محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845645363
چای داغ، مکمل جدانشدنی تمام وعده های غذایی ایرانی ها - پایگاه اطلاع رسانی صنعت غذا و کشاورزی ایران
واضح آرشیو وب فارسی:فودپرس: کشاورزی> ایرانی ها از کی چای خور شدند؟ پیتردلاواریه می گوید از زمان صفویه، قهوه خانه ها مشتری قهوه را از دست دادند و همه ی مردم چای می نوشیدند. این داستان را بگذارید کنار که کاشف السلطنه یک بوته چای را در عصای خود پنهان کرد و به لاهیجان برد و باغ چای درست کرد، آغاز کار او با 4 هزار گلدان چای شکل گرفت تا به امروز که 900/18 هکتار زمین لاهیجان باغ چای شد. قهوه خانه داری و قهوه چی گری اگرچه جزو مشاغل پیش پا افتاده می آمد و هرکس می پنداشت می تواند چایی دم کرده و به دست مردم بدهد، اما مشکل و دانشی است در حد خود بسیار مهم و علمی که از عهده هرکس ساخته نیست. تولید هنر در قهوه خانه ها، امری بدیهی و رایج بود، بازار مشاعره، کنده کاری روی چوب چپق، نقاشی های معروف به نقاشی قهوه خانه، تأمین دکور و تابلو و سیاهی لشگر برای فیلم های فارسی، داغ داغ بود و از حاشیه های چای داغ خوری در قهوه خانه ها حساب می شد! برخلاف آنچه که در افواه شایع است آقای کاشف السلطنه یک بوته چای را در عضای خود پنهان نکرده و دور از چشم هندی ها آن را با خود به ایران نیاورده و در لاهیجان نخستین چای را دایر نکرده است. داستان به مراتب جذاب تر و پرشورتر از آن است که بتوان به این سادگی خلاصه اش کرد، کل داستان چای و تجارت آن و عادت شدن نزد ایرانی ها برای صرف روزانه بین 3 پیاله یا استکان یا لیوان چای فراتر از این روایت خطی و ساده است. چای در فرهنگ ایران چنان عادت و نهادینه شده که باور اینکه مجلسی بدون پذیرایی با چای برگزار شود غیرممکن است. نوشتم عادت، کاملاً درست است خانم نسرین فومنی (کارمند بازنشسته) می گوید از زمان کودکی روز را با صرف یک استکان چای آغاز می کردم، در روزگار کار اداری، این یک استکان به یک لیوان متوسط تبدیل شد. حالا هم به طور عادی روزانه 3 لیوان چای می نوشم. میرزا اسماعیل آشتیانی (بازرگان) تعریف می کند: بیزنس (کارو تجارت) را با چای شناختم، دست در دست پدرم، از پله های نوروزخان که پایین می رفتم نرسیده پاساژ دریانی ها (تاجران چای) بوی چای شامه ام را نوازش می کرد، نه تنها در پاساژ دریانی که در تمام حجره هایش تاجران بزرگ چای نشسته و به خرید و فروش عمده و انبوه چای مشغول بودند بلکه تقریباً تمامی مغازه های مسیر تا سه راه بازار بین الحرمین فروش فله ای چای رواج داشت. جلوی هر مغازه ای جعبه باز چای (جعبه ای بزرگ و مکعب شکل با تخته سه لایی) مخروطی از چای سیاه دیده می شد. حاج فتحعلی صبحی (ایران پژوه) می گوید: برای نخستین بار با فرهنگ ایرانی در قهوه خانه ای که پاتوق پدرم بود در شهر شیراز آشنا شدم. در این قهوه خانه بزرگ گوش تا گوش آدم نشسته و شاگرد قهوه چی به محض ورود هرکس از قوری بزرگی که روی سماوری بسیاری بزرگ قرار داشت در استکان های کمرباریک چای می ریخت، اگر تعداد تازه آمده ها زیاد بود شوی جالبی اجرا می کرد. به این ترتیب که 7 تا 10 سینی کوچک چای (زیراستکانی) را لای انگشتانش روی هم می چید و وقتی حرکت می کرد به هیجان می آمدم مبادا این استکان ها از دستش بریزد. قهوه خانه ها نه در شهرها بلکه در روستاها و در تمام آبادی های راه های بین شهری محل شناخته شده و مرکز اطلاعات محلی بود. اکثر ملاقات ها و مذاکرات مهم تجاری، خانوادگی و حتی سیاسی در این قهوه خانه ها انجام می گرفت. حسن مقدم نویسنده نمایشنامه معروف (جعفرخان از فرنگ آمده) در یادداشت های روزانه اش این نکته را یادآور می شود که: در قهوه خانه بزرگ حسن آباد من با نمایش ایرانی آشنا شدم، تأترهایی که یک نفر بازیگر بود، یعنی همان کسی که شاهنامه خوانی می کرد و در نقل داستان در قالب شخصیت های مختلف می رفت حرکت می کرد، دست هایش را بالا و پایین می آورد، صدایش را تغییر می داد و تمام افرادی که در قهوه خانه روی تخت ها نشسته و استکان و نعلبکی دردست داشتند به داستان او گوش جان می سپردند. صادق هدایت نویسنده جهانی ایرانی برای محسن مقدم، کلکسیونر و باستان شناسی چند چپق کنده کاری شده سوغات آورد و گفت: در قهوه خانه عده ای معتاد چای خوردن و شاهنامه شنیدن چنان به شور می آمدند که روی چوب دسته چپق شان داستان های شاهنامه را حکاکی می کردند. نه تنها مردم عادی، کارگران و اهالی کسب و کار، روشنفکران هم تا 50 سال پیش قهوه خانه را بهترین مکان برای پاتوق و دورهمی با دوستان انتخاب می کردند. نصرت رحمانی شاعر معروف برای نگارنده نقل کرده نه تنها در تهران بلکه به هر شهری که سفر می کرده قهوه خانه ای را برای استراحت و گذران چند ساعت اوقات فراغت انتخاب می کرده و بسیاری از شعرهای خود را در قهوه خانه ها و در حین نوشیدن چای سروده است. در سفری که هفته اول شهریور به گیلان داشتم از رودسر تا لاهیجان، آنچه در خاطرم ماند تابلوهای چای بوده که سردر اغلب مغازه ها به چشم می خورد، چای بهاره، تقریباً همه فروشندگان تابلو زده بودند که چای بهاره دارند (چون چای بهاره مرغوب ترین چای ایران است) و در یک بنر بزرگ که روی ساختمانی بلند نصب شده بود این نوشته توجه مرا را جلب کرد: «چای رفاه، بینانگذار چای سبز – چای سبز برای سلامتی بیشتر» چای قدیمی ترین و پرمصرف ترین نوشیدنی گرم ایرانی هاست، لابد شما هم خیلی ها را دیده اید که تا به دفتر یا خانه می رسند اول از همه یک استکان چای می خواهند: «سرم درد گرفته، چای برسون» چای یک نوشیدنی عمومی برای تمام طبقات مردم است، یکی از عادات غذایی نهادینه شده ایرانی هاست، آیا کسی رادیده اید که ادعا کند می تواند یک روز از زندگی خود را بدونچای بگذارند؟ در کوه پیمایی، در قدم زدن ساحل دریا، در ساعات کاری اداری، در داد و ستد و خرید و فروش بازارو در تحریریه روزنامه ها و استودیوها، همه و همه به چای احتیاج دارند و چای می نوشند. این نیاز به حدی بالاست که در سفرهای بین شهری آنها که اهل هزینه قهوه خانه نیستند یک فلاسک چای با خود حمل می کنند. بعضی ها عاشق چای هستند و نشستن کنار سماور را دوست دارند، نسل امروز شاید به آن حدی که پدران و مادران به چای عادت داشتند علاقه ای نشان ندهند، اما در کدام کافه تریا شما می توانید کسی را بدون فنجان چای ببنید؟ مرحوم انجوی شیرازی (برنامه ساز و فرهنگ مردم) عادت داشت در خانه اش کنار سماور بنشیند و از میهمانانش از هر مقام و موقعیت و هر سن و سالی که باشند با چای پذیرایی کند. او چنان در کنار سماور جاخوش می کرد که عاشقی کنار معشوق قرار می گیرد. او اعتقاد داشت فرهنگ مردم ایران در کنار سماور چای رونق گرفته است. یک آمار نه چندان دقیق و درست می گوید مصرف سالانه چای ایرانی ها بین 20 تا 25 هزار تن است و باز آمار می گوید 95 درصد از چای مصرفی ایرانی ها واردات است که بخش مهمی از آن به طور قاچاق وارد کشور می شود. ایران اگرچه چایکاری مهندسی شده و چای مرغوبی دارد که در لاهیجان و شهرهای مجاور کاشت می شود و مزارع چای چون عطری خوشبو شامه تازه واردهای لاهیجان را نوازش می دهد اما مردم، عموماً میلی به مصرف چای داخلی ندارند، بیشتر چای تولید ایران به ترکیه می رود، افسوس در این است که مردم این کشور همسایه چای واقعی ایرانی را دوست دارند و ذائقه ایرانی ها، عموماً، چنان به اسانس چای خارجی عادت کرده که به چند برابر قیمت چای داخلی می خرند و دست کمک در 50 سال اخیر همیشه مشتری دست به نقد این چای ها بوده اند. چرا چای در قهوه خانه ها سرو می شود یک پرسش قدیمی می تواند این باشد چرا جایی که اسمش قهوه خانه است چای می فروشند، البته این سال ها بعضی از غذافروشان مدرن روی دکه یا مغازه یا سالن بزرگ و شیکی که به مشتریان خود در فنجان های رنگ وارنگ چای می دهند تابلوی چایخانه زده اند، اما به طور معمول همه ی ما عادت کرده ایم در جایی که اسمش قهوه خانه است چای بنوشیم. مستندات تاریخی می گوید پس از ورود اسلام به ایران ابتدا قهوه به عنوان نوشیدنی متداول رایج گردید و به مکانی که قهوه می نوشیدند نام قهوه خانه داده بودند و این تا زمان صفویه که به ساختن اماکن عمومی علاقه وافری داشتند نامی بود آشنا، در واقع در قهوه خانه جز قهوه، نوشیدنی دیگری دست مشتری نمی دادند، اما قدیمی ترین سندی که درباره چای خوری ایرانی ها داریم در سفرنامه از در جهانگردان معروف به نام های «پیتر دولاواله» و «دوک هلشتاین» هلندی و فرانسوی است که خبر می دهد در این دوره ایرانی ها هم چایخور شده اند و واردات چای چین و هند رواج پیدا کرد. بدون تردید تجار وارد کننده در رواج چایخوری ایرانی ها نقش مهمی داشتند. تأثیر مثبت و آرامش بخش چای چنان با روحیه ایرانی ها سازگار شد که قهوه خانه ها برای جذب مشتری بیشتر در قهوه جوش ها چای ریختند و به مرور عادت شد که مردم برای خوردن چای به قهوه خانه ها بروند. چاچینگ در تاریخ قدیمی چای نه تنها ایرانی ها، اروپایی ها و حالا آمریکایی ها هم چایخور شده اند. این نوشیدنی گوارا و آرامش بخش داستان جالبی از خلق شدن دارد به این ترتیب که تاریخ می گوید نخستین بوته چای را محققین 3 هزار سال قبل از میلاد مسیح در چین شناختند. گیاه چای در انواع مختلف به حالت وحشی در شمال چین و در هند در ناحیه ام به نام آسام شناخته شد. در روایتی دیگر آمده است در سال 2737 پیش از میلاد نخستین بوته چای توسط «شین فونگ» امپراطور چین کشف شد. زمانی بود که چند برگ چای بر اثر وزش باد در داخل ظرفی از آب جوش افتاد و از آنجا که امپراطور مردی کنجکاو و جستجوگر بوده ترکیب این برگ و آب جوش را نوشید و خوشش آمد، پس به پیگیری ماجرا پرداخت و این نوشیدنی جدید کشف و شناخته شد. شخصی به نام «چاچینگ» که از وجود چنین نوشیدنی ترکیبی آگاه شد در سال 618 بعد از میلاد آن را با خود به ژاپن برد و در اختیار دوستان و آشنایان خود گذاشت. استقبال از آن به حدی زیاد بود که او از نوشیدنی کسب و کاری درست کرد و نام نوشیدنی به نام خود او سر زبان مردم افتاد و به زودی خلاصه شده آن چای به دیگر نقاط جهان رفت. اصل ماجرا این بود که آدم ها با نوشیدن این نوشابه احساس آرامش کرده بودند، مخصوصاً پس از انجام کارهای سخت نوشیدن چای گواراتر شد. داستان کاشت چای و کاشف السلطنه لاهیجان پس از رشت یکی از مشهورترین شهرهای ایران است، شهری که جاذبه های گردشگری آن در رقابت با بسیاری از شهرهای مشهور ایتالیا چیزی کم ندارد. در یکی از روزهای بارانی اوایل شهریور از زن و شوهر جوانی که برای خرید چای آمده بودند پرسیدم می دانید شهر شما چرا مشهور است؟ هر دو لبخند زنان گفتند به خاطر باغ های چای. گفتم البته این یک فاکتور است اما تمیزی و پاکیزگی شهر شما و رفتار محترمانه ای که با غریبه ها دارید از کجا آمده است؟ زن با لبخند و تواضع گفت خوشحالم که شما چنین نظری دارید. سؤوال بعدی من درباره انتخاب چای لاهیجان است: تهرانی ها اصرار دارند چای احمد و محمود و گلستان و... این چیزها بخرند اما شما چای لاهیجان می خرید – چرا؟ مرد گفت: چای لاهیجان چای بی غش است، چای سالم است هیچ افزودنی ندارد، فقط دم کردنش حوصله می خواهد، باید قوری را تمیز شست، آب کاملاً جوش باشد، در زمان دم کشیدن شتاب را کنار گذاشت، با تفاله خشک چای لاهیجان هم می شود دوباره چای درست کرد، حیف که کاشف السلطنه زود مرد و بخشی از آرزوهای او درباره جهانی کردن چای لاهیجان برآورده نشد. گفتم: پس شما کاشف السلطنه را می شناسید؟ گفت: کیست که نشناسد، نه تنها مردم لاهیجان و گیلان بلکه تمام چایکاران دنیا او را می شناسند و از کاری که انجام داده تحسین می کنند. پدر چای ایران دوره چایکاری دید همین آقا و خانم (خانم و آقای شمس که یکی رییس شعبه بانک و دیگری رییس مدرسه هستند) درباره آنچه که کاشف السلطنه انجام داده به من یادآور شدند: شما که می خواهید درباره چای در یک مجله تخصصی گزارش بنویسید درباره مرحوم کاشف السلطنه به همان روایت ساده حمل بوته چای با جاسازی در عصا اکتفا نکنید، کار او فراتز از این داستان ساده است. حرف او درست بود در مراجعه به ویکی پدیا (دانشنامه آزاد) شرح حال مفصلی آمده خلاصه ای از آن را برای شما نقل می کنم: محمدمیررزا کاشف السلطنه تولد 1244 شهر تربت حیدریه، دیپلمات، اصلاح گر، نویسنده، مشروطه خواه در دوره قاجاریه و پهلوی اول زیسته است. از او به عنوان پدر چای ایران یاد می شود. در سال 1313 قمری (1274 شمسی) به سمت ژنرال کنسول ایران مأمور خدمت در هند شد. پس از مدتی اقامت در بمبئی به محل تابستانی هیأت های نمایندگی سیاسی در منطقه «سمیلا» در دامنه هیمالیا اقامت گزید. در این محل بود که مشاهده کشت و صنعت چای توجه او را جلب کرد و از خود پرسید چرا در ایران ما باغ چای نداریم؟ برای پاسخ به این سؤوال به نواحی چای خیز هند سفر کرد و وارد دوره تحصیلی چای شد و به اخذ گواهینامه نائل آمد. او می دانست برای به ثمر رسیدن آنچه فکرش را مشغول کرده باید دست به کاری علمی بزند. با 4 هزار گلدان چای به ایران آمد کاشف السلطنه از همان آغاز کار متوجه شد صنعت چای در هند در انحصار چند کمپانی انگلیسی است و مدیران آن که از راه صادرات سود می بردند قانونی وضع کردند که آموختن این صنعت به مردم دیگر کشورهای شرقی مجاز نباشد. به همین دلیل کاشف السلطنه هویت خود را پنهان ساخت و به عنوان تاجر فرانسوی در مؤسسه انگلیسی ها به تحصیل پرداخت، حتی در مزرعه ای به کشت چای مشغول شد و باغداری چای را تجربه کرد. او تردیدی نداشت که شمال ایران به خاطر شرایط آب و هوایی و خاکی که دارد مناسب باغداری چای است. برای این که توجه انگلیسی ها را از هدفی که دارد دور کند گونه ای از کاج هیمالیا را به ایران آورد و کاشت آن را رواج داد که امروزه به عنوان کاج کاشفی شناخته می شود. او پس از چند سال کار عملی و مطالعه سرانجام دور از چشم کمپانی های انگلیسی مقداری تخم چای را به همراه 4 هزار گلدان چای، قهوه، تخم کنف، دارچین، فلفل، میخک، هل، انبه، گنه گنه، کافور، ریشه زردچوبه، زنجبیل و.... تهیه کرد و در سال 1285 شمسی با تحمل مشکلات بسیار آن را به ایران آورد و وارد گیلان شد. مردم گیلان در ابتدا رغبتی به برنامه او نشان ندادند اما ناامید نشد و با کوشش بیشتری کاشتن، چیدن، خشک کردن چای را به مردم لاهیجان که بهترین جغرافیای باغداری چای را داشت آموزش داد. او ثابت کرد بیشتر شهرهای گیلان مخصوصاً لاهیجان استعداد باغداری چای را دارد. این نوشیدنی منحصر به فرد جهان قبل از کاشف السلطنه، شخصی به نام حاج محمد گیلانی تاجر ایرانی تلاش ناموفقی در کشت چای انجام داده بود، از آنجا که او هدفش تجارت بود بیشتر در زمینه مصرف آن کارکرد. ابتدا از طریق چین به اروپا بردو بعد به ایران آورد. اما کاشف السلطنه با آگاهی از این که چای یک نوشیدنی منحصر به فرد است که جهان را تغییر داده و آداب و عادات خاصی با خود همراه آورده از آن ضرب المثل معروف پیروی کرد که به جای ماهی خوردن ماهی گیری را باید آموخت. او از معدود ایرانی هایی است که در امر کشاورزی و حمایت از منافع ملی راهی سخت را پیمود، نخستین باغ چای او در لاهیجان در حدود یک هکتار وسعت داشت. به زودی بر تعداد باغ ها افزوده شد و در سال 1338 سازمان تازه تأسیس چای اعلام کرد که باغ های چای کشور بالغ بر 900/18 هکتار شده و مجموع محصول به حدود 7 هزار تن رسیده و در هر هکتار حدود 500 کیلو چای خشک به دست آمده است. با کاری که کاشف السلطنه بنیان گذاشت ایران از حالت وارد کننده صرف چای درآمد صادرکننده هم شد. در حال حاضر بزرگ ترین خریدار چای ایران ترکیه است که سالانه حدود 3 هزار تن چای سیاه از ایران خریداری می کند. جالب این که (البته با تأسف) چای ایرانی صادر می شود و با تغییر ترکیبات و افزودن اسانس و تبلیغات وسیع و گسترده به عنوان چای خارجی وارد ایران می شود. قهوه خانه های پاتوق شده یادآور شدیم در دوره صفویه (حدود 500 سال پیش) قهوه خانه های بسیاری در شهرهای بزرگ کشور مثل اصفهان دایر بود، چای به زودی در این مکان ها عرضه شد بدون تغییر نام محل عرضه. ایرانی های قهوه خور چایخور شدند، این نوشیدنی داغ به خاطر خواص دارویی مخصوصاً حالت آرامش دهنده اش مصرف عمومی پیدا کرد و قهوه خانه ها شلوغ و محلی برای وقت گذرانی، تفریح، استراحت و دیدارهای دورهمی درآمد، در واقع بخشی از فرهنگ زندگی را شکل داد. مردمی که برای نوشیدن چای به قهوه خانه ها می رفتند چند هدف دیگر را دنبال می کردند که یکی از آنها شاهنامه خوانی و داستان سرایی بود. در اواخر دهه 40 قهوه خانه ای در کوچه شهرستانی میدان فوزیه (میدان امام حسین امروز) به چنان شهرتی رسیده بود که اعیان و اشراف و روشنفکران هم به آنجا می رفتند تا ضمن نوشیدن چای تماشاچی هنرنمایی نقالان باشند. در حوالی دهه 20 قهوه خانه ها محل مذاکره، بخش خبر و پاتوق کاریابان و صنوف مختلف شد، در همین دهه است که قهوه خانه قنبر به شهرت می رسد. جایی که هرکس می توانست مشکل اقتصادی و فرهنگی خود را در دیدار با این و آن حل کند. قهوه خانه ای در خیابان سعدی پاتوق نقا ش های ساختمانی بود و قهوه خانه ای در میدان مولوی پاتوق بارفروشان و واردکنندگان محصولات کشاورزی و در خیابان استانبول پاتوق هنرمندان. قهوه خانه داری و قهوه چی گری جعفر شهری در کتاب (تهران در قرن سیزدهم) تصویری از شکل و شمایل این مکان پرتردد می دهد که کم و بیش متفاوت با قهوه خانه های امروزی است. «یکی از اماکن تفریحی و وقت گذرانی مردم تهران، قهوه خانه بود، در هر خیابان و محله ای یکی دو قهوه خانه بزرگ و چند قهوه خانه کوچک وجود داشت که پیش از آفتاب گشوده شده و بعد از همه دکاکین بسته می شدند. قهوه خانه های بزرگ شامل یک سر پوشیده زمستانی و یک باغچه وسیع و پرگل و درخت برای فصول بهار و تابستان بود که مشتریان در آن پذیرایی می شدند. قهوه خانه داری و قهوه چی گری اگرچه جزء مشاعل پیش پا افتاده می آمد و هرکس می پنداشت می تواند چایی دم کرده به دست مردم بدهد، اما شغل و دانشی بود در حد خود بسیار مهم و علمی که از عهده هرکسی ساخته نبود. قهوه چی، یعنی خود صاحب قهوه خانه باید از مردم پرهیبت و آبرودار محل باشد تا بتواند با حرمت متین مراجعان را وادار به رعایت نظم و نسق و پرداخت حق و حساب بکند، از این رو تنها، قهوه خانه در اختیار پیر ورزشکاران و کهنه داش مشدی ها و لوطی باشی ها و نایب ها و «ده باشی ها» و «پنجاه باشی» های قشون و امثال آن قرار می گرفت، چه در غیر اینها کسی قادر به اداره آن نمی بود، گذشت و خلق خوش و مردم داری و احترام به عموم از صفات و واجبات قهوه خانه دار بود.» نقش چای در زندگی زناشویی این روزها خواستگاری و فراهم کردن مقدمات ازدواج صد جور شکل و شمایل عوض کرده، اما در گذشته های نه چندان دور گروه خواستگار وقتی به خانه دختر می آمدند همه منتظر سینی چای بودند که عروس آینده به دست می گرفت و جلوی تک تک میهمانان می گرفت. انجوی شیرازی پژوهشگر فرهنگ عامه گفته است: نقش سینی چای، استکان چای و قندان در خواستگاری ها یک نقش اساسی بود، در ارزیابی شایستگی دختر، فامیل خواستگار به تمیزی سینی و استکان چای دقیق می شدند. چای خوش رنگ و استکان تمیز حکایت از پاکیزگی دختر داشت و طعم چای دم کرده هنر خانه داری دختر را نشان می داد، چای نوشابه محبوب همه ی مردم است، این نوشیدنی ساده و همه پسند که روزگاری در قهوه خانه های سنگلج استکانی یک شاهی (یک بیستم ریال) قیمت داشت و امروز در کافه تریاها فنجانی 10 هزار ریال شده است اگرچه در ظاهر کاری ساده به نظر می آید اما چایخورهای متفکر و اندیشمند در سنجش شخصیت چای دم کن ده ها نکته نهفته می دیدند. گاه یک سینی چای سرنوشت یک زندگی دردست تشکیل را رقم می زد، اما ای بسا، سینی چای دست دختر او را قبول یا رد می کرد. مادرها قبل از شروع مراسم خواستگاری، تمام نکات لازم را در آوردن چای به دخترشان یادآور می شدند و پس از صرف یک استکان چای بود که مذاکرات جدی می شد. یک استکان چای باهم بخوریم چای داغ یک مکمل غذایی تمام مردم است، از عادات غذایی ایرانی هاست، صبحانه بدون چای معنی ندارد، بعد از صرف ناهار هم هرکس مایل است یک استکان یا فنجان چای بنوشد و شب ها هم بعضی مردم عادت دارند پس از صرف شام یک استکان چای بنوشند. این نوشیدنی محبوب همگان علاوه بر این که تجارت عمده ای دارد و کشوری مثل هند از محل صادرات آن میلیاردها دلار عایدی دارد نقشی مهم در به نتیجه رسیدن مذاکرات سیاسی و قراردادهای اقتصادی بین المللی ایفا می کند، کمپانی های انگلیسی که نقش مهمی در رونق تجارت چای هند داشته و دارند به دربارشان برای مراسم خاص چای خوری شهرت داده اند. میهمانی چای ملکه انگلیسی تا بدان حد اهمیت دارد که سیاستمداران و اقتصاددانان، این میهمانی را زمینه ساز اهداف بزرگ کرده اند. ژاپنی ها هم برای چایخوری آداب ویژه دارند. ناصرالدین شاه از استکان چای خوری برای افزایش شهرت و محبوبیت خود استفاده کرده بود، او دوست داشت در ظرف غذا و مخصوصاً استکان چای مردم حضور داشته باشد، برای همین دستور داده بود نقاشی باشی ها روی قوری با استکان چای تصویر او را با همان هیبتی که دوست داشته نقاشی کند. به زودی این شیوه تبلیغ در ظروف دیگر مثل تنگ دوغ و قلیان و بشقاب های پلو و خورشت ثبت شده، حالا این ظروف قدیمی قیمتی شده اند و مخصوصاً قوری های مصور به شمایل شاه را خانواده های اعیان و اشراف در ویترین عتیقه خود به نمایش گذاشته اند. حضور هر روزه در قهوه خانه چای وسیله و بهانه ای شده بود برای حضور هر روزه در قهوه خانه محل، همین حالا هم اندک قهوه خانه های سنتی که در محله های قدیمی تهران دایر و مشغول به کارند، افرادی حضور هر روزه دارند. این حضور هر روزه، این روزها کار آسانی نیست، گسترده شدن شهرها و فزونی مسائل و مشکلات روزمره زندگی عملاً مانع حضور هر روزه شده است ولی در گذشته های نه چندان دور این حضور هر روزه حتی در شهرهای کوچک و دهات امری بدیهی بود، کشاورز از سر باغ و زمین می آمد، کارگر از کارخانه و... با چای خوری رفع خستگی می کردند و با حضور در قهوه خانه تفریح، قهوه خانه های مشهور مرشد و نقال هم داشتند. در ماه مبارک رمضان نمایش «تُرنا» بازی که سبب سرگرمی همگان می شد. جمعیت قهوه خانه را بیشتر می کرد اما از همه ی اینها مهمتر در اجتماع قهوه خانه، مردم از حال و روز یکدیگر باخبر می شدند و حوادث روز تجزیه و تحلیل می شد. بعد از شهریور 20، در قهوه خانه ها روزنامه خوانی صورت می گرفت، یک آدم باسواد روزنامه به دست، اخبار روز را با صدای بلند می خواند. در واقع قهوه چی و قهوه خانه دار انواع ترفند ها را به کار می برد تا مشتری بیشتری جذب کند و ساعات بیشتری او را در قهوه خانه نگه دارد و چای بیشتری بفروشد، اوایل که تلویزیون آمد، قهوه خانه دارهای باهوش بلافاصله تلویزیون خریدند و چای خور ها را به تماشای برنامه های تلویزیونین تحریک می کردند. رابط تمام این فعل و انفعال ها یک استکان چای بود که اگرچه می شد در خانه هم خورد اما در قهوه خانه کیف دیگری داشت. مشاعره و نقاشی قهوه خانه ای در بخشی از این گزارش اشاره ای داشتیم به حاشیه های نوشیدنی چای در قهوه خانه ها و در میهمانی ها و مخصوصاً در مراسم خواستگاری، اما یکی دیگر از خواص نوشیدن چای تولید هنر است، مکتب نقاشی قهوه خانه ای که امروزه در موزه ها جاخوش کرده اند از حاشیه های چای خوری است. در حوالی سال های 40 یک قهوه چی با ذوق به نام اکبر دراز (لقبی که از قد بلندش می آمد) در قهوه خانه بزرگی در خیابان سیروس، روبه روی میدان سید اسماعیل قهوه خانه درازی داشت که در بالکن آن چند نقاش معروف به قهوه خانه ای از 9 صبح می آمدند و تابلو درست می کردند. در بخش دیگری از قهوه خانه در قسمتی که پنجره رو به خیابان داشت شاعران مکتب قدیم مشاعره می کردند. این قهوه خانه مرکز پذیرایی از توریست هایی بود (که آن سال ها به وفور به ایران می آمدند) که عاشق هنر مردم کوچه و خیابان بودند. اغلب آنها از این تابلوها که چیزی حدود 100 تومان (15 دلار آن روزها) می خریدند و یا از صحنه مشاعره شاعران ریش و سبیل دار عکس می گرفتند، قهوه خانه اکبر دراز به راستی مرکز تولید هنر بود، تهیه کننده ها و کارگردان های سینمای فارسی به این قهوه خانه می آمدند و به اکبر سفارش تعدادی سیاهی لشگر می دادند. گاه اکبر و تابلوهایش هم در فیلم ها شرکت داده می شدند. اگر در فیلم فارسی های قدیم دقت کنید علاوه بر لوکیشن قهوه خانه خود اکبر، تابلوهایش هم دیده می شود. یکی دیگر از کارهای مهم این قهوه خانه سرویس دهی به دلال های چای بود. محموله جدیدی وارد بازار می شد و دلال ها برای آگاهی از کیفیت چای نمونه ای برای اکبردراز می آوردند، تا دم کند و نظرش را بگوید. حواشی های چای و چای خوری بیش از اینهاست که در این گزارش نوشته ایم.
چهارشنبه ، ۱۲خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فودپرس]
[مشاهده در: www.foodpress.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]
-
گوناگون
پربازدیدترینها