واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
تحولات در اخوان المسلمین و فرصت طلایی برای ایران و محور مقاومت
شناسهٔ خبر: 3669027 - شنبه ۸ خرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۵۰
سیاست > سیاست خارجی
سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن نوشت: ﻃﻼﻳﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮاﻱ ایران ﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺁﻣﺪﻩ ﺗﺎ ﺑﺎ اخوان المسلمین، اﻳﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺩاﺭاﻱ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﺎﻻﻳﻲ می باﺷﺪ ﺑﺎﺏ ﻣﺮاﻭﺩﻩ را بگشاید. خبرگزاری مهر -گروه سیاست، احمد دستمالچیان: سفیر اسبق ایران در لبنان و اردن در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر گذاشت به تحولات اخیر در درون ریشه دارترین حزب جهان عرب یعنی «اخوان المسلمین» پرداخته و زوایای مختلف آن را بررسی کرده است. متن کامل یادداشت به شرح ذیل است: ۱) اﮔﺮ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺎ به دﺭﻙ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺳﻴﺎﺳﻲ - اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺤﻴﻄ ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﻧﺮﺳﻳﻢ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺷﺘﺒﺎﻩ می رﺳﻴﻢ ﻭ ﻫﻢ ﺑا ﺗﺼﻤﻴﻢ اﺷﺘﺒﺎﻩ ﺧﻂﺮاﺕ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺭا ﺑﺮای اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﻗﻢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺯﺩ. ۲) ﻛﻞ ﻣﻨﻂﻘﻪ اطراف اﻳﺮاﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﮔﺬاﺭ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻋﻤﻴﻖ ﺳﻴﺎﺳﻲ - اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ می ﺒﺎﺷﺪ. ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ اﺳﺎﺳﻲ ﻭ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻛﻞ ﻣﻨﻂﻘﻪ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮﻱ ﻧﻆﻢ ﻧﻮﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩاﺭای اﻟﺰاﻣﺎﺕ ﻭ ﺷﺮاﻳﻂ ﻭ ﺑﺎﻳﺪﻫﺎ ﻭ ﻧﺒﺎﻳﺪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖﻛﻪ ﺣﺘﻤ ﺎﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺟﺪﻱ ﺷﻮﺩ. ۳) ﻣﻮﺿﻮﻉ اﺧﻮاﻥ ﻫﻢ ﻣﺸﻤﻮﻝ ﻫﻤﻴﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﻣﻴ ﺒﺎﺷﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺧﻮاﻥ ﭘﺲ اﺯ اﻓﺖ ﻭ ﺧﻴﺰﻫﺎﻱ ﻓﺮاﻭاﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺣﻴﺎﺕ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻧﺎﺻﺮﻱ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭﺩ ﻭﺭاﻥ ﺳﺎﺩاﺗﻲ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﻛﻲ ﺩﺭ ﻣﺼﺮ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭاﻥ اﺧﺘﻨﺎﻕ ﻭﺣﺸﺘﻨﺎﻙ ﺣﺒﻴﺐ ﺑﻮﺭﻗﻴﺒﻪ و ﺑﻦ ﻋﻠﻲ، ﺩﺭ ﺗﻮﻧﺲ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭاﻥ ﻣﻮﺵ ﻭ ﮔﺮﺑﻪ ﺑﺎﺯﻱ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺣﺴﻦ ﺗﺮاﺑﻲ ﻭ ﻋﻤﺮ اﻟﺒﺸﻴﺮ ﺩﺭ ﺳﻮﺩاﻥ ﻭ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭاﻥ ﻃﻼﻳﻲ ﻭ اﻭﺝ ﻗﺪﺭﺕ ﮔﻴﺮﻱ مرسی ﺩﺭ ﻣﺼﺮ ﺩاﺭاﻱ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﺫﻳﻔﻴﻤﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻚ ﭼﺮاﻍ ﺭاﻩ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮﺩ. ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺤﻤﻮﻋﻪ اﺧﻮاﻥ ﺑﺎ اﻃﻴﺎﻑ ﻭ اﻟﻮاﻥ ﻣﺨﺘﻟﻔﻲ ﻛﻪ ﺩاﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻭاﺣﺪ رسیدﻩ اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮﺳﺖ اﻧﺪاﺰﻱ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺟﺎﻣﻪ ای ﻧﻮ ﻭ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻄ ﺭﻭﺯ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺑﻨﻆﺮ ﻣﻴ ﺮﺳﺪ ﻗﻠﺐ اﺧﻮاﻥ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎ ﺳﻘﻮﻁ ﻣﺮﺳﻲ ﻭ ﺯﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪﻥ ﻛﺎﺩﺭﻫﺎی اﺻﻠﻲ اﺧﻮان اﺯ ﻛﺎﺭ اﻳﺴﺘﺎﺩ ﻭ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻓﻘﻄ اﺳﻤﻲ اﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ. اﻣﺎ به رﻏﻢ اﺧﺘﻼﻓﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﺎح هاﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ اﺧﻮاﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩاﺭﺩ ﻫﻤﻪ ﻛﺎﺩﺭﻫﺎﻱ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺟﻤﻌﻲ ﺭﺳﻴﺪﻩ اﻧﺪ ﻛﻪ اﺧﻮاﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﻭﺭاﻥ ﮔﺬاﺭ ﺭا ﭘﺸﺖ سر ﮔﺬاﺸﺗﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ اﻱ ﻣﺘﻔﺎوﺕ ﻭ ﺑﺎ ﺭاﻩ ﻭ ﺭﺳﻤﻲ ﻧﻮﻳﻦ ﺑﻴاندیشد. ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺩﺭ اﺟﺮاﻱ ﺗﺎﻛﺘﻴﻚ ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺩﺭ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻱ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭﺣﺪﺕ ﻧﻇﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩاﺭﺩ. ۴) ﮔﺮﭼﻪ ﻋﺪﻩ اﻱ اﺯ اﺧﻮانی ها ﺟﻠﺐ سلفی ها ﺷﺪﻩ ﻭ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭﻧﻬﺎﻳﺖ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﻧﻆﺎﻡ ﺁﺩﻣﻜﺸﺎﻥ ﺩاﻋﺸﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺩاﺭﺩ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺭی ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺭﻭﻱ ﺑﺨﺶ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﭘﻮﺳﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ به خصوص ﻧﺴﻞ ﺟﻮاﻥ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﺮا اﻳﻦ ﺭا می گوﻳﻢ؟ ﭼﻮﻥ اﺯ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﻭ ﻗﺼﺎﺑﻲ ﺩﻭاﻋﺶ ﻭﺣﺸﻲ به ستوه ﺁﻣﺪﻩ ﻭ اﺯ بی ﺧﺮﺩﻱ ﺭﻫﺒﺮاﻥ ﻗﺪﻳﻢ ﻓﺮاﺭﻱ ﻭ به دنبال ﭘﻨﺎه گاﻩ ﺟﺪﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ اﻳﻦ ﻧﻘﻂﻪ ﻋﺰﻳﻤﺖ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺮاﻱ ﺟﺬﺏ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺁﻧﺎﻥ اﺳﺖ. به هر ﺣﺎﻝ به نظر می ﺮﺳﺪ خانه تکانی عجیبی در اخوان در حال رخ دادن است که بعید اﺳﺖ تاکتیکی باشد. شایان ذکر است که آخرین اجلاس تشکیلات بین المللی اخوان (تنظیم الدولی) در ترکیه برگزار شد. قطعا ترکیه تلاش دارد اخوان را به عنوان برگ ذی قیمتی در دست داشته باشد تا به چند هدف نایل آید: ۱) از تشکیلات اخوان به عنوان وجه المعامله در تعامل سیاسی باکشورهای منطقه بهره میگیرد. ۲) ترکیه اﺯاﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ وانمود میکند ﻛﻪ حامی سینه چاک اخوان اﺳﺖ تا عمق استراژیک و نفوذ معنوی خود را در کشورهای عربی و اسلام حفظ نماید. ۳) اﺯﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ اخوان المسلمین اردن نیز از دکترین جدید الغنوشی حمایت نموده و در اﺟﻼﺱ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰﻱ اخیر النهضه حضور جدی داشتند. قطعا این رویکرد جدید الغنوشی سبب خواهد شد برخی جریان های اخوانی در نقاط دیگر، تجدید نظر و بازخوانی عملکرد اخوان مصر را در دستور کار خود قرار دهند و محتمل است این امر موجب شکاف تدریجی در تعامل اخوان با چالش های فرا رو گردد. عملا اخوان سودان هم همین ﺧﻄ ﻣﺸﻲ را با شیب ملایم و چراغ خاموش اﺗﺨﺎﺫ ﻧﻤﻮﺩﻩ اﻧﺪ. در درون خود اخوان مصر این پدیده تا حدودی اتفاق افتاده اﺳﺖ. ﻋﺒﺪالمنعم ابوالفتوح که از نسل دومی های برجسته اخوان ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ اﺯ اﺧﻮاﻥ گسسته و حزب مصر القویه با رویکردی مدنی را تاسیس می کند. قبل از او ابو العلا ماضی حزب الوسط را با رویکرد سکولار- مدنی تاسیس کرد. منظور کمیت نیست بلکه قوت گرفتن دوری اخوان از پدیده نخبگی و ذوب در جامعه در راستای حضور فعال تر در معادلات سیاسی است. ۴) نگاه پراگماتیستی اخوان تونس وحفظ کیان سیاسی آنها در بافت حاکمیت کاملا حرکت هوشمندانه ای است اما هزینه سنگینی را جناب غنوشی پرداخت. حال باید منتظر بود و دید که آیا این رویکرد جدید مورد اعتماد و الگوگیری سایر اخوانی ها به جهت حفظ موجودیت خودقرار خواهد گرفت یا بنا به دلایل حزبی و فردی خصوصا مصری ها که خود را پدرخوانده این جریان می دانند، مقاومت و مخالفت خواهند ورزید که احتمالش زیاد است. فعلا که غنوشی مهمترین چهره در رهبری اخوان بین الملل است. حسن الترابی که فوت کرده، چهره های مصری هم که در زندان به سر می برند، چهره های سوری و اردنی هم که موقعیت ویژ ای ندارند، لذا تأثیرغنوشی باید زیاد باشد. هرچند سیاست های ترکیه و عربستان و فشار آنها روی اخوان، آنها را به تکفیری ها نزدیک کرده است. اندیشه غنوشی فراتر از این ها است و ادامه راه ناصر ابوزید گولن و... است یعنی جریان به اصطلاح روشنفکری دینی. اقدام اخیر غنوشی صرفا زاییده تفکرات وی نیست و اتفاقا او در زمان زمامداری دولت پس از سقوط بن علی، برخوردهای رادیکالی داشت که شخصیت هایی همچون حمادی الجبالی، نخست وزیر مستعفی که عضو هیئت مرکزی حزب النهضه بود باشیوه مدیریت الغنوشی و جناح عقاب های النهضه مثل العریض و امثالهم مخالف بود. قبل از الجبالی اقای عبدالفتاح مورو که نفر دوم النهضه و از بنیان گزاران حرکة الأتجاه اسلامي سابق بود، رويكرد فعلى شيخ راشد را پیشه کرد بود که مدتی از تشکیلات طردش کردند وحرفها و شایعات زیادی بر علیه وی راه انداختند و بعدها معروف به رهبر جناح کبوتر آن حزب النهضه شد. ۵) ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﻭ ﺗرﺩﻳﺪﻱ ﻧﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻏﺮﺏ ﺷﻴﻂﺎﻧﻲ، ﺳﻌﻲ واﻓﺮ ﺑﺮ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺭﻱ ﻋﻤﻴﻖ ﺭﻭﻱ ﺟرﻳﺎﻥ ﻋﻆﻴﻢ اﺧﻮاﻧﻲ ﺑﺮاﺳﺎﺱ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩاﺭﻱ ﺁﺗﻲ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻜﻞ ﺩﻫﻲ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺟﻬﺎﻥ اﺳﻼﻡ اﺳﺖ. ﮔﺮﭼﻪ ﺩﺭ اﻭاﻳل ﺑﻪ اﺭﺩﻭﻏﺎﻥ ﺩﻝ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ اﻓﺘﻀﺎﺣﺎﺕ ﻭ ﺣﻤﺎقت هاﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭی اﻛﻨﻮﻥ ﻛﻮﺭ ﺳﻮی اﻣﻴﺪی ﺭا به سمت غنوشی ﮔﺸﻮﺩه اﻧﺪ ﭼﻮﻥ اﻭ ﻫﻢ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺟﺎ اﻓﺘﺎﺩﻩ ای اﺳﺖ ﻭ ﻫﻢ ﺷﻴﺦ اﺳﺖ ﻭ ﻫﻢ ﻭﺟﻴﻪ ﻭ ﻫﻢ به دلیل ﺳﻮاﺑﻖ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﮔﺮی ﻭ ﺭﻭﺷﻨﻔﻜﺮ ﻭ ﻣﺘﺠﺪﺩ ﻣﺂﺑﺎﻧﻪ اﻱ ﻛﻪ ﺩاﺭﺩ و ﻫﻢ اینکه ﺧﻮﺩﺵ و ﺣﺰﺑﺶ ﺑﺮﻣﺼﺪﺭ اﻣﻮﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﺘﺮﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ اﺭﻭﭘﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮﻧﺲ ﺳﻮاﺭ اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺩ ﺑﺮاﻱ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻏﺮﺏ ﺑﺎ اﺧﻮاﻥ اﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻭﻱ ﻣﻴ ﺒﺎﺷﺪ. ﭼﻪ ﺭاﺷﺪﻏﻨﻮﺷﻲ آن ﺣﺮف هاﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺭا ﺯﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﻧﺰﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﭼﻪ ﺗﻛﺬﻳﺐ ﻛﺮﺩه ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ نه، ﺗﻐﻴﻴﺮﻱ ﺩﺭ فرایند ﺭﻭ ﺑﻪ ﺟﻠﻮﻳﻲ ﻛﻪ اﺧﻮاﻥ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ اﻳﺠﺎﺩ ﻧﺨﻮاﻫﺪﻛﺮﺩ. اﻟﺒﺘﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻓﺖ ﻭﺧﻳﺰﻫﺎ ﻭ ﺭﻳﺰش هاﻱ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩﺵ ﺭا ﺧﻮاﻫﺪ ﺩاﺷﺖ. ۶) اﺯ ﻧﻆﺮ نویسنده اﻛﻨﻮﻥ ﻃﻼﻳﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺮای جمهوری اسلامی ایران ﻭ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺩاﺭاﻱ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻیی می باشد ﺑﺎﺏ ﻣﺮاﻭﺩﻩ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺭا ﮔﺸﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻭهم زبانی ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺳﻴﺪ. ﺟﻬﺎﻥ اﺳﻼﻡ ﺑﺴﻴﺎﺭ اﺯ ﺑﻼﻱ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺩﻭاﻋﺶ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰ ﺳﻠﻔﻲ ﺗﻜﻔﻴﺮﻱ و ﻭﻫﺎﺑﻲ به ستوه ﺁﻣﺪه ﻭ ﻣﻨﺘﻆﺮ ﻧﺪاﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﺭام بخش ﻭ ﺻﻠﺢ ﺟﻮ اﺳﺖ، ﺷﺮاﻳﻂﻲ به غایت ﻋﺎﻟﻲ. ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮﻭﮊﻩ ﺩیالوگ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻤﻪ ﺭا ﺑﺎ اﺧﻮانی ها ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺮﺩ و این ﺭﻭﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﻭاﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]