واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان: مینا کرمی دانش بنیان کردن صنعت نفت شاید یکی از دغدغه های اصلی دلسوزان این صنعت باشد. وجود ذخایر و منابع عظیم هیدروکربوری و قابل استحصال در کشور، میزان تولید و صادرات نفت، گاز و محصولات پتروشیمی و جایگاه صنعت نفت کشورمان در جهان از یک جهت و وجود نیروی انسانی متخصص و جوان از جهت دیگر نشان می دهد صنعت نفت ایران در سال های آتی می تواند موتور پیشران اقتصاد در داخل کشور باشد. از این رو پیاده سازی راهبردهایی برای تبدیل این صنعت به صنعتی دانش بنیان و متکی به توسعه فناوری حیاتی به نظر می رسد.بنیان و هسته عمده سیاست های اقتصاد مقاومتی، حضور آحاد و بخش های مختلف جامعه در توسعه کشور و توجه ویژه به برنامه های اقتصادی به ویژه اقتصاد دانش بنیان است؛ اقتصادی که متکی بر فناوری و افزایش روز افزون شفافیت باشد تا به این ترتیب افزایش تولید داخل به ویژه در ارتباط با محصولات راهبردی، بهبود روند مصرف کشور و همچنین توسعه صادرات و تعاملات فرامرزی به منظور ایمنی در برابر آسیب پذیری اقتصاد داخلی و افزایش تعاملات منطقه و بین الملل را ایجاد کند. با به نتیجه رسیدن برجام و گشایش مناسبات بین المللی فرصتی دست داده با تعریف راهکارهای جدید و اقدامات متناسب در سطوح مختلف، سیاست های اقتصاد مقاومتی به ویژه در حوزه دانش بنیان را در کشور نهادینه کنیم. بر اساس سیاست های اقتصاد مقاومتی، بحث دانش بنیان در سطح ملی به سه موضوع عمده اشاره دارد: افزایش مشارکت بخش خصوصی و افزایش کارآفرینی و فرهنگ سازی آن (بند اول سیاست)، توسعه اقتصاد دانش بنیان و ساماندهی نظام نوآوری ملی (بند دوم سیاست) و در نهایت افزایش تولید داخل کالاهای راهبردی و اساسی (بند ششم). در مبحث بین الملل نیز در بندهای 10، 11 و 12 سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی به صادرات و انتقال فناوری و نقش آن در افزایش قدرت کشور و اقتصاد ملی اشاره شده است. در بند دهم این سیاست ها به افزایش صادرات کالا ها و خدمات دارای ارزش افزوده بالا و ارائه تسهیلات و مشوق ها اشاره شده است؛ توسعه مناطق آزاد به عنوان درگاه انتقال فناوری، گسترش و تسهیل تولید، صادرات محصولات و تامین نیازهای ضروری و منابع مالی موضوع بند 11 است و بند 12 نیز بر استفاده از دیپلماسی برای حمایت از هدف های اقتصادی برای افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد کشور و فرصت پسابرجام تاکید دارد.طی پنج برنامه توسعه اقتصادی تلاش شده دانش بنیان کردن صنعت نفت سیر تکاملی خود را هرچند به آهستگی، طی کند. در ابتدای این راه، انجام کارهای کوچک با نیاز به دانش کمتر به مجریان داخلی واگذار می شد و در ادامه تلاش شد نقش و تاثیر پیمانکاران داخلی در اجرای پروژه های بزرگ افزایش یابد. در این میان با ایجاد شرکت های مهندسین مشاور و شرکت های پیمانکاری EPC داخلی حجم زیادی از تولید مدارک مهندسی پایه و مهندسی تفصیلی، تدارکات و بازرسی کالا و نیز ساخت تجهیزات بومی شد. با ادامه این روند اجرای پروژه های بزرگ به صورت قرارداد همکاری مشترک در ابتدا با راهبری شرکت های خارجی و همکاری شرکت های ایرانی و در ادامه با راهبری شرکت های ایرانی و همکاری شرکت های خارجی انجام شد. متاسفانه تمام تلاش ها در اقتصاد دانش بنیان تاکنون صرفا باعث ارتقای دانش عملیاتی و یادگیری استفاده از فرآیندها شده و دانش فنی بنیادین مرتبط با فناوری هنوز به طور فراگیر بومی سازی نشده است. به همین دلیل برنامه ششم توسعه اجرای اقدامات جدید در این خصوص را پیش بینی کرده است. براساس این برنامه، امکان فعالیت به صورت همکاری مشترک با شرکت های معتبر بین المللی، امکان اجرای پروژه های بزرگ از طریق ایجاد شرکت های جدید E&P و GC و همچنین به منظور انتقال دانش بنیادین فناوری، عقد تفاهمنامه با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برگزیده و منتخب کشور ممکن شد. برنامه ملی توسعه ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل زنجیره پایین دستی توسعه بازار یکی از 11 برنامه ملی ستاد راهبری و مدیریت اقتصاد مقاومتی است که به تصویب کارگروه برنامه ملی اقتصاد مقاومتی در دولت رسیده است و طرح هفتم این برنامه بر توسعه فناوری و تحقیق و پژوهش در نفت و گاز یا همان دانش بنیان کردن فرآیندها و فناوری ها در حوزه صنعت نفت تاکید دارد. محمدرضا مقدم، معاون وزیر نفت در امور پژوهش و فناوری و سرپرست معاونت امور مهندسی وزارت نفت نیز اخیرا برنامه های وزارت نفت برای نیل به صنعت نفتی نیان، همسو با سیاست های اقتصاد مقاومتی را اعلام کرده و گفته است: «وزارت نفت پنج پروژه جامع مشتمل بر امضای قرارداد همکاری با دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برای توسعه فناورانه ٥٢ مخزن نفت و گاز، امضای تفاهمنامه با ١٢ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی در حوزه پایین دست، ساخت ١٠ گروه خانواده کالاها و تجهیزات پر مصرف صنعت نفت، توسعه و ارتقای توان علمی و فناوری در طرح های بهینه سازی مصرف انرژی با تقویت پیوند مراکز تحقیقاتی و شرکت های خدمات انرژی و در نهایت تحقق صنعت نفت دانش بنیان از طریق انتقال و توسعه توسط شرکت های جدید اکتشاف و تولید و شرکت های پیمانکاری عمومی را در دستور کار خود قرار داده است.» براساس گفته های این مقام نفتی، تحقق صنعت نفت دانش بنیان یکی از مگاپروژه های در دست انجام وزارت نفت است و این وزارتخانه شرکت ها را ملزم کرده است تا در ساختار قراردادهای جدید نفتی برای تاکید به کسب و انتقال فناوری با هدف اجرای راهبرد معاوضه بازار کشور در حوزه های نفتی و گازی با دانش فنی عملیاتی و بنیادین از طریق شرکت های اکتشاف و تولید برای بخش بالادست و شرکت های پیمانکار عمومی برای بخش پائین دست 4 ماده را اعمال کنند. مشارکت تضامنی یک شرکت داخلی موردتایید وزارت نفت و یک شرکت بین المللی نفتی مورد تایید شرکت ملی نفت ایران، برقرار کردن شبکه تعاملی با دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، مهندسین مشاور، سازندگان کالا و ارائه کنندگان خدمات مرتبط با موضوع میدان واگذار شده، الزام شریک خارجی به استفاده حداکثری از نیروی انسانی داخلی در اجرای قرارداد و ارائه برنامه جامع آموزشی جهت ارتقای کیفی این نیروها، چرخشی بودن سمت های مدیریتی در دوره تولید حسب مورد و شرایط مورد توافق در شرکت عملیاتی مشترک مفادی است که باید در این قراردادها اعمال شود.
یکشنبه ، ۱۶خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]