واضح آرشیو وب فارسی:قدس آنلاین: قدس آنلاین/ /محبوبه علی پور : گفته می شود، در حال حاضر ۴۴ موزه خصوصی در کشور فعال هستند، البته همان طور که ادعای کمیت این موزه ها قابل بررسی است، وضعیت کیفی و اثربخشی آن ها نیز در عرصه توسعه فرهنگی جای تردید و بررسی دارد.بازهم ردپای دولتی ها دکتر سید محمود میرعزیزی، مدیر گروه موزه در دانشگاه هنر شیراز با تأکید بر تلاش های جانفرسای بخش خصوصی در ایجاد و ماندگاری موزه ها می گوید: اگر واقع بین باشیم، با رویه متعارف در کشور امری به عنوان موزه خصوصی وجود ندارد و افرادی هم که در این زمینه فعالیت می کنند، با تمام تلاش ها و هزینه هایی که انجام می شود، به بن بست می رسند، در حالی که در دنیا دولت ها از این گونه فعالیت ها حمایت می کنند، زیرا ذات فلسفه موزه داری بویژه گونه خصوصی آن تلاش برای صیانت از فرهنگ و هنر کشور است. وی می افزاید: با مدیریت هیأت امنایی، موزه ها می توانند اساسنامه داخلی داشته و قوانین و ضوابط خود را تبیین و تعریف کنند، حتی وضعیت کارکنان و تعیین ساعت کاری آن ها برعهده موزه ها باشد. این در حالی است که بیشتر موزه های کشور زیرمجموعه نهادهای دولتی هستند، از این رو قوانین و تصمیم های دولتی بر مدیریت موزه ها اثرگذار است. این مسأله بر بازاریابی، درآمدزایی و جذب بازدید کننده موزه ها نیز مؤثر است. از این رو در تمام دنیا موزه ها به شیوه هیأت امنایی اداره می شود، زیرا تجربیات جهانی نشان داده، ورود بخش دولتی به مقوله فرهنگ و به کارگیری ادبیات دستوری در این زمینه نه تنها در توسعه فرهنگی مؤثر نیست که نتایج معکوسی به همراه دارد. هیأت امناهای متخصص می خواهیم محمد رضا جواهری، مدیرعامل پیشین مؤسسه فرهنگی و موزه های بنیاد مستضعفان اما هیأت امنایی شدن موزه ها را راهکار رونق صنعت موزه داری نمی داند و می گوید: ما در کشور بستر مناسب ایجاد موزه های خصوصی را فراهم نکرده ایم، چنانکه حتی خط و مرز روشنی در تفکیک موزه های خصوصی و دولتی نداریم. از این رو شاهدیم برخی موزه ها که عنوان خصوصی دارند، در هیأت امنای خود اعضایی از نهادهایی مانند شهرداری و میراث فرهنگی دارند. وی ادامه می دهد: نگرش حاکم، مبتنی بر تقویت موزه های دولتی است که به نوعی ضعف به شمار می آید، زیرا فعالیت در این حوزه برای کارکنان جنبه دولتی و کارمندی داشته و انگیزه ای برای رشد و توسعه این فعالیت و بازاریابی موزه ها وجود ندارد. همچنین گرچه هیأت امنایی شدن موزه ها تفکر و تدبیر مطلوبی است، زیرا نگرش ها و تفکرات گوناگونی را حاکم می کند، اما گاهی هیأت امنایی شدن، جنبه تشریفاتی پیدا کرده، حتی جلسات آن تشکیل نمی شود. این مسأله امروزه در بیشتر مؤسسه ها به روشنی دیده می شود. بنابراین اگر قرار است موزه ها به شیوه هیأت امنایی اداره شوند، باید اعضای آن افراد متخصص و مسلط در مقوله فرهنگ موزه داری و صنعت مرتبط باشند. برای نمونه اگر در مشهد قرار است موزه زعفران راه اندازی شود، افرادی همانند یک کشاورز نمونه، یک بازرگان سر شناس و افراد خبره در حوزه فرهنگ و مردم شناسی باید حضور داشته باشند و تنها به فعالیت عوامل بالادستی و دولتی اکتفا نشود. البته عضویت افراد بالادستی می تواند حمایت های افزون تری را جلب کند، اما با حضور دیگر گروه های مؤثر، این مجموعه تخصصی تر خواهد شد. یک بازی ناشیانه طی هفته های اخیر رئیس موزه لوور پاریس برای تبادل تجربیات خود به کشور ما سفر کرد. این موزه یکی از پربازدید ترین موزه های جهان است، چنانکه در سال ۲۰۱۴ موفق به جذب بیش از 9 میلیون بازدید کننده شده است، حال آنکه بیشتر موزه های کشور ما از این اقبال برخوردار نیستند. آیا می توان امیدوار بود که روزی موزه های ما نیز پرطرفدار و پربازدیدکننده باشند؟ جواهری که تجربه بنیانگذاری بیش از 10 موزه کشور را در کارنامه فعالیت خود دارد، به علل بی توجهی به موزه ها اشاره کرده و می گوید: در بیشتر کشور ها نظام دریافت حقوق و مزایا متناسب با تعداد بازدید کننده ها اجرا می شود که باعث افزایش انگیزه کارکنان می شود، اما این رویه در کشور ما مرسوم نیست، در حالی که می تواند در جذب بازدیدکننده حتی در موزه های دولتی مؤثر باشد. همچنین گاه شاهدیم نه تنها کارکنان موزه ها علاقه ای به رشد آمار بازدیدکننده ها ندارند که بیشتر مایلند این تعداد اندک باشد تا از مسؤولیت ها و زحمات آن ها کاسته شود، زیرا با افزایش بازدید کننده رشدی در دستمزد نمی بینند. جواهری ادامه می دهد: همواره نمی توان تنها ابعاد مالی را در مسأله افزایش جذب بازدید کننده مؤثر دانست، بلکه مقوله بازاریابی موزه ها نیز اهمیت دارد، چنانکه یکی از کمیته های شورای بین المللی موزه ها (ایکوم) بر مسؤولیت بازاریابی ویژه برای موزه ها تأکید می کند. در حالی که در کشور ما تلاشی برای بازاریابی موزه ها وجود ندارد. موزه هایی که از جنس مردم نیستند اواخر سال گذشته سایت فرودگاه حامد اعلام کرد، موزه قطر با نمایش آثار هنری متنوعی در این فرودگاه، سنت های کهنه موزه داری را درهم شکسته و هنر را از محیط بسته و محدود گالری ها به میان عموم مردم برده است. دکتر سید محمود میرعزیزی، عضو هیأت علمی دانشگاه با بیان اینکه شورای بین المللی موزه ها تأکید دارد که «در های موزه ها را به روی مردم باز کنیم»، می افزاید: اگر گلایه مند هستیم که مردم رغبتی به بازدید از موزه ها ندارند، باید موزه ها را بین مردم ببریم. برای نمونه برنامه ای داشته باشیم که برخی آثار موزه ها را به مدارس ببریم و راهنمایانی این آثار را به دانش آموزان معرفی کنند. همچنین ماکت آثار را در اماکن عمومی پرتردد قرار دهیم تا هموطنان با موزه ها آشنا شوند. وی اضافه می کند: فعالان موزه ها در جهان، بازدیدکنندگان خود را بر اساس محل سکونت، زمان فراغت، توقعات و خواسته های آن ها پوشش می دهند. درحالی که موزه های ما هیچ برنامه ای برای جذب بازدیدکننده ندارند. برای نمونه در شهری مانند مشهد در فصل هایی از سال تعداد بازدیدکنندگان با کاهش گردشگران، کاسته می شود. به این ترتیب مدیران موزه ها می توانند برای جبران این امر برنامه های خود را تغییر داده و بر روی دیگر مخاطبان همانند دانش آموزان و کارمندان بومی سرمایه گذاری کنند. وی با اشاره به تجربه کشورهای دیگر در موزه داری می گوید: در کشور ژاپن بنا بر بررسی های خود دریافتند که بازدید کننده های موزه ملی کاهش یافته، از این رو به رفع این معضل پرداختند و بنابر پژوهش های خود به این نتیجه رسیدند که بیشتر افراد بالای ۶۰ سال به دلیل بی خوابی، از منزل خارج شده و تا نیمه شب قدم می زنند. از این رو برنامه شبانه بازدید از موزه را برای این افراد در فعالیت خود قرار داد. گام زدن در هوایی تازه شهر کلن محل کارخانه شکلات سازی «Stollwerck»، دومین صادرکننده بزرگ شکلات به آمریکاست، از این رو به مناسبت یکصد و پنجاهمین سالگرد تأسیس آن، موزه ای در همین شهر راه اندازی شد. همچنین در بلژیک که به عنوان بهشت دوستداران شکلات شناخته می شود ۱۶ موزه شکلات وجود دارد. جواهری که در ایجاد چندین موزه نقش مشاوره ای داشته، با تأکید بر تغییر نگرش ها در ایجاد موزه ها می گوید: طی سه دهه گذشته در ایجاد موزه ها گرایش بیشتر بر جنبه های باستان شناسی و مردم شناسی بوده، در حالی که در دنیا طی دهه اخیر، دیگر این ابعاد متداول نیست و به مفاهیم نوین می اندیشند. در واقع در انتخاب موزه در بسیاری از سرزمین ها به نیاز ها و خواسته های مردم توجه می شود، در حالی که در کشور ما به دلیل تفکر حاکم و مدیریت دولتی، این مسأله مورد غفلت قرارگرفته است. در واقع تنها این عوامل تصمیم ساز هستند که تعیین می کنند چه نوع موزه و با چه کار کردی ایجاد شود. ضرورت حرکت به سمت موزه های تخصصی این کارشناس موزه ها تأکید می کند: امروزه می توان به ایجاد موزه های تخصصی که مردم اقبال و گرایش بیشتری نسبت به آن دارند، توجه کرد، به طور مثال در منطقه خراسان و بخصوص مشهد می توان موزه هایی مانند موزه زعفران و فیروزه تأسیس کرد. چنانکه در مونیخ موزه سیب زمینی وجود دارد. پس وقتی این خطه محصولاتی همانند گیلاس، زرشک و خربزه دارد که در جهان نام آور است، چرا نباید موزه ای برای آن ایجاد شود که ضمن حفظ جایگاه جهانی آن، در توسعه فرهنگ هم مؤثر باشد؟ وی با تأکید بر اینکه انگیزه اصلی ایجاد موزه ها، تعلق خاطر به توسعه فرهنگی است، می افزاید: افراد و مؤسسه ها برای اثبات شخصیت تاریخی خود به ایجاد موزه می اندیشند، چنانکه کمپانی های بزرگ همانند بنز و زیمنس در آلمان و تویوتا در ژاپن موزه دارند تا عظمت فعالیت خود را براساس پیشینه تاریخی نشان دهند که این امر باعث پیوند فرهنگ و صنعت با مردم می شود.
یکشنبه ، ۲۶اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: قدس آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]