واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: موزه «عصارخانه شاهی» اصفهان که این روزها گردشگران بیشتری نسبت به سال گذشته به خود می بیند، هنوز که هنوز است در انتظار مردمی است که به تاریخ نصف جهان، علاقه زیادی دارند.به گزارش ذاکرنیوز از اصفهان ، بنای زیبای «عصارخانه شاهی» اگرچه در فاصله اندکی نسبت به میدان نقش جهان قرار گرفته اما به دلیل شهرت قابل توجه این میدان، آنگونه که باید مورد نظر مردم و گردشگران نیست، حال آنکه از دو سال پیش، اقدامات موثری برای معرفی و ساماندهی این مکان از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان صورت گرفته است. در حوالی نهمین روز بهاری و درست در زمانی که باید بهار را به جان خرید و یک نفس این همه عظمت معماری ایران زمین را دید، گشت و شناخت، قلم و کاغذ خود را برداشتیم و راهی بخشی از میدان نقش جهان به نام موزه عصارخانه شاهی شدیم. بنایی که با وجود عظمت مسجد امام(ره) و شیخ لطف الله و شکوه عمارت عالی قاپو، بسیار غریب و ناشناخته مانده است؛ پرس و جو از کسبه برای یافتن نشانی عصارخانه و عدم اطلاع آنان این مسئله را تائید می کرد. پس از گذشت از بازار عطارها و جمعیت انبوه گردشگران، درست زمانی که بوی ناب ادویه جات به خوبی تا ته ریه هایمان فرو می رفت،تابلوی کوچکی وجود موزه عصار خانه شاهی را در بازار مخلص اثبات کرد؛ جهت تابلو به سمت مکانی به نام پاساژ امین است، پاساژی که در انتهای آن بنایی بسیار زیبا و شگفت انگیز، متعلق به دوره صفوی وجود دارد. اینجاست که ناخودآگاه تفاوت معماری سنتی و مدرنیته رخی نشان می دهد؛ آرامش بی بدیل،جلوه های نورپردازی ویژه و قدیمی بودن اشیا درموزه عصارخانه شاهی گردشگری از توابع روسیه را به وجد می آورد. عصار خانه شاهی به عنوان یکی از نوپاترین موزه های تاریخی شهر اصفهان در سال 1021هجری قمری به دستور شاه عباس اول، درست در زمانی که بازار بزرگ اصفهان ساخته شد، بنا شده و این روزها پذیرای گردشگرانی است که بعد از تماشای قابل توجه میدان امام(ره) حالا به گوشه های میدان هم سرک کشیده اند تا اطراف را به خوبی ببینند. این موزه پس از سال ها، در سال 92 به سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان واگذار شد تا با ساماندهی قابل توجه صورت گرفته روی آن، اقدامات عمرانی برای تبدیل به موزه در آن انجام شود. شاه و تلخک به استقبال گردشگران نوروزی می روند در حاشیه بازدید از این موزه، نمایش ویژه شاه و تلخک در عین طراوت و سرزندگی در سردر بازار قیصریه گردشگران را با خود همراه می کنند؛ خانواده ای به رسم یادگار کنارشان می نشینند و عکسی را ثبت می کند؛ این روزها، حال خوب آدم ها و بهاری بودن دل انسان ها از کوچک ترین حرکات و رفتارهایشان نمایان است. مدیر موزه عصارخانه شاهی در این باره می گوید: نمایش شاه و تلخک هر روز در سه ساعت 10، 11،12 صبح برای معرفی ابنیه تاریخی میدان نقش جهان برگزار می شود. معماری بی نظیر عصارخانه شاهی و مکان هایی خاص در این عمارت زیبا کارشناس امور هنری موزه عصار خانه شاهی درباره معنی لغوی عصار خانه می گوید: عصار خانه به معنای کارخانه روغن کشی است؛ در واقع در این مکان با استفاده از دانه ها و بذرها، عمل عصاره گیری و فشردن صورت گرفته و مسئول نهایی تولید می شود. لادن عبدی پیرامون بخش های اصلی عصارخانه می افزاید: متأسفانه "شترخوان" این مکان به عنوان محل نگهداری اسب ها و شتر های عصارخانه بر اثر گذشت زمان تخریب شده و در حال حاضر اثر چندانی از آن نیست. همچنین استراحتگاه، مکانی برای استراحت افرادی بوده که از سرزمین های دور برای روغن گیری راهی شهر اصفهان می شده اند و به مدت چند روز در استراحتگاه اقامت داشتند. وی با بیان این که "گرمخانه" محلی برای نگهداری دانه های روغن و همچنین جلوگیری از رطوبت بوده، بیان کرد: وجود مجسمه و تندیس ها در این بخش، نمونه ای از فعایت زنان در در عهد صفوی را به خوبی نشان می دهد و بیا نگر شخص خاصی نیست. همچنین در فضای موزه حدود 11 مجسمه و یک شتر برای بازسازی فضا مد نظر قرار گرفته شده است. به گفته این کارشناس چهارمین بخش مهم عصار خانه، انبار روغن است که در زمان قدیم، محلی برای داد وستد و نگهداری روغن به شمار می رفته است. تیرخانه، مهم ترین بخش عصار خانه عبدی با بیان این که تیرخانه از 2 تیر کوچک و بزرگ تشکیل شده، گفت: پس از آسیاب دانه های روغنی و مخلوط آن با آب، ماده ای به نام گله به دست می آید. سپس این مواد در سبدهایی ریخته می شود و به تعداد 35 الی40عدد قالب در داخل چاهی در انتهای عصارخانه قرار می گیرند. وی افزود: تیرخانه از 2 تیر بزرگ و کوچک تشکیل شده که یک سر تیر داخل دیوار قرار دارد و سر دیگر آن از پایین به وسیله یک قرقره و طناب بسته شده است. همچنین سر دیگر طناب از سر چوبی می گذرد و در نهایت به یک وزنه سنگینی متصل می شود؛ این قرقره با استفاده از اهرم به حرکت می آید و عمل روغن گیری آن از این طریق انجام می شود. گردشگران غرق در معماری زیبا و دستگاه های خاص عصارخانه این کارشناس مسائل هنری موزه عصارخانه با بیان این که طرز کار این دستگاه ها و بدیع بودن این مکان برای گردشگران جذابیت بسیاری به دنبال دارد، گفت: هر یک از گردشگران پس از آشنایی با قسمت های مختلف، سئوالاتی را مطرح می کنند که از بر نوپا بودن و بی بدیل بودن این مکان است. چرا عصارخانه شاهی هنوز ناشناخته است؟ اما سئوال اینجاست که چرا هنوز مردم اصفهان آنگونه که باید با این موزه تاریخی و این اثر زیبا، آشنا نیستند و چرا میدان نقش جهان با عظمت خود، بر روی این ساختمان کوچک و دنج، سایه افکنده است. البته با تلاش های صورت گرفته از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، در 2 سال گذشته، اقدامات موثری برای معرفی بیش از پیش این مکان به مردم صورت گرفته است. مدیر موزه عصارخانه شاهی درباره بازسازی این بنای تاریخی می گوید: بازسازی عصارخانه از سال 1384 آغاز شد و بنا در سال 1392 به سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان واگذار شد. به هر حال با توجه به مدت زمان کوتاهی که از افتتاح موزه می گذرد، موضوع ناشناخته بودن آن در بین مردم هنوز طبیعی است. مصطفی حیدری با بیان این که در سال های گذشته، عصارخانه صرفاً یک مکان بوده و هیچ استفاده ای از آن نمی شده، افزود: این مکان بنا به گفته خانواده عصارزادگان، این مکان در 20 سال گذشته، کارکرد و کاربرد خاصی نداشته و به همین علت از شهرت آن کاسته شده است. وی ادامه داد: در2 سال اخیر این مکان به موزه ای تبدیل شده و پیکره ها و تندیس هایی برای نمایش روند روغن گیری به آن افزوده شد. همچنین در حال حاضر این مکان به عنوان مرکز مطالعه فرهنگ عامه اصفهان معرفی شده است. افزایش 100 درصدی تعداد گردشگران عصارخانه نسبت به سال گذشته مدیر موزه عصار خانه شاهی درباره افزایش تعداد گردشگران این محل افزود: در سال گذشته بازدیدها از این موزه اندک بود اما با اقداماتی که در راستای معرفی این بنای شاخص صورت گرفت، امسال میزان بازدیدهای آن به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. وی گفت: این تعداد بازدید با توجه به اهمیت تاریخی، ظرفیت های گردشگری و افزایش تبلیغات شهری موجود در آن با افزایش 100 درصدی مواجه شده است. مصطفی حیدری درباره تغییر متراژ این بنا بیان کرد: متراژ عصار خانه در گذشته یک هزار و 800 متر مربع بوده اما در حال حاضر به 380 متر مربع کاهش یافته زیرا بخش هایی همچون پیشخوان، باانداز و شترخوان آن طی زمان های گذشته تخریب شده است. بررسی جایگاه عصاران در عصر صفوی مدیر موزه عصارخانه شاهی درباره جایگاه عصاران می گوید: در زمان گذشته روشنایی به وسیله برق نبوده و روشنایی منازل، بازارها و جشن های صفوی به وسیله روغن های تهیه شده در عصارخانه تأمین می شده است. وی افزود: شاه عباس به دلیل اهمیت این کار 4 عصارخانه در میدان نقش جهان احداث می کند که مخارج مساجد به وسیله درآمد ناشی از عصارخانه شاهی تامین می شد و از این نظر، در آن دوران عصاری شغل مقدس و پرزحمتی بوده و از لحاظ اجتماعی از جایگاه بالایی برخوردار بوده است. حیدری با بیان این که تنها عصارخانه شاهی جنبه گردشگری دارد گفت: عصارخانه جمالی در پشت مسجد جامع عتیق اصفهان در حال حاضر فعالیتی ندارد در حالیکه عصارخانه نجف آباد به طور مکانیزه مصارف روغنی شهری را تامین می کنند. گزارش از نرگس مهراجی
چهارشنبه ، ۱۱فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]