محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846292471
حکایت دردناک ۱۵ میلیارد دلاری که دور ریخت شد+ جدول و نمودار - پایگاه اطلاع رسانی بلاغ مازندران
واضح آرشیو وب فارسی:بلاغ نیوز: به گزارش بلاغ ، کشور ما متحمل هزینه های فوق العاده سنگین (اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی) می شود تا بتواند موادغذایی مورد نیاز جوامع خود را تأمین کند؛ بخش زیادی از این موادغذایی در مزارع، انبارها، حمل و نقل ، فروشگاه ها و آشپزخانه ها تلف شده و از بین می رود. پسماندهای ناشی از این اتلاف، تبدیل به زباله های مضر برای سلامت و محیط زیست می شوند و ما ناگزیر هستیم حجم کلانی از منابع کشور را صرف کنیم تا بتوانیم بخشی از آثار زیان بار ناشی از تولید و دفع این زباله ها را بر روی انسان و محیط زیست کنترل یا رفع کنیم. این چرخه زیان موجب وارد آمدن آسیبهای جدی و جبران ناپذیر به نظام، جوامع انسانی کشور و محیط زیست آن شده و به هیچ عنوان از منظر اقتصاد، کسب و کار، زندگی اجتماعی، زندگی شخصی، حفاظت از محیط زیست و هر منطق انسانی دیگر قابل توجیه نیست. با این اوصاف منافع ملی و مصالح نظام حکم می کند که با جدیت تمام به دنبال راهکارهای جدی برای مقابله با این پدیده و روندها و پیامدهای مخرب آن باشیم. مقاله پیش رو به صورت گزیده از مقاله برتر نویسندگان (آقایان مهدی رستگاری و علی طیفوری) در اولین کنگره بین المللی کشاورزی سالم، تغذیه و جامعه (تهران، تیرماه 1394) اقتباس شده و در شماره پنجم ماهنامه تجارت جنوب (آبان 1394) منتشر شده است. این مقاله با اندکی ویرایش، تقدیم خوانندگان می شود. مقدمه جمهوری اسلامی ایران بدون شک یکی از بزرگترین قدرتهای اقتصادی و کشاورزی خاورمیانه و آسیای مرکزی است. براساس گزارش سازمان جهانی غذا و خواربار (FAO)، ایران در دوازده مقوله از 13 مقوله محصولات کشاورزی مورد تولید در جهان، در فهرست 40 کشور برتر قرار می گیرد. جدول 1 ارائه کننده تصویری از جایگاه بخش کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در جهان است. طی سه دهه گذشته، بخش کشاورزی جمهوری اسلامی ایران مصدر خدمات ارزنده ای به ملت و دولت بوده و نه تنها امنیت غذایی را در کشور فراهم کرده، بلکه در سخت ترین شرایط نیز از استقلال و کیان ملی کشور پشتیبانی کرده است. امروزه بخشهای کشاورزی و موادغذایی کشور با چالشهای جدیدی مانند کمبود آب، شوری خاک، جنگل زدایی و بیابان زایی، تغییرات آب و هوا، رشد جمعیت (به خصوص جمعیت شهری)، آلودگی، و جهانی شدن مواجه گردیده و به اقتضای این موضوع باید برای حفظ این بخشهای راهبردی و توسعه آنها در پی راهکاریابی برای مواجهه با آنها باشیم. بدون شک «کاهش و کنترل ضایعات موادغذایی» یکی از مهمترین زمینه های بالقوه راهکاریابی برای تأمین امنیت غذایی کشور است. ضایعات غذایی یک مشکل جهانی است. طبق گزارش های منتشرشده سازمان خواروبار و کشاورزی( فائو) در جهانی که 900 میلیون نفر از جمعیت آن از گرسنگی رنج می برند، یک سوم از موادغذایی تولیدشده توسط انسان (بر مبنای محتوای کالریک آن) هدر می رود. ابعاد این مشکل از زیان اقتصادی صرف فراتر بوده و پیامدهای اجتماعی و زیست محیطی آن پایداری توسعه جوامع بشری را به نحو چشمگیری تحت تأثیر قرار می دهد؛ تخمین زده می شود که تولید این حجم از غذای هدر رفته در هر سال متضمن کشت در 198 میلیون کیلومتر مربع از اراضی کشاورزی کره زمین (تقریباً معادل مساحت کشور مکزیک)، صرف 173 میلیارد متر مکعب آب شیرین، مصرف 28 میلیون تن کود شیمیایی و تولید گازهای گلخانه ای به میزان 3300 تا 5600 میلیون مترمکعب (معادل دی اکسید کربن) است. ابعاد خیره کننده این پیامدهای ضایعات غذایی نشان دهنده آن است که ضایعات غذایی در شمار یکی از بارزترین مصادیق اتلاف و اسراف در جوامع بشری و انحراف آنها از معیارهای «توسعه پایدار» به شمار می آیند. ضایعات موادغذایی در جمهوری اسلامی ایران نیز یک مشکل جدی است. درواقع، پدیده ضایعات موادغذایی به طور کامل در تضاد با چشم انداز تصویر شده کشور در 1404 و رهنمودهای اقتصاد مقاومتی است. در این مقاله، به بررسی اجمالی ابعاد این پدیده نامطلوب و آثار زیانبار آن بر اقتصاد، جامعه و محیط زیست پرداخته و برخی راهکارهای متصور برای مواجهه با آنها را طرح خواهیم نمود. نگاهی به ضایعات مواد غذایی در سطح ملی اطلاعات حاصل از گزارشهای موجود در زمینه ضایعات غذایی در ایران بسیار متنوع هستند. گزارش مراجع رسمی کشور در سال 1388 نشان دهنده متوسط 18.85 درصد ضایعات در محصولات کشاورزی بوده است. (1) براساس این گزارش، ارزش ضایعات محصولات کشاورزی برابر با حدود 25 درصد درآمد ملی حاصل از صادرات نفت در آن سال بوده است. در سطح ملی بیشترین ضایعات متوجه میوه ها و محصولات باغی و کمترین ضایعات متوجه شیلات و غذاهای دریایی است. در آن زمان برمبنای ماده 18 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی، دولت موظف به کاهش 50 درصدی سطح ضایعات در بخش کشاورزی بوده که متأسفانه این هدف محقق نشده است. در عوض ضایعات در سالهای آینده نیز افزایش یافته است. برخی گزارشها حاکی از ضایعات 35 درصدی در 100 میلیون تن محصولات کشاورزی تولید شده کشور در هر سال است؛ شایان ذکر است این مقدار محصولات کشاورزی برای تغذیه یک جمعیت 15 میلیون نفری کافی است (2و3). آمار و ارقام ضایعات غذایی موجود در جمهوری اسلامی ایران نه تنها بهتر از سطوح ثبت َشده منطقه ای و جهانی نیست، بلکه در بعضی موارد در سطحی نازلتر از این سطوح قرار می گیرد. در این زمینه می توان به 30 درصدضایعات در نان، 25-30 (و حتی گاهی تا 50) درصد ضایعات در میوه ها و سبزیجات، 10 درصد ضایعات در برنج، 25 درصد ضایعات در خرما، و غیره اشاره کرد.(4 تا 10) گزارشهای دیگری نیز حاکی از زیانهای اقتصادی عظیم ناشی از ضایعات غذایی در کشور هستند. به عنوان مثال مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در گزارش منتشره خود در دی ماه 1393 برآورد کرده که هزینه تحمیل شده به دولت از محل ضایعات سالانه نان به 2.857 میلیارد دلار (1) دلار بالغ می شود (11). به تصریح عباس پاپی زاده، سخنگوی کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی، ارزش ضایعات موادغذایی در ایران در سال 2014 تقریباً با مجموع ارقام کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی وارداتی دولت در همان سال برابری می کند. (10) این در شرایطی که است که جمهوری اسلامی ایران در اوج فشارهای ناشی از تحریمهای بین المللی ونهایت تنشهای اقتصادی در سال 2014 بود. این روند کاملاً مخالف مقاصد و اهداف اقتصاد مقاومتی بوده و با اهداف 5 ساله برنامه توسعه ملی که الزام کننده حداقل 7 درصد رشد سالانه در ارزش افزوده محصولات کشاورزی است، نیز مغایرت دارد (12). شکل 1 - درصد سطح ضایعات محصولات کشاورزی در ایران در سال 2009 (1) با نگاهی ژرف نگرتر به دو کفه عرضه و تقاضای مواد غذایی، می توان ابعاد پنهان بسیار دیگری را نیز در آنها مشاهده کرد: ضایعات مواد غذایی فروکاهنده بخش چشمگیری از منابع مالی و طبیعی تخصیص یافته برای حمایت از امنیت غذایی کشور است. درواقع، دولت در این بخش میلیاردها دلار از اعتبارات یارانه ای خود را صرف تامین اراضی، آب شیرین، واردات کشاورزی (مشتمل و نه محدود به بذر، کود، آفت کش ها و غیره)، تجهیزات کشاورزی، و خدمات تکمیلی با کمترین قیمت ممکن کرده است. در سال 1394 بودجه تخصیص یافته به بخش کشاورزی شامل یک ردیف 681.74 میلیون دلاری از محل یارانه های هدفمند و 209.14 میلیون دلار دیگر برای حمایت از واردات کشاورزی بوده است. همچنین در این سال 1.714 میلیارد دلار از بودجه دولت نیز برای احداث زیرساختهای کشور در بخش کشاورزی تخصیص یافته است (13و14). به رغم همه این حمایتها و سرمایه گذاریها، نتایج حاصل چندان مطلوب نبوده اند؛ ادامه اتلاف موادغذایی در کشور براساس روند معهود در سالهای گذشته، موجب از بین رفتن یک سوم از محصولات کشاورزی مورد تولید کشور در سال جاری ( با برآورد ارزش مجموع 15.767 میلیارد دلار)خواهد شد.(2و15) اسفند 1393 علی کشاورز، معاون وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد که ضایعات موادغذایی، سالانه موجب اتلاف 15 میلیارد متر مکعب منابع آب شیرین کشور می شود (16). در زمان اعلام این خبر، کل ذخایر آب شیرین پشت سدهای ایران 20.17 میلیارد متر مکعب و جریان ورودی به آنها 9.49 میلیارد مترمکعب بالغ می شد(17). نیازی به ذکر نیست که وضعیت ذخایر آب در سال جاری هر روز وخیمتر شده است. از دیگر جنبه های مضر ضایعات موادغذایی در کفه عرضه می توان به تولید و انتشار گازهای گلخانه ای، کاهش منابع طبیعی تجدیدناپذیر و استفاده بیش از حد از منابع تجدیدپذیر در تولید و عرضه محصولات کشاورزی اشاره کرد. در کفه تقاضا، پسمانده غذا و موادغذایی فاسد شده اغلب به عنوان زباله تر دور ریخته می شوند. زباله تر عمدتاً متشکل از بخشهای خوراکی و غیرخوراکی موادغذایی و همچنین دیگر زباله های آلی فاسد شدنی است. میزان دفع زباله در ایران حدود 20 میلیون تن در سال تخمین زده شده(18) و به گفته منابع آگاه بین 65 تا 70 درصد از این حجم زباله، زباله تر است. (19و20و21) دفع زباله در جمهوری اسلامی ایران یک مسئله بسیار پرچالش است؛ از حجم روزافزون زباله تولیدشده، فقط 20 درصد آن بازیافت شده و 2 درصد آن طبق استانداردهای بهداشتی دفن می شود؛ بقیه زباله ها یا در سطح زمین دفع شده و یا به صورت غیراستاندارد دفن می شوند.(18) بدون شک زباله تر یکی از نامطلوب ترین و خطرناکترین آلاینده های تولیدشونده در جامعه بشری است؛ این مواد موجب بیماری زایی، تولید و انتشار گازهای گلخانه ای(3)، تجمع و تکثیر آفات و حشرات موذی ، آلودگی خاک و آب و هوا و بسیاری آثار زیان بار دیگر می شوند. اجازه دهید مرور کوتاهی بر آنچه تا اینجا گفتیم، داشته باشیم: کشور ما متحمل هزینه های فوق العاده سنگین (اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی) می شود تا بتواند موادغذایی مورد نیاز جوامع خود را تأمین کند؛ بخش زیادی از این موادغذایی در مزارع، انبارها، حمل و نقل ، فروشگاه ها و آشپزخانه ها تلف شده و از بین می رود. پسماندهای ناشی از این اتلاف، تبدیل به زباله های مضر برای سلامت و محیط زیست می شوند و ما ناگزیر هستیم حجم کلانی از منابع کشور را صرف کنیم تا بتوانیم بخشی از آثار زیان بار ناشی از تولید و دفع این زباله ها را بر روی انسان و محیط زیست کنترل یا رفع کنیم. این چرخه زیان موجب وارد آمدن آسیبهای جدی و جبران ناپذیر به نظام، جوامع انسانی کشور و محیط زیست آن شده و به هیچ عنوان از منظر اقتصاد، کسب و کار، زندگی اجتماعی، زندگی شخصی، حفاظت از محیط زیست و هر منطق انسانی دیگر قابل توجیه نیست. با این اوصاف منافع ملی و مصالح نظام حکم می کند که با جدیت تمام به دنبال راهکارهای جدی برای مقابله با این پدیده و روندها و پیامدهای مخرب آن باشیم. تفصیل فرهنگی و تکنولوژیکی صورت مسئله طبق گزارشهای سازمان جهانی غذا و خشکبار، بخش اعظم ضایعات غذایی در کشورهای در حال توسعه از نارسایی در فناوریهای کشت، برداشت، فراوری، انباشت، حمل و توزیع موادغذایی نشأت می گیرد. به عبارت دیگر به دلیل با ارزش تلقی شدن موادغذایی در این کشورها، آنچه در این کشورها اتفاق می افتد، بیشتر اتلاف موادغذایی در کفه عرضه است، تا دورریز آن توسط مصرف کننده در کفه تقاضا. شکل 7 الگوهای ضایعات در دسته بندی موادغذایی مختلف را در میان کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا نشان می دهد.(22) جمهوری اسلامی ایران نیز از نظر گزارشهای تخصصی فائو در این منطقه جغرافیایی جای گرفته و الگوی ضایعات غذا در آن نیز بسیار شبیه الگوی تصویرشده برای این کشورهاست. برای این موضوع می توان شواهد فراوانی را در اظهارات و گزارشهای کارشناسان و مسئولان بخش کشاورزی و صنایع غذایی کشور یافت. اجازه دهید به برخی از این شواهد اشاره ای داشته باشیم. گزارش مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی در دی ماه 1393 حاکی از آن است که گندم و آرد عرضه شده به صنعت نان در ایران از کیفیت لازم برخوردار نیست. بخشی از گندم تأمین شده کشور (اعم از تولید داخل یا وارداتی) فاقد کیفیت لازم است؛ محموله های گندم به علت جذب رطوبت در زمان حمل، اغلب نم کشیده، وزنشان دستخوش افزایش می شود. گندم مورد ذخیره سازی در سیلوها (که اغلب با افت کیفی در آن مواجه است) به کارخانه های آردسازی تحویل می شود. این کارخانه ها، آرد باکیفیت را به مغازه های شیرینی فروشی و کارخانه های بیسکوئیت سازی و سبوس گندم را به مزارع حیوانات می فروشند. این شرکت ها اغلب با تهیه آرد کم کیفیت از گندم نامرغوب، آن را با قیمت مصوب به نانواییها عرضه می کنند. این الگوی عرضه، در کنار شیوه های ناکارآمد پخت نان و کمبود صلاحیت کافی در نیروی کار صنعت نان موجب تولید و عرضه نان بی کیفیت و پُر دورریز در جامعه می شود.(11) زنجیره های تأمین برنج کشور نیز مبتلا به ناکارآیی و اتلافهای غیرقابل پذیرش هستند. به گفته اسدی (از کارشناسان مؤسسه تحقیقاتی برنج ایران) به دلیل فقدان ماشین آلات کارآمد و نارسایی دانش و آموزش منابع انسانی در عملیات فرآوری برنج، 25 درصد از تولید برنج ایران به برنج شکسته تبدیل می شود. او به علاوه بیان کرده که در مواقع اشباع بازارهای کشور از برنج واراداتی، انبارداری بلندمدت برنج تولید داخل موجب افت کیفی برنج داخلی مورد عرضه در بازار و افزایش ضایعات آن در مرحله مصرف می شود.(8) ضایعات تولید خرمای کشور نیز بسیار بالاست. اظهارات پورحیدری، رئیس انجمن ملی خرما در هرمزگان حاکی از آن است که سالانه 35 درصد از خرمای تولیدشده در ایران به دلیل فقدان خریدار در انبارها باقی مانده و به ضایعات تبدیل می شود. کاووسی، رئیس انجمن خرمای بوشهر با تأیید وضعیت نامطلوب صنعت خرمای ایران گفته که ضایعات زیادی در تولید، بسته بندی و حمل و نقل محصولات کشاورزی رخ می دهد. خلیلی، رئیس کارگروه صنایع غذایی اتاق بازرگانی ایران در صنعت، معدن و تجارت نیز با تصدیق کمبودها در تولید، برداشت، جابجایی، بسته بندی، حمل و نقل محصول خرما در ایران، از این عوامل به عنوان علل ریشه ای ضایعات خرما نام می برد. او همچنین تصریح کرده که با وجود جایگاه ایران به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ خرما در جهان، بازاریابی، توزیع خرما و ظرفیت و عملکرد صنایع فراوری در آن بسیار ضعیف و ناکافی است.(9) انصاری فرد، مدیر کل روابط عمومی و سخنگوی سابق وزارت جهاد کشاورزی از ضایعات 30 درصدی میوه در کشور خبر داد و آن را ناشی از نارساییهای موجود در بسته بندی، تدارکات و صنایع فرآوری دانسته است.(24) نورانی رئیس کنفدراسیون صادرات نیز میزان ضایعات میوه جات را در کشور بین 25 تا 30 درصد ارزیابی نموده و آن را عمدتاً ناشی از نارساییهای موجود در لجستیک و حمل و نقل سرمایشی این محصول قلمداد کرده است. (25) شکل 2- الگوی ضایعات موادغذایی در جنوب و جنوب شرقی آسیا در سال 2009 بر اساس تحلیل سازمان جهانی غذا و خشکبار (فائو) (22) اما وضعیت در کفه تقاضا بسیار متفاوت است. در فرهنگ ایرانی - اسلامی، غذا مصداق تمام معنی روزی، خیر و برکت اعطا شده از سوی خداوند متعال بوده و اسراف یا اتلاف آن از نظر اخلاقی امری ناپسند تلقی می شود. این باور نزد ایرانیان قدمتی چندهزارساله دارد؛ فرد ایرانی اغلب آن را در اوان کودکی در نهاد خانواده می آموزد و در تمام عمر خود با دل و جان به آن پایبند است. علاوه بر این، فشارهای اقتصادی بر خانوار متوسط ایرانی در سالهای اخیر موجب شده که میزان مصرف مواد خوراکی در آن تا حدود زیادی کاهش یابد. این تغییر در الگوی مصرف را می توان در تغییرات قیمت و میزان مصرف محصولات اساسی غذایی در دهه گذشته مشاهده کرد. (تصاویر 2 و 3) شکل 3- - تغییرات در میزان قیمتهای 20 غذای اصلی بین سالهای مالی 1392-1384 [26] با این حال، بیم آن هست که برخی نارساییها و نقصانها در عرصه زنجیره های تأمین و فرهنگ عمومی موجب تضعیف این ارزش اخلاقی در جامعه ایرانی شود. اولین عامل قابل ذکر، افت کیفی موادغذایی در زنجیره تأمین بسیاری از این گونه محصولات است. بدیهی است افت کیفیت موادغذایی مورد عرضه موجب افزایش ضایعات موادغذایی در مرحله مصرف خواهد شد. با این تفکر بخش بزرگی از ضایعات موادغذایی کشور در مرحله مصرف ناشی از افت کیفی آن مواد در مراحل سابق زنجیره تأمین است و جای دارد به آن بیشتر به عنوان «خسارت» زنجیره تأمین نگاه کنیم، تا اسراف و اتلاف در مصرف. در مقاله حاضر چند نمونه مصداقی این موضوع را در زنجیره تأمین نان، میوه جات و سبزیجات ارائه دادیم. این موضوع بیش از پیش به دغدغه فقدان «خط مشی تأمین غذا» در جمهوری اسلامی ایران دامن می زند. نظام جمهوری اسلامی ایران به جای چندین خط مشی مستقل در زمینه های کشاورزی، صنعت، بهداشت، محیط زیست و سیاست، باید به توسعه یک «خط مشی جامع تأمین غذا» اهتمام داشته باشد.(4) این خط مشی باید بر مبنای شناخت روابط سیستمیک شئون مختلف تأمین غذای جامعه و با هدف حداکثرسازی منافع ملت و دولت (در عرصه هایی چون تغذیه، بهداشت، حفاظت از محیط زیست، مدیریت منابع، استقلال ملی، تجارت بین الملل، تولید ارزش افزوده، رفاه اجتماعی و غیره) طراحی و توسعه یابد. شکل4- تغییرات در میزان مصرف 13 غذای اصلی بین سالهای مالی 1392- 1383 (27) همچنین نباید از نظر دور داشت که برخی از الگوهای مصرف اسراف کارانه نیز در جامعه ایران در حال رشد هستند. بخشی از این الگوهای ناپسند مصرف ناشی از نگرش مصرف گرایانه نسبت به موادغذایی و رفتارهای ناشی از آن هستند. البته این الگوها در جامعه ایرانی ریشه ای ندارند، و صرفاً بین برخی افراد در طبقات اجتماعی با درآمد بسیار بالا رواج محدودی دارند. با این وجود نگرشها و رفتارهای اسراف جویانه که استفاده ناکارآمد از موادغذایی را به عنوان نشانه ای از اعتبار نظر می انگارند، در چندی از کسب و کارها و صنایع ما رواج یافته و می توان مصادیقی از آن را در برخی رستورانها، هتلها، مراکز تهیه غذا و غیره مشاهده کرد. از آنجا که با افزایش قدرت خرید عمومی امکان رواج بیشتر این الگوی مصرف در دوران پساتحریم وجود دارد، این نگرش و رفتار باید از سوی دولت و ملت کنترل شود. در این زمینه باید توجه داشت که اثر و دامنه راهکارهای قیمت گذاری و کنترل بازار محدود بوده، و راهکارهای مؤثر واقعی را باید در حوزه فرهنگ به کار بست. نتیجه گیری بخش کشاورزی و صنایع غذایی در شمار زیرمجموعه های حیاتی و ارزشمند جمهوری اسلامی ایران هستند که ابقا و توسعه نظام به آنها بستگی تامّ و تمام دارد. در سالهای اخیر، این بخش با چالشهای جدی مانند بحران آب، افزایش جمعیت، تغییر اقلیم، فرسایش خاک و ... مواجه گردیده و از این جهت طلب کننده تغییر و تحول برای سوق یافتن به سوی توسعه پایدار است. ضایعات موادغذایی یکی از مظاهر بارز فقر اقتصادی و انحراف از پایداری توسعه ملل در دیدگاه جهانی است. ضایعات موادغذایی در حال بلعیدن یا تخریب حیات و منابع مورد نیاز آن در کره زمین و جوامع انسانی است. بخش عمده ضایعات غذایی در کشورهای درحال توسعه و کمتر توسعه یافته از نارسایی در فناوری و مدیریت نشأت می گیرد؛ حال آن که ضایعات غذایی در کشورهای توسعه یافته بیشتر ناشی از نگرش و رفتارهای مصرف گرایانه است. همانند نقاط دیگر جهان، ضایعات موادغذایی در جمهوری اسلامی ایران نیز یک معضل بزرگ به شمار رفته و مسبّب ایراد میلیاردها دلار ضرر اقتصادی، کاهش و اتلاف منابع ، آلودگی و ویرانی محیط زیست و فرسایش قدرت اقتصادی کشور است. ابعاد ضایعات غذایی در کشور در تضاد کامل با چشم انداز ملی جمهوری اسلامی ایران و رهنمودهای اقتصاد مقاومتی است. الگوهای ضایعات موادغذایی در ایران شبیه به کشورهایی است که طبق گروه بندی سازمان بین المللی غذا و دارو در جنوب و جنوب شرق آسیا قرار دارند؛ نظریات و اظهارات کارشناسان و مسئولان کشور در صنایع غذایی و بخش کشاورزی ایران نیز مؤید این حکم هستند. این حکم متضمن آن است که ضایعات موادغذایی در کشور ما بیشتر صبغه تکنولوژیک دارد تا ماهیت فرهنگی. از این رو بهبود فناوری زنجیره های تأمین غذا در کشور یکی از اساسی ترین کارهایی است که باید وجهه همت دولت و ملت در جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد. این کار باید در چهارچوب تنظیم «خط مشی جامع تأمین غذا» در سطح ملی و اجرای جهادی آن در کشور تعقیب شود. غذا در فرهنگ ایرانی - اسلامی تجلی اعطای روزی و برکت از سوی خداوند به انسان است؛ این نگرش فرد ایرانی را پایبند به حفاظت و استفاده مؤثر از مواد غذایی و شکرگزاری برای بهره مندی از آن می کند. با این حال چنان که گفتیم برخی از الگوهای مصرف مضر در سطح محدود در جوامع ایرانی مشاهده می شوند که حاکی از مصرف گرایی و اسراف هستند؛ این الگوها باید به ویژه در برخی کسب و کارها و صنایع غذایی ( از جمله هتلها، رستورانها، آشپزخانه ها و غیره) کنترل شوند. در مقابله با ترویج این الگوهای مصرف باید در نظر داشت که راهکارهای اساسی را بیشتر باید در بین برنامه های فرهنگی جست و نه کنترلهای دستوری در بازارها. اگرچه وضعیت کنونی ضایعات مواد غذایی حاکی از اتلافهای اقتصادی کلان در سطح ملی است، اما این وضعیت در عین حال حاکی از فرصت و فضای بسیار گسترده فراهم برای بهبود و رشد اقتصادی است. دستیابی به نتایج مثبت در طرحهای کنترل ضایعات غذایی (به ویژه در بعد فرهنگی) مستلزم کار چند دهه ای روی نسلهای جوامع کشور است. در این برهه خطیر، لازم است برای صرفه جویی و جلوگیری از زیانهای اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، پیشگیری از انحراف از معیارهای اخلاقی کارساز موجود در الگوهای مصرف غالب در جوامع ایرانی، و پیشگیری از غلبه الگوهای مصرف گرایانه و اسراف کارانه، با بسیج عزم ملی و به کار بستن مدیریت جهادی به مبارزه با اتلاف و ضایعات موادغذایی در سرتاسر کشور بپردازیم. ******************************** پانوشت 1 ) در این برآورد نرخ تسعیر دلار ایالات متحده در بازار آزاد مدنظر بوده و هر دلار برابر 35000 ریال در نظر گرفته شده است. 2 ) براساس گزارش بیزنس مانیتور اینترنشنال، ارزش کل تولیدات کشاورزی جمهوری اسلامی ایران در سال میلادی 2015 به 47.3 میلیارد دلار بالغ خواهد شد. (15) 3 ) اثر گلخانه ای متان تولیدشده از ضایعات موادغذایی دفن شده 21 برابر قوی تر از دی اکسیدکربن به عنوان یک گاز گلخانه ای است . براساس برآوردهای به عمل آمده، اثر گلخانه ای گازهای متصاعد شده از هر تن پسماند مواد غذایی معادل 3.8 تن دی اکسیدکربن به جوّ است. 4 ) توتیایی و سلیمانی در گزارش خود به این مسئله پرداخته اند.(8) ******************************** منابع و مراجع 1. توتیایی، ع. و سلیمانی ا. ، درباره اصلاح الگوهای مصرف : کاهش ضایعات کشاورزی؛ مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، آذر 1388. 2. ایزدی.ن. ، حیاتی،د.؛ کاهش ضایعات: رویکرد آینده ترویج کشاورزی، فصلنامه مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 39، بهار 1392. 3. فراهانی،ر.؛ضایعات 35 درصدی در بخش کشاورزی می تواند غذای 15 میلیون نفر را تأمین کند . وب سایت خبری فودنا ، اخبار شماره 57422؛ 4. سید علی مرتضوی (مصاحبه )، ضایعات نان بیش از 30 درصد / ترکیه مواد غذایی ایران را صادر می کند.وب سایت خبرگزاری ایلنا ، اخبار شماره 204774؛ 16 25 شهریور1393 5.حاجی فر (مصاحبه) ، 30 درصد ضایعات در نان، وب سایت خبری تابناک، اخبار شماره 6. مکنون (مصاحبه)، 27 میلیارد متر مکعب آب با ضایعات میوه دور ریخته می شود؛ روزنامه ایران 7. ضایعات 50 درصدی میوه ها و سبزیجات، پایگاه خبری تحلیلی تعامل؛ اخبار شماره 76742،27 مرداد 1393 8. شهرام اسدی (مصاحبه)، رکورد شکنی ضایعات برنج در ایران، پایگاه خبری تحلیلی اعتدال، 9 اردیبهشت 1391 9. 25 درصد از تولید سالانه خرما در کشور ضایعات است، سایت عیار آنلاین، اخبار شماره 63294، تیر 1393 10. پاپی زاده (مصاحبه)، 25 تا 30 درصد محصولات کشاورزی ما تلف می شود. روزنامه سلامت، 9 خرداد 1394 11. طالبی، ت. بررسی و آسیب شناسی صنعت نان در ایران؛ مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی، دی 1393 12. ماده 143 در قانون پنج ساله پنجم برنامه توسعه ملی؛ مصوب بهمن ماه 1389 توسط مجلس شورای اسلامی 13. 30000 تصویب میلیارد ریال یارانه برای کشاورزی، وب سایت اقتصاد ایرانی، اخبار شماره 19666، 1 تیرماه 1394 14. مصوبات دولت درخصوص یارانه های بخش کشاورزی، سایت خبری تحلیل الف، اخبار شماره 26993، 16 اردیبهشت 1394 15. بیزینس مانیتور اینترنشنال، گزارش کشاورزی ایران ، اردیبهشت 1394 16. کشاورز (مصاحبه)، اتلاف 15 میلیارد متر مکعب آب در ضایعات موادغذایی، وب سایت خبری کیهان ، اخبار شماره 37820 ، 27 بهمن 1393 17. 59درصد از مخازن سدهای ایران خالی است، .وب سایت جام جم آنلاین ، اخبار شماره 1858424142917892691،16 اسفند 1393 18. نوذرپور (مصاحبه) ایرانی ها سالانه 20 میلیون تن زباله تولید می کنند، وب سایت روزنامه شرق، اخبار شماره 32392، 3 اردیبهشت 1393 19. سازمان مدیریت پسماند شهر تهران، گزارش عملکرد سالانه IFY 1392 20. سازمان مدیریت پسماند شهر تهران، گزارش عملکرد سالانه IFY 1391 21. حسن کریمیان (مصاحبه)، روزانه 15 میلیارد ریال برای جمع آوری زباله های تهران هزینه می شود، سایت خبرگزاری دانا، اخبار شماره 1181018، 16مرداد 1393 22. علل و پیشگیری هدر رفت جهانی موادغذایی و ضایعات بیش از حد مواد غذایی، رم، 2011 23. پری و همکاران، راهبردهایی برای دستیابی به منافع اقتصادی و زیست محیطی با کاهش زباله های مواد غذایی، WARP، بهمن1393 24. انصاری فرد،م.ح. (مصاحبه)؛ ضایعات میوه در ایران 15 برابر از سطح جهانی است ، روزنامه رسالت،6 آذر 1388 25 . نورانی (مصاحبه )30 درصد زباله در میوه ها با برداشت و توزیع، سایت خبرگزاری اکونیوز، اخبار شماره 30316، 21 مهر 1393 26. بهرامی عرض قدس قیمت در حال رشد محصولات عمومی بین سال های مالی 1384-1392، وب سایت خبری اقتصاد ایرانی، اخبار شماره 5944، 13 مرداد 1392 27. گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: کاهش مصرف کالاهای اساسی مواد غذایی در خانواده های ایرانی در هشت سال گذشته؛ سایت خبری بولتن نیوز، اخبار شماره 228456؛ آبان 1393. 28. مرکز قوانین و خط مشی های زیست محیطی ِییل ، گزارش شاخص عملکرد زیست محیطی 2014؛ دانشگاه یِیل.
شنبه ، ۱۵خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: بلاغ نیوز]
[مشاهده در: www.bloghnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 69]
-
گوناگون
پربازدیدترینها