واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: خانه های تاریخی استان كردستان
عمارت آصف دیواناین بنا در ضلع شمالی خیابان امام خمینی در شهر سنندج واقع شده است. سردر ورودی بنا با نمای آجری، به شكل نیم هشتی و متأثر از سبك باروك است. تالار تشریفات بنا دارای ایوان ستون دار با اُرُسی (نوعی در قدیمی كه دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شده است)پر كار است و از بخش های بسیار زیبای بنا محسوب می شود. در بخش غربی نیز اُرُسی های زیبایی تعبیه شده است. در این عمارت تزیینات معماری مانند گچ بری، آینه كاری و كار چوب با مهارت به كار رفته است. این ساختمان دارای چهار حیاط است كه به ترتیب عبارت اند از: بیرونی، اندرونی، حیاط مطبخ و اصطبل. یكی از این حیاط ها تخریب شده است. این عمارت دارای یك رشته قنات است كه آب حوض بزرگِ آب نمای مقابل تالار و دو حیاط دیگر از آن تأمین می شود. در ضلع جنوب غربی عمارت، حمام خصوصی با سبك و اسلوب معماری حمام های ایرانی ساخته شده است كه دارای نقش های آهك بری و ستون های سنگی بسیار زیبا است. براساس نقل قول های مختلف ، احداث بنای اصلی عمارت آصف كه به تالار تشریفات معروف است، احتمالاً مربوط به دوران صفویه است كه در دوره های بعدی ، به ویژه در دوران قاجار و پهلوی به تدریج بخش هایی به آن افزوده شده است. عمارت آصف در نوع خود از نظر معماری منحصر به فرد است.
عمارت و باغ آیت الله مردوخروستای " نوره" در 18 كیلومتری جنوب غربی شهر سنندج واقع شده و بیش از سه هزار نفر جمعیت دارد." نوره" روستایی با معماری بومی منطقه كردستان است كه در معماری آن از مصالح محلی، به ویژه سنگ های منطقه استفاده شده است. بنای آیت الله مردوخ در دامنه یكی از تپه ماهورهای غرب كوه " آبیدر" و به فاصله 700 متری روستای نوره قرار دارد. این اثر قابل توجه، در جنوب روستا واقع ، و از موقعیت خاصی برخوردار است. نوع معماری آن قلعه ای و دارای چشم اندازی زیباست و اشراف كامل به محیط پیرامون و روستا دارد. این بنا در زمینی به مساحت 600 متر مربع ( اعیان 500 متر مربع و عرصه 550 متر مربع ) از مصالح محلی و در دو طبقه ساخته شده و در طرفین گوشه های شمالی و جنوبی دارای برج دیده بانی است. حیاط آن در ضلع غربی قرار دارد. طراحی و اجرای این بنا و باغ به وسیله " آیت الله مردوخ " انجام شده و توسط استادكاران بومی به ویژه استاد " عنایت الله " و استاد " علی محمد بنا" در سال 1322 شمسی ساخته شده است. خانه آیت الله شیخ محمد مردوخ كردستانیبنای آیت الله مردوخ در محله قطارچیان و ضلع شرقی خیابان مردوخ شهر سنندج واقع شده و اكنون در تملك خانواده دیگری است. این ساختمان دردو طبقه و زیرزمین، به شیوه معماری اصفهانی در دوره قاجاریه ساخته شد. این منزل دارای دالان ورودی طولانی، اتاق سرایدار، حیاط چهارگوش و راه پله ورودی از دو سمت تالار شاه نشین بود. در ساختمان از آب جاری و روش دفع سنتی فاضلاب استفاده می شد. در حیاط آن كه دارای آب نما و فضای سبز است، حریم خصوصی و عمومی كاملا رعایت شده است. بر اثر كم توجهی مالكین فعلی ، در ساختمان تغییراتی حاصل شده است.
عمارت احمد زادهاین عمارت در ضلع شمالی بلوار نمكی شهر سنندج واقع شده و زمان ساخت آن به دوران حكومت پهلوی اول برمی گردد. بنا دارای یك حیاط چهار گوش كوچك است و ساختمان آن در چهار طبقه با نمای جنوبی و تزیینات آجر تراش بسیار زیبا و پركار در قسمت نمای اصلی، ساخته شده است. عمارت احمد زاده نسبت به سایر بناهای مسكونی استان، از شیوه اجرایی و تزیینات منحصر به فرد برخوردار ، و نوع معماری آن برون گرا است. از این رو با وجود یك حیاط در ضلع جنوبی، می توان گفت سبك معماری كردستانی كه ویژگی بارز آن ایوان های ستون دار است در این عمارت به بهترین وجهی رعایت شده است.
عمارت امجدالاشرافعمارت " امجدالاشراف " در خیابان صلاح الدین ایوبی شهر سنندج قراردارد. این بنا به سفارش " میر ابوطالب" كه از تجار اصفهان بود، با چیره دستی و مهارت معماران و استادكاران اصفهانی در سال 1217 هـ.ق ساخته شد. این عمارت در اصل شامل تالار تشریفات كه در ایام محرم محل عزا داری سالار شهیدان بود و نیز بناهای مسكونی مجاور بود كه بعدها دچار تغییرات و دگرگونی هایی به ویژه در قسمت جنوبی شد. فضاها و اطاق های سه دری و پنج دری در دو طبقه، گچ بری های پر كار با نقوش اسلیمی و در جوار آن نقاشی هایی متآثر از نقاشی غربی، قاب بندی های سقف حسینیه با نقاشی های زیبای منحصر به فرد در شهر سنندج، پنجره ها با شیشه های رنگی و سایر عناصر تزیینی به كار رفته در بخش های مختلف این عمارت، از جمله خصوصیات شاخص و منحصر به فرد این بنا است و آن را در زمره یكی از مهم ترین بناهای استان از نظر معماری، به ویژه تزیینات معماری قرار داده است. در نمای بنا، تزیینات آجركاری خفته و راسته به خوبی كار شده است. این ساختمان دارای حیاط با حوض مستطیل شكل و سنگ فرش تخته پوش سنندجی است. عمارت سرهنگ آزموده اردلاناین عمارت در بافت قدیمی محله قطارچیان سنندج، در كوچه خسروی نزدیك عمارت وكیل الملك واقع است. این بنای قدیمی كه مالك اولیه آن فردی از خانواده " اردلان" بود، اكنون در تملك میراث فرهنگی كردستان قرار دارد. این عمارت دارای بخش های مختلفی است؛ سردر ورودی به فرم نیم هشتی و سكوهای قرینه سنگی با قوس های متداخل نیم دایره آجری و گره چینی است. حیاط چهار ضلعی مركزی ساختمان با آب نما و باغچه، یاد آور معماری درون گرای ایرانی است. فضاهای دیگر شامل سه دری ها، دودری و پنج دری، تالار، اُرُسی زیبا و بدیع در هر یك از مدخل های ورودی فضاها، بسیار حساب شده و زیبا است. تمام فضا در پیرامون حیاط مركزی و در دو طبقه ساخته شده است. تزیینات آن تركیبی از اُرُسی، گچ بری رنگی، حجاری روی سنگ، آجر كاری به صورت خفته و راسته و استفاده از نرده های فلزی است. تاریخ ساخت دقیق منزل مشخص نیست، اما با توجه به نوع و ویژگی معماری بنا، به نظر می رسد كه در دوره قاجار ساخته شده باشد. مجموعه عمارت شیخ محمد باقرغیاثیاین ساختمان كنار عمارت وكیل الملك ، در ضلع شمالی خیابان كشاورز و در محله قطارچیان سنندج واقع است. این منزل كه از خانه های بزرگ شهر سنندج محسوب می شود، دارای بخش های مختلف است كه طی چند دوره ساخته شده است. سردر ورودی، مهم ترین بخش ساختمان، از نظر نوع معماری دارای ویژگی های منحصر به فرد است. بخش دیگر كه ساختمانی سه طبقه است، در اوایل دوره پهلوی، در داخل حیاط اصلی و در كنار قنات ساخته شده است. برای رسیدن به داخل ساختمان باید سلسله مراتب خاصی را طی كرد؛ ابتدا باید از سردر، هشتی، حیاط بیرونی و سپس از حیاط اصلی و محلی كه شیخ در آن ساكن بود، عبور كرد. فضاهای مختلف این مجموعه شامل پنج دری ها، سه دری ها، انبار، زیرزمین، هشتی، تراس، راهروها، هفت دری و مسجد است. تزیینات معماری این ساختمان شامل اُرُسی سازی كه در نوع خود دارای طرح های اسلیمی قابل توجهی است، قاب بندی، گچ بری، حجاری روی سنگ و همچنین تزیینات آجر كاری است. امروزه بخش هایی از ساختمان ، تخریب شده ولی قنات آن به خوبی باقی مانده است. این بنا متعلق به " شیخ محمد باقرغیاثی" از عارفان برجسته سنندج بود و هنوز وراث آن مرحوم در آن زندگی می كنند. معمار بنا ، استاد" ابراهیم مختار پوریان" بود. منبع: کتاب میراث فرهنگی استان کردستان تهیه و تنظیم: زهره پری نوش
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1554]