محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1844655494
آیا مبارزه با مواد مخدر در ایران شکست خورده است؟ - پایگاه خبری تحلیلی ملیت
واضح آرشیو وب فارسی:ملیت: «بعد از جنگ، بزرگ ترین بحران در ایران، اعتیاد بوده است.» این عبارتی است که بارها آن را شنیده ایم و هر از چندگاهی برخی مقامات کشور برای هشدار دادن نسبت به معضل اعتیاد و تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اش، آن را مطرح می کنند. به گزارش ملیت به نقل از هفته نامه تجارت فردا، نگاهی به سرتیترهای جراید و پایگاه های خبری نیز نشان دهنده آن است که همه روزه بخشی از اخبار اجتماعی رسانه ها به موضوع اعتیاد و هشدار مسوولان، سمن ها و کارشناسان درباره این معضل اجتماعی، تخصیص یافته است. شاید انتشار همین دست از اخبار نیز مسوولان را وادار کرده است که از دلایل فراگیرتر شدن اعتیاد در میان جوانان از جمله دانشجویان، بالا رفتن آمار اعتیاد در میان زنان و از آن مهم تر شیوع برخی مواد مخدر صنعتی که روز به روز نیز بر انواع آنها افزوده می شود، سخن بگویند و مطرح کنند که مثلاً فلان رتبه برتر را در مبارزه با مواد مخدر در دنیا کسب کرده اند و برای مقابله با بحران بزرگ اعتیاد در کشور نیز تدابیر لازم را اندیشیده اند. تدابیری که البته بررسی وضعیت کنونی اعتیاد کشور نشان می دهد، چندان نیز کارگر نیفتاده اند. همان طور که به تازگی نیز دیده می شود در ادبیات برخی چهره های مبارزه با مواد مخدر عبارت «امنیتی شدن» مساله اعتیاد راه یافته است و نشان از وضعیت تازه ای دارد که آن ورود مساله اعتیاد کشور به مراحل پیچیده تر و خطرناکی است که برای کنترل آن نیز چشم انداز روشنی وجود ندارد. به نظر می رسد زمانی که علی هاشمی، رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر و قاچاق دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید می کند که مساله اعتیاد در ایران از بحران گذشته و دیگر به مساله تهدید علیه امنیت ملی تبدیل شده است که امنیت فرد، اجتماع، اقتصاد و سیاست را تهدید می کند، بیش از هر چیزی بر این نکته تاکید کرده است که سیاستگذاری هایی که تاکنون در جهت کنترل اعتیاد و کاهش آن در کشور اعمال شده است، از تاثیرگذاری لازم برخوردار نبوده اند. آمارها چه می گویند؟ از سوی دیگر نگاهی به وضعیت آمارهای منتشر شده در زمینه مصرف مواد مخدر نشان می دهد نگرانی های مطرح شده درباره «امنیتی شدن موضوع اعتیاد»، چندان هم دور از ذهن به نظر نمی رسد. همچنان که بررسی سر تیترهای اخبار اجتماعی بسیاری از جراید و پایگاه های خبری در ماه های گذشته نشان می دهد همه روزه شاهد انتشار اعداد و ارقام نگران کننده ای هستیم که نسبت به مساله اعتیاد و شیوع بیش از پیش آن هشدارهای جدی می دهند. تیترهایی از این قبیل که جرم 80 درصد زندانیان ایرانی در رابطه با مواد مخدر است، هر سال سه هزار نفر به دلیل سوءمصرف مواد مخدر می میرند، 120 هزار معتاد سرگردان در ایران وجود دارد، در ایران روزانه هشت معتاد می میرند، روزانه 1370 کیلوگرم مواد مخدر در کشور کشف می شود و... فقط در «دو ماه گذشته»، در پایگاه های خبری منتشر شده اند و همه بر این دلالت دارند که وضعیت اعتیاد در ایران نسبت به گذشته نگران کننده تر شده است. البته لازم به ذکر است که در ایران آمار شفافی درباره میزان مصرف مواد مخدر ارائه نمی شود. همچنان که به زعم بسیاری از کارشناسان آمار 5 /1 تا دو میلیونی معتادان در کشور که از سوی مقامات ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح می شود، قابل اتکا نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند قابل اتکاترین آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت های مختلف ایران، متعلق به دولت هشتم بوده است که آمار مصرف کنندگان را سه میلیون و 720 هزار نفر اعلام کرده و تاکید کرده بود که از این تعداد 5 /2 میلیون نفر مصرف دائمی داشته و مابقی تفننی مواد مصرف می کردند. این در حالی است که در دولت نهم، آمار معتادان 750 هزار نفر اعلام شده و در دولت یازدهم نیز ضمن پذیرش افزایش 100 درصدی آمار معتادان طی هشت سال دولت نهم و دهم، تعداد آنها را یک میلیون و 300 هزار نفر عنوان کرد. البته این آمار به نظر کارشناسان حوزه مبارزه با مواد مخدر نیز مخدوش است و برخی از آنها آمار مصرف کنندگان مواد مخدر در ایران را چندین برابر ارقام اعلام شده مطرح می کنند. همچنان که رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در این زمینه می گوید در طرح شیوع شناسی اعتیاد که در سال 90 انجام شد و رئیس جمهور وقت اجازه اعلام را نداد در آن سال در ایران نزدیک به چهار میلیون مصرف کننده، با احتساب تفننی ها، وجود داشته است. گفتنی است که با توجه به جمعیت 75 میلیون نفری سال 90، چهار میلیون نفر معتاد، پنج درصد از جمعیت کشور را تشکیل می داده اند که با توجه به روند رو به صعود افزایش اعتیاد در ایران برآورد می شود که این میزان در سال حاضر افزایش نیز پیدا کرده باشد. از بحث آمارهای کلی در زمینه اعتیاد که بگذریم، یکی از موضوعاتی که همواره هشدار جدی آن مطرح می شود، بحث شیوع مواد مخدر صنعتی است، که آمارها حاکی از افزایش شیوع مصرف این ماده مخدر در ایران است. بنا به گفته علی هاشمی؛ دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت هشتم، در سال 1384؛ آمار مصرف کنندگان قرص های صنعتی زیر 10 هزار نفر بود و در واقع به نیم درصد هم نمی رسید ولی در اواخر دولت دهم شمار مصرف کنندگان مواد مخدر صنعتی طبق آمار رسمی به 330 هزار نفر رسیده است و بر اساس آن 26 درصد مصرف کنندگان مواد مخدر، گرایش به مواد مخدر صنعتی داشته اند که البته متاسفانه آمارهای غیررسمی بالاتر از این را نشان می دهد. زنان چه می کنند؟ یکی دیگر از آمارهایی که توجه بهآن ضروری به نظر می رسد و هر روز هشدارهای بیشتری نسبت به آن مطرح می شود، وضعیت اعتیاد زنان است که آمارهای موجود، افزایش چشمگیر این موضوع را نشان می دهد. در این زمینه نسرین اکبری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر امور رفتاری معتقد است طی 10 سال گذشته شمار زنان آلوده به اعتیاد به طور میانگین چهار برابر افزایش یافته است. و همچنین در حالی به گفته حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون 9 درصد جمعیت معتادان را زنان و 91 درصد را مردان تشکیل می دهند که تا 10 سال گذشته سهم زنان از مصرف مواد مخدر در کل کشور، نزدیک به چهار درصد بود. مانایی در ایران زیرخط جهان علاوه بر آمارهای اعلام شده، یکی از شاخص هایی که در بحث مبارزه با مواد مخدر باید به آن اشاره کرد، بحث «مانایی در پاکی»، است که نشان می دهد یک کشور چقدر در مواجهه با معضل اعتیاد شهروندان در قالب «احیای شهروندان معتاد»، موفق عمل کرده است. متاسفانه در ایران، آمارهای منتشر شده در این زمینه هم نشان می دهد که کشور در ایجاد شرایط مناسب برای بقای پاک شهروندان احیا شده هم عملکرد ضعیفی داشته است. همچنان که به گفته پرویز افشار، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون درصد مانایی در پاکی کشور در بهترین حالت بین 15 تا 20 درصد است. توجه به این آمار زمانی ضروری به نظر می رسد که بدانیم در سایر کشورهای دنیا، این رقم بین 20 تا 25 درصد بوده و در ایده آل ترین شرایط به 40 درصد هم رسیده است. رتبه های ایران در اعتیاد علاوه بر بحث مانایی در پاکی، رصد وضعیت ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان نشان می دهد که در بسیاری از امور مربوط به مواد مخدر از میزان شیوع گرفته تا میزان کشف مواد مخدر ایران جزو رتبه های برتر دنیا قرار دارد. همچنان که حدود سه سال پیش، آنتونیو دلئو، مدیر دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم مرتبط سازمان ملل متحد در ایران، گفت که ایران در میزان شیوع مصرف مواد اعتیادآور از نوع مخدرها، رتبه دوم جهان را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که ایران در موضوعات مربوط به کشف مواد مخدر نیز رتبه اول را دارد. همچنان که چندی پیش، سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز از کسب رتبه نخست جمهوری اسلامی ایران در زمینه کشف مواد مخدر در جهان خبر داد. با این همه بسیاری از کارشناسان، قدرت ایران در کشف مواد مخدر را متناسب با میزان مصرف مواد مخدر در کشور نمی دانند. همچنان که دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت هشتم در این زمینه معتقد است در حالی که مصرف شیشه در سال گذشته 50 تن بوده و حداکثر کشفیات ایران در زمینه شیشه پنج تن بوده است، همچنین از سال 1365 تا آخر سال 1392، نزدیک به 91 هزار و 891 تن تریاک تولید شده است، در حالی که کل کشفیات ما 7728 تن بوده است که 5 /8 درصد از کل وزن تولید است و اگر حشیش و هروئین را به وزن تریاک محاسبه کنیم، کشفیات به 5 /10 درصد می رسد. این آمارها موید آن هستند که گرچه ایران ممکن است رتبه نخست را در کشف مواد مخدر کسب کرده باشد ولی برای مقابله با مساله اعتیاد باید در شیوه های کشف خود نیز اصلاحات جدی انجام دهد. چرا شکست خورده ایم؟ توجه به آمارهای ناخوشایند بحث اعتیاد در ایران و مطرح شدن موضوع «امنیتی شدن مساله اعتیاد در ایران» زمانی بیشتر قابل توجه است که بدانیم اکنون 27 سال از تشکیل ستاد مبارزه با مواد مخدر می گذرد. مبارزه با مواد مخدر (طی سال های 1357 تا 1393)، بالغ بر چهار هزار شهید و 12 هزار جانباز بر جای گذاشته است و بنا بر آخرین آمار اعلام شده، مبارزه با مواد مخدر سالانه 10 هزار میلیارد تومان هزینه روی دست دولت می گذارد. در چنین شرایطی جای مطرح کردن این پرسش وجود دارد که چرا ایران به رغم تلاش های بسیار و البته پرداخت هزینه های هنگفت مالی و جانی در بحث کنترل و کاهش مصرف مواد مخدر در کشور، موفق عمل نکرده است؟ کارشناسان و فعالان سازمان های مردم نهاد، دلایل متعددی را برای برخی ناکامی های ایران در زمینه مقابله با مواد مخدر برشمرده اند. رابطه اقتصاد و اعتیاد یکی از مهم ترین دلایلی که کارشناسان برای تداوم مساله اعتیاد در ایران از آن یاد می کنند، مشکلات اقتصادی کشور است. اگر گفته علینقی مشایخی، اقتصاددان را بپذیریم که شاخص های بد اقتصادی، رکود، تورم و بیکاری در کشور، زمینه ساز بروز فساد و از جمله اعتیاد در کشور است، می توانیم نتیجه بگیریم که با وجود شاخص های نامناسبی مانند تورم 40 درصدی، رکود منفی 5 /6 درصدی و بیکاری 10 درصدی که از دولت دهم به جای مانده اند نمی توانیم در انتظار به ثمر نشستن سیاست های مقابله با مساله اعتیاد در کشور باشیم. البته وضعیت برخی از این شاخص ها در دولت یازدهم رو به بهبود است ولی به هر حال به نظر می رسد تا رسیدن به شرایط متعادل اقتصادی در برخی از این شاخص های اقتصادی از جمله بیکاری و مشاهده آثار آن در جامعه فاصله داشته باشیم. بیژن صفوی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر شاخه اقتصاد سیاسی، روی موضوع تاثیر بیکاری بر اعتیاد تاکید ویژه ای کرده و می گوید: به لحاظ معیشتی اگر جوانان مشکلات ناشی از بیکاری را نداشته باشند زندگی مفرح و سالم را تجربه کرده و کمتر به رفتارهای پرخطر گرایش می یابند. لذا اشتغال در کاهش اعتیاد موثر است و مسوولان باید توجه بیشتری نسبت به این مساله داشته باشند. علاوه بر آنچه در زمینه اقتصاد گفته شد، بسیاری از کارشناسان معتقدند، دولت باید به جای تاکید بر صرف هزینه هنگفت برای مبارزه با مواد مخدر در قالب کشف و انهدام، عمده فعالیت های خود را صرف اصلاح زیرساخت های نامناسبی بکند که زمینه ساز گرایش جوانان به اعتیاد شده است. ایجاد زمینه هایی برای تفریح سالم، فراهم شدن زمینه های مناسب برای استفاده از ظرفیت ها و توانایی های افراد در جامعه، فراهم کردن بسترهایی برای آموزش مناسب جوانان، فرهنگ سازی مناسب و... از جمله اقداماتی است که به زعم عده زیادی از کارشناسان می تواند به هدایت فعالیت افراد جامعه و از جمله جوانان به مسیر مناسب منجر شود و البته این اقدامات نیاز به هزینه های هنگفت، مطالعات و پژوهش های بسیار، صرف انرژی کارشناسان و متخصصان امر دارد که در بلندمدت نیز امکان پذیر است. ضعف اطلاعات، فقر پژوهش علاوه بر موضوعات مطرح شده پیرامون مسائل مربوط به فرهنگ و معاش و اقتصاد، عده ای از کارشناسان همواره ایراداتی را به نحوه برنامه ریزی و اجرای برنامه های مبارزه با مواد مخدر، وارد می کنند که خود از عوامل ناکامی بسیاری از طرح های مبارزه با مواد مخدر شده است. یکی از اولین و مهم ترین دلایلی که برای به ثمر نرسیدن موضوع مبارزه با مواد مخدر از سوی کارشناسان مطرح می شود، وجود ضعف در اطلاعات و نبودن پژوهش های علمی لازم در زمینه مبارزه با مواد مخدر در ستاد مبارزه با مواد مخدر است. رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در این زمینه می گوید: چرا پس از 35 سال نباید یک مرکز سنجش آمار و مانیتورینگ قوی در ستاد داشته باشیم که دائم تحولات منطقه ای، ملی و استانی را رصد کند و پاسخگو باشد تا روزی چشم باز نکنیم و ببینیم آمار 10 هزار مصرف کننده مخدر صنعتی در کشور به 400 هزار رسیده است؟ هاشمی تاکید می کند: در واقع ستاد باید با سرمایه انسانی متخصص و حرفه ای اوضاع را رصد کند و پژوهش های اساسی انجام دهد و به ارزیابی دقیق عملکرد دستگاه ها بپردازد. همچنین بسیاری از کارشناسان از مهم ترین مشکلات ستاد مبارزه با مواد مخدر را نبودن برنامه مناسب در توزیع بودجه میان دستگاه های مختلف ستاد مبارزه با مواد مخدر، خلاء حضور مداوم شخص رئیس جمهور به عنوان رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر در جلسات ستاد و همچنین نبودن انسجام دستگاهی میان دستگاه های متولی مبارزه با مواد مخدر می دانند و معتقدند، ستاد مبارزه با مواد مخدر برای مواجهه مفیدتر با مساله اعتیاد در کشور نیازمند آن است که در این اصلاح امور در زمینه های مذکور اهتمام داشته باشد. نقش سمن ها در کنترل اعتیاد در ایران در بسیاری از کشورهای دنیا، سمن ها (سازمان های مردم نهاد)، در زمینه مبارزه با مواد مخدر -مانند موضوعات دیگری مثل حفظ محیط زیست، حمایت از حقوق حیوانات و...- نقش مفید و موثری را ایفا می کنند. در ایران ولی با وجود تعداد قابل توجهی سازمان مردم نهاد برای مبارزه با مواد مخدر، ماحصل کار قابل توجه نیست. به گفته سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، سمن ها در ایران با مشکلات بسیاری مواجهند که در کارکرد آنها تاثیر منفی گذاشته است. او این مشکلات را چنین می شمارد: فاصله گرفتن از اهداف اصلی، ضعف در جذب نیروهای فعال، نداشتن آگاهی و آشنایی اجتماع با سازمان های مردم نهاد و نقش آنها، ضعف در عملکرد حرفه ای، وجود مشکلات اداری بر سر راه تاسیس سمن ها، ناهماهنگی در مراکز تصمیم گیری در حوزه سمن ها، نداشتن امکانات، وسایل، تجهیزات و مکان مناسب، ضعف در اطلاع رسانی و نداشتن بودجه کافی. البته گفتنی است که همواره یکی از مشکلات سمن ها در ایران، نحوه مواجهه نهادهای رسمی با آنها بوده است. به نظر می رسد نوعی بی اعتمادی از سوی نهادهای رسمی نسبت به سمن ها وجود دارد که منجر به آن می شود که در مواردی از کار آنها جلوگیری شده یا برنامه هایی برای تغییر نوع فعالیت سمن ها اجرا شود. در این زمینه می توان به مورد انجمن «خانه خورشید» اشاره کرد که از زنان آسیب دیده و گرفتار در دام اعتیاد حمایت می کرد. این انجمن اکنون فعالیت های خود را از قالب حمایت از زنان آسیب دیده به قالب حمایت از زنان «بهبود یافته» تغییر داده است. البته لازم به ذکر است که از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، چرخش چشمگیری در زمینه مواجهه دولت با انجمن ها و سازمان های مردم نهاد نیز پدید آمده است و به نظر می رسد سازمان های دولتی تصمیم گرفته اند از پتانسیل های موجود در این سازمان های مردمی بهره بیشتری ببرند. این اقدامات در زمینه اعتیاد و مبارزه با آن نیز کم و بیش انجام می شود. همچنان که حدود یک هفته پیش یک تفاهم نامه همکاری میان اداره کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و سازمان های مردم نهاد ستاد مبارزه با مواد مخدر منعقد شد تا به موجب آن، از پتانسیل های موجود در دانشگاه ها و سازمان های مردم نهاد در زمینه کاهش سوءمصرف مواد مخدر و روانگردان ها در دانشگاه ها و مراکز آموزشی، ارتقای سطح دانش دانشجویان و مصون سازی آنان در برابر خطرات مواد مخرب و اعتیادآور، بهره گرفته شود. همچنین عده ای از کارشناسان معتقدند یکی از مشکلات موجود در زمینه مقابله با مساله اعتیاد، نحوه مواجهه نهادهای رسمی با معتادان است. همچنان که به نظر می رسد بسیاری از آنها، ترس دستگیر شدن دارند و در نتیجه چنین موضوعی از اقدام برای مراجعه به مراکز ترک اعتیاد خودداری می کنند. چندی پیش مجید رضازاده، رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در این زمینه بیان کرده بود: باید شرایطی در جامعه به وجود آید تا معتاد بدون ترس و واهمه به مراکز درمانی مراجعه کرده و برای ترک اعتیاد خود اقدام کند. اگر شرایط به گونه ای باشد که معتاد نداند با او چه برخوردی خواهد شد قطعاً از مراجعه به مراکز ترک اعتیاد خودداری خواهد کرد. با احیاشدگان بهتر باشیم همچنین یکی از دلایل ناکامی کشور در بحث کنترل و مبارزه با مواد مخدر را می توان در دلایل پایین بودن آمار مانایی در پاکی جست وجو کرد. یکی از مهم ترین مواردی که در پاک ماندن احیاشدگان وجود دارد، بحث برخورد اجتماع با آنها و وجود «شغل متناسب» برایشان است. در بحث برخورد اجتماع با احیاشدگان بیش از هر چیزی فاکتورهای فرهنگی در نحوه مواجهه جامعه با فرد پاک شده تاثیر دارد. بنابراین شاید بیشترین کارکرد دولت در این زمینه، فرهنگ سازی در قالب رسانه ها و البته میدان دادن به انجمن های مردم نهاد به منظور فرهنگ سازی و البته انجام فعالیت های مردمی باشد. و اما اقدامات موثر دولت در این زمینه در قالب ایجاد اشتغال مناسب برای احیاشدگان، قابل بررسی است. قانون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مکلف کرده است که پنج درصد از ظرفیت اشتغال خود را به آسیب دیدگان بهبودیافته به ویژه معتادان اختصاص دهند. افزایش آسیب های اعتیاد با بی تفاوتی مردم - محمدعلی زکریایی * : سیاست های مبارزه با مواد مخدر در حوزه های مختلف از جمله مقابله، پیشگیری، کاهش تقاضا، حوزه های علمی و دیپلماسی بوده و در حوزه کاهش تقاضا به مثلث کاهش آسیب، درمان و پیشگیری هم پرداخته شده است. به نظر من خود این سیاست ها خیلی مشکل نداشتند، البته چون این سیاست ها از سال 1385 ابلاغ رسمی شده اند اکنون بعد از 10 سال می توانند دوباره مورد بررسی قرار بگیرند. با این حال مشکل فقط سیاست ها نیست. من فکر می کنم نحوه اجرای این سیاست ها و هماهنگی دستگاه های مربوطه قابل نقد است. به همین دلیل باید عملکرد این دستگاه ها را بررسی کنیم. دستگاه های مربوطه در سال های گذشته اقدامات قابل تاملی داشته اند که باید مورد بررسی قرار گیرند تا ببینیم این دستگاه ها چقدر در عملکرد خود موفق بوده اند. به نظر من بخشی از دستگاه های مربوطه به دلیل ناهماهنگی به نتایج مطلوب نرسیده اند. به همین علت بروز این مشکل در جامعه و به ویژه در شهر تهران بیشتر شده است. درباره شهر تهران مسوولان در حال هزینه کردن برای حل این مشکل هستند، اما علت به نتیجه لازم نرسیدن این تلاش ها این است که خود مساله اعتیاد و مصرف مواد مخدر بسیار پیچیده است و متغیرهای بسیاری در آن تاثیر دارند. علل افزایش گرایش به مواد مخدر تا پیش از سال ۱۳۸۵ کمتر با مساله مصرف مواد شیمیایی مانند شیشه روبه رو بودیم، اما در سال های پس از آن، مصرف این گونه مواد افزایش بسیاری یافت. وقتی کلانشهرها پیچیده می شوند مشکلات آنها هم پیچیده خواهد شد. عوامل و متغیرهای زیادی دست به دست هم دادند که مشکلات این حوزه و بروز آن بیشتر شود. یکی از موضوع هایی که بسیار بر این مساله اثر می گذارد، مسائل اقتصادی و حوزه هایی مانند بیکاری است. در یک جامعه حمایت ها و خدمات اجتماعی در حوزه هایی مانند بیکاری، بیمه و گذران اوقات فراغت بر میزان آسیب های اجتماعی به ویژه سوءمصرف مواد مخدر اثر می گذارد. ما اکنون وضعیت اقتصادی خوبی نداریم و در این شرایط ممکن است پدیده هایی مانند سوءمصرف مواد مخدر اتفاق بیفتد. با بروز پدیده سوءمصرف مواد مخدر متغیرهای دیگر هم اثرگذارتر می شوند و مسائلی مانند سوءمصرف مواد مخدر، بیماری اچ آی وی و دیگر آسیب های اجتماعی مکرراً بازتولید می شوند. در گذشته مواد سنتی مصرف می شد که نسبت به مواد شیمیایی جدید عوارض و آسیب های کمتری داشت، اما اکنون مواد شیمیایی در کوتاه ترین زمان ممکن، مصرف کننده را از حالت عادی خارج و دچار عوارض بسیار شدید جسمی و روحی می کند. درمان و کاهش آسیب افرادی هم که در دام این مواد می افتند، بسیار سخت تر است. واکنش های مردم و تقویت سازمان های مردم نهاد درباره مواد مخدر و اعتیاد به مصرف مواد باید در دو زمینه مبارزه و کاهش تقاضا فعالیت کرد. در زمینه مبارزه، بخش مهمی از وظایف بر عهده بخش حاکمیتی مانند نیروی انتظامی است. در زمینه کاهش تقاضا نیز که شامل کاهش آسیب، درمان و پیشگیری است، سازمان های غیردولتی می توانند نقش مهمی داشته باشند. در این زمینه مشکل اصلی اینجاست که ما خیلی اوقات میانه خوبی با سازمان های غیردولتی نداریم و به آنها کمک نمی کنیم. باید به سازمان های غیردولتی کمک شود که اهداف و سیاست های شان را مورد بازنگری قرار دهند. همچنین این سازمان ها نیاز دارند تحت آموزش قرار بگیرند. با کمک سازمان های غیردولتی ما می توانیم به اهداف خود برسیم. بسیاری از کشورها در این حوزه توانسته اند بخشی از پروژه درمان و کاهش آسیب را به نتیجه برسانند. باید مساله اعتیاد را کاملاً جدی بگیریم و بپذیریم که این مساله آسیب جامعه ماست. پس از پذیرفتن پدیده اعتیاد به عنوان یک مساله همه دستگاه های مربوطه و نیروهای مسوول باید با هم همکاری کنند تا کمتر به مشکلات ناشی از این پدیده دامن زده شود. باید بین دستگاه هایی که بعضی از آنها هم اکنون همکاری خوبی با یکدیگر ندارند، همکاری و هماهنگی ایجاد شود یا اینکه مسوول یا دستگاه مشخصی مسوولیت همه هماهنگی های این حوزه را بپذیرد نه اینکه هر فرد و نهادی کار خودش را انجام دهد. راه های نرفته بخش هایی از قوانین و سیاست های حوزه مقابله با اعتیاد به اعمال تغییراتی نیاز دارند. باید پذیرفت که وضعیت سوءمصرف مواد در کشور ما خوب نیست و ما باید به افراد مبتلا خدمات لازم را ارائه کنیم. در واقع ما ناچاریم نوعی مدیریت را اعمال کنیم تا حداقل قاچاقچیان به صورت مستقیم با مصرف کنندگان مواد ارتباط نداشته باشند که این افراد را آلوده تر کنند یا بازار گسترده تری برای ابتلای دیگر جوانان ایجاد کنند. سیاست ما باید در بخش هایی تغییر کند به صورتی که هر سه ضلع کاهش آسیب، درمان و پیشگیری از اعتیاد فعال شوند. باید در مناطق آلوده مراکزی وجود داشته باشد که دائم به مبتلایان خدمات بدهد و اگر این افراد به ویروس HIV یا ایدز آلوده شده اند، به آنها آگاهی لازم و خدمات درمانی کافی ارائه شود. بعضی از مبتلایان هم به لوازمی برای بیشتر نشدن آسیب های شان نیاز دارند. در واقع اگر هم نمی توانیم همه معتادان را درمان کنیم باید تلاش کنیم حداقل آسیب های ناشی از اعتیاد کمتر شود. چنین مراکزی باید به تعداد کافی فعال شوند. حاکمیت و دولت هم باید این مساله را بپذیرند و خدمات لازم را ارائه کنند. عواقب بی تفاوتی مردم به اعتیاد مشکل ما این است که تلقی درستی از آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد نداریم و خیلی دیر به آنها توجه می کنیم، به عنوان مثال هنوز هم بخشی از آمار مبتلایان به ویروس HIV یا ایدز و معتادان به مواد مخدر را اعلام نمی کنیم. این پنهانکاری نشان می دهد مسوولان هنوز مساله را نپذیرفته اند و از آن تلقی درستی ندارند. فکر می کنند اگر این موارد را غیرشفاف بیان کنند مشکل حل می شود، در صورتی که هم مردم و هم مسوولان باید بپذیرند در کلانشهر پیچیده ای مثل تهران بخشی از این آسیب ها اتفاق می افتد. به عنوان مثال اگر مسائل منطقه ۱۲ تهران را زودتر می پذیرفتیم، تحلیل های کارشناسی تر از این مساله داشتیم، امکانات بهتری فراهم می کردیم و امروز شاهد این نبودیم که آن منطقه پاتوق این افراد شود. فردی که امروز داخل واگن مترو مواد مصرف می کند، ممکن است فردا در اتوبوس یا مقابل ساختمان یک سازمان رسمی کارش را تکرار کند، چون مبتلاست و به مصرف نیاز دارد. نکته مهم این است که برخی از موضوع ها دیگر برای مردم حساسیت برانگیز نیست، در صورتی که مردم باید نسبت به این موضوع حساس باشند تا مشکل حل شود نه اینکه بگویند به ما ربطی ندارد. با بی تفاوتی مردم آسیب های اعتیاد به سرعت بیشتر می شود. همه ما باید از اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی تلقی خود را نسبت به پدیده سوءمصرف مواد مخدر تغییر دهیم. اگر کانون های اصلی اعتیاد را در کل کشور یا در شهرهای مختلف کشف کردیم باید خدمات لازم را برای مبتلایان فراهم کنیم و با حمایت از آنها شرایطی ایجاد کنیم که در هر مکانی هر ماده ای را مصرف نکنند. لازم است هم به مردم در زمینه اعتیاد به مواد مخدر آموزش های پیشگیرانه لازم را ارائه کنیم و هم به مبتلایان آموزش دهیم که سوءمصرف خود را بیشتر نکنند تا وضعیت شان به جایی نرسد که از شدت درد در هر مکانی شروع به استعمال مواد مخدر کنند. اگر فرد مبتلا ساعت های مشخصی برای مصرف داشته باشد یا تحت درمان باشد دیگر در محیط های عمومی به استعمال مواد مخدر نمی پردازد. مشکل تنها با قانون حل نمی شود باید کانون های مدنی و سازمان های غیردولتی فعال در حوزه کاهش آسیب را به سرعت ساماندهی کنیم و بخشی از مسوولیت های این حوزه را به آنها بسپاریم. شاید اگر ما هم به جای آن فرد معتاد بودیم چنین رفتاری را در پیش می گرفتیم. باید توجه کنیم که فرد مبتلا به سوءمصرف مواد هم انسان است، دچار مشکلاتی شده است و همه مردم باید به او کمک کنند تا به زندگی سالم برگردد. در مورد الزامات قانونی برای مقابله با مصرف مواد مخدر در محیط های عمومی نیز باید اشاره کنم که ما قانون داشته ایم که کسی را که اظهار مصرف مواد مخدر می کند به زندان بفرستیم مگر اینکه در دوره درمان باشد. اما وقتی ما می بینیم که تعداد معتادان و مشکلات آنها در حال زیاد شدن است، باید توجه کنیم که فقط با قانون مشکل آنها حل نمی شود. اگر بخواهیم همه این افراد را بازداشت کنیم، همه بازداشتگاه های ما پر می شوند. به همین دلیل ما باید خاستگاه های سوءمصرف را پیدا کنیم تا ساماندهی مساله اعتیاد با موفقیت بیشتر انجام شود. به نظر من ما هنوز به صورت مناسب خاستگاه های اعتیاد را تشخیص نداده ایم و تحلیل و تبیین درستی از سوءمصرف معتادان نداریم. در مجموع لازم به یادآوری است که سیاست ها و قوانین ما مشکل عمده ای ندارد، اما برای موفقیت در عمل بیشتر به مشارکت مردم و اعمال راهکارهایی نیاز داریم که ما را به کاهش تقاضا نزدیک کنند. به نظر می رسد زمانی که علی هاشمی، رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر و قاچاق دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید می کند که مساله اعتیاد در ایران از بحران گذشته و دیگر به مساله تهدید علیه امنیت ملی تبدیل شده است که امنیت فرد، اجتماع، اقتصاد و سیاست را تهدید می کند، بیش از هر چیزی بر این نکته تاکید کرده است که سیاستگذاری هایی که تاکنون در جهت کنترل اعتیاد و کاهش آن در کشور اعمال شده است، از تاثیرگذاری لازم برخوردار نبوده اند. آمارها چه می گویند؟ از سوی دیگر نگاهی به وضعیت آمارهای منتشر شده در زمینه مصرف مواد مخدر نشان می دهد نگرانی های مطرح شده درباره «امنیتی شدن موضوع اعتیاد»، چندان هم دور از ذهن به نظر نمی رسد. همچنان که بررسی سر تیترهای اخبار اجتماعی بسیاری از جراید و پایگاه های خبری در ماه های گذشتهنشان می دهد همه روزه شاهد انتشار اعداد و ارقام نگران کننده ای هستیم که نسبت به مساله اعتیاد و شیوع بیش از پیش آن هشدارهای جدی می دهند. تیترهایی از این قبیل که جرم 80 درصد زندانیان ایرانی در رابطه با مواد مخدر است، هر سال سه هزار نفر به دلیل سوءمصرف مواد مخدر می میرند، 120 هزار معتاد سرگردان در ایران وجود دارد، در ایران روزانه هشت معتاد می میرند، روزانه 1370 کیلوگرم مواد مخدر در کشور کشف می شود و... فقط در «دو ماه گذشته»، در پایگاه های خبری منتشر شده اند و همه بر این دلالت دارند که وضعیت اعتیاد در ایران نسبت به گذشته نگران کننده تر شده است. البته لازم به ذکر است که در ایران آمار شفافی درباره میزان مصرف مواد مخدر ارائه نمی شود. همچنان که به زعم بسیاری از کارشناسان آمار 5 /1 تا دو میلیونی معتادان در کشور که از سوی مقامات ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح می شود، قابل اتکا نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند قابل اتکاترین آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت های مختلف ایران، متعلق به دولت هشتم بوده است که آمار مصرف کنندگان را سه میلیون و 720 هزار نفر اعلام کرده و تاکید کرده بود که از این تعداد 5 /2 میلیون نفر مصرف دائمی داشته و مابقی تفننی مواد مصرف می کردند. این در حالی است که در دولت نهم، آمار معتادان 750 هزار نفر اعلام شده و در دولت یازدهم نیز ضمن پذیرش افزایش 100 درصدی آمار معتادان طی هشت سال دولت نهم و دهم، تعداد آنها را یک میلیون و 300 هزار نفر عنوان کرد. البته این آمار به نظر کارشناسان حوزه مبارزه با مواد مخدر نیز مخدوش است و برخی از آنها آمار مصرف کنندگان مواد مخدر در ایران را چندین برابر ارقام اعلام شده مطرح می کنند. همچنان که رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در این زمینه می گوید در طرح شیوع شناسی اعتیاد که در سال 90 انجام شد و رئیس جمهور وقت اجازه اعلام را نداد در آن سال در ایران نزدیک به چهار میلیون مصرف کننده، با احتساب تفننی ها، وجود داشته است. گفتنی است که با توجه به جمعیت 75 میلیون نفری سال 90، چهار میلیون نفر معتاد، پنج درصد از جمعیت کشور را تشکیل می داده اند که با توجه به روند رو به صعود افزایش اعتیاد در ایران برآورد می شود که این میزان در سال حاضر افزایش نیز پیدا کرده باشد. از بحث آمارهای کلی در زمینه اعتیاد که بگذریم، یکی از موضوعاتی که همواره هشدار جدی آن مطرح می شود، بحث شیوع مواد مخدر صنعتی است، که آمارها حاکی از افزایش شیوع مصرف این ماده مخدر در ایران است. بنا به گفته علی هاشمی؛ دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت هشتم، در سال 1384؛ آمار مصرف کنندگان قرص های صنعتی زیر 10 هزار نفر بود و در واقع به نیم درصد هم نمی رسید ولی در اواخر دولت دهم شمار مصرف کنندگان مواد مخدر صنعتی طبق آمار رسمی به 330 هزار نفر رسیده است و بر اساس آن 26 درصد مصرف کنندگان مواد مخدر، گرایش به مواد مخدر صنعتی داشته اند که البته متاسفانه آمارهای غیررسمی بالاتر از این را نشان می دهد. زنان چه می کنند؟ یکی دیگر از آمارهایی که توجه به آن ضروری به نظر می رسد و هر روز هشدارهای بیشتری نسبت به آن مطرح می شود، وضعیت اعتیاد زنان است که آمارهای موجود، افزایش چشمگیر این موضوع را نشان می دهد. در این زمینه نسرین اکبری، مدرس دانشگاه و پژوهشگر امور رفتاری معتقد است طی 10 سال گذشته شمار زنان آلوده به اعتیاد به طور میانگین چهار برابر افزایش یافته است. و همچنین در حالی به گفته حمید صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون 9 درصد جمعیت معتادان را زنان و 91 درصد را مردان تشکیل می دهند که تا 10 سال گذشته سهم زنان از مصرف مواد مخدر در کل کشور، نزدیک به چهار درصد بود. مانایی در ایران زیرخط جهان علاوه بر آمارهای اعلام شده، یکی از شاخص هایی که در بحث مبارزه با مواد مخدر باید به آن اشاره کرد، بحث «مانایی در پاکی»، است که نشان می دهد یک کشور چقدر در مواجهه با معضل اعتیاد شهروندان در قالب «احیای شهروندان معتاد»، موفق عمل کرده است. متاسفانه در ایران، آمارهای منتشر شده در این زمینه هم نشان می دهد که کشور در ایجاد شرایط مناسب برای بقای پاک شهروندان احیا شده هم عملکرد ضعیفی داشته است. همچنان که به گفته پرویز افشار، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر، اکنون درصد مانایی در پاکی کشور در بهترین حالت بین 15 تا 20 درصد است. توجه به این آمار زمانی ضروری به نظر می رسد که بدانیم در سایر کشورهای دنیا، این رقم بین 20 تا 25 درصد بوده و در ایده آل ترین شرایط به 40 درصد هم رسیده است. رتبه های ایران در اعتیاد علاوه بر بحث مانایی در پاکی، رصد وضعیت ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان نشان می دهد که در بسیاری از امور مربوط به مواد مخدر از میزان شیوع گرفته تا میزان کشف مواد مخدر ایران جزو رتبه های برتر دنیا قرار دارد. همچنان که حدود سه سال پیش، آنتونیو دلئو، مدیر دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم مرتبط سازمان ملل متحد در ایران، گفت که ایران در میزان شیوع مصرف مواد اعتیادآور از نوع مخدرها، رتبه دوم جهان را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که ایران در موضوعات مربوط به کشف مواد مخدر نیز رتبه اول را دارد. همچنان که چندی پیش، سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز از کسب رتبه نخست جمهوری اسلامی ایران در زمینه کشف مواد مخدر در جهان خبر داد. با این همه بسیاری از کارشناسان، قدرت ایران در کشف مواد مخدر را متناسب با میزان مصرف مواد مخدر در کشور نمی دانند. همچنان که دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت هشتم در این زمینه معتقد است در حالی که مصرف شیشه در سال گذشته 50 تن بوده و حداکثر کشفیات ایران در زمینه شیشه پنج تن بوده است، همچنین از سال 1365 تا آخر سال 1392، نزدیک به 91 هزار و 891 تن تریاک تولید شده است، در حالی که کل کشفیات ما 7728 تن بوده است که 5 /8 درصد از کل وزن تولید است و اگر حشیش و هروئین را به وزن تریاک محاسبه کنیم، کشفیات به 5 /10 درصد می رسد. این آمارها موید آن هستند که گرچه ایران ممکن است رتبه نخست را در کشف مواد مخدر کسب کرده باشد ولی برای مقابله با مساله اعتیاد باید در شیوه های کشف خود نیز اصلاحات جدی انجام دهد. چرا شکست خورده ایم؟ توجه به آمارهای ناخوشایند بحث اعتیاد در ایران و مطرح شدن موضوع «امنیتی شدن مساله اعتیاد در ایران» زمانی بیشتر قابل توجه است که بدانیم اکنون 27 سال از تشکیل ستاد مبارزه با مواد مخدر می گذرد. مبارزه با مواد مخدر (طی سال های 1357 تا 1393)، بالغ بر چهار هزار شهید و 12 هزار جانباز بر جای گذاشته است و بنا بر آخرین آمار اعلام شده، مبارزه با مواد مخدر سالانه 10 هزار میلیارد تومان هزینه روی دست دولت می گذارد. در چنین شرایطی جای مطرح کردن این پرسش وجود دارد که چرا ایران به رغم تلاش های بسیار و البته پرداخت هزینه های هنگفت مالی و جانی در بحث کنترل و کاهش مصرف مواد مخدر در کشور، موفق عمل نکرده است؟ کارشناسان و فعالان سازمان های مردم نهاد، دلایل متعددی را برای برخی ناکامی های ایران در زمینه مقابله با مواد مخدر برشمرده اند. رابطه اقتصاد و اعتیاد یکی از مهم ترین دلایلی که کارشناسان برای تداوم مساله اعتیاد در ایران از آن یاد می کنند، مشکلات اقتصادی کشور است. اگر گفته علینقی مشایخی، اقتصاددان را بپذیریم که شاخص های بد اقتصادی، رکود، تورم و بیکاری در کشور، زمینه ساز بروز فساد و از جمله اعتیاد در کشور است، می توانیم نتیجه بگیریم که با وجود شاخص های نامناسبی مانند تورم 40 درصدی، رکود منفی 5 /6 درصدی و بیکاری 10 درصدی که از دولت دهم به جای مانده اند نمی توانیم در انتظار به ثمر نشستن سیاست های مقابله با مساله اعتیاد در کشور باشیم. البته وضعیت برخی از این شاخص ها در دولت یازدهم رو به بهبود است ولی به هر حال به نظر می رسد تا رسیدن به شرایط متعادل اقتصادی در برخی از این شاخص های اقتصادی از جمله بیکاری و مشاهده آثار آن در جامعه فاصله داشته باشیم. بیژن صفوی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر شاخه اقتصاد سیاسی، روی موضوع تاثیر بیکاری بر اعتیاد تاکید ویژه ای کرده و می گوید: به لحاظ معیشتی اگر جوانان مشکلات ناشی از بیکاری را نداشته باشند زندگی مفرح و سالم را تجربه کرده و کمتر به رفتارهای پرخطر گرایش می یابند. لذا اشتغال در کاهش اعتیاد موثر است و مسوولان باید توجه بیشتری نسبت به این مساله داشته باشند. علاوه بر آنچه در زمینه اقتصاد گفته شد، بسیاری از کارشناسان معتقدند، دولت باید به جای تاکید بر صرف هزینه هنگفت برای مبارزه با مواد مخدر در قالب کشف و انهدام، عمده فعالیت های خود را صرف اصلاح زیرساخت های نامناسبی بکند که زمینه ساز گرایش جوانان به اعتیاد شده است. ایجاد زمینه هایی برای تفریح سالم، فراهم شدن زمینه های مناسب برای استفاده از ظرفیت ها و توانایی های افراد در جامعه، فراهم کردن بسترهایی برای آموزش مناسب جوانان، فرهنگ سازی مناسب و... از جمله اقداماتی است که به زعم عده زیادی از کارشناسان می تواند به هدایت فعالیت افراد جامعه و از جمله جوانان به مسیر مناسب منجر شود و البته این اقدامات نیاز به هزینه های هنگفت، مطالعات و پژوهش های بسیار، صرف انرژی کارشناسان و متخصصان امر دارد که در بلندمدت نیز امکان پذیر است. ضعف اطلاعات، فقر پژوهش علاوه بر موضوعات مطرح شده پیرامون مسائل مربوط به فرهنگ و معاش و اقتصاد، عده ای از کارشناسان همواره ایراداتی را به نحوه برنامه ریزی و اجرای برنامه های مبارزه با مواد مخدر، وارد می کنند که خود از عوامل ناکامی بسیاری از طرح های مبارزه با مواد مخدر شده است. یکی از اولین و مهم ترین دلایلی که برای به ثمر نرسیدن موضوع مبارزه با مواد مخدر از سوی کارشناسان مطرح می شود، وجود ضعف در اطلاعات و نبودن پژوهش های علمی لازم در زمینه مبارزه با مواد مخدر در ستاد مبارزه با مواد مخدر است. رئیس کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در این زمینه می گوید: چرا پس از 35 سال نباید یک مرکز سنجش آمار و مانیتورینگ قوی در ستاد داشته باشیم که دائم تحولات منطقه ای، ملی و استانی را رصد کند و پاسخگو باشد تا روزی چشم باز نکنیم و ببینیم آمار 10 هزار مصرف کننده مخدر صنعتی در کشور به 400 هزار رسیده است؟ هاشمی تاکید می کند: در واقع ستاد باید با سرمایه انسانی متخصص و حرفه ای اوضاع را رصد کند و پژوهش های اساسی انجام دهد و به ارزیابی دقیق عملکرد دستگاه ها بپردازد. همچنین بسیاری از کارشناسان از مهم ترین مشکلات ستاد مبارزه با مواد مخدر را نبودن برنامه مناسب در توزیع بودجه میان دستگاه های مختلف ستاد مبارزه با مواد مخدر، خلاء حضور مداوم شخص رئیس جمهور به عنوان رئیس ستاد مبارزه با مواد مخدر در جلسات ستاد و همچنین نبودن انسجام دستگاهی میان دستگاه های متولی مبارزه با مواد مخدر می دانند و معتقدند، ستاد مبارزه با مواد مخدر برایمواجهه مفیدتر با مساله اعتیاد در کشور نیازمند آن است که در این اصلاح امور در زمینه های مذکور اهتمام داشته باشد. نقش سمن ها در کنترل اعتیاد در ایران در بسیاری از کشورهای دنیا، سمن ها (سازمان های مردم نهاد)، در زمینه مبارزه با مواد مخدر -مانند موضوعات دیگری مثل حفظ محیط زیست، حمایت از حقوق حیوانات و...- نقش مفید و موثری را ایفا می کنند. در ایران ولی با وجود تعداد قابل توجهی سازمان مردم نهاد برای مبارزه با مواد مخدر، ماحصل کار قابل توجه نیست. به گفته سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، سمن ها در ایران با مشکلات بسیاری مواجهند که در کارکرد آنها تاثیر منفی گذاشته است. او این مشکلات را چنین می شمارد: فاصله گرفتن از اهداف اصلی، ضعف در جذب نیروهای فعال، نداشتن آگاهی و آشنایی اجتماع با سازمان های مردم نهاد و نقش آنها، ضعف در عملکرد حرفه ای، وجود مشکلات اداری بر سر راه تاسیس سمن ها، ناهماهنگی در مراکز تصمیم گیری در حوزه سمن ها، نداشتن امکانات، وسایل، تجهیزات و مکان مناسب، ضعف در اطلاع رسانی و نداشتن بودجه کافی. البته گفتنی است که همواره یکی از مشکلات سمن ها در ایران، نحوه مواجهه نهادهای رسمی با آنها بوده است. به نظر می رسد نوعی بی اعتمادی از سوی نهادهای رسمی نسبت به سمن ها وجود دارد که منجر به آن می شود که در مواردی از کار آنها جلوگیری شده یا برنامه هایی برای تغییر نوع فعالیت سمن ها اجرا شود. در این زمینه می توان به مورد انجمن «خانه خورشید» اشاره کرد که از زنان آسیب دیده و گرفتار در دام اعتیاد حمایت می کرد. این انجمن اکنون فعالیت های خود را از قالب حمایت از زنان آسیب دیده به قالب حمایت از زنان «بهبود یافته» تغییر داده است. البته لازم به ذکر است که از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، چرخش چشمگیری در زمینه مواجهه دولت با انجمن ها و سازمان های مردم نهاد نیز پدید آمده است و به نظر می رسد سازمان های دولتی تصمیم گرفته اند از پتانسیل های موجود در این سازمان های مردمی بهره بیشتری ببرند. این اقدامات در زمینه اعتیاد و مبارزه با آن نیز کم و بیش انجام می شود. همچنان که حدود یک هفته پیش یک تفاهم نامه همکاری میان اداره کل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و سازمان های مردم نهاد ستاد مبارزه با مواد مخدر منعقد شد تا به موجب آن، از پتانسیل های موجود در دانشگاه ها و سازمان های مردم نهاد در زمینه کاهش سوءمصرف مواد مخدر و روانگردان ها در دانشگاه ها و مراکز آموزشی، ارتقای سطح دانش دانشجویان و مصون سازی آنان در برابر خطرات مواد مخرب و اعتیادآور، بهره گرفته شود. همچنین عده ای از کارشناسان معتقدند یکی از مشکلات موجود در زمینه مقابله با مساله اعتیاد، نحوه مواجهه نهادهای رسمی با معتادان است. همچنان که به نظر می رسد بسیاری از آنها، ترس دستگیر شدن دارند و در نتیجه چنین موضوعی از اقدام برای مراجعه به مراکز ترک اعتیاد خودداری می کنند. چندی پیش مجید رضازاده، رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور در این زمینه بیان کرده بود: باید شرایطی در جامعه به وجود آید تا معتاد بدون ترس و واهمه به مراکز درمانی مراجعه کرده و برای ترک اعتیاد خود اقدام کند. اگر شرایط به گونه ای باشد که معتاد نداند با او چه برخوردی خواهد شد قطعاً از مراجعه به مراکز ترک اعتیاد خودداری خواهد کرد. با احیاشدگان بهتر باشیم همچنین یکی از دلایل ناکامی کشور در بحث کنترل و مبارزه با مواد مخدر را می توان در دلایل پایین بودن آمار مانایی در پاکی جست وجو کرد. یکی از مهم ترین مواردی که در پاک ماندن احیاشدگان وجود دارد، بحث برخورد اجتماع با آنها و وجود «شغل متناسب» برایشان است. در بحث برخورد اجتماع با احیاشدگان بیش از هر چیزی فاکتورهای فرهنگی در نحوه مواجهه جامعه با فرد پاک شده تاثیر دارد. بنابراین شاید بیشترین کارکرد دولت در این زمینه، فرهنگ سازی در قالب رسانه ها و البته میدان دادن به انجمن های مردم نهاد به منظور فرهنگ سازی و البته انجام فعالیت های مردمی باشد. و اما اقدامات موثر دولت در این زمینه در قالب ایجاد اشتغال مناسب برای احیاشدگان، قابل بررسی است. قانون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مکلف کرده است که پنج درصد از ظرفیت اشتغال خود را به آسیب دیدگان بهبودیافته به ویژه معتادان اختصاص دهند. افزایش آسیب های اعتیاد با بی تفاوتی مردم - محمدعلی زکریایی * : سیاست های مبارزه با مواد مخدر در حوزه های مختلف از جمله مقابله، پیشگیری، کاهش تقاضا، حوزه های علمی و دیپلماسی بوده و در حوزه کاهش تقاضا به مثلث کاهش آسیب، درمان و پیشگیری هم پرداخته شده است. به نظر من خود این سیاست ها خیلی مشکل نداشتند، البته چون این سیاست ها از سال 1385 ابلاغ رسمی شده اند اکنون بعد از 10 سال می توانند دوباره مورد بررسی قرار بگیرند. با این حال مشکل فقط سیاست ها نیست. من فکر می کنم نحوه اجرای این سیاست ها و هماهنگی دستگاه های مربوطه قابل نقد است. به همین دلیل باید عملکرد این دستگاه ها را بررسی کنیم. دستگاه های مربوطه در سال های گذشته اقدامات قابل تاملی داشته اند که باید مورد بررسی قرار گیرند تا ببینیم این دستگاه ها چقدر در عملکرد خود موفق بوده اند. به نظر من بخشی از دستگاه های مربوطه به دلیل ناهماهنگی به نتایج مطلوب نرسیده اند. به همین علت بروز این مشکل در جامعه و به ویژه در شهر تهران بیشتر شده است. درباره شهر تهران مسوولان در حال هزینه کردن برای حل این مشکل هستند، اما علت به نتیجه لازم نرسیدن ای
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ملیت]
[مشاهده در: www.]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 50]
-
گوناگون
پربازدیدترینها