واضح آرشیو وب فارسی:جهان اقتصاد: علیرضا صادق- روزهای شنبه و یکشنبه منطقه قره باغ کوهستانی شاهد رویارویی نظامی میان نیروهای جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان بود. نیروهای نظامی جمهوری قره باغ کوهستانی نیز که توسط دولت ارمنستان پشتیبانی می شوند، نیز در این درگیری ها حضور داشتند. جمهوری قره باغ کوهستانی که توسط ساکنان ارمنی تبار این منطقه و با حمایت سیاسی و نظامی ارمنستان از سال ۱۹۹۴ و بعد از پایان یافتن مناقشه ارمنستان و آذربایجان در این منطقه تاسیس شده است هر چند توسط کشورهای جهان به رسمیت شناخته نمی شود. مناقشه جمهوری های آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ پیشینه ای دیرینه دارد که بیش از هر چیز به سیاست های قومی اتحاد جماهیر شوروی به خصوص در دوران استالین باز می گردد. در دهه ۱۹۲۰ و سال های شکل گیری اتحاد جماهیر شوروی تصمیمات ضد و نقیض متعددی در مورد منطقه قفقاز و به خصوص منطقه مورد مناقشه قره باغ اتخاذ شد. اگر چه بر اساس این تصمیمات در ابتدا این منطقه در کنترل جمهوری سوسیالیستی ارمنستان قرار گرفت اما سرانجام بر اساس اصلاحیه قانون اساسی شوروری در سال ۱۹۴۸ ایالت خودمختار قره باغ کوهستانی تحت حاکمیت جمهوری آذربایجان شوروری قرار گرفت. علی رغم نارضایتی جدی مردم ساکن در این منطقه که اکثریت آن ها را ارمنی ها تشکیل می دهند از این تصمیم فضای بسته سیاسی و تمرکز گرایی در اتحاد جماهیر شوروری مانع از بروز جدی اعتراضات ارمنی ها به این اقدام گردید. با این حال با به قدرت رسیدن میخائیل گورباچف در سال ۱۹۸۵ در اتحاد جماهیر شوروری تلاش های ارمنی ها برای الحاق مجدد این منطقه به جمهوری ارمنستان با جدیت و آشکاری بیشتری دنبال شد. با شتاب گرفتن روند تحولاتی که در نهایت به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی منجر شد، تنش بین دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان پیرامون کنترل منطقه قره باغ بالا گرفت و سرانجام به یک جنگ نظامی دامنه دار بین این دو کشور منجر بین سال های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ منجر شد. درگیری های متعدد نظامی و وقوع فجایع خون بار بر علیه نظامیان از جمله تبعات این جنگ بود که در نهایت بدون انعقاد یک معاهده صلح و حل اختلافات مرزی دو کشور که با اعلام آتش بس و وضعیت نه جنگ و نه صلح به پایان رسید. حاصل این رشته درگیری ها تشکیل جمهوری قره باغ کوهستانی یا جمهوری آرتساخ بود که به صورت عملی کنترل این منطقه را با حمایت دولت ارمنستان در اختیار دارد، هر چند از سوی کشورهای جهان به رسمیت شناخته نمی شود و این منطقه به صورت رسمی هنوز بخشی از خاک جمهوری آذربایجان محسوب می شود. **تبادل آتش سنگین و شروع مجدد بحران عصر روز شنبه و با انتشار خبر درگیری مجدد نیروهای دو طرف در منطقه قره باغ بار دیگر نام این منطقه در کانون توجه رسانه های گروهی قرار گرفت. به گزارش خبرگزاری دو طرف در طول هفته گذشته اوضاع در طول خطوط تماس طرفین بحرانی بود اما آغاز دور جدیدی از خشونت از روز شنبه موجب تحمیل کشته ها و خسارت هایی به دو طرف گردیده است. به گزارش ایسنا وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در بیانیه روز شنبه خود اعلام کرد: در ۲۴ ساعت گذشته نیروهای مسلح جمهوری ارمنستان ۱۲۷ بار آتش بس در منطقه مورد مناقشه در قره باغ را نقض کردند. همچنین ارتش ارمنستان از خمپاره و سلاح خودکار استفاده کرده است. در مقابل وزارت دفاع جمهوری ارمنستان نیز در بیانیه ای به تیراندازی از سوی ارتش جمهوری آذربایجان در منطقه مورد مناقشه قره باغ پرداخت و اعلام کرد که این کشور از تانک، آتشبار و هواپیماهای نظامی استفاده کرده است. سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان هم چنین اعلام کرد: این حملات همچنان ادامه دارد. ارتش ارمنستان نیز دست به حمله متقابل زد. این درگیری ها در طول روزهای شنبه و یکشنبه در این منطقه تداوم یافت. طرفین درگیری یکدیگر را به نقض آتش بس و به کارگیری سلاح های سنگین متهم می کنند. طرفین هم چنین آمار ضد و نقیضی از میزان تلفات و خسارات وارده شده به طرف دیگر منتشر می کنند. در یکی از آخرین ادعاها وزارت دفاع جمهوری آذربایجان روز گذشته مدعی شد که توانسته است بیش از ده فروند تانک ارمنستان را در جریان این درگیری ها منهدم نماید. روز گذشته رئیس جمهور ارمنستان از کشته شدن ۱۸ سرباز ارمنی در درگیری های روزهای اخیر خبر داد و وزرات دفاع آذربایجان هم کشته شدن ۱۲ سرباز این کشور را تایید نمود. **درخواست های بین المللی برای توقف درگیری ها با شروع و تشدید درگیری های دو کشور در منطقه قره باغ کشورهای مختلف از طرفین درگیری خواستار حفظ خویشتن داری و پرهیز از تداوم درگیری ها شدند. در این میان روسیه که منطقه قفقاز را به صورت سنتی حوزه نفوذ خود می داند از ساعات ابتدایی در میانجیگری و کنترل آن داشتند. دولت روسیه به دو کشور تاکید کرده تا هرچه سریعتر به آتش بس دست پیدا کنند و از درگیری ها خودداری کنند. ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه مراتب نگرانی خود را بابت گزارشهای اخیر درباره درگیری ها در این منطقه مورد مناقشه ابراز کرده و خواستار پایان یافتن درگیری ها در این منطقه شده است. در همین حال، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه نیز در تماس تلفنی فوری با وزرای دفاع ارمنستان و جمهوری آذربایجان به این درگیری ها اشاره کرده و خواستار توقف آنها شده بود. در این تماس تلفنی وی با “سیران اوهانیان”، وزیر دفاع ارمنستان و “ذاکر حسنوف”، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به گفت و گوی تلفنی پرداخته و بر ضرورت انجام اقدامات فوری برای برقراری ثبات در منطقه ناگورنو قره باغ تاکید کرده بود. علاوه بر تلاش های روسیه مقامات سایر کشورهای جهان نیز درخواست های مشابهی از رهبران دو کشور کرده بودند. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز شنبه از هر دو طرف خواسته بود که آرامش خود را حفظ و آتش بس را رعایت نمایند. موگرینی گفته بود : از طرف های درگیر درخواست می کنم هرچه سریع تر به درگیری ها پایان دهند تا آتش بس بار دیگر برقرار شود. طرف های درگیر می بایست از انجام اقدام های تحریک آمیز و بیان سخنان تنش آفرین پرهیز کنند. **حمایت ترکیه از آذربایجان در حالی که کشورهای مختلف جهان و سازمان های بین المللی خواستار حفظ خویشتنداری و برقراری آتش بس بین طرفین شده اند، رجب طیب اردوغان در جریان سفر خود به آمریکا تاکید کرد که کشورش در این بحران به صورت کامل از جمهوری آذربایجان حمایت می کند. چنین موضع گیری البته با توجه به سابقه تنش در رابطه ترکیه و ارمنستان قابل پیش بینی بوده است. روابط بین دو کشور به خصوص بر سر مسئله کشتار ارامنه در سال ۱۹۱۵ تیره و تار است. در حالی که ارمنستان دولت عثمانی را مسئول این کشتار گسترده می داند دولت ترکیه از پذیرش مسئولیت این اقدام خودداری و مرگ هزاران ارمنی را حاصل شرایط جنگ و قحطی می داند. **ابراز نگرانی ایران حسین جابری انصاری سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز گذشته در خصوص درگیریهای اخیر در منطقه قره باغ گفت: درحالی که منطقه شاهد اقدامات ویرانگر گروه های افراطی بوده و نیازمند آرامش و استقرار است، دریافت اخبار نگران کننده از تشدید درگیری ها در منطقه قره باغ میان آذربایجان و ارمنستان موجب نگرانی شدید جمهوری اسلامی ایران است . به گزارش ایسنا وی ادامه داد: ما هر دو همسایه شمالی خود را به خویشتنداری و پرهیز از هرگونه اقدامی که شرایط را سخت تر می کند دعوت کرده و به آنان توصیه می کنیم با توقف فوری درگیری ها، همه تلاش خود را برای بازگشت آرامش و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات در چارچوب گروههای صلح و سازمان ملل بکار گیرند . **اعلام آتش بس یک جانبه توسط آذربایجان عصر دیروز شبکه خبری روسی «راشاتودی» گزارش داد وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام آتش بس یکطرفه کرده و تمامی عملیات نظامی را درمورد مناقشه قره باغ متوقف کرد. به گزارش ایرنا، راشاتودی افزود: وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرد که تصمیم گرفته است بطور یکجانبه در مورد (مناقشه منطقه) ‘قره باغ’ ترک مخاصمه کند، اما چنانچه مورد حمله قرار گیرد، اقدام نظامی را از سر خواهد گرفت. همزمان ارتش جمهوری قره باغ جنوبی اعلام کرده است که این بیانیه کاملا دروغ بوده و نیروهای جمهوری آذربایجان به حملات خود به مواضع نیروهای ارمنی ادامه داده اند. آن چه در شرایط فعلی روشن است، بی ثبات و شکننده بودن آتش بس بین دو طرف است. حل نشده باقی ماندن مسئله قره باغ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان زمینه ای مساعد برای بروز بحران بین دو کشور فراهم آورده است بحرانی که گویی سال هاست در کمین مردم دو کشور نوشته است.
یکشنبه ، ۱۵فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جهان اقتصاد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]