محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826610053
ایده ی حکومت اسلامی چه زمانی طرح شد؟
واضح آرشیو وب فارسی:شهیدنیوز: شهیدخبر(شهیدنیوز): امام خمینی تشکیل حکومت اسلامی در دوران غیبت امام معصوم را ضروری و مشروع می دانستند. ایشان می فرمایند: «مذهب اسلام از هنگام ظهورش معترض نظام های حاکم در جامعه بوده و خود دارای سیستم و نظام خاص اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی است.»تشکیل حکومت اسلامی یکی از اصلی ترین دغدغه های مهم انقلابیون و بنیان گذار جمهوری اسلامی از همان آغاز مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی بوده است. تبلور این اصل را می توان در سخنرانی های امام درپیش از انقلاب و در شعارهایی که مردم در مسیر مبارزه با رژیم شاهنشاهی سر می دادند، مشاهده نمود. در این مسیر، علاوه بر اسلام گرایان که خواهان سقوط رژیم پهلوی و استقرار نظام اسلامی بودند، سایر گروه ها و جریان های فکری، اعم از مارکسیست ها، مجاهدین و حتی سکولارها با مبارزه علیه رژیم، خواستار تحقق آرمان های انقلابی خود بودند. همین موضوع این شائبه را در ذهن گروهی از افراد ایجاد نموده که خواسته ی اصلی انقلابیون در وهله ی اول تنها مبارزه با رژیم پهلوی بوده است و مردم و رهبر انقلاب هیچ ایده ای در رابطه با شکل و ماهیت حکومت تا قبل از انقلاب نداشته اند و چنین اصلی تنها بعد از پیروزی انقلاب تحقق یافته است. حال با توجه به این توضیحات، نوشته ی حاضر درصدد بررسی جایگاه و اهمیت حکومت اسلامی در میان مردم و رهبر انقلاب قبل از پیروزی انقلاب است. به عبارتی می توان این سؤال را مطرح نمود که تشکیل «نظام جمهوری اسلامی» قبل از پیروزی انقلاب تا چه حد مدنظر انقلابیون و رهبر انقلاب بوده است؟ نظریه ی امام (ره) بدون اغراق، می توان گفت امام (ره) تنها اندیشمند سیاسی در جهان است که ابتدا نظریه ی منسجم سیاسی ارائه نموده و سپس آن نظریه را در قالب تشکیل حکومت با پشتوانه ی مردمی، عملیاتی کرده و نهایتاً رهبری و هدایت آن را برای مدتی برعهده داشته است. پروفسور ویلیام بیمان، از اساتید دانشگاه براون در آمریکا، در مورد امام می گوید: «ایشان در اوج ناباوری تحلیل گران بین المللی، با عقاید مذهبی که غرب آن ها را کهنه و قرون وسطایی می داشت، جهان را تکان داد.»[1] امام (ره) مجال بیان تفکرات خود در زمینه ی حکومت اسلامی را داشته و البته در بیاناتشان نیز مشهود است. ایشان برای نخستین بار در کتاب «کشف الاسرار» نظریه ی حکومت اسلامی و نظارت فقیه بر امور سیاسی را مطرح نمودند. در دیدگاه امام (ره)، جمهوری شکل و اسلام ماهیت آن است: «جمهوری اسلامی به این معنی است که قانون کشور را قوانین اسلامی تشکیل می دهد، ولی فُرم حکومت اسلامی، جمهوری است.»[2] «شکل حکومت ما جمهوری اسلامی است. جمهوری به معنی اینکه متکی بر آرای اکثریت است، برای اینکه متکی به قانون اسلام است.»[3] ایشان نظریه ی خود را در پیش از انقلاب ارائه داده بودند و مردم از نظریات و مسیر فکری امام در دوران مبارزاتشان با رژیم شاه آگاه شده بودند. امام به عنوان اندیشمند شیعه، تشکیل حکومت اسلامی در دوران غیبت امام معصوم را ضروری و مشروع می دانستند. ایشان می فرمایند: «مذهب اسلام از هنگام ظهورش معترض نظام های حاکم در جامعه بوده و خود دارای سیستم و نظام خاص اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی است.»[4] امام به عنوان یک اندیشمند دینی-سیاسی، به این نکته رسیده بودند که در شیعه، پتانسیل ارائه ی یک الگوی سیاسی و یک نظریه ی سیاسی وجود دارد. تا پیش از انقلاب اسلامی، روحانیون رهبری مبارزات را برعهده می گرفتند و بعد از شکست یا پیروزی جنبش، حرکتی در جهت ورود به ساختار سیاسی در قالب تشکیل حکومت اسلامی و اجرای احکام اسلامی نمی کردند و در واقع، هدف تشکیل حکومت اسلامی را نداشتند، اما امام به پشتوانه ی حمایت مردم، این ایده را عملی نمودند. نظریه ی ولایت فقیه، که در چارچوب نگاه شیعی تدوین شده است، دین را که در فرهنگ عمومی جامعه نهادینه شده و خارج از ساخت رسمی سیاسی قرار داشت، در قالب اسلام سیاسی و لزوم ادغام دین و سیاست و تشکیل حکومت اسلامی برجسته نمود. ایشان تأکید می کنند: «والله اسلام تمامش سیاست است.»[5] امام در واقع نهاد دین را که از قبل در جامعه وجود داشت و مردم زندگی خود را براساس اصول و احکام آن اداره می کردند، در یک ساختار علمی که همان نظریه ی ولایت فقیه بود، عرضه نمودند. ماهیت اسلامی بودن حکومت در اندیشه ی امام (ره) جایگاه مهمی داشت تا جایی که «بحث های قابل توجهی از کتاب ولایت فقیه را به موضوع اسلام اختصاص داده بودند.»[6] در پیش از انقلاب، امام در دیدار ایرانیان مقیم لندن سه مسئله را بیان نمودند: «یکی، نبودن محمدرضاخان و این سلسله؛ سلسله ی پهلوی و یکی، نبودن اصل رژیم سلطنتی و یکی هم استقرار حکومت عدل اسلامی و جمهوری اسلامی.»[7] با بررسی این سه مسئله در سخنان امام، این نتیجه را می توان گرفت که ایده ی جمهوری اسلامی از پیش از انقلاب، جز اصلی نظریه ی ایشان را تشکیل می داده است. نهادها در هر ملتی در طول تاریخ شکل می گیرند و تغییر و حذف آن ها تقریباً غیرممکن است. براساس مطالعات نهادگرایی، این موضوع اثبات شده است که مردم براساس هنجارها و ارزش های نهادهایی که از پیش وجود دارند رفتار می کنند و در جامعه ی ایران، نهاد دین این ویژگی را دارا بود. به همین دلیل، میل و اشتیاق مردم به اسلام و ارزش های اسلامی با پیگیری سیاست نوسازی و شبه مدرنیزاسیون توسط پهلوی که بدون توجه به فرهنگ داخلی و در راستای حذف نمادهای سنتی و ارزش های دینی نهادینه شده در مردم بود، افزایش یافت. از سویی دیگر، نهاد روحانیت از گذشته ها در میان مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و مردم براساس احکام دین و با هم فکری و کمک نهاد روحانیت، امور زندگی خود همچون ازدواج، طلاق، تجارت و... را به انجام می رساندند. برخی علت اصلی و اساسی قیام مردم را کم رنگ شدن ارزش های دینی توسط حکومت پهلوی می دانند: «شاه درصدد برآمد که ارزش های مسلط جامعه را، که از مذهب و آیین آن سرچشمه گرفته بود، نابود کند.»[8] شاید از همین جهت است که فوکو می گوید: «انقلاب اسلامی روح یک جهان بی روح بود.» آرمان های ملت آرمان ها همواره به عنوان افق راه یک ملت حائز اهمیت اند. بررسی هرچند اجمالی شعارهای مطرح شده از سوی مردم در جریان انقلاب اسلامی، می تواند بیانگر اهداف و خواسته های آنان باشد. شعارها مشخص کننده ی دو نکته هستند: اول آنچه مردم آن را نمی خواهند که در این انقلاب مردم رژیم سلطنتی و محمدرضاشاه را نمی خواستند و دوم آن چیزهایی که مردم خواستار آن ها هستند و آن تشکیل حکومت جمهوری اسلامی است. برای مردم، اسلام چراغ راه بود: «مردم راه اصلاح را در اسلام می دیدند و به آن اعتقاد کامل داشتند و به گفته ی فوکو، اسلام برای مردم مانند یک عهد و پیمان و نیز ضمانت نامه و تضمینی بود برای اینکه آنچه را که به وسیله ی آن می توانستند به گونه ای بنیادین ذات و شخصیت خود را متحول سازند، بیابند.»[9] زیرا اسلام توانسته بود «زبان گویای خواسته های سیاسی و اجتماعی شود که رژیم شاه نتوانسته بود آن ها را محقق سازد.»[10] بر این اساس بود که بعد از انقلاب، اسلام ایدئولوژی برتر شد و این خواسته در شعارهای مردم نمایان است. شعارهای مردم را در سه دسته می توان تقسیم نمود: شعارهایی که نشان از بی میلی مردم به شاه و در واقع خواستار نبودن محمدرضاشاه هستند. شعارهای نظیر «مرگ بر شاه»، «تا شاه کفن نشود، این وطن وطن نشود»، «شاه تو را می کشیم، به خاک وخون می کشیم»، «تا مرگ شاه خائن نهضت ادامه دارد»، «ما طالب نابودی شاهیم، شورای سلطنت نمی خواهیم» و «شاه اگر آمریکا حامی و یاور توست، چوبه ی دار ملت منتظر سر توست» از سوی مردم، نشان دهنده ی خواسته ی آنان در نبودن کسی است که تا قبل از آن، سایه ی خدا بر روی زمین نامیده می شد. با این شعارها، هیبت شاهی شکسته شد و دیگر شاه سایه ی خدا محسوب نمی شد. دسته ی دوم از شعارها نشان از نبودن رژیم سلطنتی دارند. بیان شعارهایی چون «نظام شاهنشاهی عامل هر فساد است» و «کورش برخیز گندش درآمد، مشروطه ی سلطنتی عمرش سرآمد» از سوی مردم به این معنا بود که مردم حکومت موروثی و سلطنتی را نمی خواستند. مردم بیزار از وابستگی به غرب، خفقان، فساد، قدرت نامحدود و... در پی کسب آزادی های سیاسی بودند. دسته ی سوم در پی استقرار حکومت عدل اسلامی و جمهوری اسلامی هستند. شعارهای مردم چون «جمهوری اسلامی ایجاد باید گردد»، «این کشور ویرانه آباد باید گردد»، «دوران سلطنت فناست، جمهوری اسلامی به پاست»، «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی»، «برقرار باد جمهوری اسلامی»، «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی»، «دیروز اسارت، امروز انقلاب، فردا آزادی، دیروز سلطنت، امروز انقلاب، فردا جمهوری اسلامی»، «جمهوری اسلامی آری، حکومت خودکامگان هرگز» و «برقرار باد جمهوری عدل اسلامی» نشان می دهد مردم خود خواستار شکل گیری حکومت جمهوری اسلامی بودند. با بررسی شعارهای مردم، می توان فهمید حکومتی که تشکیل شد خواست ملت بود. نتیجه گیری بدین سان با بررسی سخنان امام در پیش از انقلاب و شعارهای مردم در بحبوحه ی انقلاب، می توان نتیجه گرفت که ایده ی حکومت اسلامی در نظریه ی ولایت فقیه پیش از انقلاب ارائه شده بود؛ همان طور که ایشان می فرمایند: «این احکام که غایت آن ها اجرای حکومت است، مخصوص زمان پیامبر (ص) نبوده و طبق آیات شریفه، احکام اسلام محدود به زمان یا مکان نیست.»[11] و از سویی دیگر، بیشتر مردم خواستار این نوع حکومت بودند؛ چراکه در انتخابات 12 فروردین، اکثریت مردم به جمهوری اسلامی «آری» گفتند. پیروزی هر انقلابی در گرو سه رکن است: ایدئولوژی قوی، رهبری، مردم. در انقلاب اسلامی ایدئولوژی قوی اسلام بود که مورد پذیرش رهبری و مردم قرار داشت و این مسئله در سخنان امام در قبل از انقلاب و شعارهای مردم در بحبوحه ی انقلاب به خوبی نشان از وحدت نظر اکثریت مردم و رهبری در مورد ایدئولوژی دارد. در واقع زبان مشترک امام و مردم اسلام بود و مردم از تقویم مذهبی برای بیان اعتراضات خود نسبت به عملکرد و سیاست های رژیم بهره می بردند. منابع: [1]. حاجتی، میر احمدرضا (1391)، عصر امام خمینی (ره)، انتشارات ولای منتظر (عج)، ص 28. [2]. موسویخمینی، روح الله (1376)،ولایت فقیه، تهران، مؤسسه ی تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی، ج 5، ص 240. [3]. موسوی خمینی، روح الله (1358)، صحیفه ی نور، قم، مرکز نشر و آثار امام، ج 4، ص 1357. [4]._________ (1379)، صحیفه ی امام(سخنان، پیام ها، مصاحبه ها، احکام، اجازات شرعی و نامه ها)، تهران، مؤسسه ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی، نشر عروج، ج 5، ص 19. [5]. موسوی خمینی، روح الله (1361)، صحیفه ی نور، تهران، انتشارات شرکت سهامی چاپخانه، وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، ج 1 و 5، ص 62. [6]. درخشه، جلال (1388)، بازتفسیر مفاهیم دینی و تأثیر آن بر شکل گیری انقلاب اسلامی ایران، دانش سیاسی، سال پنجم، ص 87 تا 121. [7]. صحیفه ی امام، همان، ج 5، ص 19. [8]. محمدی، منوچهر (1360)، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ اول، ص 88. [9]. خرمشاد، محمدباقر (1377)، «فوکو و انقلاب اسلامی ایران، معنویت گرایی در سیاست»، پژوهشنامه ی متین «علوم اجتماعی»، شماره ی 1، ص 215. [10]. زیباکلام، صادق (1384)، مقدمه ای بر انقلاب اسلامی، انتشارات روزنه، ص 115. [11]. موسوی خمینی، روح الله (1391ق)، حکومت اسلامی، نجف، بی تا، ص 28. فریبا حیدری
چهارشنبه ، ۱۵اردیبهشت۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شهیدنیوز]
[مشاهده در: www.shahidnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
گوناگون
پربازدیدترینها