محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829726240
چالش ها و فرصت های توسعه فرهنگی و اجتماعی
واضح آرشیو وب فارسی:خبرلنده: توسعه پدیده ای چند بعدی ، منظم و مستمر است و برای نیل به توسعه پایدار و متوازن باید" انسان " محورقرارگیرد، پس قبل از هر چیز باید موانع توسعه را شناخت و با برنامه ریزی و سرمایه گذاری آنها را بر طرف کرد . مسایل فرهنگی و اجتماعی مقدم بر هر مساله ی دیگری و در ارتباط مستقیم با انسان هستند، توجه جدی به آنها گره گشای توسعه قلمداد می شود هر تغییری که اجرای آرمانهای فرهنگی را با مشکل مواجه سازد، چالشگری فرهنگی را شروع می کند.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبرلنده، توسعه یکی از مهمترین خواسته های جوامع مدرن و در حال رشد می باشد که صورتهای مختلفی از اوضاع فرهنگی – اجتماعی را ترسیم می نماید ، از آنجا که فرهنگ سازی بستری مناسب برای تحصیل توسعه نیروی انسانی و سایر ابعاد دیگر توسعه است لذا مهمترین دغدغه نظریه پردازان و کارشناسان را به خود اختصاص داده است اهمیت انقلاب اسلامی ایران در ابعاد مختلف جامعه شناختی و بین المللی از منظر صاحبنظران پوشیده نیست. پس بُعد فرهنگی و اجتماعی آن از اولویت بالاتری برخوردار است و مصداق و الگوی بارزی برای سایر جوامع خواهان توسعه می باشد. بنابراین فهم و شناخت مفاهیمی چون توسعه، فرهنگ ،اجتماع و توسعه فرهنگی –اجتماعی ، در سرنوشت ملتها و نیز جامعه ایران حایز اهمیت است. بدون توسعه فرهنگ ، توسعه در سایر بخشهای جامعه دارای رشد یکسانی نمی باشد . مقدمه توسعه درلغت نامه دهخدا به معنی فراخ وفراخ کردن آمده است. اصطلاح توسعه به صورت فراگیر پس ازجنگ جهانی دوم مطرح شد. "توسعه به معنی گسترش،شکوفایی،بسط و رشد است ازدیدگاه اجتماعی و فرهنگی رشدی هماهنگ و موزون در همه ابعاد مادی ، روانی و معنوی است که در جریان آن شکوفایی همه جانبه انسانی مطمع نظر با شد و آرما نهای انسانی اخلاقی بسط یابند و حیات معنوی شکوفایی پذیرد." توسعه وضعیتی آرمانی است که کشورهای مختلف برای دستیابی به آن کوشش فراوانی می کنند و هد ف اصلی سیاستها،برنامه ریزی ها وسرمایه گذاری های خود را نیل به توسعه ی همه جانبه و پایدارعنوان میکنند ، شهرها امروزه با مسایل و چالش های پیچیده ای مواجه هستند توسعه ی اقتصادی ، اجتما عی ، فرهنگی و سیاسی مهم ترین مساله فرا روی بشر عصر حاضر است . توسعه یک پدیده ی مقطعی و زودگذر نیست بلکه یک روند منظم ، چند بعدی ، مستمر وطولانی است که نقطه ی آغاز و پایانی دارد، آنچه در خلال تجربه مدیریت بر شهرها در صده اخیر به وجود آمده است، یک نکته اساسی را در پی دارد؛ اینکه زمانی شهر می تواند به سمت توسعه پایدار حرکت کند و برنامه های مدیران شهری به مرحله اجرا درآید که در مدیریت امور شهر مردم مشارکت فعال داشته باشند. شهرستان لنده باهمه جاذبه ها وتوانمندی هایی که در زمینه گسترش وتوسعه ی صنعت گردشگری ،کشاورزی،دامداری ، جنگل ، شاید تا حدودی سدسازی و تولید انرژی دارد ، یکی از ده ها شهر توسعه نیافته کشورمان به شمار می آید. مفهوم توسعه توسعه به فراگردی گفته می شود که در چارچوب آن جامعه از وضعیتی نامطلوب به سوی وضعی مطلوب متحول می شود. این فراگرد تمامی نهادهای جامعه را دربرمی گیرد و ماهیت آن اساسا این است که توان و ظرفیت بالقوه جامعه به صورت بالفعل درمی آید. به عبارت دیگر در فرایند توسعه، استعدادهای سازماندهی جامعه از هر جهت بارور و شکوفا می شود؛ چه از نظر اقتصادی و چه از نظری اجتماعی، فرهنگی و سیاسی . توسعه را می توان مجموعه ای از فعالیتها برای هدایت در جهت ایجاد شرایط مطلوب زندگی براساس نظام ارزشی موردپذیرش جامعه تعریف کرد، به تعبیری می توان توسعه را طیفی از تغییرات به هم پیوسته، در جهت تامین نیازهای رو به گسترش جامعه دانست ، توسعه سیری برای تحکیم روابط اجتماعی و پرورانیدن استعدادها، استفاده بهینه از مواهب طبیعی و امکان رشد همه اقشار جامعه است و به زمان و مکان خاصی تعلق ندارد، و میدان آزمایشی است برای هر جامعه ای که خواهان این پدیده است . سیر تکاملی توسعه نسبت به شرایط و امکانات متفاوت کشورها، متعدد است. برنامه ریزی مناسب و تصمیم گیریهای حساب شده نقش مؤثری در تسریع امر توسعه ایفا می کند. بسیاری از کشورها سیر اجتماعی توسعه و برخی از آنها نیز، توسعه فرهنگی را ملاک عمل قرار می دهند. در حالی که توسعه قبل از هر چیز، مجموعه ای قانونمند است که قابل تفکیک و تغییر نمی باشد ، بنابراین در امر توسعه، تحول فرهنگی ضروری است؛ یعنی فرهنگ جامعه باید متحول گردد و این یک قانون کلی است، از سویی، توسعه عوامل مختلفی دارد که باید از سوی نیروهای خاص سیاسی و اجتماعی مورد حمایت قرار گیرد و نیز با طرح چارچوبی ایدئولوژیکی و عقیدتی به توسعه مادی و معنوی جامعه، عینیت بخشیده شود . دیدگاه مقام معظم رهبری درباره توسعه و پیشرفت تعالی هدف از تعریف شفاف و ضابطه مند از مدل پیشرفت، ایجاد یک باور همگانی در میان نخبگان و عامه مردم درخصوص ضرورت تعیین الگوی صحیح توسعه است. غربی ها در تبلیغات خود اینگونه القاء کرده اند که توسعه و پیشرفت مساوی با غربی شدن است و متأسفانه برخی از کارگزاران و نخبگان کشور نیز مدل پیشرفت را صرفاً یک مدل غربی می دانند که این مسئله ای غلط و خطرناک است ، شکستن این طلسم را یک وظیفه مهم است. به طور قاطع می گویم الگوی غرب برای توسعه یک الگوی ناموفق است زیرا با وجود دستیابی کشورهای غربی به ثروت و قدرت، ارزشهای انسانی و معنویت در این جوامع از بین رفته اند. تنظیم الگوی پیشرفت کشور براساس الگوی اسلامی –ایرانی یک مسئله حیاتی است اگر این الگوی اسلامی – ایرانی درمرحله عمل به اجرا گذاشته شود،قطعاً به الگوی مورد استفاده کشورهای دیگرتبدیل خواهد شد .دلیل به نتیجه نرسیدن مدل توسعه غربی درنظام اسلامی ماهیت متفاوت مبانی دیدگاه اسلام وغرب نسبت به پیشرفت وجایگاه انسان دراین پیشرفت میباشد، در دیدگاه غرب، پیشرفت مادی و محور آن سود مادی است بنابراین در چنین دیدگاهی اخلاق و معنویت می تواند قربانی پیشرفت شود. در دیدگاه اسلام پیشرفت مادی هدف نیست بلکه وسیله ای برای رشد و تعالی انسان است ،در جهان بینی اسلام، ثروت، قدرت و علم، وسیله رشد انسان و زمینه ساز برقراری عدالت، حکومت حق، روابط انسانی در جامعه و دنیای آباد هستند در عین حال اسلام از زوایه اجتماعی وظیفه انسان را مدیریت دنیا و استفاده از استعدادهای فراوان طبیعی برای آبادانی دنیا می داند. الگوی پیشرفت مبتنی بر معنویت، را مدل مطلوب توسعه است تقویت اعتماد به نفس ملی و همت، مجاهدت و اتحاد در کشور زمینه ساز رسیدن به اهداف والاست . توسعه فرهنگی توسعه فرهنگی به معنای ایجاد تحول و خلق ارزشها، روابط اخلاقی و هنجارهای مناسب است که برای ارضای نیازهای آدمی زمینه های لازم را در قالب اجتماع فراهم می کند. در مورد نقش فرهنگ در ارتباط با توسعه، برخی صاحب نظران با اهمیت دادن به نقش فرهنگ در توسعه فرهنگ را مجموعه ای از آراء و عقاید می دانند که ویژگیهای ذیل را در خود دارد: 1 - مورد قبول و پذیرش اکثریت مردم است 2 - پذیرش آن جنبه اقناعی دارد، لیکن نیازمند بحث و استدلال نیست 3 - ایجاد یا شکل گیری آن نیازمند زمان است از این منظر توسعه فرهنگی، به معنای پویایی و رشد فرهنگی است. فرهنگ توسعه یافته دارای ویژگی های خاص خود است که روند توسعه را تسریع می بخشد و از این حیث، توجه صاحبنظران را به خود جلب کرده است . توسعه اجتماعی مفهوم توسعه اجتماعی بسیار جامع است و ایده ها و اهداف گسترده ای را دنبال میکند ، توسعه اجتماعی بیانگر پدیده بهزیستی کلیه افراد جامعه است و بهزیستی کمی و قابل اندازه گیری نیست. بعضی از شاخص های کمّی وجود دارند که تا حدی بهزیستی جامعه را نشان میدهند ، بعضی از شاخص های کیفی نیز وجود دارند که قابلیت تبدیل به شاخص های کمّی را دارند. توسعه اجتماعی یکی از ابعاد اصلی پروسه توسعه و بیانگر کیفیت سیستم اجتماعی در راستای دستیابی به عدالت اجتماعی، ایجاد یکپارچگی و انسجام اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی و ارتقاء کیفیت انسانها می باشد. هر چه نرخ مشارکت مردم در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی مانند انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات مجلس خبرگان رهبری، انتخابات شوراها، عضویت در احزاب سیاسی و صنفی، و سایر فعالیتهای اجتماعی بیشتر باشد کشور به لحاظ اجتماعی توسعه یافته تر تلقی میگردد. تعریف سازمان جهانی یونسکو از توسعه فرهنگی و لزوم هماهنگی آن با توسعه اجتماعی سازمان جهانی یونسکو نیز توسعه فرهنگی را چنین تعریف نموده است: " توسعه وپیشرفت زندگی فرهنگی یک جامعه با هدف تحقق ارزشهای فرهنگی، به صورتی است که با وضعیت کلی توسعه اقتصادی و اجتماعی هماهنگ شده باشد." ابعاد و شاخص های توسعه فرهنگی -اجتماعی "توسعه فرهنگی" از دو واژه توسعه و فرهنگ تشکیل شده است که با همراهی یکدیگر، ابعاد مختلفی را در جامعه تحت پوشش قرار می دهند. باورهای مذهبی و دینی، یکی از ابعاد مهم فرهنگی است که کارکرد آن در تسریع روند توسعه مؤثر است. "دین" اهرمی قوی است که از تضییع حقوق محرومان و خودکامگی و زیاده طلبی افزون خواهان جلوگیری می کند. در دین دستورالعمل فرهنگی خاصی اعمال شده است که موجب حفظ حقوق انسانی و اجرای بایدها و نبایدهای اخلاقی و ارزشی می شود . ارزشها و هنجارهای جامعه زاییده باورهای مذهبی مردم است که این نگرش در مفهوم "فرهنگ" نهفته است ، " امیل دورکهام" و دیگر اندیشمندان غربی باورها و ارزشهای مذهبی را در شکل گیری انسجام اجتماعی و توسعه فرهنگی تأثیرگذار می دانند. مستندات و تجربیات تاریخی نیز نشان می دهد تحولات فرهنگی از ارزشها و باورهای دینی تأثیرپذیر است و باورهای دینی در کنار سایر ابعاد توسعه فرهنگی، موجبات توسعه فرهنگی در جوامع را فراهم می آورد. برنامه ریزی آموزشی و ارتباطات جمعی و تکنولوژی و فناوری از ابعاد فرهنگی دیگری محسوب می گردند که در تسریع و تصحیح روند توسعه فرهنگی تأثیر خواهند داشت . توسعه فرهنگی در دو بعد ایستایی و پویای مطرح است : در بعد ایستایی، توسعه فرهنگی عبارت است از توزیع عادلانه ی امکانات و فرصت های فرهنگی برای تمام شهروندان . در بعد پویایی ، معطوف به ایجاد تغییر و تحول در عناصر فرهنگ به منظور انطباق آن با شرایط زمانی و مکانی و در نتیجه پاسخ گو به نیازهای زمانه است . در بُعد توسعه اجتماعی عدالت اجتماعی بیش از سایر عامل ها مورد توجه اندیشمندان مسلمان قرار گرفته است. این امر نشان از آن دارد که توزیع عادلانه امکانات و فرصت های حاصل از پیشرفت و توسعه کشور از نگاه اندیشمندان در بین توده مردم یکی از عامل های مهم دستیابی به توسعه واقعی به شمار می رود و تحقق عدالت اجتماعی در توزیع برون دادهای توسعه در فقرزدایی در جوامع اسلامی نقش مهمی خواهد داشت ، در بعد توسعه اجتماعی توجه به ترویج فرهنگ کار و کوشش توسط اندیشمندان مسلمان و مطرح شدن کار به مثابه ارزش بیانگر آن است که این اندیشمندان کم کاری و بی توجهی به تلاش و کوشش در این دنیا را از سوی پاره ای از مسلمانان تعلیم فرهنگی اشتباهی می دانند. آنان بر کار هر چه بیشتر در این دنیا به عنوان تعلیمی دینی در اسلام بسیار تأکید کرده اند. شاخص های توسعه فرهنگی – اجتماعی مهم ترین شاخص های توسعه فرهنگی را به ترتیب زیر میباشد : 1- عقل گرایی و اهمیت دادن به نقش عقل 2- نگاه مثبت به دنیا و امور دنیوی 3- رویکرد تعاملی با دیگر فرهنگ ها 4- باور به آزادی بیان برخی دیگر از شاخص های توسعه فرهنگی شامل:1 - میزان گسترش کمّی و کیفی آموزش و پرورش 2 - آموزش عالی 3 - میزان ایجاد فضای مناسب برای پژوهش و آفرینندگی فرهنگی 4 - میزان توانایی در شکوفاسازی استعداد انسان ها 5 – قانون پذیری و نظم و انضباط . شاخص های توسعه اجتماعی شامل سه نوع می می شود : 1 –شاخص های کمی 2 –شاخص های کیفی 3 –شاخص های منفی عمده ترین شاخص های کمی توسعه اجتماعی عبارتند از : 1- سطح زندگی 2- سطح بهره وری 3 - نرخ رشد جمعیت 4 –نرخ بار تکفل 5- امید به زندگی در بدو تولد 6 – نرخ باسوادی 7 – نرخ مرگ ومیر کودکان 8 - توزیع درآمد 9-مشارکت در فعالیتهای اجتماعی 10- نرخ پوشش انواع بیمه 11- منابع اجتماعی تولید کالا یا خدمت و نوآوری وخلاقیت. عمده ترین شاخص های کیفی توسعه اجتماعی عبارتنداز : 1- آزادی انتخاب یک جامعه 2- آرمان های نوین سازی3 - خواست سیاسی 4- عزت نفس جامعه 5- ثبات و امنیت . عمده ترین شاخص های منفی توسعه اجتماعی عبارتند از : 1- تورم 2- سوء تغذیه 3- هزینه های اجتماعی تولید کالا یاخدمات 4- وجود انواع دوگانگی 5- نرخ بالای معلولیت . چالش های توسعه فرهنگی – اجتماعی برای آنکه بتوانیم به تحلیل سیستم مدیریت فرهنگ بپردازیم، ابتدا لازم است که وضع موجود و چالش های آن را بشناسیم؛ تا پس از آن نسبت به رفع اشکالات آن و نیل به وضع مطلوب موفق شویم ، لذا بر اساس بررسی های علمی کتابخانه ای انجام شده، چالش های اصلی فراروی مدیریت فرهنگ در کشور ، استان ها و شهرستان ها احصاء گردیده، که به طور خلاصه در ادامه ذکر می شود : ۱- ضرورت تدوین و ابلاغ مؤلفه ها و شاخص های فرهنگی : هیچ سندی در دسترس مدیران فرهنگی استان ها وجود ندارد که همه ابعاد، مؤلفه ها، اجزاء، عناصر و شاخص های فرهنگ در آن به طور عملیاتی و یک جا تدوین شده باشد، تا مدیر بتواند بر اساس آن برنامه ریزی نماید ، لذا بدیهی است موضوعی که ابعاد و حدود و ثغور آن برای برنامه ریزی مشخص نباشد، نمی تواند قابل برنامه ریزی صحیح باشد . 2 - ضرورت وجود جایگاه تلفیقی برای برنامه های فرهنگی استان و شهرستان : مدیریت فرهنگ استان، نقشی در تلفیق برنامه های دستگاه های فرهنگی در استان و شهرستان ندارد. بدیهی است با چنین وضعی هر دستگاهی به صورت جزیره ای و بر اساس تشخیص خود؛ و نه بر اساس نیازهای واقعی و اولویت دار استان و شهرستان برنامه خود را مصوّب و اجرا می کند و استان نقشی در مدیریت آنها ندارد. لذا از یک طرف بر اساس قوانین، استاندار و نماینده ولی فقیه پاسخگوی وضعیت فرهنگی و اجتماعی استان هستند. خلاصه اینکه اختیارات استاندار و نماینده ولی فقیه می بایست متناسب با پاسخگویی هایشان در حوزه فرهنگ باشد ، لذا باید بین برنامه ریزی های شهرستانی، استانی و کشوری هماهنگی و هم گرایی ایجاد نمود . 3 - عدم تجمیع همه توانمندی های استان : اگر همه سرمایه ها و اعتبارات دستگاه های فرهنگی استان را یک جا ملاحظه نماییم، به برآورد عددی بسیار زیادی خواهیم رسید، که سرمایه ای در خور توجّه برای فرهنگ استان است. لیکن بدلیل عدم وجود یک نظام برنامه ریزی واحد و نظارت جامع فرهنگی (مدیریت جامع فرهنگی) می توان گفت که بسیاری از آنها کم ثمر گردیده و فاقد کارآیی و اثربخشی مناسب است، که وضعیت فرهنگی جامعه خود بیانگر این واقعیت تلخ می باشد . لذا علی رغم وجود امکانات و منابع بسیار زیاد در حوزه فرهنگ، بهره برداری مناسب و کارآمد از این سرمایه های ارزشمند انسانی و مادی صورت نمی پذیرد؛ که از جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود : الف - اعتبارات همه دستگاه های فرهنگی استان ب - منابع انسانی همه دستگاه های فرهنگی استان ج - امکانات سرمایه ای همه دستگاه های فرهنگی استان . 4- کمبود ثبات مدیریتی در حوزه فرهنگ : علیرغم اینکه مقوله فرهنگ موضوعی است با زمان پاسخگویی طولانی در تغییرات آن، و یا به عبارتی ضریب پاسخ زمانی فرهنگ زیاد است لیکن هم اکنون شاهد تغییرات سریع و متعدّد در حوزه مدیریتی فرهنگ در سطح کشور و استان ها و شهرستان ها هستیم. که امکان خلّاقیت، ابتکار و برنامه ریزی را از سیستم مدیریت جامع فرهنگ صلب می نماید ، لذا باید چاره ای اندیشید تا ثبات بیشتری در حوزه مدیران فرهنگی ایجاد گردد. 5 - کمبود هماهنگی، هم گرایی و هم افزایی بین دستگاه های فرهنگی : 1 -کمبود انسجام و هماهنگی بین دستگاه های فرهنگی استان ها و شهرستان ها 2 - عدم هم افزایی بین دستگاه های فرهنگی استان ها 3- کمبود کارآیی و اثربخشی دستگاه های فرهنگی استان ها . چالش های فرهنگی در شوراها و شهرداری ها : مطالعات نشان می دهد که شوراهای پایه و فرا دستی در مدت حدود 10 سال با توجه به آسیب شناسی های تئوریک و تجربی سال به سال موفق تر چالش ها را مدیریت نموده اند و به دنبال برون رفت از آنها در افق های دوردست بوده اند و به طور نسبی با موفقیت عمل نموده اند. هر چند شوراها با مسایل فراوانی روبرو هستند که تحقیق در مورد آنها نیازمند پژوهشی گسترده و فراگیر است در این اینجا دو چالش عمده پیش روی شوراها و شهرداری شامل: 1 - چالش های فرهنگی 2 - چالش های اجتماعی چالش های فرهنگی شوراها و شهرداری ها : مقوله فرهنگ تا کنون به صورت ملی یک بار تعریف اساسی و اصولی در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران از آن نشده است. نبود این تعریف و آموزش که در اینگونه موارد نه تنها در سطح مردم بلکه مسئولان و به ویژه نظام شورایی از سرعت فعالیت های اصولی کاسته و بر فعالیت های جزیی و ناپایدار افزوده است به استناد کتاب فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو نوشته استاد علامه محمد تقی جعفری، فرهنگ عبارت است از: "کیفیت یا شیوه بایسته و یا شایسته برای آن دسته فعالیت های حیات مادی و معنوی انسان ها که مستند به طرز تعقل سلیم و احساسات تصعید شده انسان در حیات معقول تکاملی باشد." بنابراین، شوراها در بخش توسعه فرهنگی باید با استفاده از کارگروه های تخصصی از دانشگاه ها و حوزه های علمیه کمک بگیرند تا بتوانند امور فرهنگی حال و آینده جامعه را مطابق چشم انداز 20 ساله رقم زده و فعالیت هایشان بر تعالی فرهنگی جامعه خویش متمرکز شود. چالش های اجتماعی شوراها و شهرداری ها : توسعه اجتماعی به معنای اخص کلمه یعنی تکوین و تحکیم اجتماع جامعه ای که هویت بخش و بنیاد اصلی مشارکت جمعی عام مردم و توسعه متوازن و پایدار را تشکیل می دهد، هنوز آن طوری که باید مورد نظر اندیشمندان و به تبع آن مورد توجه مسئولان و برنامه ریزان کشور قرار نگرفته است. در سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران مصوب 1382 و در قانون برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران توسعه اجتماعی به معنای عام تحت عناوین توسعه سلامت و تأمین اجتماعی، وجدان کاری و ... با اهداف و سیاست های بسیار متنوع مطرح شده است. با اینکه برخی از شاخص های توسعه به معنای اخص کلمه نظیر هویت و وحدت ملی، سرمایه اجتماعی، وفاق اجتماعی و ... مورد توجه واقع شده ولی شاخص ها و سیاست های تعیین شده بسیار متنوع و گسترده و فاقد چارچوب مفهومی منسجم اند، امروز توسعة با حفظ هویت، اصلی ترین مسئله هریک از جوامع در حال گذار از جمله جامعه امروزی ایران است. اجتماع ملی یا جامعه ای به عنوان اجتماع اجتماعات و نماد وحدت ملی منبع و مولد اصلی سرمایه اجتماعی جدید بین گروهی و به تبع آن تکوین و تحکیم پیوندهای بین اذهانی (اشخاص) یا وفاق نمادین و پیوندهای بین اعیانی (واحدهای اجتماعی) یا انسجام بین گروهی است . با توجه به بافت فرهنگی متنوع و رسوخ روحیات عشیره ای در رفتار سیاسی ایرانیان؛ احتمال هویتی کردن نابرابری اجتماعی افزایش می یابد ، هر تغییری که اجرای آرمانهای فرهنگی را با مشکل مواجه سازد، چالشگری فرهنگی را شروع می کند. عدم توجه به نیروی انسانی متخصص و مود نیاز در این حوزه قطعاً برنامه های توسعه را ناکارآمر خواهد نمود،زیرا تخصیص هر میزان بودجه و سیاستگذاری بدون توجه به نیروی انسانی که فعالیت های تولید وتوزیع وساماندهی محصولات فرهنگی وهنری را به منصه ظهور می رسانند،نمی توان اهداف توسعه را محقق ساخت. عدم توجه به ارائه الگوی توسعه، نتیجه ای جز تشتت اجتماعی و از دست رفتن انسجام درونی جامعه بدنبال نخواهد داشت. تشدید احساسات و عواطف طایفه ای ، سبب می شود تا همبستگی اجتماعی میان اعضاء طوایف به شدت تضعیف گردد وفضای دوستی، صمیمیت وهمدلی را به نزاع،تفرقه،کشمکش، اتلاف وقت ، فرصتها وهدررفتن وتخریب سرمایه ونیروی انسانی تبدیل نماید ، دراداره ی ادارات ، سازما نها و تنظیم روابط اجتماعی و سیاسی ، ملاحظات خا نوادگی و طایفه ای نقش مهمی ایفا می کند . ازدواج و سوگواری دو رسم مهم میباشد که مخارج فراوانی نیزدرپی دارند، در یک دوره ی زمانی دوازده ساله بطور متوسط هر خانوار جمعاً سه مراسم سوگواری و جشن عروسی برگزار می کند.. درنتیجه انگیزه و امکان پس انداز و تشکیل سرمایه که لازمه ی پیشرفت ، توسعه وبهبود شرایط زندگی می باشد از بین می رود . یکی ازعوامل موثر در توسعه ، نیروی انسا نی کارآمد ، متخصص ، خلاق ، بانشاط ، سالم وبرخوردار ازآگا هیهای لازم است اما سخن ازتوسعه بدون توجه به توسعه ی نیروی انسانی شعاری بیهوده و بی پایه است . فقر : یکی دیگر از ویژگی های بارز شهرستان: فقر به ویژه در مناطق روستایی پیامدهای گوناگونی دارد و بصورت غیرمستقیم بستر وزمینه ی بسیاری ازکج رویها ، بزه کاریها ، ناسازگاریها و نظام گسیختگیها ی اجتماعی و سیاسی را فراهم می سازد. فقر آثار گوناگونی دارد : یاس و نومیدی ، سرخوردگی ، احساس حقارت ،بی تفاوتی ، بدبینی ، بی اعتمادی ، احساس بی عدالتی ونابرابری ، ناامنی ، ناسازگاری ، نظام گسیختگی ، انتقام وعقده گشایی ، افراط گرایی و ... از جمله ی این آثار است . مهم ترین چالش اجتماعی کشور در سال های اخیر همانا تزلزل بنیاد خانواده به ویژه در سطوح شهری بوده است. جامعه سالم مجموعه ای از خانواده های سالم است و خانواده تنها یک نهاد اجتماعی صرف نیست، بلکه کانون اصلی رشد و تعالی انسان هاست و می تواند زمینه ساز تکامل بشر باشد. در قرآن کریم صریحا به برابری زن و مرد در کانون خانواده اشاره شده است و بر پایه اینکه زن و مرد از جان و نفس یکدیگرند؛ مودت، رحمت، لطف و آسایش را بین آن دو قرار داده است. البته هم وجود مسائل نو پدید اجتماعی و هم چالش های مثبت و منفی اجتماعی بعضا حکایت از ضرورت رنسانس اجتماعی دارد. اِنَّ اللّه لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّیَ یُغَیِّروا ما بِاَنفُسِهم (سوره رعد آیه 11) مسائل و معضلات خانوادگی و اجتماعی را می توان فهرست وار چنین اولویت بندی کرد : 1 - تغییر نظام سنتی خانواده به سمت بی نظامی و نه لزوما نظام صنعتی و مدرنیته 2 - افزایش درصد طلاق های عینی و عاطفی و کاهش ازدواج های رسمی و دائم 3 - گسترش فحشا، فساد، خیانت و بیماری های مقاربتی حتی بین بعضی از ساکنین روستاها 4 - ناامیدی روزافزون دختران تحصیل کرده از پیدا کردن کار مناسب و ازدواج متناسب . از عواملی که در پیدایش این زمینه ها موثر است، می توان به موارد زیر اشاره کرد : الف - رنگ پریدگی اخلاقی ب - تهاجم ماهواره ای آسیب های اجتماعی هریک به نوبه و اندازه خود برای جامعه زیان بار بوده و همواره افراد اجتماع از ناهنجاری های اجتماعی دچار زیان های معنوی و مادی می شوند . در کشور ما براساس مناطق جغرافیایی و فرهنگی و اطلس اجتماعی بسیاری از آسیب های اجتماعی مشترک و بعضی از آنها اختصاصی یا بیشتر در یک منطقه از کشور هستند. مهم ترین آسیب کشور ما اعتیاد است؛ مخصوصا در حال حاضر که الگوی مصرف از مواد مخدر سنتی به مواد مخدر صنعتی و روانگردان ها تغییر یافته است و جامعه را با خطرات و چالش جدی مواجه ساخته است ، اعتیاد هم خود زیان آور است و هم عوارض و آثار آن آسیب ساز هستند. بسیاری از طلاق ها و سرقت ها ناشی از وجود اعتیاد در زندگی است . شبکه های مجازی : همه آنچه در یک جامعه واقعی است در یک جامعه مجازی نیز رخ میدهد ، آموزش رفتارهای اجتماعی از جمله مصادیقی هست که در دنیای مجازی مورد توجه بوده ودرهمین جهت ایجاد و رشد رسانه های اجتماعی ازجمله شبکه های اجتماعی حائز اهمیت می باشد ، ازاین رو توسعه فرهنگی واجتماعی نهاد خانواده به عنوان فرصتهای پیش روی دولتها دراستفاده ازشبکه های اجتماعی مورد بحث قرارمیگیرد . یکی دیگر از مهم ترین چالش هایی که وجود دارد بی تفاوتی برخی مسئولان نسبت به نخبگان و در نهایت کم رنگ بودن نقش نخبگان در توسعه شهرستان و استان جهت جبران کاستی ها است . فرصت های توسعه فرهنگی – اجتماعی اولین مؤسسه ای که فرد را به زندگی فرهنگی و اجتماعی آشنا می سازد خانواده است ، در خانواده فرد متوجه مؤسسات فرهنگی و اجتماعی می شود . تمایلات مذهبی خانواده ، افکار و عقاید اجتماعی آن ، ایده آل های آن ، نظر آن به احزاب سیاسی و ارتباط آن با مؤسسات مختلف در تفکرات و علاقه فرد به این گونه مؤسسات تأثیر فراوان دارد ، فرد در خانه با فرهنگ جامعه آشنا می شود . کنترل فرهنگی –اجتماعی : کنترل فرهنگی - اجتماعی و مسئولیت پذیری دو وجه فرهنگی نظام سیاسی است که بسیاری از برنامه های یک نظام سیاسی با استفاده از این عوامل، روند توسعه فرهنگی را هموار می کنند. انقلاب اسلامی اصل کنترل اجتماعی و مسئولیت پذیری را در چارچوب اندیشه دینی بر روی سه محور احیا نموده است : 1 - کنترل و مسئولیت پذیری، به صورت آگاهانه و عالمانه قوام یابد 2 - کنترل و مسئولیت پذیری، موجب اصلاحات اساسی و تحقق برنامه های توسعه ای خواهد شد 3 - کنترل و مسؤلیت پذیری، مراقبت و نظارت بر حوادث و رخدادهایی است که می تواند به انقلاب آسیب رساند . ایثار و گذشت : تحول فرهنگی منتج از انقلاب اسلامی ایران ایثار و گذشت بود، بالاترین وجه این نگرش، جان باختن در راه ارزشها و احکام اسلامی است. احیای فلسفه شهادت در انقلاب اسلامی الگوی احیاء شده این ایثار در فرهنگ شیعه می باشد. امر به معروف و نهی از منکر : توسعه فرهنگی نیازمند نظارت عمومی و احساس مسئولیت در قبال تحولات و اهداف متعالی اجتماعی است، انقلاب اسلامی نشان داد که پیشرفت و توسعه یافتگی در گروی جهاد و تلاش برای اجرای معروف و جهاد علیه منکر است. جامعه ای که ایمان به خدا دارد، اما در عمل عاجز و ناتوان در رویارویی با مسائل اجتماعی می باشد و از مسئولیت امر به معروف و نهی اجتماعی گریزان می باشد و این امر، مواجهه با سرنوشتی نامطلوب است. این احساس متعالی در بطن جامعه ی انقلابی از شاخصه های توسعه فرهنگی به شمار می آید که پیام انقلاب نیز در بردارنده چنین مشخصه ای است . اصولاً تحول فرهنگی منتج از انقلاب اسلامی، نقش محوری در توسعه فرهنگی داشته است و فرصتهای ارزشمندی فراهم می آورد، ملاک محوری در شکل گیری ارتباطات اجتماعی و تسهیلات لازم در تماس نیروهای اجتماعی و آموزش ویژگیهای موردنیاز ارتقای فرهنگ پویا، از قابلیتهای ایدئولوژی انقلاب اسلامی نشأت گرفت و همه نیروها و آحاد مختلف جامعه ایران را در یک حرکت هدفمند به حرکت وا داشت . برخی از تحولات فرهنگی در انقلاب اسلامی که زمینه ساز توسعه فرهنگی به شمار می آیدعبارتند از: استقلال طلبی، آزادی خواهی، عدالت خواهی، بسیج آگاهانه مردمی و ... موانع و مشکلات را باید به متخصصان سپرد تا هر کدام از متخصصان حوزه ها را بشناسند، به جامعه معرفی کنند و در ادامه راهکارهای متناسب با آن بحران ها را نیز به خوبی بشناسند تا بتوانند از پس مصائب و مشکلاتی بربیایند . تکنولوژی مناسب برای توسعه فرهنگی جامعه چندین مزیت دارد: 1- این پدیده منجربه تقویت تکنولوژی شده و ازهم گسیختگی فرهنگی را در جامعه کاهش داده است 2- تکنولوژی مناسب با فرهنگ موجود یک جامعه و آسایش مردم منطقه ارتباط دارد غالباً توسعه تکنولوژی مناسب با فرهنگ یک جامعه باعث رشد و آگاهی درآن فرهنگ شده، هرچه تکنولوژی و دستاورد بشری در ابعاد متوسط و کم هزینه برای یک جامعه تولید شود، تأثیرات منفی کمتری بر زندگی فرهنگی افراد جامعه می گذارد. درمناطق درحال توسعه من جمله ایران این جذابیت ها به صورت اماکن زیارتی،سیاحتی، فرهنگی،تاریخی و...،هنرهای دستی،فعالیت های فرهنگی (محلی،منطقه ای،ملی) و... قابل بررسی است، برگزاری جشن هاوجشنوارهای ملی ومحلی،برپایی نمایشگاه ها،سمینارها،و کنفرانس های فرهنگی،آموزش های فرهنگی مرتبط با مسائل جهانگردی بسط و اشاعه کتب و بروشورهای فرهنگی مرتبط با آداب و رسوم منطقه،آشنایی و آموزش لازم به مردم جامعه برای برخورد فرهنگی با جهانگردان، ارائه آگاهی لازم به افراد جامعه برای شناخت مناطق جهانگرد خارج از جامعه خود، آشنایی با روحیات و فرهنگ های استان های دیگر و... همگی از موارد لازم وملزوم بسط توسعه فرهنگی درجامعه ازطریق جهانگردی است که در صورت اجرای کامل از فرصت های بسیار مناسبی برای توسعه می باشد. ویزگیها ی اخلاقی و روحیاتی مانند : وقت شناسی ، کارآمدی ، کوشندگی ، انضبا ط ، شرافت در کار، خلا قیت ، تفکر و تصمیم گیری عقلا یی ، حس تعاون وهمکاری ، به خود متکی بودن ، داشتن قوه ی ابتکار،علاقه به تشکیل سرمایه، اعتماد به نفس و ایمان به توانایی تسلط بر طبیعت و نیاز به کسب موفقیت،درافراد،شرایطی را بوجود می آورد که به توسعه ی جامعه می انجامدوپایه های نوسازی وپیشرفت جامعه میشود . افزایش تنوع کلاها و خدمات ، ایجاد فرصت های متنوع و متناسب شغلی برای فارغ التحصیلان رشته های مختلف تحصیلی و تنوع بخشهای مطمئن برای سرمایه گذاری افرادی که به بخشی از درآمد خود نیاز ندارند از فرصت های دیگر توسعه اجتماعی می باشد . نقش مدیریت شهری در توسعه فرهنگ شهر نشینی : باید توجه داشت مدیریت شهری ابزاری است که به وسیله آن می توان توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را به وجود آورد. در چنین فرایندی مدیریت شهری به خصوص شهرداری ها، می توانند به عنوان کارگزاران محلی به بهبود مناسبات اجتماعی شهروندان کمک کنند. از نظر فرهنگی شهر خوب و مطلوب علاوه بر مدیریت شهری کارآمد نیازمند شهروندانی آگاه و آشنا به حقوق وظایف شهروندی است. بنابراین مدیریت شهری می تواند برای آگاه سازی عمومی و ایجاد و ارتقای فرهنگ شهرنشینی، گسترش شهروند مداری و آموزش شهروندان در زمینه های مختلف، کارکرد و فعالیت فرهنگی داشته باشد . مدیریت شهری در فرآیند تحول و توسعه شهری نه فقط در ابعاد اقتصادی و عمرانی آن نقش و جایگاه ویژه ای دارند بلکه با تغییر و تحولات پر شتاب اجتماعی و فرهنگی و گسترش جمعیت شهرنشینی، باید برای پاسخ گویی به مطالبات فزاینده فرهنگی و اجتماعی اسباب و تمهیدات لازم را فراهم کنند. یکی از وظایف مدیران جامعه، شناخت و تقویت نقاط قوت فرهنگ آن جامعه و سعی بر گسترش آن است. از دیگر وظایف مدیران، سعی در شناخت نقاط ضعف فرهنگی آن جامعه از طریق اشاعه فرهنگ های سازنده است. کالبد شکافی ضرورت مداخله و تاثیرگذاری مدیریت شهری در امور فرهنگی و اجتماعی و چگونگی اجرایی شدن آن، از مسائل مهم است که باید مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. شهروندان ساکن شهر از مدیریت شهری و شهرداری ها فقط رسیدگی به وضعیت عمرانی، کالبدی و اقتصادی و خدماتی شهر را انتظار ندارند، بلکه فراهم کردن زمینه حمایت اجتماعی، روابط شهروندی، ساماندهی امور اجتماعی و فرهنگی، فراهم کردن امنیت اجتماعی و روانی و نظایر این ها را می طلبند . مدیریت شهری : رشد و توسعه هر جامعه، مدیون مدیریت مدبرانه و مقتدرانه ای است که بتواند با اعمال مدیریت فرهنگی -اجتماعی شهر را از مرحله ای محدود و نامناسب، که فضای تنفس فرهنگی را تنگ کرده عبور دهد و افراد آن جامعه را به بالندگی و توسعه برساند. پیشنهاد برای ایجاد هم افزایی بین دستگاه های فرهنگی استان و ایجاد هم گرایی بین آنها، لازم است در استانداری ها، معاونت فرهنگی اجتماعی تشکیل و با محوریت این معاونت و با مشارکت همه ارکان اصلی فرهنگی استان، اعم از استاندار، امام جمعه استان، نماینده ولی فقیه در استان، مدیران کل دستگاه های اصلی فرهنگی و اطلاعاتی، شهرداری های اصلی استان، و …؛که درشورای راهبردی فرهنگ حضوردارند،تصمیم گیری درمورد برنامه های فرهنگی استان جمع بندی گردد. و همچنین : 1 – مطالعه اکتشافی و زمینه یابی جهت اشراف برساختار فرهنگی -اجتماعی از نظر ابعاد، سطوح، عناصر متشکله آن از یکسو و شناخت مسایل و مشکلات آن از سوی دیگر 2 - شناسایی و تعیین عوامل اثر گذار بر تحولات فرهنگی –اجتماعی 3 – شناسایی وتعیین مؤلفه ها وشاخص ای وکاربردی درفرهنگ 4 – تهیه وتدوین موضوعات تحقیقاتی در حوزه فعالیت های فرهنگی –اجتماعی و طبقه بندی آن ها بر پایه اولویت ها، ضرورت ها، و نیازهای نظام جمهوری اسلامی ایران 5 – اجرای طرحهای پژوهشی اولویت بندی شده در راستای دستیابی به برنامه های کوتاه ، میان ،و بلندمدت توسعه فرهنگی -اجتماعی 6 – ضرورت وجود اطلس فرهنگی در استان 7 – ضرورت وجود آمایش فرهنگی استان و شهرستان ها 8 - در سطح شهرستانی کانون تفکر شوراهای اسلامی شهرستان یا مرکز مطالعات و برنامه ریزی (کانون تفکر) شهرستان زیر نظر شورای شهر مرکز شهرستان با مجوز از وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تاسیس و با انجام مطالعات علمی و آموزش شوراها، مردم و مسئولان در همه امور شهری با توجه خاص به فرهنگ بومی آن شهرستان ، باعث توسعه جامعه سالم بشود 9 –توجه به سند چشم انداز بیست ساله توسعه کشور در برنامه ریزی های فرهنگی استانی . نتیجه گیری توسعه پدیده ای چند بعدی ، منظم و مستمر است و برای نیل به توسعه پایدار و متوازن باید" انسان " محورقرارگیرد، پس قبل از هر چیز باید موانع توسعه را شناخت و با برنامه ریزی و سرمایه گذاری آنها را بر طرف کرد . مسایل فرهنگی و اجتماعی مقدم بر هر مساله ی دیگری و در ارتباط مستقیم با انسان هستند، توجه جدی به آنها گره گشای توسعه قلمداد می شود هر تغییری که اجرای آرمانهای فرهنگی را با مشکل مواجه سازد، چالشگری فرهنگی را شروع می کند. توسعه فرهنگی -اجتماعی، راهکارهای پیشگیرانه تبدیل چالش به تهید و جایگزینی آن به یک فرصت و تحکیم اصول ارزشی فرهنگی -اجتماعی را فراهم می آورد. استراتژی فرهنگی –اجتماعی در سطح کشور ، استان و شهرستان در این وضعیت، در گروی مدیریت کارآمد فرهنگی و برنامه ریزی جامع و کامل می باشد ، توسعه فرهنگی –اجتماعی منجربه خود باوری جامعه شده است، و توانائی های بالقوه و خلاق انسان را در زمینه فرهنگی شکوفا می کند؛ و این مسئله خود در شکل گیری و هویت فرهنگی جامعه نقش مهمی را ایفا مینماید، از طرفی توسعه زمانی امکان پذیر خواهدبود که در فکر و اندیشه ی بشر جای پیدا کند و نوع نگرش ، عقیده ، باور و نظام فکری و ارزشی حاکم بر جامعه مهیای انجام تغییرات باشد و آمادگی پذیرش دگرگونی را داشته باشد و احساس نیاز نماید که تغییرات برای جامعه ضرورت دارد. بنابراین باید نوع نگرش ، باور و ارزشهای مربوط به کار و تلاش ، داشته های جامعه ، خود و محیط پیرامون تغییر پیدا کند تا مسیر توسعه هموار شود ، از طرفی دیگرهم باید روحیات و اخلاق مناسب برای توسعه را درجامعه ایجاد کرد با برنامه ریزی،سرمایه گذاری و فرهنگ سازی بایستی بیش از هر چیز اصلاح ساختارهای سنتی را مد نظر قرار داد و همچنین ایجاد و تقویت سرمایه ی اجتماعی در منطقه می تواند تا حد زیادی بستر مناسب برای توسعه را فراهم سازد . منابع: 1 -داریوش آشوری، تعریفها و مفهوم فرهنگ 2 -محمود روح الامینی، زمینه فرهنگ شناسی 3 -گی روشه، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی 4 -علی شریعتمداری، جامعه و تعلیم و تربیت 5 –علی اسدی ، توسعه بر جاده تکنولوژی می تازد 6 –علی اسدی ، جامعه شناسی توسعه 7 - حسین قاضیان ، روشنفکران و توسعه 2، فرهنگ توسعه 8 - بهروز گرانمایه، فرهنگ و جامعه 9 - فریدون اردلان، مجموعه مقالات توسعه فرهنگی، ترجمه احمد صبوری 10 - محمد توحید فام، موانعتوسعه فرهنگی 11 –سیف الله سیف اللهی، جامعهشناسی مسائل اجتماعی. 12 - مرتضی نظری، توسعه فرهنگی درایران موانع ودشواریها 13 - محمدحسن شربتیان، تأملی برضرورت مبانی توسعه فرهنگی واهمیت آن درجامعه ایران 14 –محسن رضایی میرقائد، در افق چشم انداز و صفی الله ملکی ، نگاهی به جایگاه توسعه فرهنگی در سند 15 - خلیل کلانتری، مفهوم و معیارهای توسعه اجتماعی 16 - استاد علامه محمد تقی جعفری ، فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو - و مصطفی ازکیا، و اسماعیل زیارتی، فقر، آسیب پذیری و توسعه اجتماعی با تاکید بر جامعه روستایی ایران - پرویز اجلالی، موانع توسعه اجتماعی در ایران . این مقاله به عنوان مقاله برتر در دومین همایش توسعه شهرستان لنده شناخته شده است که صاحب اثر با حضور مسئولان کشوری و استانی مورد تجلیل قرار گرفت.
دوشنبه ، ۹فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرلنده]
[مشاهده در: www.khabarlendeh.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]
-
گوناگون
پربازدیدترینها