واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: 3 دهه ایرانستیزی كانادا از فشارهای حقوقبشری تا دستبرد به داراییهای ایران
كمتر از يك روز پس از انتشار خبر دستبرد 13ميليون دلاري دولت كانادا به اموال كشورمان، حالا رسانههاي مختلف گزارش كردهاند كه دولت كانادا به دنبال احياي روابط خود با جمهوري اسلامي ايران است. اين خبر را استفان ديون، وزير خارجه كانادا به شبكه تلويزيوني «سيبياس» گفته كه تماسهاي اوليه براي تجديد رابطه با ايران گرفته شده است. اگرچه وي سپس تأكيد ميكند كه بازگشايي سفارتخانههاي دو كشور در آيندهاي نزديك بعيد به نظر ميرسد.
نویسنده : جعفر تكبيري
كمتر از يك روز پس از انتشار خبر دستبرد 13ميليون دلاري دولت كانادا به اموال كشورمان، حالا رسانههاي مختلف گزارش كردهاند كه دولت كانادا به دنبال احياي روابط خود با جمهوري اسلامي ايران است. اين خبر را استفان ديون، وزير خارجه كانادا به شبكه تلويزيوني «سيبياس» گفته كه تماسهاي اوليه براي تجديد رابطه با ايران گرفته شده است. اگرچه وي سپس تأكيد ميكند كه بازگشايي سفارتخانههاي دو كشور در آيندهاي نزديك بعيد به نظر ميرسد.
جداي از حكم خصمانه اخير دادگاههاي كانادا در مصادره اموال غيرديپلماتيك كشورمان، مرور رفتارهاي دولت كانادا با جمهوري اسلامي ايران در روزهاي پس از انقلاب حكايتكننده آن است كه سردمداران اين كشور، همواره سردمدار اقدامات ضدايراني در عرصه جهاني بوداند؛ اقداماتي كه به نظر ميرسد زير سايه عملكرد امريكا و انگليس عليه كشورمان قرار گرفته و كمتر به آن پرداخته شده است.
كانادا؛ عنصر اطلاعاتي امريكا
نخستين اقدام كانادا عليه جمهوري اسلامي ايران در همان نخستين روزهاي انقلاب اسلامي به وقوع پيوست؛ جايي كه دانشجويان پيرو خط امام با تسخير لانه جاسوسي امريكا در حال بريدن ريشه استعماري اين كشور از ايران بودند. درست در همان ايام همسايه شمالي امريكا، يعني كانادا به كمك اين كشور ميآيد و سفارت كشورش در داخل خاك ايران را به مقري امنيتي براي ارائه خدمات به ايالات متحده تبديل ميكند. بر اين اساس، كن تايلر سفير كانادا در زمان پيروزي انقلاب اسلامي، تأييد كرده كه مدتها در تهران براي سازمان اطلاعات مركزي امريكا (سيا) كار ميكرده است. كن تايلر در گفتوگو با روزنامه كانادايي گلوباندميل ضمن تأييد اين مطلب كه او در عمل مسئول اطلاعاتي ارشد امريكا در ايران بوده ميگويد همواره فكر ميكرد كه فعاليتش براي سازمان سيا تا سه دهه ديگر هم علني نشود اما انتشار كتاب «مرد ما در تهران» راز 30 ساله او را برملا كرد.
اين كتاب به وقايع انقلاب ايران ميپردازد و نويسنده آن تاريخداني كانادايي به نام رابرت رايت است. در اين كتاب آمده است كه پس از واقعه تسخير لانه جاسوسي امريكا كن تايلر در عمل به مسئول اطلاعاتي شماره يك امريكا در ايران تبديل شد. كن تايلر كه تا سال 1360 در ايران حضور داشت، تأييد كرده كه جيمي كارتر، رئيسجمهوري وقت امريكا از دولت كانادا خواسته بود كه سفير كانادا وارد كارزار اطلاعاتي شود. در كتاب «مرد ما در تهران» همچنين آمده كه سفارت كانادا بعد از واقعه 13 آبان تا مدتها جايگزين مركز عملياتي سيا در تهران شده بود.
كانادا و فشارهاي حقوق بشري
اما جداي از اقدامات امنيتي كانادا عليه كشورمان، اين كشور ميداندار فشارهاي حقوق بشري عليه جمهوري اسلامي ايران نيز بوده است. اين روند پس از مرگ يك روزنامهنگار كانادايي در ايران به وقوع پيوست و به رغم آنكه دولت وقت اصلاحات تلاش گستردهاي را براي بهبود روابط با غربيها آغاز كرده بود، نتوانست در اين حوزه كانادا را راضي كند و سرانجام كانادا براي نخستين بار سفير خود را از ايران خارج كرد؛ خروجي كه نزديك به چهار ماه به طول انجاميد. پس از اين اتفاق، دولت كانادا درهمه مجامع بينالمللي و به خصوص در رأيگيريهاي مربوط به قطعنامههای حقوق بشری عليه ايران در سازمان ملل يا از بانيان و پيشنهاددهندگان قطعنامه بوده يا به شدت از صدور چنين بيانيههايي حمايت كرده است، به عنوان نمونه در سال 1385 كميته سوم مجمع عمومي ملل متحد با صدور قطعنامهاي ايران را به نقض حقوق بشر متهم كرد. اين قطعنامه كه در اين كميته عليه ايران به تصويب رسيد، توسط دولت كانادا تدوين و پيشنهاد شده بود. اين روند كانادا تا سال گذشته نيز ادامه داشت، به طوري كه در آذر ماه سال 1394 مجمع عمومي سازمان ملل متحد بر اساس قطعنامهاي كه كانادا ارائهكننده آن بود، ايران را بهخاطر نقض حقوق بشر محكوم كرد.
صفر شدن روابط تجاري ايران با كانادا
در كنار اين اقدامات، آنچه مهم است همراهي دولت كانادا با تحريمهاي امريكايي عليه جمهوري اسلامي ايران بود؛ همراهياي كه باعث شد تجارت 40 ميليون دلاري ايران و كانادا كه بيشتر در حوزه كشاورزي بود نيز با اين تحريمها به صفر برسد و كانادا تمام خطوط اقتصادي جمهوري اسلامي ايران در اين كشور را مسدود كرد. در كنار اين روند بايد اتخاذ سياستهاي خصمانه در خصوص اعطاي ويزا به ايرانيها به ويژه دانشجويان را نيز بايد به پرونده دولت كانادا اضافه كرد؛ موضوعي كه باعث شد همسران و فرزندان دانشجويان ايراني در كانادا نتوانند در كنار خانواده خود حضور داشته باشند.
بستن سفارت كانادا در ايران و اخراج ديپلماتهاي ايراني
در نهايت اوج خصومت كانادا در خصوص جمهوري اسلامي ايران در 17 شهريور ماه 1391 رخ نمود؛ جايي كه وزارت امور خارجه كانادا با اعلام بستن سفارت خود در تهران، كارمندان سفارت جمهوري اسلامي در اين كشور را عناصري نامطلوب توصيف كرد و از آنان خواست تا ظرف پنج روز خاك اين كشور را ترك كنند. وزارت امورخارجه كانادا همچنين در بيانيهاي سراسر اتهامآميز عليه كشورمان نوشته بود: «رويكرد كانادا در برابر رژيم ايران به خوبي شناخته شده است. كانادا دولت ايران را به عنوان بزرگترين تهديد براي صلح جهاني و امنيت در جهان امروزين ميشناسد... از گردن نهادن به قطعنامههاي شوراي امنيت سازمان ملل در زمينه برنامه هستهاياش سر باز ميزند، به طور مرتب اسرائيل را تهديد ميكند، دست به لفاظيهاي نژادپرستانه و ضدنژاد سامي ميزند و نسلكشي را تهييج ميكند... از سوي ديگر، رژيم ايران بياعتنايي آشكاري به معاهده وين و تضمين امنيت ديپلماتها نشان داده است. در چنين شرايطي كانادا نميتواند بيش از اين به حضور ديپلماتيك در ايران ادامه دهد... روابط ديپلماتيك ميان كانادا و ايران تعليق شده است. همه ديپلماتهاي كانادايي خاك ايران را ترك كردهاند و به ديپلماتهاي ايراني در اتاوا دستور ترك خاك كشور در پنج روز آينده داده شده است.»
سرانجام روابط ايران و كانادا
اما آن چيز كه در اين زمينه گفتنش لازم به نظر ميرسد آن است كه كانادا اگرچه يك كشور مستقل به نظر ميرسد اما نظر تعيينكننده در اين كشور را فرمانداري انگليسي ميدهد كه توسط دولت انگليس در آنجا به كار گمارده شده است؛ موضوعي كه باعث ميشود تمام ديدگاه آنان در خصوص موضوعات داخلي و خارجي متأثر از نگاه انگليسيها باشد و همين امر اين ضرورت را ايجاب ميكند كه براي از سرگيري روابط ميان ايران و كانادا نه تنها بايد گذشته خصمانه اين كشور درخصوص ايران را مد نظر قرار داد بلكه نيمنگاهي نيز به رفتار و عملكرد انگليسيها در ايران داشت؛ رفتار و عملكردي كه سابقه چندان روشني ندارد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۳۹۵ - ۲۰:۱۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]