تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837595519
اشتباهات بزرگ محاسباتی ترکیه در منطقه
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
اشتباهات بزرگ محاسباتی ترکیه در منطقه وبلاگ > مسلم، متین - اشتباهات ترکیه در منطقه بخشی ناشی از عدم اطلاع آنها از شرایط منطقه و بخشی ناشی از جاه طلبی های آقای اردوغان است. در این میان نقش ایران در تعادل شرایط منطقه و دیپلماسی آقای روحانی تاثیر زیادی در جلوگیری از بحرانی تر شدن شرایط ایفا کرده است. همه این موضوعات و دلایل حضور ایران در کنفرانس اسلامی استانبول درگفتگو با خبر آنلاین مورد بررسی قرار گرفت. گرچه مشروح آن در بخش بین الملل خبر آنلاین ارائه شده،اما مستقلا در این قسمت نیز ارائه می شود.
آینده ترکیه با توجه به سیاست های دولت این کشور و شرایط منطقه را چگونه می بینید؟ آیا ترکیه ظرفیت مدیریت بحران های منطقه ای و توان ایجاد ثبات و حفظ امنیت منطقه را دارد؟
سوال شما بیشتر یک آرزوست که چندان تطبیقی با واقیعت ندارد، حداقل آنگونه که رهبران کنونی این کشور آرزو دارند. اگر ترکیه اکنون به یک بازیگر مهم در مناسبات عربی منطقه تبدیل شده به باور من ناشی از نبودِ یک بازیکن حرفه ای مانند ایران در منطقه است. مهم این است که شما را به دلیل توانایی و ارزشتان دعوت به یک بازی مهم بکنند، نه اینکه از سر ناچاري و نبود نیروی خوب دعوت به زمین شوید. توانایی ذاتی داشتن خیلی فرق دارد با این که شما را به زور و با تبلیغات توانا نشان دهند.
این دو نحوه بازی کاملا متفاوت است. قدرت های بین المللی سالها تلاش کردند خلاء حضور ایران، پس از سال 1979 در مناسبات و معادلات منطقه ای را با دو اقدام پر کنند. نخست، تشکیل اتحادیه ها و ائتلاف های منطقه ای مانند شورای همکاری خلیج فارس. دوم، پیدا کردن یک عنصر مشخص جانشین. زمانی فکر می کردند جاه طلبی صدام حسین فرصت مناسبی است که هم ایرانِ انقلابی مهار شود و هم خلاء قدرتِ راهبردی در منطقه را پُر کنند. نتیجه این تحلیل اشتباه را هم دیدند.
پس از آن به کشوری مانند عربستان با تکیه بر تعهدات شورای همکاری خلیج فارس فکر کردند که خب معلوم بود عربستان مطلقا از چنین ظرفیتی برخوردار نیست. پیمان های دفاعی و نظامی مشترک هم نتیجه مطلوبی نداد و تنها ثمره آن اتکاء بیش از پیش اعراب به ایالات متحده شد. اعراب نیز ضرورتا به این نتیجه رسیدند حفظ ثبات و امنیت آنها به وظیفه ذاتی ایالات متحده تبدیل است. تصورات اولیه چنین نگاهی در زمان آقای ریگان ،اوایل دهه 80 شکل گرفت و در زمان جنگ اول خلیج فارس و حمله عراق به کویت در اوت 1990 ،به اوج خود رسید. از جنبه سیستماتیک نیز با به قدرت رسیدن جورج بوش پسر در اوایل سال 2001 تداوم یافت. نتیجه منطقی چنین فرآیندی این شده که امروز آقای اوباما از آن با انتقاد یاد می کند.در واقع اعراب برای تامین امنیت و ثباتشان از آمریکا سواری مجانی می خواهند. در قالب چنین نگاهی و فقدان یک قدرت متعادل کننده در تحلیل نهایی و نه الزاما کاربردی، به باور من نگاه ها به نقش و اهمیت ترکیه معطوف شد.
چرا اینقدر دیر و اکنون؟
پاسخ این چرا؟ به تاریخ منطقه پس از پایان جنگ دوم جهانی خصوصا آغاز دوران جنگ سرد در دهه 50 19باز می گردد. دلیل عمده آن بخشی به ساختار قدرت سیاسی و حاکمیتی سنتی در ترکیه و بخش دیگر به تعهدات این کشور در قبال ناتو در شرق اروپا بازمی گردد.ضمن آنکه در این دوره حساس پس ازآغاز جنگ سرد، ایران عملا خلاء امنیتی منطقه را پر کرده بود. مابین این دوره تا قبل از ورود ترکیه به صحنه تحولات منطقه، به صورتی ناکارآمد و پرهزینه ؛ایالات متحده به ایفای نقش جبران کننده خلاء قدرت پرداخت که دوره اوج حضور و دخالت های نظامی و سیاسی آمریکا در منطقه محسوب می شود.
تا پیش از به قدرت رسیدن رسمی اسلام گرایان به رهبری حزب عدالت آقای اردوغان از حدود 13 سال پیش در ترکیه ، سنت سیاسی دائمی و پذیرفته شده دولت های ترکیه بر فاصله گرفتن از باورهای مذهبی بر پایه لائیسته ساختاری و به نوعی نگاه اروپایی به مفهوم قدرت سیاسی و اداره جامعه بود. به همین دلیل تا قبل از این زمان آنها خیلی خود را درگیر مناسبات عربی و منطقه ای نمی کردند، تمایلی هم به آن نشان نمی دادند. از طرفی در قالب ساختارهای امنیتی و نظامی به درستی خود را در چارچوب ناتو و تامین امنیت شرق و جنوب شرقی اروپا می دیدند.آنها مسائل خودشان را داشتند.
گاسپار واینبرگر، وزیر دفاع ریگان یکبار اگر اشتباه نکنم در اواخر سال 1982 در پی بروز مناقشات اتمی با اتحاد جماهیر شوروی وقت و استقرار سپر دفاع موشکی در ترکیه و نیز تحولات لهستان گفته بود: «ناتو نقش و اهمیت ترکیه برای امنیت جبهه شرقی اروپا، را کاملا درک می کند». در واقع نقطه انتظار غرب و ایالات متحده از ترکیه در چارچوب ناتو خلاصه می شد و این با باورهای ایدئولوژیک رهبران وقت این کشور نیز کاملا منطبق بود. یک چنین رویکردی عملا آنکارا را از تحولات خاورمیانه دور و آنها را در یک خلاء بزرگ اطلاعاتی و راهبردی از منطقه قرار داد. ببینید در اختلافات طولانی و جنگ های متعدد اعراب و اسرائیل، هیچوقت نامی از ترکیه حتی به عنوان یک کشور اسلامی دیده نمی شود. در هیچ پروسه و تحول دیپلماتیک و تولید ادبیات سیاسی منطقه، ترک ها نقشی ندارند،انتظاری هم از آنها نبود. اینها چیزهای کمی نیست، یک چنین ضعف و فقدان شناختی، اثرات خود را اکنون در اقدامات و سیاست های ترکیه به خوبی نشان می دهد. به باور من در ریشه یابی بحران های منطقه ای توجه به چنین مولفه ای بسیار مهم است. البته ترک ها با پررنگ کردن باورهای ایدئولوژیک و اسلامی و ارائه یک قرائت مدرن از اسلام گرایی که ادبیات آن برای منطقه تا حدی شناخته شده است،تلاش می کنند بر این ضعف فائق آیند اما این اشتباه بزرگ دیگری است که مرتکب می شوند.
چرا فکر می کنید آنها اشتباه می کنند؟
ما با واقعیات مبتنی بر منافع روبرو هستیم. اینکه ایدئولوژی تا چه میزان می تواند به بخشی از منافع یا به ابزاری برای تامین آن تبدیل شود دستکم در خاورمیانه موضوعی مناقشه برانگیز و اختلاف ساز است. بالاخره کم نیستند کشورهایی که خود را نماینده بخش اصلی ایدئولوژی اسلامی می دانند .باید بگویم یک چنین نگاهی با توجه به اصل منافع، روزی ترکیه و عربستان را برای اداره منطقه رو در روی هم قرار خواهد داد. اما آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم یک چنین ابزاری در دست دولت ترکیه بیش از اهمیت ذاتی ایدئولوژی اسلامی ، به نگاه ترک ها به چگونگی بازی و سهم منافع آنها در آینده بر می گردد.
این موضوع را بیشتر توضیح دهید.
برای ترکیه فعلی موضوع مذهب واسلام بخشی از یک کانسپت بزرگتر برای نفوذ در منطقه عربی ست. بخش زیادی از اجزای این کانسپت مبتنی بر نمایندگی از اسلام با قرائت متفاوت و نسبتا مدرن است که حزب عدالت و توسعه خود را مبدع آن میداند. چیزی متفاوت از قرائت های سنتی از دین و کاربرد سیاسی و اجتماعی آن در منطقه . اردوغان در پنجمین کنگره حزب عدالت در سپتامبر سال گذشته در این زمینه مفصلا صحبت کرده بود. از سوی دیگر ترکیه به قول آقای اردوغان، تنها و شاید مطمئن ترین پل میان غرب و جهان عرب و یا آنگونه که ترک ها می گویند اسلام تلقی می شود. آنها در منشور فکری خود عملا به دنبال آن هستند با مصادره کامل نحله های فکری اسلامی منطقه از یک سو و گسترش ارتباط با اروپا و در مقیاس وسیع ترغرب از سوی دیگر، رهبری دوگانه ای را در دست بگیرند که یک سوی آن غرب و سوی دیگر آن منطقه خاورمیانه و نظام و باورهای ایدئولوژیک آن است. شاید یک آرزو و شاید هم یک تصور رویایی خواب آلود!! نمی دانم، اما اکنون که ترک ها از پیوستن به اتحادیه اروپا ناامید شده اند و فکر هم نمی کنم این اتحادیه ،ترکیه را به حیات خلوت خود راه دهد، آنکارا راه سوم را برگزیده است. نه اروپا و نه خاورمیانه، بلکه ترکیبی از هر دو که طرفین را راضی خواهد کرد.
به باور من شاید در شرایطی که ایران و اعراب در وضعیت نامناسبی بسر می برند، کشوری مانند عربستان و یا مصر فعلا چشمان خود را بر این پروژه سیاسی ببندند، اما مسلما آسمان همیشه ابری باقی نخواهد ماند. تصور اینکه عربستان کلید منطقه و مصر کلید خانه اعراب را به ترکیه بدهند، حتی در خواب هم غیر ممکن است. همین الان مصر اگر فرصت پیدا کند قالی زیر پای ترکیه را خواهد کشید. برخورد آنها را در کنفرانس اسلامی استانبول دیدید. آشکارا اردوغان را به تمسخر گرفتند.
آینده دولت کنونی ترکیه را چگونه می بینید؟
ببینید اقدامات ترکیه در منطقه و ورود به تحولات پرمخاطره عملا به تقویت زیرساخت های ایدئولوژیک ترکیه منجر شده است. حالا اگر نخواهیم از جنبه خارجی و تاثیر آن بر اروپا و غرب به موضوع نگاه کنیم از جنبه داخلی و توازن نیروهای سیاسیِ سنتی، پان ترکیست ها و نیز نظامیانِ به حاشیه رانده شده، چنین تحولی(تقویت ایدئولوژی) در تحلیل و عمل نهایی برای آنها قابل قبول نخواهد بود. اقدامات ظاهرا متوازن کننده و ملی گرایانه آقای اردوغان مانند نمایش سربازان عثمانی در کاخ ریاست جمهوری و یا بلند کردن پرچم سلطان عبدالحمید و عکس گرفتن در زیر آن، کمکی به اصل ماجرا نخواهد کرد. خب سوار شدن بر ماشین زمان و به عقب رفتن با چه هدفی است؟ به منظور ایجاد اتحاد ملی و مذهبی ؟. یعنی به دوران پیش از آتاتورک مهاجرت کردن؟. یعنی حراج تقریبا 90 سال دستاوردهای ترکیه نوین؟. موضوع را اگر از زاویه سنت گرایان ملی، لیبرال های پیشرو، پان ترکیست ها؛ کمالیست ها و نظامیان ببینید؛ پاسخ کاملا روشن است. خانم تانسو چیللر نخست وزیر میانه دهه 90 ترکیه چندی پیش از همین زاویه دولت را به شدت مورد انتقاد قرار داده بود. باید گفت صرفا شرایط ناپایدار منطقه اجازه چنین بازی های مخاطره آمیزی را به دولت ترکیه داده است. البته این نکته را هم باید یادآوری کنم آن یک دستی که ما فکر میکنیم دولت ترکیه از آن برخوردار است، خیلی مطلب دقیقی نیست. خبرهای جسته و گریخته متعددی از اختلافات میان آقای داود اوغلو نخست وزیر با آقای اردوغان منتشر شده که عمدتا حول محور سوریه و رابطه با ایران و سیاست خارجی و منطقه یی است. اروپا داود اوغلو را فردی واقع بین تر یافته و مایل به همکاری با اوست. بحث این گونه اختلافات فعلا موضوع گفتگوی ما نیست. اما همین قدر بگویم که نجم الدین اربکان، استاد و پدر معنوی آقای اردوغان و نخست وزیر اسبق، زمانی از اردوغان به عنوان «شاگرد فراری و شرور مدرسه» یاد کرده بود. در این باره در مقالات و سخنان قبلی مفصل پرداخته ام.
در تحولات منطقه و سپهر اندیشه آقای اردوغان و دولت ترکیه، جایگاه داعش که این همه مایه دردسر شده کجاست؟ از طرفی اتهاماتی در حمایت از داعش متوجه آنهاست و از طرفی خود می گویند قربانی اقدامات داعش هستند.
دو نکته را یادآور می شوم. اول اینکه یکسان نگری آقای اردوغان و دولت آقای احمد داود اوغلو امر دقیقی نیست. نمی گویم رو در روی هم هستند اما وجود اختلاف در بین این دو قطعی است، به همین دلیل معتقدم تهران به خوبی می تواند از زاویه آقای داود اوغلو که از ظرفیت سیاسی بالایی بر اساس قانون اساسی ترکیه برخوردار است ونیز توجهی که اروپا به او دارد، از این ظرفیت استفاده کند. حداقل فعلا و تا پیش از تغییر قانون اساسی ترکیه که ظاهرا قرار است اختیارات حیرت آوری به رئیس جمهور اعطا کند.
دوم، حمایت ترکیه از داعش تنها یک اتهام صرف نیست. استقرار و حمایت از این نیرو و نیز گروه هایی مانند جبهه النصره و احرار الشام و ارتش آزاد سوریه خیلی قابل پوشاندن نیست. فراموش نکنیم آقای جو بایدن در اجلاس بحران سوریه در پاریس، در سال 2014 آشکارا ترکیه و عربستان را متهم به حمایت از داعش و شبه نظامیان تروریست کرد که البته بعدا و تحت فشارسخنان خود را پس گرفت.
با توجه به آنچه می گویید و نیز مخاطراتی که داعش می تواند حتی برای ترکیه ایجاد کند چرا مقامات ترک از داعش حمایت می کنند؟
تحلیل اشتباه!.واقعیت آن است که ترکیه در ابتدای بحران سوریه و در پس بهار عربی و نقشی که در تحولات مصر به نفع مُرسی بازی کرد، تصور می کرد قابلیت فائق آمدن بر بشار اسد و تغییر نظام سیاسی این کشور را دارد .اما مسیر تحولات بعدی، تحلیل آنها ومتحدان سعودی شان را به بن بست کشاند. بشار اسد به صورت یونیک و به خودی خود مسئله ای سر راه آنها نبود. اشتباه فوق استراتژیک آنها آن بود که در معادلات شان ، روسیه و بعدا ایران را در نظر نگرفتند. من همان موقع در تحلیل ها و مطالب خود یاد آور شدم که موضوع لیبی و رودستی ای که مسکو در تحولات این کشور از غرب و اعراب خورد، کرملین را بیدار کرد . روس ها نه به خاطر اسد که به دلیل خود سوریه و عمق استراتژیک این کشور برای روسیه در مدیترانه شرقی محال است اجازه دهند تجربه لیبی در سوریه تکرار شود. در این میان آنچه به اهمیت تحولات افزود، ورود رسمی ایران به ماجرای سوریه بود.
ترکیه،قطر و عربستان متاسفانه تا حدود زیادی توانستند ایالات متحده را متقاعد به این باور های اشتباه کنند.آنها با تشکیل و متحد کردن خشن ترین و بی رحم ترین گروه شبه نظامی با طرحو الگویی بیرونی و تحت نظر خود شان و نه آنطور که در گروه های داخلی مانند جبهه النصره و یا ارتش آزاد شاهد بودیم، فتیله را بالا کشیدند تا به اصطلاح کار مرغِ در دیگ را یکسره کنند. تحلیل آنها این بود که گروه (داعش) به دلیل ساختارِ از پیش طراحی شده آن توسط خودشان و نیز تجهیزات، آموزش و اردوگاه هایی که در جنوب ترکیه و شمال عراق برای آنها تدارک دیده شده قادر خواهند بود از شرق، شمال و جنوب به سمت دمشق حرکت و طی یک پروسه 3 تا 6 ماهه کار سوریه را تمام کنند. سازمان سیاسی و امنیتی و ایدئولوژیکی آن را هم تحت عنوان "دولت اسلامی عراق و شام "طراحی کردند.
بر اساس این سناریو در انتهای ماجرا، داعش را مهار و منحل خواهند کرد. در واقع آلیس بی درد سر وارد سرزمین عجائب خواهد شد. به همین دلیل در همان ابتدای بحران بسیاری از شبه نظامیان دیگر گروهها که حدود دو سال بود با رژیم اسد می جنگیدند با پول و تجهیزات فراوان به سمت این سازمان هدایت شدند. انصافا باید اعتراف کنم که ظاهر سناریوحساب شده بود. داعش با سازوکار های حکومتی خوبی ظاهر شد و عرصه را بر همه تنگ کرد. به نحوی که فاز دوم یعنی عراق را کلید زد. الان که عراق موضوع بحث ما نیست اما همانطور که گفتم تحلیل و اطلاعات آنها از یک بی تدبیری استراتژیک و فقدان آینده نگری رنج میبرد. نتایج آن را همه شاهدیم.
هدف ترکیه و همراهی اعراب با آنها در نهایت چه بود؟ به دنبال چه چیزی بودند؟
همانطور که قبلا گفتم سیاست ترکیه و سعودی و قطر را باید در یک کانسپت کلی تر برای رهبری و پروژه یکدستی منطقه دید. طرحی که ترکیه دنبال می کرد دامنه یی از مصر، لبنان، سوریه و عراق را دربرمی گرفت . در درون این دامنه مسئله اسرائیل و فلسطینیان را جای داده بودند. به همین دلیل از همان ابتدا گروهی مانند حماس و خالد مشعل را وارد ماجرا کردند. خاطرتان هست در کنگره پنجم حزب عدالت در شهر قونیه در دسامبر 2014 خالد مشعل چه تجلیل بی سابقه ای از اردوغان به عنوان تنها حامی و برادر واقعی فلسطینیان به عمل آورد؟. حماس سپس با حمایت آنکارا و هزینه دوحه به سوریه نیروی شبه نظامی اعزام کرد. برنامه آنها با همکاری عربستان و قطر ادامه پروسه سیاسی دولت هماهنگ در لبنان با حمایت از جریان 14 مارس و سعد حریری برای ساقط کردن دولت این کشور بود. در واقع پروژه یکسان سازی سیاسی مصر، لبنان، سوریه و عراق و تشکیل دولت های متحدالمال عربی.
در چنین فرآیند مهمی به خودی خود طرح مسئله اسرائیل و فلسطینیان و حل آن (آنطور که تصور می کردند) در کلیت ماجرا به یک موضوع فرعیِ قابل توافق با اسرائیل تبدیل می شد. ورود نیروی سیاسی و شبه نظامی قدرتمندی مانند حماس به ماجرا بر اساس همین طرح صورت گرفت. در واقع این طرح اگر موفق می شد عملا دولت محمود عباس در کرانه غربی و تشکیلات مستقل اسماعیل هنیه در غزه بی اعتبار شده و سقوط می کرد ند.در نتیجهخ حماس و خالد مشعل به عنوان تنها گزینه باقی می مانده ظاهر می شدند. خب طرحی بسیار دقیق و حساب شده در ظاهر و بسیار خوشبینانه و ناپایدار در باطن. متاسفانه ایالات متحده هم علی رغم آشنایی که با منطقه داشت ساده لوحانه با آن همراهی کرد. اینکه می گویم ترک ها شناختی از منطقه ندارند به همین دلیل است. سوریه و موضع روسها و ایرانی ها را الان می بینید، مصر هم با برکناری مُرسی توسط سیسی، کاخ شیشه ای ترک - سعودی -قطری را به توپ بست، لبنان همچنان در خانه اول است و ایالات متحده و سپس فرانسه و بریتانیا خود را عقب کشیده اند! یعنی هیچ! این هیچ گره اصلی در بحران منطقه است و تا ترکیه و احتمالا سعودی ها این را درک نکنند بحران ادامه خواهد یافت.
آیا واقعا باید ناامید باشیم؟
اگر از نقطه نظر منطقه ای به موضوع نگاه کنیم تنها نقطه امیدواری بسیاری از تحلیلگران سیاسی و امنیتی به تعقل پنهانی است که تصور می شود در مقامات ترکیه وجود دارد (البته بسیار امیدوارانه می گویم شاید) این تعقل در مقامات سعودی و احتمالا قطری و اماراتی تقریبا وجود ندارد. این همان روزنه ای است که تهران می تواند آن را بشکافد و وارد حساس ترین و کاربردی ترین دیپلماسی منطقه ای خود با ترک هادر منطقه شود. فکر میکنم سفر ماه گذشته آقای داود اوغلو به تهران را باید در همین راستا دید. اگر این اتفاق بیافتد سعودی ها تنها خواهند ماند و یا حداقل نقش ایران را در ترکیب قدرت منطقه ای خواهند پذیرفت. بقیه ماجرا خیلی مهم نیست.
فکر می کنید به همین دلیل آقای روحانی دعوت آقای اردوغان را برای شرکت در کنفرانس سران سازمان همکاری اسلامی در استانبول پذیرفت؟
دقیقا. مسلما اگر تهران در ديپلماسي پنهان خود هدیه دیپلماتیک خوبی از داود اوغلو دریافت نکرده بود، بااودر کاخ ریاست جمهوری ایران چندان برخورد گرمی صورت نمی گرفت. گفتم ایران نباید آقای اوغلو را دستکم بگیرد. تبعات اجلاس استانبول که برخی رسانه ها ی مخالف دولت روحانی به آن پرداخته اند را نباید جدی گرفت. آقای روحانی ظاهرا به واکنش مخالفانش عادت کرده و می تواند از آنها عبور کند.
بگذارید نکته ای را به شما بگویم. حضور حسن روحانی در اجلاس استانبول یکی از مهمترین اقدامات موفقیت آمیز او پس از توافق هسته ای با جامعه بین المللی بود. پس از حملات ویرانگر به اماکن دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد و در پی محکومیت آن در اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس، اتخاذ موضعی مشابه از سوی سران سازمان همکاری اسلامی امر غیرمنتظره ای نبود.
تور دیپلماتیک سعودی ها از 5 ماه قبل از اجلاس با موفقیت فعال شده بود. در این میان موضوع حمله به اماکن دیپلماتیک در ایران چون هدیه یی گرانبها در اختیار سعودی ها قرار گرفت. با مثال فوتبالی تقریبا نتیجه از قبل به نفع سعودی ها تمام شده بود. در این میان گزارش های پنهان و آشکاری به گوش میرسید که سعودی ها و اعراب متحد آنها منتظر عدم حضور روحانی و ظریف در اجلاس و در واقع خطای استراتژیک ایران هستند.
صرف نظر از سرخوردگی عدم حضور روحانی که ممکن بود پس از سفر نخست وزیر ترکیه به تهران متوجه اردوغان شده و او را از تهران بیشتر دور کند، با توجه به پیش نویس بیانیه و اطلاع هیات دیپلماتیک ایران از مفاد قطعی آن و انتقالش به حسن روحانی و محمد جواد ظریف در تهران، سعودی ها پیش بینی کرده بودند این دو قطعا به اجلاس نخواهند آمد و میدان خالی از حضور رئیس جمهور ایران و طرح دیدگاه هایش و نیز رایزنی های وی و وزیر خارجه ایران با رهبران اسلامی در حاشیه اجلاس ،فضا یکجا در اختیار ریاض قرار خواهد گرفت.
این که تصمیم به حضور را خود روحانی گرفت یا تسلیم مشاوران کارآمدش شد؟ نمی دانم، اهمیتی هم ندارد. اما اراده روحانی به شرکت در اجلاس سازمان همکاری اسلامی، برنامه سعودی ها را به هم ریخت. یک دیپلمات عرب مقیم تهران گفته بود «خدای من، این قسمتش پیش بینی نشده بود».
اینکه علیه ایران در مجمعی یا نشستی حرفی یا بیانیه ای صادر شود و تهران هم به همین دلیل آن را تحریم کند و حق سخن گفتن را از خود سلب کند به نظر من یکی از بزرگترین نقاط ضعفی بود که دیپلماسی ایران همواره از آن رنج برده است .اما اکنون به نظر می رسد دوران تحریم و قهر کردن - که در دیپلماسی بی معناست - به سر رسیده. من نگاه دولتی به موضوع ندارم و در پاره ای موارد منتقد سیاست خارجی ایران بوده ام. اما نه صرفا به دلیل توافق هسته ای و یا تعامل گسترده ایران نوین با جامعه جهانی، بلکه در حداقل ترین شناخت سیاسی معتقدم حضور در نشست سران سازمان همکاری اسلامی یکی از درست ترین و کاری ترین اقدامات دیپلماتیکی بود که این روحانی و ظریف به آن مبادرت ورزیدند. متاسفانه مخالفان حرفه ای آقای روحانی در داخل، حاضرنیستند صحنه هایی که رهبران اسلامی بر خلاف میل اعراب و سعودی ها با دقت به سخنان آقای روحانی گوش دادند ببینند!. درک اینموضوع برای من مشکل است، واقعا نمی فهمم چرا؟. با رئیس جمهور ایران مخالفید، بسیار خب، اما به چه بهایی؟
رئیس جمهور در اجلاس استانبول حرف خود را علی رغم میل سعودی ها زد و میدان را به حریف واگذار نکرد. نکته جالبی که یک فرد آگاه به من گفت وموجب خشم بیشتر سعودی ها را فراهم آورد، عدم حضور هیات ایرانی هنگام قرائت بیانیه پایانی اجلاس بود.آقای روحانی که پس از اجلاس نهایی عازم آنکارا و دیدار با همتای ترک خود شد، با عدم شرکت در نشست نهایی، عملا و آشکارا گفت اولا، بیانیه اهمیتی ندارد .ثانیا،حاوی نکته تازه ای نبوده و شامل اتهامات تکراری است. ثالثا، کسی آن را جدی نمی گیرد که اگر جدی می گرفتند او عازم استانبول و استقبال گرم آقای اردوغان قرار نمی گرفت .رابعا،در تهران رهبران و هیات های سیاسی و دیپلماتیک برای ملاقات با او در صف نبودند. خامسا، بیانیه و مفاد آن ارزش کاربردی ندارد و بیشتر سیاسی و تبلیغاتی است که تاکنون صدها نمونه آن صادر شده. در آخر و از همه مهمترفکر میکنم کاری که آقای روحانی با عدم حضور در نشست نهایی کرد زیرکانه و حساب شده فضای نشست را بیش از خود بیانیه ،تحت تاثیر قرار داد.
آن فرد مسئول به من گفت که خشم سعودی ها در پایان اجلاس جلب توجه می کرد. رودست عجیبی از رئیس جمهور و وزیر خارجه ایران خوردند. این سخن درستی است. شخصا اخبار و تحولات اجلاس استانبول را از چندین رسانه بین المللی همزمان دنبال می کردم. عدم حضور ایران در اختتامیه اجلاس بسیار خبرساز و از اهمیت خبری برابر با خود اجلاس برخوردار شد. حداقل ثابت کرد ایران در عرصه بین المللی با پروپاگاندای سیاسی و تبلیغاتی میدان را خالی و به حریف واگذار نخواهد کرد. [email protected]
پنجشنبه 9 اردیبهشت 1395 - 13:48:08
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]
-
گوناگون
پربازدیدترینها