واضح آرشیو وب فارسی:همدان پیام: اجتماعی در هر سیستم حکومتی بنابر تعریف آن از عدالت و مفهوم آن، سیستم های مختلفی برای رسیدن به این هدف تعریف شده است. هدف اصلی چنین نهادهایی، انجام خدماتی معین جهت برقراری عدالت در جامعه و یا کاهش اختلاف طبقاتی است. این هدف هرچند در نظامات مختلف سیاسی و ایدئولوژی های فکری مختلف- از سیستم های سرمایه داری تا سوسیالیستی- با برنامه های متفاوتی دنبال می شود اما در کشور ما نهادهایی همچون کمیته امداد برای رسیدن به اهدافی مشخص در راه کمک به برقراری عدالت، شکل گرفته است. سابقه شکل گیری و پی ریزی این نهاد به سال های پیش از پیروزی انقلاب بازمی گردد. زمانی که بسیاری از انقلابیون مسلمان از طرف امام خمینی(ره) مأموریت رسیدگی به خانواده های نیازمند زندانیان سیاسی را به عهده داشتند. پس از پیروزی انقلاب لزوم حمایت از نیازمندان و مستضعفان در رأس برنامه ها قرار گرفت و در کمتر از یک ماه از 22 بهمن ماه سال 57 کمیته امداد با صدور حکم امام خمینی(ره) برای مدت نامحدود در حمایت و امداد محرومان و مستضعفان و خودکفا کردن آنان، تأسیس شد. اهداف و وظایف این نهاد حمایتی اگرچه به طور گسترده کمک به ضعفا و مستضعفان را در دستور کار دارد اما می توان به سرفصل هایی همچون فراهم آوردن امکانات لازم به منظور خوداتکا کردن افراد و خانواده های مورد حمایت از طریق ایجاد اشتغال، اعطای وام، آموزش های فنی وحرفه ای، حمایت از افراد در برابر حوادث غیرمترقبه و ارائه خدمات آموزشی و فرهنگی به خانواده های بی بضاعت اشاره کرد. کمیته امداد استان همدان نیز همچون دیگر استان ها در راستای اهداف تعریف شده خود به فعالیت های حمایتی می پردازد و خدماتی ارائه می دهد. هرچند گاهی اتهاماتی از جمله استفاده ابزاری از منابع این نهاد در اهدافی همچون انتخابات مطرح می شود اما کمیته امداد همواره سیستم خود را از این چنین اتهام هایی مبرا دانسته و تنها بر حمایت از مستضعفان تأکید کرده است. افزایش مشکلات اقتصادی کشور در چند سال گذشته و بزرگ شدن طبقه ضعیف در برابر طبقه متوسط و مرفه، کمیته امداد را بر آن داشت با ایجاد طرح هایی، تغییراتی در خدمات خود به وجود بیاورد. یکی از این طرح ها اعطای وام های اشتغال به مددجویان بود، طرحی که در استان همدان نیز به اجرا درآمد. طبق این برنامه وام هایی حداکثر تا سقف 15 میلیون تومان در ازای طرح های ایجاد اشتغال توسط کمیته به مددجویان اعطا می شود. این چنین کارها اگرچه حرکتی رو به جلو برای قدرتمند کردن ضعفا از لحاظ اقتصادی تلقی می شود اما با چالش هایی در اجرا نیز مواجه است. گویا کمیته امداد برای اعطای وام به هر مددجو، 2 ضامن درخواست کرده است. آنطور که یکی از فرهنگیانی که ضمانت را بر عهده گرفته به همدان پیام می گوید یکی از ضامن ها باید کارمند و دیگری دارای شغل آزاد با پروانه کسب می بود. اما مشکل از زمانی آغاز می شود که مددجویان به هر دلیل قسط وام های اشتغال را پرداخت نمی کنند. در این حالت کمیته امداد چک ضمانتی که از ضامن کارمند نزد خود نگه داشته را به اجرا گذاشته تا اقساط عقب افتاده مددجو را از آن پرداخت کند. یکی از معلمانی که ضامن مددجویان کمیته امداد جهت گرفتن وام شده، می گوید: "چند سال پیش جهت رضای خداوند ضامن یکی از مددجویان کمیته امداد شدم و چکی به مبلغ 3 میلیون و 500 هزار تومان ضمانت در اختیار کمیته قرار دادم. پس از مدتی متوجه شدم به علت پرداخت نکردن اقساط توسط مددجو چک ضمانت به اجرا گذاشته شده است. پیگیری های من به مدت طولانی حتی در نهادهایی مثل شورای حل اختلاف نیز به نتیجه نرسید." آنطور که یکی دیگر از افرادی که ضمانت مددجویان را بر عهده گرفته است می گوید گویا کمیته امداد ساده ترین راه وصول معوقات مددجویان را پیگیری کرده است: "ضمانتی که کمیته امداد در ازای وام گرفته است علاوه بر چک ضمانت کارمندی، پروانه کسب یک شاغل در بازار نیز بوده است اما کمیته امداد با پروانه، کاری نداشته و خیلی راحت چک ها را به اجرا می گذارد." این اتفاق اگرچه پدیده جدیدی در سیستم اعطای وام در کشور نیست اما از آن جهت قابل توجه است که نهادی حمایتی برای انجام وظایف ذاتی خود مجبور می شود به قشری از جامعه- معلمان- که در جهت اهداف اخلاقی ضمانت اقشار ضعیف را پذیرفته، فشار وارد کرده و اقساط معوق قشر مستضعفان را از قشر نه چندان قدرتمند دیگر می ستاند! در این پروسه البته چندین ابهام وجود دارد؛ یکی اینکه چنین اقساطی در جهت قدرتمندی ضعفا در جامعه پرداخت می شود. اگر قشر ضعیف نتوانسته قسط های خود را بپردازد یعنی هدف اولیه پرداخت وام به ثمر ننشسته است و قطعاً باید در کار تجدیدنظر صورت گیرد. از طرفی چنین وام هایی در جهت اشتغال مددجویان است. آیا کمیته امداد نمی توانست اقساط عقب افتاده را از مستمری مددجو یا یارانه آن وصول کند؟ آیا فشار به معلمان، با اهداف اولیه کمیته امداد همخوانی دارد! برای پاسخ به این سؤال ها با مسئولان کمیته امداد استان و نیز کارشناسان اقتصادی و اجتماعی به گفت وگو نشستیم. علیرضا ابراهیمی، مدیرکل سابق کمیته امداد همدان نخست به این سؤال پاسخ می دهد که هدف چنین وام هایی به مددجویان چه بوده و آیا کمیته امداد با چنین طرح هایی به اهداف خود رسیده است؟ "توانمندسازی خانواده ها رسالت اصلی کمیته امداد بوده و هست. این توانمندسازی ابعاد مختلفی دارد که یکی از آنها در حوزه اقتصادی است. برای همین هدف وام های اشتغال به افراد تحت حمایت پرداخت شده است." مسأله اما زمانی ابهام بیشتری پیدا می کند که ابراهیمی موضوع اجرای ضمانت ها را صحیح نمی داند. از نظر او چنین اتفاقی اگر هم افتاده باشد مربوط به مددجویان نیست: "همه خانواده های تحت پوشش مقید هستند که اقساط خود را به موقع پرداخت کنند. اگر هم چنین نباشد با پیگیری های ما مقید به این کار می شوند. در نهایت آنهایی که به شدت مشکل داشته باشند وام هایی در قالب وام خیرین دریافت می کنند تا بتوانند وام اول را پرداخت کنند." این حالت وام در وام البته پاسخی به پرسش نخست ما نیست. ابراهیمی درباره احتمال به اجرا گذاشتن ضمانت ها می گوید: "ممکن است در موارد بسیار کمی این اتفاق افتاده باشد اما آنها مربوط به وام مددجویان نیست بلکه وام هایی است که به افراد "نیازمند غیرمددجو" داده می شود." برای بررسی بیشتر به سراغ یکی از مسئولان شهرستانی رفتیم که در حوزه مدیریتی خود چندین مرتبه این اتفاق رخ داده بود. مسئول محترم حاضر به توضیح اتفاقات رخ داده نشد تا همچنان پرسش های اساسی پیش روی عملکرد کمیته امداد استان وجود داشته باشد: - هدف از وام های اینچنینی و سپس بازپس گیری آن از کسانی که مددجویان را ضامن شده اند، چیست؟ - مگر نه اینکه کمیته امداد قصد برقراری عدالت را دارد. آیا به اجرا گذاشتن ضمانت، آن هم مربوط به ضامن هایی که خود از قشر متوسط و گاه ضعیف جامعه هستند، به عدالت کمک می کند؟ - ملاک وصول اقساط معوقه چه بوده است؟ آیا قانون در این رابطه دستور خاصی دارد یا بنا بر تشخیص مدیر مربوطه مشخص می شود ضمانت کارمندی یا پروانه اشتغال به اجرا گذاشته شود؟ - آیا از نظر کاهش اعتماد و نگاه انتقادی مردم ضمانت افراد مستمند تحت پوشش کمیته امداد تأثیر منفی نمی گذارد؟ پاسخ به این پرسش ها مشخص می کند که برای بهبود پروسه مذکور چه باید انجام داد.
دوشنبه ، ۲۳فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همدان پیام]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]