محبوبترینها
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1840602230
راهنمای فلسفه تاریخ
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: اشاره: یکی از جدیدترین کتابهای انتشارات اطلاعات، «فلسفه تاریخ» است که به عنوان راهنمای دانشجویان تاریخ و فلسفه و بلکه رشته های دیگر به قلم مایکل لمون ـ استاد اندیشه سیاسی و نظریه سیاسی در دانشگاه آلستر ـ تدوین شده است. ترجمه استادانه و نثر روان مترجم دقیق و پرکار، آقای سید محمدحسین وقار، کتاب را خواندنی تر کرده است. در پیشگفتار می خوانیم: کتاب حاضر هدفی دوگانه دارد. اولاً امیدوارم بتوانم موضوع «فلسفه تاریخ» را به آن دانشجویان، دانشگاهیان و مدرسانی معرفی کنم که به درجات متفاوت با شاخه گستردة رشته تاریخ ناآشنایند. این روزها این ناآشنایی نسبی میان تاریخ نویسان مرسوم است. دست کم دو دلیل برای این وضعیت وجود دارد: اول، حوزه حوزه سازی خفقان آور رشته ها در دنیای انگلیسی ـ آمریکایی که در آن فشارهای حرفه ای به تضییق قاعده رشته ها تمایل دارد؛ و دوم، وجود فضای بی اعتنایی به «فلسفه تاریخ» مشخصاً میان تاریخ نویسان، به عنوان نمونه ای از این گونه حوزه حوزه سازی یا به مثابه موضعی عمدی تر ناشی از برخوردی ناشایست با فلسفه که در بهترین حالت، به فراموشی سپرده شده است. ممکن است این فقد اعتماد موجه باشد، اما تنها بر مبنای حدودی از آشنایی با «فلسفه تاریخ» که تأمین آن، دقیقاً هدف اصلی «راهنمای» حاضر است. پس کتاب حاضر به عنوان راهنمای تاریخ نویسان عرضه می گردد، اما نه بدان دلیل که بخواهیم فیلسوفان تاریخ را دست کم گرفته، افکارشان را به دلیل «ترس» از فلسفه، ساده سازیم، بلکه بدان دلیل که در حوزه ادبیات موسع فلسفه تاریخ، بیشتر بر آن چیزی متمرکز می گردد که مورد علاقه تاریخ نویسان است تا فیلسوفان. و از این نظر که «راهنما»ست، بار دیگر قصد آن را نداریم که کسی را دست کم بگیریم، بلکه هدف، سامان دهی چیزی است که حتی در ارتباط با یکی از این دو شاخه، به حق «سرزمینی بی کران» با ابعادی «تقریباً هولناک» نامیده شده است. هدف دوم راهنمای حاضر بی درنگ به ماهیت معاصر مطالعات تاریخی مربوط می گردد؛ زیرا دقیقاً از سوی هر دو شاخه نظری و تحلیلی فلسفه تاریخ، مورد تهاجم قرار دارد. اول، طرح شکایت از نشانه های اخیر احیای فلسفه نظری تاریخ که می کوشد نوعی «تاریخ فراگیر» جهان را بسازد (پیدایش و افول امپراتوری ها، فرهنگها و دولتهای بزرگ) مبنی بر آنکه تاریخ نویسان امروز حس حرکت سریع زمان را از دست داده اند و نوشتارهایشان مطالعات تخصصی متمرکز مضیقی است که بیشتر به ذهنیت «عتیقه پژوهان» یا «کارکنان آزمایشگاه» نزدیک است تا به تلاش برای درک معنی تاریخ انسان که به تدریج منفتح و منتشر می گردد. برخی حتی تا آنجا پیش می روند که بگویند «تاریخ» به معنی واقعی کلمه، دارد از مدارس و دانشگاه ها رخت برمی بندد و جای خود را به مطالعات اجتماعی جنجالیِ درهمی می دهد که اخلاق، گونه و دیگر دغدغه های باورشناختی را مورد شمول داشته و دانشجویان را محروم از هر معنایی از گذشته، به حال خود رها می سازد: معنایی پذیرفتنی از گذشته ای که بتوانند بر مبنای آن، حالِ در شرف تکوین را درک نموده و درنتیجه به دورنمای پرثمری دست یابد. تهاجم دیگر از جانب شاخه دوم فلسفه تاریخ یعنی فلسفه تحلیلی (یا انتقادی) تاریخ است که می کوشد به شناسایی و بررسی اعتبار آن پیش فرضهایی بپردازد که شالوده اندیشه و نوشتارهای تاریخ نویسان است؛ مانند: حقیقت چیست، آیا انسان می تواند در قبال گذشته بی طرف باشد، آیا تاریخ نویسان چیزها را به شیوه ای خاص تبیین می کنند؟ پاسخهای داده شده به این گونه سؤالات از منشأ مواضع «فلسفی» عامتر، متفاوت بوده و لزوماً به هیچ وجه مخرب کار تاریخ نویس نیست. با این همه، برخی از آنها چنین اند؛ ولی شاید نه بیش از آن انتقادهای بسیاری از فیلسوفان پساامروزین، در حد رد کامل عیارِ امکان آنکه رشته تاریخ اعتباری داشته باشد. چرا؟ زیرا آنها مدعی اند که هر گفتمانی ـ به علت سامانه های ارجاعی و جهت گیری های ارزشی متجسم در برداشت های واقعیت و زبان بیان کننده آنها ـ از ذهنیت گرایی ذاتی برخوردارند. از این دیدگاه، تاریخ نویسان یاوه می گویند، یا دست کم یاوه سرایی های یک تاریخ نویس به قدر یاوه گویی های هر تاریخ نویس دیگر خوب یا بی ارزش است! در پرتو همه این ملاحظات است که این راهنمای فلسفه تاریخ برای «تاریخ نویسان» به منظور کمک به آشناساختن تاریخ نویسان با خطوط اصلی ادبیاتی چندوجهی و گسترده عرضه می گردد تا بتوانند موضوعیت آن را برای خود بهتر ارزیابی کنند؛ همچنین به مثابه نتیجه فرعی، آنجا که ماهیت رویه تاریخ نویسان (یعنی تحقیق، تألیف و تدریس تاریخ) مورد حمله قرار می گیرد، خوراک فکری مناسبی برایشان فراهم آورَد. بدون تردید هر خواننده ای در «فلسفه تاریخ» به شیوه خود زنگار را از زر جدا می کند. بالاخره ممکن است برخی دلیل منطقی دیگری برای این «راهنما» ارائه نمایند: ورود به هزاره جدید. برای آنها این حادثه جز انگیزه ای برای تأمل بر «معنای تاریخ» نیست. چه این انگیزه ای ساختگی باشد و چه نباشد، چندان تردیدی در این حقیقت نیست که ما امروز قرن دیگری از تاریخ برای بررسی داریم که با هر معیاری، تغییرات مهمی را در بیشتر جهان محقق ساخته و موضوعاتی را برای آینده پیش آورده که شاید از هر سده ای در گذشته مطلوب تر باشد. درحقیقت تاریخ نویسی که از این امر رنجیده خاطر می شود، فردی دون مایه است؛ زیرا اولین کسی است که هر کس دیگر از او خواستار درون بینی، تفسیر و پیش بینی معنی می شود؛ اما آیا رشته تاریخ، او را برای این مقصود تجهیز می کند؟ آیا باید بکند؟ یک بار که با مسأله ای اخلاقی دست و پنجه نرم می کردم، از یک فیلسوف برجسته اخلاق تقاضای اندرز کردم. پاسخ داد: «آخرین کسی که باید از او بپرسی چه باید کرد، فیلسوف اخلاق است!» با این همه، ظواهر امر حاکی از آن است که تاریخ نویس آخرین و نه اولین کسی است که باید از او درباره «تاریخ» پرسید؛ آیا به جای آن، به فیلسوفان تاریخ رو کنیم و تاریخ نویسان متعین را صامت به حال خود رها سازیم؟ شاید این «راهنما» بتواند منشأ خدمتی به آن تاریخ نویسانی باشد که نسبت به این موضوع حساس اند[...] فلسفه تحلیلی تاریخ فلسفه تاریخ دو شاخه دارد: نظری و تحلیلی… در حالی که شاخه نظری به تاریخ به عنوان حوادث و شرایط گذشته (یعنی تاریخ به عنوان «محتوا») می پردازد، فلسفه تحلیلی تاریخ درباره تاریخ به عنوان رشته تحصیلی (یا «شکل») تحقیق می کند تا آن گذشته را کشف و درک کند. شیوه تحقیق آن «تحلیلی» است؛ زیرا منتقدانه به تحلیل اندیشه ای می پردازد که شالوده شیوه کار تاریخ نویسان در مطالعه رشته تاریخ است؛ مثلاً چه شرایطی باید ایجاد شود تا نظری درباره گذشته «درست» باشد. آیا شیوه ای انحصاراً «تاریخی» ـ مثلاً در تمایز با شیوه «علمی» ـ برای تبیین گذشته وجود دارد؟ آیا روایت وسیله رضایت بخشی برای شناخت تاریخی است؟ آیا تاریخ نویسان به صورت ضمنی بر برخی «قوانین» رفتار انسان در درک تاریخ اتکا دارند؟ اگر چنین است، این قوانین کدامند و آیا معتبرند؟ در چه حد برداشتها و قضاوتهای تاریخ نویسان ادامه نظرات «ناخودآگاه» یا باورشناختی خودشان است؟ به عبارت دیگر، آیا تاریخ نویس می تواند به حقیقت عینی برسد یا اسیر گزارشهای ذهنی است؟ شاید مطالب بالا به عنوان شاخص کلی ماهیت فلسفه تحلیلی تاریخ کافی باشد، اما به منظور پرهیز از سردرگمی های بالقوه، جا دارد میان آن و روش شناسی تاریخی تمایزی قائل شویم. بسیاری از دانشجویان تاریخ، عموماً از جانب تاریخ نویسانِ عامل و نه فیلسوفان، با مورد اخیر آشنا خواهند شد. این موضوع تا حدودی بدان دلیل که برای تاریخ نویسان شاغل موضوعیت داشته و مورد بررسی آنان قرار می گیرد، به موضوعات اساسی و دقیق تری می پردازد که ضمن عمل متعین پژوهش، درک و تدوین نوشته های تاریخی پیش می آیند؛ مثلاً کجا استفاده از داده های آماری مناسب است و چه مخاطرات بالقوه ای در راه چنین استفاده ای وجود دارد؟ گزارشهای شفاهی به مثابه شاهد و دلیل حوادث، چه مقدار موثق اند؟ به همین ترتیب، در مورد فیلم. تمایز میان مطالب «منابع اولیه» و «منابع ثانویه» چیست، و آیا ممکن است این تمایز مخدوش شود؟ آیا اوراق دولتی و دیگر سوابق رسمی به مثابه شواهد مستند از اعتباری غیرمعمول برخوردارند، و یا مستلزم فنون تفسیری خاص اند؟ چگونه می توان به گونه های «غیرسنتی» تاریخ (مانند تاریخ زنان، تاریخ رسانه ها یا تاریخ ورزش) نزدیکتر شد؟ چه باید کانون توجه تاریخ «اجتماعی» باشد؟ چگونه باید میان گزارشهای متفاوت تاریخی درباره یک حادثه قضاوت کرد؟ اگر یک دلیل پرداختن به این سؤالات فنی تر، آن است که میان روش شناسی تاریخی و فلسفه تحلیلی تاریخ تمییز دهیم، دلیل دیگر به فلسفه تحلیلی تاریخ مرتبط است؛ یعنی فلسفه تحلیلی تاریخ سؤالات کلی تر و انتزاعی تری را می پرسد که چندان تمرکزی بر این سؤال ندارد که چگونه می توان «بهتر» در رویه موجود تاریخ نویسی مشارکت کرد، بلکه بیشتر بر این سؤال متمرکز است که «رشته تاریخ چه هست؟» اینجا معنی کلمه «هست» مبهم است؛ اما از آنجا که منظور فیلسوفان تحلیلی این سؤال نیز هست که «در شرایط آرمانی»، رشته تاریخ «چه باید باشد؟» و «آیا رشته تاریخ معنایی دارد؟». پس تفاوت میان روش شناسی تاریخی و فلسفه تحلیلی تاریخ نشان می دهد که میان مطالعه عملی (یا فنی) و نظری (یا انتقادی) یک فعالیت، انواع متفاوتی از پرسشها پیش می آید[...] موضوعیت فلسفه تحلیلی تاریخ آیا تاریخ نویس باید این دغدغه تحلیل «فلسفی» را داشته باشد که چگونه درباره موضوع مورد مطالعه او می اندیشند؟ شاید پاسخ اولیه این باشد که درحقیقت تاریخ نویسان باید به مطالعه این امر علاقه مند باشند که خود چگونه «فکر می کنند». آیا آنچه تاریخ نویسان به ما می گویند، دارای معناست؟ چه نوع معنایی؟ مثلاً می توان گفت که علمی فکر می کنند؟ اگر این طور نیست، آیا برعکس، در شیوه تفکر «تاریخی» خود گرفتارند؟ آیا می توان به شیوه تفکر و تقریر تاریخ نویسان از منظر حقیقت اعتماد کرد؟ یا موضوعی جداگانه از منظر عینیت، اعتماد کرد؟ آیا به ناچار فرضیاتی «ناخودآگاه» وجود دارد که بر نحوه ساخت یا کشف گذشته توسط تاریخ نویس تأثیر گذارد (مانند اعتماد به «سرشت انسان»، به «قوانین» تعیین کننده رفتار سازمانها و نهادها، و به معیارهای فرهنگی)؟ اگر چنین است، آیا این فرضیات معتبرند؟ آیا اجتناب از «فرضیات» ممکن است؟ آیا باید تاریخ نویسان بر موضوعاتی تمرکز کنند که با موضوعات مورد توجه معمول آنها متفاوت است (یعنی آغازگاهها و نتایج چیزها)؟ آیا موضوعات خاصی هستند که به دلیل ماهیت خاصشان نتوانند موضوع تاریخ باشند، یا آیا «هر چیزی»، مانند تاریخ نژادپرستی، اقیانوس اطلس یا زیبایی، «در آن حوزه قرار می گیرد»؟ پس فرض این است که تاریخ نویسانِ برخوردار از آگاهی منتقدانه از فرایندهای فکری که در آن درگیرند، به همان نسبت اندیشمندتر و مُدرک ترند، و از ارزشمندی کاری که انجام می دهند مطمئن اند که از آنها تاریخ نویسان «بهتری» می سازد. اما این پاسخی نسبتاً ساده لوحانه است، و به علاوه بعید است که بتواند تاریخ نویسانی را متقاعد سازد که با این گونه «فلسفه پردازی» خصومت دارند و ترجیح می دهند بدون این گونه استنتاج های بیرونی به کارشان بپردازند. پاسخ رضایت بخش تر در این مورد که چرا تاریخ نویسان باید بر فرایند تفکر خود ژرف بیندیشند، طولانی تر و تا حدودی متفاوت است. شاید بتوانیم با مشاهده این نکته آغاز کنیم که پاسخ کوتاهی که فوقاً داده شد، حاکی از آن است تاریخ نویس باید گه گاه دیدارهای به اصطلاح سلامت بخشی از سرزمینهای خارجی فلسفه تحلیلی تاریخ داشته باشد و در نتیجه سرحال به سرزمین بومی خود بازگردد. یک اشکال این است که همانند مراجعه به هر مرکز بهداشت، باید به پزشکان آنجا اعتماد کرد. اما نقص اساسی تر، این فرض است که تحلیل متفکرانه فرضیات بنیادی تفکر خود او بخش تفکیک ناپذیری از وظیفه تاریخ نویس به مثابه تاریخ نویس نیست، یعنی در حقیقت، سرزمینی بیگانه است… رشته تاریخ یک فعالیت «نظری» است و نه یک فعالیت «عملی» و بنا بر این باید ذاتاً متضمن تأمل بر اندیشه خود باشد. تاریخ موضوعی نظری است. مطالعات نظری و عملی تفاوت میان مطالعه نظری یک چیز و مطالعه عملی یک چیز در انگیزه های فرد جستجوگر قرار دارد؛ مثلاً ممکن است انسان به مطالعه فعالیت همسایه در باغچه منزلش بپردازد تا بفهمد چه می کند. انسان نمی فهمد همسایه قصد دارد چه بکند و کنجکاو است که بفهمد. چرا در این مورد کنجکاو است؟ فقط بدان دلیل که انسان مخالف عدم درک چیزی است که می بیند؛ انسان گیج می شود. از سوی دیگر ممکن است متوجه شود که دارد سیب زمینی می کارد، اما هنوز فقط در این مورد کنجکاو است که چگونه به این کار اقدام می کند. در هر دو مورد، انسان می خواهد چیزی را بفهمد که مشاهده می کند فقط به خاطر فهمیدن آن صرفاً به عنوان هدف. انسان برای تحقق مقصود یا هدف به او نمی نگرد، برای آنکه فهم عمل او وسیله است. این «گونه» اخیر فهم یا مطالعه، دارای انگیزه عملی است؛ مثلاً مانند نیاز به فهم آنکه او چه می کند به منظور آگاهی از ذهنیت او، یا بدان دلیل که انسان امیدوار است که نحوه کاشت سیب زمینی را فراگیرد. همین تمایز میان دریافت نظری و عملی بسیاری از اشیای مورد مطالعه را در بر می گیرد؛ مثلاً می توان سیاست را تنها برای دریافت بهتر آن (مطالعه نظری)، یا برای اطلاع از اینکه چگونه می توان سیاستمدار شد یا برای شرط بندی درباره انتخابات یا انجام کودتا (مطالعات عملی) مورد مطالعه قرار دهد. همین شیوه در مورد مطالعه تاریخ نیز صادق است؛ مثلاً ممکن است کسی حوادث گذشته ایرلند را تنها برای درک آن (چه اتفاق افتاد و چرا، و چگونه آغاز شد و نتایج آنها چه بود) مورد مطالعه قرار دهد. چنین مطالعه ای، تاریخ به معنی واقعی کلمه و بنا بر این «نظری» است. از سوی دیگر، ممکن است کسی حوادث گذشته ایرلند را به منظور جلب حمایت از نظرات سیاسی خود یا تولید زندگینامه ای خوشایند برای انتشار یا آماده سازی یک بیانیه انقلابی مورد مطالعه قرار دهد. این گونه مطالعات از انگیزه عملی برخوردارند و در جستجوی دریافت چیزی به خاطر نفس آن نیستند، و درنتیجه مثالهایی از رشته تاریخ نیستند، بلکه اعمال متفاوتی در حوزه ادبیات تبلیغاتی، شعار یا باورشناسی اند. این طور نیست که این گونه مطالعات، تاریخ حقیری باشند؛ آنها اصلاً تاریخ نیستند. درست است، ممکن است تاریخ بهتر و تاریخ بدتر وجود داشته باشد، اما معیارهای مختلفی در آن تمایز دخیل اند. نکته بسیار بنیادی تر از این، تمایز میان رشته تاریخ و دیگر مطالعات گذشته است که بر پایه اختلاف میان رهیافت نظری و رهیافت عملی در قبال گذشته استوار است. ادامه دارد
دوشنبه ، ۲۳فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
گوناگون
پربازدیدترینها