واضح آرشیو وب فارسی:فراتاب: به تازگی کتابی با عنوان ˝در جستجوی بشریتی بی نقاب˝ با عنوان فرعی نوشته هایی از سارتر و در باب سارتر، که شامل مجموعه ای از نوشته ها و ترجمه های مصطفی رحیمی است در نشر نیلوفر به چاپ رسیده است.سرویس فرهنگ و ادبیات فراتاب، تازگی کتابی با عنوان «در جستجوی بشریتی بی نقاب» با عنوان فرعی نوشته هایی از سارتر و در باب سارتر، که شامل مجموعه ای از نوشته ها و ترجمه های مصطفی رحیمی است در نشر نیلوفر به چاپ رسیده است. مصطفی رحیمی از جمله روشنفکران معاصری بود که علاقه زیادی به اگزیستانسیالیسم و سارتر داشت و آثار مهمی از او را ترجمه کرده بود. «در جستجوی بشریتی بی نقاب»، نوشته ها و ترجمه هایی از رحیمی درباره سارتر و از سارتر است که سال ها پیش در مطبوعات و یا کتاب هایش منتشر کرده بود و نشر نیلوفر آن ها را با اندکی ویرایش در قالب این کتاب به چاپ رسانده است. عناوین بخش های مختلف این کتاب عبارتند از: «بررسی افکار و آثار ژان پل سارتر»، «سارتر و ادبیات»، «در جستجوی بشریتی بی نقاب»، «گناه سارتر»، «شیطان و خدا»، «آشنایی با دوران جدید»، «درباره کلمات»، «نمایشنامه مگس ها و کارگردانش»، «گفت وگو با سارتر»، «اورفه سیاه»، «شعر از نظر سارتر»، «کشتار عام» و «جمهوری سکوت». مقاله اول کتاب با عنوان «بررسی افکار و آثار ژان پل سارتر» که یکی از بلندترین و مهم ترین متن های این کتاب است، به مناسبت انتشار ترجمه سه نمایشنامه «مرده های بی کفن ودفن، مگس ها و خلوتگاه» نوشته شده بود. رحیمی در ابتدای این مقاله به این نکته اشاره می کند که برای درک آثار ادبی سارتر باید فلسفه او را شناخت چراکه آثار ادبی سارتر «در خدمت فلسفه او، فلسفه اصالت وجود (اگزیستانسیالیسم) قرار دارد». او در ادامه می گوید آگاهی بر همه شاخه های فلسفه اصالت وجود کاری آسان نیست و چند دلیل برای این گفته اش می آورد: «نخست آنکه، این فلسفه بر تناقض و غرابت و ابهام و وحشت بنا شده است و به همین سبب درک نوشته های آفرینندگان آن، خاصه نوشته های فلسفی سارتر حتی برای کسانی که خود در جهان فلسفه نظری دارند، آسان نیست. دوم آنکه، به تعداد فیلسوفان این رشته سردرگم، فلسفه اصالت وجود می توان جست. سوم آنکه، اصالت وجود دستگاه فلسفی مشخص و دقیقی نیست و اصول و قواعدی معین و منطقی ندارد؛ تا آنجا که می توان گفت، از نظری، مجموعه این عقاید، فلسفه نیست، نفی فلسفه است». رحیمی در ادامه این مقاله، به توضیح افکار و آثار سارتر پرداخته و برای درک بهتر موضوع، به زمینه و زمانه شکل گیری افکار سارتر نیز پرداخته است: «برخورد انسان با قرن بیستم چندان انسانی نبوده و نیست: دو جنگ بزرگ و جهانگیر، جهانگیر به معنایی که تا این قرن سابقه نداشته است، ده ها جنگ کوچک، بهره کشی شدید انسان از انسان، استعمار مستقیم و غیرمستقیم و پنهان و آشکار، ذوب شدن سیاست در کوره نیرنگ و سالوس، محو اصول لیبرالیسم قرن نوزدهم، عقب نشینی آزادی در برابر دیکتاتوری، ظهور دیکتاتوری های گوناگون: دیکتاتوری پیشوا، دیکتاتوری حزب، دیکتاتوری طبقه، قدرت یافتن فلسفه، برتری نژادی و فراموش شدن اصول اخلاقی در همه جبهه ها، از ارمغان هایی است که در قرن ما به بشر ارزانی گردیده است.» رحیمی در این مقاله بلند، به مفاهیم کلیدی اندیشه سارتر نظیر «آزادی»، «انسان سارتر در برابر اجتماع»، «اضطراب»، «بددلی»، «مسئولیت»، «الزام یا تعهد» و «ایجاد مسئولیت از راه ایجاد نومیدی» پرداخته است. در مقاله «سارتر و ادبیات»، رحیمی در ابتدا مقایسه ای میان جهان کافکا و جهان سارتر انجام داده و در ادامه به واسطه توضیح وضعیت قهرمان های آثار مختلف سارتر، به تلقی او از ادبیات پرداخته است. رحیمی این مقاله کوتاه را در سال ١٣٤٣ نوشته بود. برخی از مقالات کتاب «در جستجوی بشریتی بی نقاب»، مثل دو مقاله ابتدایی کتاب که ذکرشان رفت، به اندیشه سارتر پرداخته اند اما رحیمی در برخی دیگر از نوشته هایش به اثری مشخص از سارتر توجه داشته است. یکی از این مقاله ها، تحلیلی است که رحیمی درباره نمایشنامه «شیطان و خدا» نوشته است. همچنین رحیمی ترجمه ای از یکی از مصاحبه های انجام شده با سارتر که در آن به کتاب «کلمات» پرداخته شده نیز به دست داده است. در کتاب البته گفت وگوهای دیگری از سارتر نیز ترجمه شده است. همچنین در این کتاب مقالاتی از خود سارتر نیز با ترجمه رحیمی آمده است که «نمایشنامه مگس ها و کارگردانش» از آن جمله است. «اورفه سیاه» که سخنی درباره شعر سیاهپوستان است، از دیگر متن های طولانی کتاب است و در واقع این متن مقدمه ای است که سارتر بر جنگ شعر سیاهپوستان نوشته است. این مقاله سارتر شروعی خواندنی دارد: «وقتی دهان بندی که دهان این سیاهان را می بست برمی داشتید چه انتظاری داشتید؟ منتظر بودید که سرود ستایش شما را بسرایند؟ منتظر بودید که در این چشم ها، چشم ها و سرهایی که پدران ما به زور تا به زمین خم کرده بودند، به هنگام بلندشدن، نگاه تحسین بخوانید؟ اینک مردانی بر پای ایستاده ما را می نگرند و من آرزو می کنم که شما نیز چون من لرزش و تالم «دیده شدن» را احساس کنید. زیرا نژاد سفید سه هزار سال از لذت این امتیاز بهره مند بوده است که خود ببیند، بی آنکه دیده شود. نژاد سفید نگاه محض بود. پرتو دیدگاهش همه چیز را از سایه خانه زادی بیرون می کشید. سفیدی پوستش خود نگاهی بود، نور متراکم بود. انسان سفید، که سفید بود چون انسان بود، سفید چون روز، سفید چون حقیقت، سفید چون فضیلت، مانند مشعلی جهان خلقت را روشن می ساخت و جوهر پنهان و سفید موجودات را آشکار می کرد. امروز این انسان های سیاه ما را می نگرند و نگاه ما به دیدگان ما بازمی گردد. مشعل های سیاه، خود، جهان را روشن می کنند و سرهای ما سفیدان دیگر جز فانوس های حقیری در گذار باد نیست.» برخی از مقالات حاضر در کتاب «در جستجوی بشریتی بی نقاب»، بازتابنده موضع سیاسی سارتر است. از جمله مقاله ای با عنوان «کشتار عام» که در واکنش به دومین دور دادگاه بین المللی ضد جنایات جنگی نوشته شد. مقاله پایانی کتاب نیز با عنوان «جمهوری سکوت»، متنی است که سارتر پس از آزادی فرانسه و در سال ١٩٤٤ نوشته است و در آن به وضعیت فرانسه در دوران تسلط نازی ها و شرایط بعد از آزادی پرداخته است. مقالات و ترجمه های رحیمی در این کتاب، تصویری از وجوه مختلف سارتر به دست می دهند و به رغم گذشت زمانی زیاد از نوشته شدنشان، همچنان خواندنی و پرمحتوا هستند. منبع: روزنامه شرق
جمعه ، ۳۱اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فراتاب]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]