واضح آرشیو وب فارسی:هشدار نیوز: هشــدار نیــوز- سیزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در استانبول ترکیه با شعار «وحدت و همبستگی برای عدالت و صلح» به عرصه جولان عربستان سعودی و تلاش های ضدایرانی آن تبدیل شد.هشــدار نی ــ وز -سعودی ها که از زمان حادثه منا و حمله به سفارت عربستان در تهران در یک راهبرد مقابله جویانه در صدد انزوای تهران در نظام منطقه ای خاورمیانه اند، در اجلاس سران ۵۶ عضو سازمان، تلاش کردند تا ۴ بند ضدایرانی و یک بند ضدحزب الله را در بیانیه پایانی اجلاس بگنجانند. تلاشی که اگرچه با اجماع اعضای سه گانه عربی، آسیایی و آفریقایی روبه رو نشد و بیانیه پایانی قرائت نشد، اما در نهایت در بندها گنجانیده شد. به علت وجود بندهای ضدایرانی در بیانیه، رئیس جمهوری ایران و وزیر امور خارجه در نشست پایانی سران سازمان همکاری اسلامی حضور نیافتند. بیش از ۳۰ کشور در سطح رئیس جمهوری و رئیس دولت در این اجلاس حضور داشتند. تبیین ۳سناریو در شکل گیری بیانیه ضد ایرانی در تبیین معمای بیانیه ضدایرانی نشست استانبول باید به سه سناریو اشاره کرد، سناریوهایی که در یک ارتباط معنادار با یکدیگر می توانند بخش عمده ای از این رفتار تهاجمی عربستان را تبیین کنند. این بیانیه را باید در امتداد راهبرد مخالفت با برجام دولت عربستان سعودی تفسیر کرد. یعنی نتیجه طبیعی برجام و توافق هسته ای ایران و ۱+۵، عربستان را در یک سیاست تهاجمی قرار داد که در یک سال گذشته تاکنون نمودهای آن را می توان در یک خط معنادار ارزیابی کرد. به این معنی که سعودی ها وقتی از آمریکایی ها به دلیل آنچه تساهل در قبال ایران خوانده می شد، ناامید شدند، به دنبال یک استراتژی ضدایرانی حرکت کردند که البته حادثه منا و حمله به سفارت عربستان در تهران، این بهانه را به سعودی ها برای پیشبرد این دستور کار هدیه کرد. بنابراین تنظیم چند بیانیه ضدایرانی ابتدا در شورای امنیت سازمان ملل، سپس در دو سازمان عربی یعنی شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب و در نهایت در نشست سران سازمان همکاری اسلامی در استانبول نشان از دل پر عربستان از ایران و توافق هسته ای با همکاری آمریکا دارد. از این رو سعودی ها تلاش کردند تا به نوعی یارگیری علیه ایران اقدام کنند که نمونه آن را می توان در بیانیه پایانی نشست سازمان همکاری اسلامی مشاهده کرد. سناریوی دوم در واقع به نوعی به ضعف های سیاست خارجی ایران در حوزه عربی و در قبال همسایگان بر می گردد. به باور بسیاری از کارشناسان به همان میزان که سیاست خارجی دولت حسن روحانی و وزارت خارجه به رهبری محمدجواد ظریف بیشترین تخصص و درایت را در هدایت مذاکرات هسته ای داشت و توانست یک گره ۱۲ ساله را از پای ایران باز کند، اما به همین میزان در حوزه عربی داری ضعف بوده که البته بخشی از آن ریشه در گذشته دارد. به نوعی وزارت خارجه در این دوره اهتمام خود را مصروف مذاکرات و به نتیجه رساندن آن کرد و همین میزان اهمیت را در قبال تحولات پیرامونی و عربی از خود نشان نداد و نتوانست آن طور که باید و شاید به تنظیم یک سیاست خارجی فعال و کنشگر بپردازد. سناریوی سوم اگرچه در امتداد سناریوی دوم است، اما این موضوع را برجسته می کند که اداره تمام سیاست خارجی ایران در وظیفه و هدایت وزارت امور خارجه نیست و نهادهای دیگری متولی تنظیم دستورکارها در منطقه خاورمیانه و به خصوص حوزه عربی هستند که باعث شده تا علاوه بر ظهور برخی اختلاف نظرها، شاهد تنظیم یک رویکرد منسجم و مشخص برای مواجهه با تحولات و واکنش مناسب به آن نباشیم. از این منظر وزارت خارجه در حوزه ارتباط با همسایگان عربی عملا نقش درجه دوم یافته و نمی تواند بسان مذاکرات هسته ای تمام پتانسیل خود را صرف حل کردن مشکلات و برقراری روابط کند. واکنش ها به حضور ایران در واکنش های صورت گرفته به حضور ایران در این نشست باید گفت که عمده این واکنش ها به دو دسته تقسیم می شود؛ دسته اول این واکنش ها از سوی کارشناسانی است که معتقدند ایران نباید در این اجلاس شرکت می کرد یا اگر شرکت کرد در سطح معاون وزیر خارجه حضور پیدا می کرد. استدلال این گروه به این موضوع برمی گردد که وقتی از قبل مشخص شده که در این اجلاس، بیانیه های ضد ایرانی قرار است علیه ایران تصویب شود، این حضور آن هم در سطح عالی چه معنایی می تواند داشته باشد. در واقع گنجاندن و تصویب ۴ بند ضدایرانی باعث تقویت استدلال این گروه شده است. در مقابل این واکنش ها، اما دسته دیگری از کارشناسان معتقدند که عدم حضور ایران در این اجلاس عملا به معنای این بود که ایران صحنه را خالی کرده و تسلیم این صحنه آرایی عربستان شده است. استدلال این گروه به این موضوع برمی گردد که اتفاقا حضور ایران آن هم در سطح عالی موجب می شود تا ایران ضمن رایزنی و اتخاذ یک دیپلماسی فعال بتواند مانع از تصویب و قرائت بندهای ضدایرانی شود. در واقع عدم قرائت بیانیه پایانی در نشست سران و دیدارهای متعدد رئیس جمهوری با سران کشورها باعث تقویت این گزاره شده است. پیش تر رئیس جمهوری اسلامی ایران اگرچه ابراز داشت که عربستان و ایران مشکل یکدیگر نیستند؛ اما گفت که حمایت برخی کشورها از تروریسم مشکل اصلی جهان اسلام است. وزیر خارجه ایران نیز در واکنش به تلاش های مخرب سعودی ها در استانبول علیه ایران و حزب الله، سرنوشت وزیر خارجه رژیم بعث عراق را به مقامات سعودی یادآور شد. محمدجواد ظریف در واکنش به طرح ضدایرانی سعودی ها که با حمایت برخی از هم پیمانانش ارائه شده بود، این اقدام را برخلاف روح همبستگی اسلامی و در راستای منافع رژیم صهیونیستی خواند و نسبت به عواقب این رویکرد مخرب هشدار داد. عباس عراقچی معاون وزیر خارجه نیز که از روز یکشنبه هفته گذشته برای شرکت در نشست کارشناسان این سازمان به استانبول رفت، با بیان اینکه هیچ گونه ملاقاتی در هیچ سطحی با سعودی ها صورت نگرفته، گفت: «مسلما سازمان از این مواضعی که علیه ایران و حزب الله گرفته در آینده پشیمان خواهد شد.» بیانیه ضدایرانی چگونه شکل گرفت؟ پیش نویس سند فوق الذکر که ۲۰۰ بند دارد، در جریان نشست کارشناسان ارشد کشورهای عضو در نهم و دهم اسفند ماه سال گذشته به ریاست ترکیه در جده تدوین شد و هیات رسمی ایران به دلیل عدم اعطای روادید از سوی دولت عربستان امکان حضور و مشارکت در این نشست را پیدا نکرد. بنابراین چهار بند ضدایرانی که در بیانیه وارد شد در حقیقت در همان اجلاس جده تهیه و در غیاب ایران وارد بیانیه کارشناسان در نشست استانبول در چند روز گذشته شد. ریشه این چهار بند هم به اجلاس اضطراری وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در دی ماه سال گذشته در جده، که عراقچی هم در آن حضور داشت، برمی گردد که بعد از حادثه حمله به سفارت عربستان در تهران صورت گرفت و سعودی ها توانستند با تطمیع برخی از اعضا چند بندی را در آن فضا علیه ایران تصویب کنند. به گفته عباس عراقچی به رغم اینکه تصمیمات سازمان همیشه با اجماع همراه بوده است، اما در اجلاس اخیر به طور روشن اجماع وجود نداشت، اما ریاست جلسه و کشورهایی که به دنبال این قضیه بودند، این بندها را به هر نحو مصوب تلقی کردند.
شنبه ، ۲۸فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هشدار نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 7]