاري در اين طرح دارد و به همين علت، بخش قابل توجهاي از برنامه سفرش به امريكا اقتصادي بود. روزنامه الشرق الاوسط از همراهي يك تيم اقتصادي ويژه با محمدبن سلمان در اين سفر گفته بود و به دليل اهميت اين وجه از سفرش بود كه او نخست چند روزي را در نيويورك به سر برد تا فرصتي براي مذاكرات اقتصادي با امريكاييهاي و جلب توجه آنها براي سرمايهگذاري در سند چشمانداز 2030 فراهم شود. عبدالباري عطوان، سردبير روزنامه رأي اليوم، پيام محمدبن سلمان به امريكاييها در اين بخش از سفر او را به اين صورت تعبير كرده است:«شايد ديگر به نفت ما احتياج پيدا نكنيد اما ما ميتوانيم همپيمان اقتصادي استراتژيكي باشيم و فرصت سرمايهگذاري كلاني را به شركتها و سرمايهگذارانتان از طريق خصوصيسازي شركتهايمان از جمله شركت بزرگ آرامكو بدهيم.»
آينده معامله با امريكا
محمدبن سلمان سفر خود به امريكا را در دو بخش از نيويورك و واشنگتن تقسيم كرد تا با طرح معامله اقتصادي در نيويورك بتواند زمينه معاملهاي سياسي در واشنگتن را فراهم كند. هر چند نه او و نه ديگر اعضاي ارشد در آلسعود اميد زيادي به معامله سياسي طي چند ماه باقيمانده از رياست جمهوري اوباما ندارند. بايد گفت معامله سياسي مورد نظر او بيشتر به دوره پسااوباما و به خصوص با آمدن هيلاري كلينتون به كاخ سفيد ارتباط دارد. اين موضوع با توجه به حمايتهاي گذشته و فعلي آلسعود از خانواده كلينتون قابل توجيه است اما با وجود اين، باز جاي اين سؤال باقي است كه آيا طرف امريكايي حاضر به اين معامله خواهد شد تا روابط دو طرف به دوران شكوفاي گذشته بازگردد و امريكا هم اجازه دهد آلسعود به تمام بلندپروازيهاي خود در منطقه برسد و هم اينكه در اين مسير حمايت و كمك كند؟ اين سؤالي است كه شخص محمدبن سلمان با خوشبيني به آن پاسخ ميدهد اما از جنبه واقعيت منطقه و اهداف منطقهاي و فرامنطقهاي نميتوان پاسخ مثبتي به آن داد. انتقادهاي گسترده چند ماه اخير در محافل حقوقي، سياسي و رسانهاي امريكا به عربستان به اين دليل است كه امريكا هزينه حمايتهاي گذشته خود از عربستان را دريافته و حالا در نقش منتقد سعي ميكند تا از نقش عربستان در منطقه فاصله گيرد. بايد گفت اين ديدگاه در ميان جمهوريخواهان و دموكراتها مشترك است و حتي آمدن هيلاري كلينتون به كاخ سفيد هم تغييري در آن ايجاد نخواهد كرد. حمله اخير در اورلاندو و سفر عامل آن به عربستان و امارات بار ديگر عواقب حمايتهاي گذشته از آلسعود را نشان داد و به نظر ميرسد محمدبن سلمان توجهاي به نگاه انتقادي امريكاييها به جاهطلبيهاي افراطي رياض ندارد و نميتواند ارزيابي درستي از آينده اين نگاه و تأثير آن بر روابط دو طرف كند. در اين ميان، نميتوان جذابيتهاي مالي از بسته اقتصادي محمدبن سلمان براي امريكاييها چشم پوشيد اما بايد گفت امريكاييها بنا بر مبناي فرصتطلبي خود شايد به دنبال منافع اقتصادي اين بسته باشند اما حاضر نيستند در قبال آن چنان امتياز سياسي به آلسعود بدهند كه محمدبن سلمان انتظار آن را دارد. شايد جواني و بيتجربگي محمدبن سلمان باعث شده تا او نتواند متوجه بدعهدي امريكاييها باشد و هنوز فكر ميكند هر چيز را ميتوان با پول خريد!
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۸ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۹:۰۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]