واضح آرشیو وب فارسی:صاحب نیوز: حال چه کسی باید مفسده انگیز بودن را تشخیص دهد؟ مطمئناً خود شخص مکلف و چه کسی باید محیط این کار را عاری از مفسده و دارای حداقل های سلامت گرداند؟ مدیریت فرهنگی و البته خود جامعه هنری.صاحب نیوز/ محمدرضا محقق: اخیراً در فضای رسانه ای کشور نامه مهم و دردآمیزی از سوی ۳۰ بازیگر زن منتشر شده است که بی تردید می توان از منظر فقهی هم بدان نگریست و لایه هایی از آن را که با این حیطه مرتبط است مورد کند و کاو و آسیب شناسی و بازخوانی قرار داد. در بخشی از این نامه، خطاب به معاون سیما آمده است: «… متاسفانه اخیراً به دلیل ورود سرمایه گذاران خصوصی و اعمال سلیقه غیراصولی این عده ناآگاه و غیرحرفه ای و درنتیجه باز شدن درهای این حرفه مقدس به روی هر کس و عدم وجود قانون مدون و اصول درست برای انتخاب بازیگران شایسته و متخصص در اکثرا آثار سینمایی و تلویزیونی با محول شدن نقش ها به جمعی از مهمانان ناخوانده شهرت پرست که نه صلاحیت اخلاقی و نه تخصص حرفه ای در زمینه این مهم دارند و اکثر از پس ایفای نقش های محوله حتی به صورت کاملاً ابتدایی هم بر نمی آیند این افراد با نامیدن خود به نام مقدس هنرمند و بازیگر با زیرپا گذاشتن اصول اخلاقی و شان اسلامی در صفحات اجتماعی خود چهره ای دور از شان را در اذهان عمومی نسبت به بانوان هنرمند ایرانی ایجاد کرده اند! امیدواریم شما برادر عزیز علت حضور این افراد را در لباس مقدس بازیگر که روز به روز به تعداد آنها افزوده می شود را بدانید… امیدواریم شما برادر عزیز از پشت صحنه ناسالم و غیرمطلوب اکثر پروژه های تلویزیونی باخبر باشید. از روابط آلوده و مافیای قدرتمند عده ای بی صلاحیت و شهوت پرست که روز به روز به نفوذ و قدرت ایشان برای وارد کردن چنین افرادی در صحنه مقدس تلویزیون اسلامی افزوده می شود، مطلع باشید…!!» این نامه، بستر و بهانه خوبی است تا بار دیگر به بازنگری موضوع نقش آفرینی بانوان در عرصه هنر تصویر و ملاک و معیار درستی و نادرستی این حضور و میزان سنجش دینی و غیردینی بودن آن و وجه ممیزه عمل درست و نادرست در این عرصه بپردازیم. از سالهای دور و از اوان استقرار نظام اسلامی این موضوع در محافل مختلف دینی و مراکز هنری مطرح بوده و پرسش و پاسخ هایی از منظر افتاء در پیرامون آن رخ نموده است. آنچه در متن استفتائاتی که از محضر حضرت امام خمینی(ره) و نیز رهبر معظم انقلاب بدان توجه و اشاره داده شده است بحث مفسده برانگیزی و عدم آن، در تشخیص ملاک حلیت و حرمت این حضور بوده است. به عبارت دیگر، آسیب این حیطه و وجه ممیزه میان عمل درست و موقعیت نادرست، مسئله مفسده ای بوده است که می تواند دامنگیر فعالان این عرصه شود. طبیعی است که در یک اثر هنری تصویری در هر یک از حیطه های سینما، تلویزیون و تئاتر، موضوع نقش آفرینی زن و مرد و فضایی که علی القاعده و به صورت طبیعی و البته در قالب نقش، به عنوان زن و شوهر میان دو بازیگر از دو جنس مخالف برقرار می شود به شدت استعداد این را دارد که محمل و محفلی برای خروج از شئونات دینی گردد، چرا که در اصل و واقع قضیه این دو فرد هیچ نسبت محرمانه ای با یکدیگر ندارند و تنها مرز میان آنها موضوع بازیگری است. این مسئله البته در دو حیطه قابل بررسی است: اول؛ فضای نقش آفرینی و اصل مراوده و مؤانسه میان دو فرد زن و مرد در قالب بازیگری و دوم؛ فضای پشت صحنه و موقعیت پیرامونی این دو که معمولاً بیشترین آسیب ها و مشکلات هم از ناحیه این موقعیت گریبان گیر افراد می شود و این همان نکته ای است که در نامه دردمندانه بازیگران زن عرصه هنرپیشگی مطرح شده است. به نظر می رسد مشکل اصلی نه در بیان تفقه دینی در این حوزه و مشخص نمودن حیطه های احتیاط و اصول کلی حکم دینی در خصوص مسئله هنرپیشگی زنان، بلکه در توجه مدیریت فرهنگی و سیاستگزاران رسانه ای به جزئیات عملی این حیطه و رعایت موازین شرعی در عینیت های جاری و ساری در فضاهای هنری است. اینکه فقیه در استفتائی که از او می شود مشخصاً به مرزبندی کلی «مفسده انگیز بودن و نبودن» اشاره می کند، در واقع همان مبنای کلی است که از دل اصول دینی بیرون می آید و همان توقعی که از مجتهاد و اجتهاد او می رود. اما اینکه رعایت این مرزبندی در حیطه هنر وظیفه چه کسی است و آیا او در این حیطه به وظایف خویش عمل کرده است یا نه، بحثی است که به نظر می رسد پاشنه آشیل این موقعیت است و بسیار سرنوشت ساز. در واقع نکته ای که در اینجا به شدت احساس می شود، خلأ و فقدان نهاد نظارتی و چشم بینا و ناظر دقیق و عالمی است که مسیر رعایت حکم فقهی را در قالب عینی مسئله هنرپیشگی آن هم در فضاهای هنری امروز تلویزیون، سینما، تئاتر و… دنبال و رصد کند و اجازه ندهد تا این مرزبندی نابود شده و مبنای فقهی از میدان مرحله اجرا بیرون رانده شده و فضا برای ترک تازی اهالی شهوت و دنائت هموار گردد. به عبارت دیگر باید گفت ما در اصل مبنای فقهی و حکم کلی این مسئله با مشکل نظری روبرو نیستیم: مسئله این است که زن می تواند در عرصه هنر بازیگری به ایفای نقش بپردازد، منتها با رعایت حریم ها و با در نظر گرفتن اینکه آن فضا باید حتماً عاری از وجوه و موقعیت های مفسده انگیز باشد وگرنه حرمت چنین صورتی از کار قطعی است. حال چه کسی باید مفسده انگیز بودن را تشخیص دهد؟ مطمئناً خود شخص مکلف و چه کسی باید محیط این کار را عاری از مفسده و دارای حداقل های سلامت گرداند؟ مدیریت فرهنگی و البته خود جامعه هنری. چه خوب و بجاست توجه داشته باشیم همین که ۳۰ نفر از بازیگران بانوی عرصه هنرپیشگی در چنین نامه ای به شدت و با جدیت منتقد وضعیت ناسالم و غیر اسلامی و آلوده فضای بازیگری در پشت صحنه برخی از پروژه های سینمایی و تلویزیونی کشور هستند خود گویا و جویای سلامت نفس و پاکی روان و روح آزاده و مؤمن این بانوان هنرمند است و باید آن را به فال نیک گرفت. و نکته دیگر اینکه اساسا چه مرکز ناظر و سیستم فکری و عینی مشخصی در فضای هنری و رسانه ای کشور مسئول رصد کردن اجرایی شدن تئوری های دینی و دستورات آئینی و قوانین فقهی است و آیا اساساً چنین مرکزی وجود خارجی دارد و مسئولی بر عهده اش هست یا با چنین خلأ و فقدان تکان دهنده وآسیب زایی در فضای هنری کشور روبروییم؟! براستی چه نهادی متکفل دنبال کردن این مسئله و پاسخگوی فضای جاری در کشور در این حیطه است؟حلقه رابط میان سیستم فقهی و استفتائات مراجع دینی و نهادهای سیاستگذار فرهنگی و رسانه ها و محافل هنری از جمله تلویزیون و سینما و تئاتر و… کجاست؟ و اگر در این فضا کسی و جمعی همچون همین گروه ۳۰ نفره بانوان قصد بیان مسئله و پیگیری چنین موضوع مهم و خطیر و سرنوشت ساز و البته نگران کننده ای را داشت باید به کجا مراجعه کند. بی تردید این یکی از مشکلات جامعه ما در عرصه تئوری و عمل است که به صورت جزایر جدا افتاده و بی خبر از هم و بدون حلقه وصل به حضوری حداقلی و بی پشتوانه و محفلی منجر می شوند و کاری از پیش نمی برند و یا در مواقع خطر حضوری جدی و نافذ و اثرگذار و دنبال کننده ندارند. اما در این موضوع یک نکته دیگر هم حائز اهمیتوتوجه است و آن اینکه فقه حکومتی اساساً بایستی برای حل چنین مناقشاتی یک مرکز سیستماتیک جامع و مانع تمهید کند تا حوزه فرهنگ و هنر به نحوی واکسینه شده و ناظری دقیق و خبره و هوشیار را به عنوان پشتوانه تئوریک و حتی عملیاتی خود داشته باشد. در اینجا می توان به مراکز و تلاش هایی منبعث از آنها مثل مرکز موضوع شناسی احکام فقهی اشاره داشت و البته بالطبع به خود مقوله موضوع شناسی که در این حیطه هم مانند بسیاری از حیطه های دیگر حرف اول را می زند. اینکه بتوان موضوعات مسئله هنرپیشگی زنان را در کنار احکام فقهی آن مورد توجه قرار داد و از این رهاورد به جایگاهی درخور در عرصه فقه برای هدایت و ارشاد و دستگیری از همه اقشار فرهنگی و هنری دست یازید؛ خاصه بانوان هنرمند مسلمانی که دوست دارند با حفظ سلامت روح و روان خویش به ایفای نقش در عرصه هنر بازیگری و… بپردازند. در واقع ما نیازمند یک حلقه واسط و رابط میان تئوری فقه و احکام فقهی و فتاوایی هستیم که مجتهدان برجسته و مراجع عظام تقلید صادر می فرمایند و فضای موضوع شناسی این حیطه و تعامل سازنده و نقش مکملی که این دو حیطه می توانند برای ارتقای تئوری های فقهی داشته و کارآرایی این عرصه را بیشتر و بهتر نمایند هستیم. فضایی که هم فقه و ساز و کار صدور فتوا را به درستی درک کند و بشناسد و هم بتواند در شناخت موضوعات این عرصه و درک مقتضیات روز آمد و نو به نوی آن نقش درست و اثرگذاری ایفا کند تا هم هنرمندان مؤمن برای حضور فعال هنری خویش پشتوانه قوی و با ضمانت اجرایی داشته باشند و هم فقهای ما در عرصه تفقه مسلح به سلاح شناخت و درک موضوع به معنای تام و تمام خویش باشند و راه جاری شدن بهینه و دقیق و کارآ و سودمند فقه در عرصه اجتماع خاصه در فضای خاص و خطیر فرهنگ و هنر از همین مسیر می گذرد. انتهای پیام / کیهان دریافت آخرین اخبار ایران و جهان در کانال تلگرام صاحب نیوز
دوشنبه ، ۲۷اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صاحب نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]