واضح آرشیو وب فارسی:مهر: تحلیل بین الملل؛
بررسی دیدگاههای متعارض درباره مناقشه قرهباغ
شناسهٔ خبر: 3590574 - پنجشنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۳:۰۵
بین الملل > اوراسیا
شعله ور شدن آتش جنگ بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره باغ در مقطع زمانی کنونی گمانه زنی های گوناگونی را در خصوص علل آن به وجود آورده است. خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- پیمان یزدانی: بعد از شکست روسیه تزاری توسط نیروهای بولشیویک، منطقه ناگرونو- قره باغ در ابتدا مورد ادعای جمهوری های خود مستقل خوانده ارمنستان و آذربایجان قرار گرفت. اتحاد جماهیر شوروی سریعا در سال ۱۹۲۳ منطقه را تحت کنترل خود در آورد و اسم آن را استان ناگرونو- قره باغ گذاشت و تحت نظر مناطق آذربایجان قرار داد. در دوران اتحاد جماهیر شوروی اختلافات و کشمکش ها در این منطقه تحت کنترل بود تا بعد از فروپاشی شوروی این درگیری ها مجددا آغاز شدند. در سال ۱۹۸۸ قره باغ اعلام کرد تمایل ندارد بخشی از آذربایجان شوروی باشد. در سال ۱۹۹۱ قره باغ با برگزاری رفراندوم اعلام استقلال کرد، امری که موجب درگیری خونینی شد که از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۴ طول کشید. از آن زمان یک آتش بس و صلح سرد در این منطقه برقرار شد که تا درگیری اخیر ادامه داشته است. در تمامی این سال ها برخی تلاش های بین المللی برای حل مناقشه بین دو طرف با شکست مواجه شده است و همواره شاهد برخی برخوردها و درگیری های محدود بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان بوده ایم ولی هیچگاه شدت درگیری ها به میزان درگیری روزهای اخیر بین دو طرف نبوده است. در خصوص علت بروز درگیری ها در روزهای گذشته بطور کلی دو دیدگاه وجود دارد. برخی با ارائه دلایلی مداخلات ترکیه را به نمایندگی از آمریکا و غرب مسئول تشدید تنش ها می دانند و گروه دیگر روسیه را. دلایل ارائه شده از سوی برخی مبنی بر نقش داشتن ترکیه و غرب در شعله ور شدن مناقشات بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان عبارتند از: تلاش برای محاصره روسیه یکی از اهداف آمریکا و غرب بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق تلاش برای محاصره روسیه از طریق نفوذ در جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای میانه و قفقاز بوده و است. در همین راستا آمریکا و غرب از هر فرصت و مناقشه ای برای حضور خود در منطقه نهایت استفاده را کرده اند و همین امر می تواند دلیل بی رقبتی آمریکا و کشورهای غربی از سال ۱۹۹۴ برای حل مناقشه قره باغ باشد. تلاش برای محاصره ایران از دیگر اهداف آمریکا و غرب و رژیم صهیونیستی از تلاش برای حضور در منطقه حضور در دریای خزر و کشورهای همسایه ایران در منطقه از جمله جمهوری آذربایجان برای نظارت و مهار ایران در طول سالهای بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بوده است. نزدیکی رژیم صهیونیستی به باکو و همکاری های نظامی بین دو طرف و استقرار پهپادهای رژیم صهیونیستی در باکو را می توان در این راستا دید. گشودن پای تروریسم و گروه های افراطی به منطقه روسیه بارها یکی از دلایل حضور نظامی خود در سویه را مقابله با گروه های تروریستی و افراطی در خاورمیانه قبل از گشوده شدن پای آنها به مرزهای خودش در آسیای میانه و قفقاز اعلام کرده است. با نزدیک شدن به حل بحران سوریه این احتمال وجود دارد که آمریکا و غرب با تلاش برای بحران سازی در نزدیکی مرزهای روسیه قصد گشودن پای تروریست ها و گروه های افراطی به منطقه را دارند که ایجاد یک مناقشه و بحران در منطققه می تواند بهترین زمینه ساز برای این منظور باشد. تحت الشعاع قرار دادن دستاوردهای روسیه، ایران و دمشق در سوریه در پی شکست های گسترده گروه های تروریستی مورد حمایت آمریکا و متحدان غربی و منطقه ای این کشور در سوریه در ماه های اخیر که ناشی از همکاری گسترده روسیه، ایران و ارتش سوریه و حزب الله لبنان بوده است شاید بتوان گفت آمریکا و متحدانش به ویژه ترکیه که سیاست های خود در سوریه را کاملا شکست خورده می بینند قصد دارند با آغاز بحرانی جدید در حیاط خلوت روسیه و گشودن پای تروریست ها به منطقه شکست های خود در سوریه را تحت الشعاع قرار دهند و با فشار بر روسیه در سوریه امتیازاتی را از مسکو بگیرند. فشار ترکیه بر ارمنستان در راستای مقابله با پ ک ک در پی آغاز درگیری ها بین ارتش ترکیه و گروه کردی پ ک ک در ماه های اخیر و شدت گرفتن درگیری ها بین دو طرف در مناطق کردنشین ترکیه و انفجارهای قوی که گفته می شود توسط گروه پ ک ک طراحی و اجرا شده اند، دولت ترکیه بارها ارمنستان را به حمایت از شبه نظامیان کرد گروه پ ک ک متهم کرده است. یکی از اهداف متصور برای دست داشتن احتمالی ترکیه در دامن زدن به این تنش را می توان فشار آنکارا بر ایروان با حمایت از آذربایجان به منظور کاهش حمایت های ادعایی ایروان از پ ک ک عنوان کرد. دلایلی که از سوی برخی مبنی بر نقش داشتن روسیه در شعله ور شدن تنش در قره باغ در روزهای اخیر ارائه می شوند را می توان به شرح زیر نام برد: اعاده حیثیت در قبال ساقط شدن جنگنده این کشور توسط ترکیه ساقط شدن جنگنده سوخوی روسیه توسط جنگنده ترکیه در نزدیکی مرزهای آنکارا با سوریه در ۲۴ ماه نوامبر موجب بروز تنش در روابط مسکو و آنکارا شد. از آن زمان به بعد روسیه از طرق مختلف با فشارهای سیاسی و اقتصادی سعی در تنبیه ترکیه داشته است. با توجه به پیمان نظامی مشترک بین باکو و آنکارا که هرگونه تعرضی به طرف مقابل را تعرض به خود می داند، ادعا می شود که روسیه قصد تحقیر و اعاده حیثیت در رابطه با ساقط شدن جنگنده خود توسط ترکیه را از این طریق نیز دارد زیرا ترکیه چه در صورت مداخله و چه در صورت عدم مداخله در تنش بین آذربایجان و ارمنستان که بطور سنتی مورد حمایت روس ها بوده اند بازنده خواهد بود. در صورت ورود ترکیه به مناقشه -که بسیار بعید به نظر می رسد- احتمالا با واکنش روسیه مواجه خواهد شد که به هیچ وجه توان مقابله نظامی با روسیه را ندارد و در صورت عدم مداخله نیز ترکیه به علت عدم توانایی در عمل به تعهدات نظامی خود در قبال باکو مورد تحقیر قرار خواهد گرفت. فشار بر ترکیه به عنوان مانعی بزرگ بر سر مسئله کردهای سوریه ترکیه سرسخترین مخالف حضور کردهای سوریه در مذاکرات صلح سوریه است. این در حالی است که روسیه از حامیان حضور کردهای سوریه است و در ماه های اخیر منابع خبری از گشوده شدن دفتر کردهای سوریه در مسکو خبر داده اند. همچنین در روزهای اخیر منابع کرد از هماهنگی روسیه، امریکا و کردهای سوریه برای آغاز عملیات برای آزادسازی شهر جرابلس در شمال سوریه در روزهای آتی خبر داده اند و این در حالی است که ترکیه حضور کردهای سوری در جرابلس را از خطوط قرمز خود اعلام کرده است. یکی از منابع عمده تامین انرژی ترکیه جمهوری آذربایجان و منطقه آسیای میانه است برخی ادعا می کنند که روسیه با شعله ور کردن مناقشه در منطقه قصد دارد با تهدید امنیت انرژی ترکیه، این کشور را وادار به دست کشیدن از مواضع خود در قبال کردهای سوریه و همچنین تاکید مبنی بر لزوم برکناری بشار اسد از قدرت کند. فشار بر اروپا در خصوص شبه جزیره کریمه در سال های اخیر تحولات شرق اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه از سوی مسکو موجبات تنش در روابط روسیه و کشورهای اروپایی را ایجاد کرده است. در همین راستا کشورهای اروپایی با هماهنگی آمریکا تحریم های اقتصادی زیادی را علیه روسیه تداراک دیده و اجرا کرده اند، امری که موجبات مشکلات اقتصادی و کاهش ارزش واحد پول روسیه روبل شده است. یکی از منابع تامین انرژی کشورهای اروپایی نیز منطقه آسیای میانه و جمهوری آذربایجان است. طرفداران این استدلال مدعی هستند روسیه که بازیگر اصلی در منطقه قفقاز است و این منطقه را حیات خلوت خود می داند و اهرم های سیاسی، اقتصادی و نظامی فراوانی برای اعمال فشار بر کشورهای کوچک این منطقه دارد قصد دارد با تهدید امنیت انرژی اروپا بار دیگر به گفته غربی ها از انرژی به عنوان سلاحی سیاسی علیه اروپا استفاده کند تا با اعمال فشار امتیازاتی را از آنها بگیرد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]