واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: وقتي كتابخانههاي شخصي در تلگرام عمومي ميشوند
انسان از آغاز خلقت تا امروز، نشان داده موجودي اجتماعي است كه به هر نحوي درصدد كشف راههاي ارتباطي بهتر و بيشتر با همنوعان است...
نویسنده : احمدرضا حجارزاده
انسان از آغاز خلقت تا امروز، نشان داده موجودي اجتماعي است كه به هر نحوي درصدد كشف راههاي ارتباطي بهتر و بيشتر با همنوعان است. اگر روزگاري با دود آتش، كبوتر نامهبر و چاپار به دشواري براي دوستان و آشنايان خود تا كيلومترها دورتر پيام ميفرستاد، امروز بيآنكه مجبور باشد از جا جُم بخورد، به لطف دستساختههاي خود، در كمترين زمان و سادهترين شكل ممكن، نه تنها پيامش را به آنسوي مرزها ميفرستد كه حتي ميتواند تصوير و صداي زنده خود را نيز براي ديگران ارسال بكند. اپيدمي توليد، استفاده و بهروزرساني تكنولوژي و ابزار ارتباطي با ورود به قرن بيستويكم و شروع سال 2 هزار ميلادي، سرعتي فزاينده به خود گرفت، طوري كه اينك به شدت بر زندگي روزمره مردم زمين سايه افكنده و اغلب كارهاي آنها را در سلطه خود درآورده است. فقر مطالعه و كتابخواني در جامعه ما، از مشكلات مهمي است كه با ورود فناوريهاي ارتباطي و فضاهاي مجازي، بيش از پيش افزايش يافت و مانع از تبادل كتاب و ارتباطهاي لازم به شيوه سنتي در اينباره شد. به همين بهانه، ضمن مروري بر احوال كتابخواني كشور، به بررسي يكي از گروههاي تلگرامي مرتبط با كتاب پرداختهايم.
نگاهي گذرا به وضعيت كتابخواني امروز
خوشبختانه در كشور ما دسترسي به ابزارهايي مانند رايانه و اينترنت و موبايل و فضاهاي مجازي وابسته مهياست، اما ورود آن به اين سرزمين، بيش از هر چيز مسئله فرهنگ و هنر را هدف قرار داده و هر لحظه بيشتر در جهت فاصلهاندازي ميان ارتباط زنده و حقيقي مردم با كالاها و رسانههاي فرهنگي از قبيل كتاب، سينما، تئاتر، موسيقي، گالريها و غيره پيش ميرود. يكي از رسانههايي كه اين روزها ميان كوچك و بزرگ و پير و جوان همهگير شده، فضاهاي مجازي همراه است. بهويژه استقبال جوانان از صفحههايي مثل فيسبوك، اينستاگرام، وايبر، واتساپ، تلگرام و نمونههاي ديگر، موجب قهر روزافزون آنها با نياز مهمي به نام كتاب و كتابخواني شده است. حالا ديگر بيشتر جوانها در هر مكان و زمان و شرايط، جاي كتاب و مجله، به لطف يك گوشي موبايل يا تبلت و با سرعتي باورنكردني در حال لايككردن و كامنتگذاشتن و به اشتراكگذاري عكسها و جملهها و مطالبي هستند كه اگر از آنها درباره منبع و ريشه و صحت و سقمشان بپرسيد، اطلاعات زيادي براي عرضه ندارند.
فقط چون يك عكس، جمله يا شعر را رويايي، دلخراش، افشاكننده يا معترض يافتهاند، آن را پخش ميكنند و سپس منتظر سيل كامنتها، لايكها و كلكلهاي مجازي ميشوند. در اين ميان، نكته متناقض و جذاب ماجرا آنكه همه افراد شركتكننده در چنين موجي، از فقر مطالعه و به تبع آن فقر فرهنگي در جامعه آگاهند و يكسره با انتشار كاريكاتورها و عبارتهاي كنايي و طنزآميز و انتقادي متناسب با موضوع از اين معضل مينالند اما كمتر كسي خود را موظف ميكند عوضِ انتشار مطلبي در اينباره، برخيزد و به خريد و خوانش كتابي بپردازد تا گام كوچكي در راستاي كاهش مطالعه بردارد. اغلب يا بيحوصلگي را بهانه ميكنند يا خستگي را، يا بيپولي را يا بيانگيزگي را. اگر هم كسي هوسِ كتاب بكند، كمتر سراغِ شكل سنتي آن ميرود، بلكه از كتابهاي شنيداري(Audio Book) يا الكترونيكي(e- Book) استفاده ميكند. تكليف متوليان فرهنگي كشور هم كه روشن است؛ طبق معمول مشغول كارهاي متفرقهاند و هرگاه بهانه و فرصتي براي صحبت از كتاب دست بدهد، شعارهاي از پيش تعيينشده و بيخاصيتي رو ميكنند و تمام! نه كسي كتاب ميخرد و نه كتاب ميخواند. كتابها شدهاند ابزار فخرفروشي در خانهها يا پُزي براي روشنفكرنمايي، يا در ويترين فروشگاهها خاك ميخورند.
اينروزها اگر كسي را كتاب بهدست ببينند، يا او را عقبمانده و بيكار ميخوانند يا ميشود سوژه گوشيهاي موبايل براي عكاسي، ولي اگر كسي سرش توي موبايل و تبلت باشد و مشغولِ زير و روكردن صفحههاي اجتماعي مجازي، از او بهعنوان شخصي بهروز و فعال و متمدن ياد ميكنند. با وجود اين، ميان سيل پرقدرت بازار تكنولوژي و كاربران اينترنتي، هنوز هستند تعداد انگشتشماري از مردمان روشنانديش روزگار كه كتاب از دستشان نميافتد و اين كالاي فرهنگي ارزشمند را ارج مينهند و از دنياي اعتيادآور مجازي بيشتر دوست دارند. گرچه نسل آنها هم به خطر انقراض افتاده و بايد هرچه سريعتر چارهاي براي رفع اين درد فرهنگي انديشيد.
تلگرام و كتاببازي كاربران
حالا ديگر كمتر كسي از وايبر سراغ ميگيرد. همه يا آلوده فيسبوك و اينستاگرام و تلگرامند يا دستِكم از واتساپ استفاده ميكنند. در فضاي تلگرام گروههاي فراوان با موضوعهاي مختلف موجود است كه هر كس به فراخور حسوحال و ذوق و سليقه در يك يا چند مورد از آنها عضو ميشود. گاهي هم يك كاربر تلگرامي، خودش آستين بالا ميزند و با تاسيس گروه، عدهاي را دورِ هم جمع ميكند تا درباره موضوع مشتركي تبادلنظر بكنند. گروههايي كه بهراستي كاربردي و هدفمند باشند، انگشتشمارند. بيشتر گروهها، پاتوقهاي دوستانهاي هستند براي انتشار لطيفه و مطالب طنز و موزيك و ويدئو و قرارمدارهاي رفاقتي كه خيلي به ندرت پيش ميآيند. كتاب هم از آن موضوعهاي جذابي است كه گروههاي متعددي را در تلگرام به خود اختصاص داده. يكي از گروههاي فعال تلگرام در اين رابطه، «كتابخوانها» است كه كار خود را از زمان راهاندازي فضاي «واتساپ» و با نام پيشين «كتاببازها» شروع كرده و حالا در فضاي تلگرام با عنوان «كتابخوانها» شمار زيادي كاربر پركار، روزانه به انتشار مطالبي خواندني و جذاب درباره كتاب و كتابخواني ميپردازد. برخي از اعضاي گروه نامبرده را افراد حرفهاي در عرصه فرهنگ و هنر تشكيل ميدهند.
اعضاي اين گروه به پيشنهاد اَدمين (مدير گروه) هر ماه به صورت همگاني يك كتاب را مطالعه ميكنند و در پايان ماه به نقد و بررسي جمعي همان كتاب در فضاي مجازي ميپردازند. معرفي تازههاي نشر و كتابهاي پرفروش ماه نيز از ديگر برنامههايي است كه در اين گروه انجام ميشود اما اخيراً يك اتفاق جالب در گروه «كتابخوانها» افتاد. سرپرست گروه از اعضا خواست تا افرادي كه در منزل كتابخانه شخصي دارند، عكسي از آن را به اشتراك بگذارند. در حاليكه ابتدا گمان نميرفت كسي از اين پيشنهاد استقبال بكند، ناگهان «كتابخوانها» با سيلي از تصاوير كتابخانههاي موجود در منازل روبهرو شد. ديدن كتابخانههاي خصوصي اهل مطالعه در فضاي عمومي با واكنشهاي مختلف و بانمكي همراه بود.
بر مبناي اين حركت گروهي، ميشد برحسب تصاوير كتابخانهها به نكتههاي جالبي دست يافت. از جمله اينكه هر كدام از صاحبان كتابخانهها، چه كتابهايي را ميخوانند، يا چقدر در نگهداري اين كالاي ارزشمند نظم و وسواس دارند و آنها را در چه شرايطي و چگونه حفظ ميكنند.
در خاتمه بايد گفت همين تلگرامي كه به عنوان يك شبكه فراگير اين روزها خيليها را درگير خود كرده است و چه بسا ميليونها ساعت زمان در آن هدر ميرود با يك برنامهريزي درست ميتواند بستر حركتهايي ارزنده براي بيشتر دانستن شود. تشكيل گروههاي كتابخواني از آن دست حركتهايي است كه در اين زمينه پيشنهاد ميشود و اثرات مثبت آن كاملاً محرز و براي كاربران لذتبخش است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۵ - ۱۱:۴۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]