واضح آرشیو وب فارسی:اثر آنلاین: شمال آفریقا دنباله ی ساختار شکننده و تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خاورمیانه محسوب می شود لذا به سرعت تحت تاثیر بحران های داخلی آن قرار می گیرد با آغاز جریان بیداری اسلامی کشورهای عربی در سرنگونی دیکتاتوری های منطقه و رسیدن این امواج به خاورمیانه و مجددا شمال آفریقا. به دنبال آن بحران گسترده ای بنام تروریست تکفیری کشورها ی اسلامی و غیر اسلامی را غافل گیر کرد.در کش و قوس ناآرامی های سیاسی داخلی کشور های شمال آفریقا جنبش های تروریستی داعش و القاعده و دیگر گروهک های کوچک تروریستی بومی فرصت را غنیمت شمردند به انجام عملیات تروریستی و تصرف شهرها و مراکز مهم سیاسی و دولتی پرداختند در ابتدا و حتی تا مدت ها با کشتار های دسته جمعی وسیع، به طرزوحشیانه ای با هیاهوی رسانه ای دنیا رو مات و مبهوت و به شوکی عمیق فرو بردند. و با این استراتژی به سرعت بخش ها ی وسیعی از عراق و سوریه و مصر و لیبی و دیگر سرزمین های عربی را اشغال کردند. اما با گذشت چند سال از آن تب وحشت عمومی و حملات گستره به نظر می رسد مدتی ست اندکی ازآن رویه و وحشی گری ها دور شده اند یا به اصطلاح تغییر استراتژی داده اند. و گروهی مثل داعش به تاکتیک جنگ ها ی نامنظم و شهری در خاورمیانه روی آورده است . حداقل در حال حاضر کشورهای شمال آفریقا وضعیت به نسبت آرام تری را درمقایسه با یکی دو سال گذشته ی خود از اقدامات تروریست ها تجربه می کنند. سه گروه عمده از ترویست ها را در شمال آفریقا می توان به شکل زیر می توان تقسیم بندی کرد و به واکاوی این مسئله پرداخت که استراتژی آن ها هر کدام به چه جهتی تغییر کرده است؟ گروه نخست شبکه ی تروریستی القاعده و جنبش ها ی منشعب شده از آن است که سابقه ی دیرینه ای از حضور و فعالیت در این بخش از قاره آفریقا دارند به طور کلی ترورسیت القاعده و وابسته ها ی به آن وجه هنجاری ایدئولوژی جهادی خود را از حاکمیت اندیشه ها ی کاریزماتیکی بن لادن به ارث برده اند. به گونه ای که درتفکر جهادی القاعده اولویت مبارزه با آمریکا وغرب یا تعبیرخودشان صلیبیون است. به تعبیر دیگرتقابل سنت عقلانیت تفسیری ( با تعبیروهابیت و سلفی گری) با هر گونه وجه عقلانیت مدرنیته ی جامعه ی بشری است .این ها اعضای خود را با اعتقاد خالص طالبانیسم جذب می کنند نه مثل داعش که هر کس بلافاصله به آنان گروید را بپذیرند.از طرف دیگر هدف اولیه و مهم این تفکر جهادی نه گسترش سرزمینی بلکه مبارزه با آمریکا و کفر است در هر نقطه از جهان. لذا در حال حاضر گروهها یی مثل بوکوحرام در نیجریه ، جنود الخلافه در الجزایر، انصارالشریعه در تونس ، شاخه ی رسمی القاعده در مغرب ودیگر گروههای وابسته، تمرکز خود را بر فعالیت های سازمانی و حفظ موقعیت و نیروهای خود قرار داده اند و به صورت محدود اقداماتی را انجام می دهند. و ترجیح می دهند به هنگام دست یابی به موقعیت مناسب فعالیت های گسترده انجام دهند. گروه دوم تروریسم تکفیری داعش و گروهک های بیعت کرده و وابسته به آن است.که بر اساس شعار گسترش سرزمینی فعالیت می کنند. عمده فعالیت این گروهها در شمال آفریقا متمرکز بر سه کشور مصر، لیبی و تونس است.و از همان ابتدا قرار بر این بوده دنباله استراتژیکی امنی برای عقب نشینی و پشتیبانی مرکز خلافت در سوریه باشند. لذا در حال حاضر که تمام توان داعش در نبردهای سوریه و عراق بکار گرفته می شود گروهک های وابسته در مصر(موسوم به انصار بیت المقدس) به دنبال سازماندهی داخلی در درگیری با ارتش مصر و حفظ مناطق به تصرف درآمده و فرستادن امکانات به سوریه است. در لیبی نیز گروه انصار الشریعه هر از چند گاهی عملیات محدودی برای رسیدن به برخی بنادر و شهرهای کوچک(مثل ابوقرین، و اطراف مصراته و …) ساحلی انجام می دهد. چرا که هدف آنها رسیدن به منابع نفتی و موقعیت ساحلی-تجاری مدیترانه به منظور پشتیبانی از جبهه ی درگیر در سوریه و نزدیکی به اروپا و مهم تر از همه حفظ همه ی آنچه که تاکنون به دست آورده اند است. نکته ی قابل تامل در اینجا آن است که داعش در لیبی به کمک مخالفان دولت وقت عملیات انجام می دهد. لذا هر گاه نا آرامی ها شدید می شود زمینه برای تصرف شهرها دراین کشور فراهم می شود. هم اکنون تروریست ها ترجیح می دهند در صورت تهدید ارتش تحرکاتی را از خود نشان دهند. لذا به طور کلی در فضای نسبتا آرام سیاسی لیبی و دیگر همسایگان داعش ریسک نخواهد کرد. در تونس نیز تروریست ها عمده ی نیروهای پشتیبانی را به سوریه و عراق می فرستند. و عملیاتها را محدود کرده است. گروه سوم تروریست هایی هستند که به صورت مستقل فعالیت می کنند. اما فراموش نشود که آنها نیز اگرچه مستقل هستند اما تفکراتی مشابه القاعده و داعش را دارند. و از آنجا که در فضای ثبات سیاسی داخلی به شدت سرکوب و درگیر خواهند شد و از حمایت شبکه های بین المللی تروریستی به طور مستقیم بهره مند نیستند.در نقطه ی مشخص فعالیت سازمانی نمی کنند. عملیات محدودی دارند. اینها غالبا توسط قدرت های فرامنطقه ای به منظور اهدافی خاص در زمان های خاص فعالیت می کنند. کلمات کلیدی: شمال آفریقا،استراتژی، تروریست، داعش، القاعده نویسنده: مژگان قانع، کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک
دوشنبه ، ۲۷اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اثر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 129]