تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816184649
مصدق و معمای نفت
واضح آرشیو وب فارسی:فراتاب: مصدق معتقد بود هیچ کشوری، استقلال و آزادی سیاسی نخواهد داشت؛ مگر اینکه در وهله اول ازلحاظ اقتصادی به استقلال دست یابد و به اعتراف اکثر تاریخ پژوهان و سیاست شناسان، دکتر مصدق مهم ترین و مستقل ترین نخست وزیر پهلوی دوم بود29 اسفند 1329، و تصویب طرح ملی شدن صنعت نفت در مجلس سنا، در تقویم سیاسی ایران به روز ملی شدن صنعت نفت معروف است. قانون جدید به معنای الغای قرارداد دارسی (منعقده در 1280 خورشیدی و تمدید آن در 1312) بود، قرارداد دارسی بعدها در کالبد یک قرارداد الحاقی موسوم به قرارداد گس-گلشاییان (سال 1326) و با اعطای امتیازات بیشتری از نفت جنوب به طرف ایرانی (جهت راضی ساختن آن برای تصویب و تداوم آن) تغییر شکل یافت، اما مجلس شورای ملی از تصویب آن قرارداد امتناع ورزید. دکتر مصدق با اینکه خود در مجلس 15 حضور نداشت، اما از طریق افرادی چون حسین مکی ، مظفر بقائی و ابوالحسن حائری زاده (که بعدها با کمک آن ها جبهه ملی را ایجاد کرد) از تصویب آن در مجلس جلوگیری به عمل آورد. دکتر مصدق خود در مجلس 16 حضور داشت، و این بار در مقابل اصرار نخست وزیرانی چون منصور و بعدها رزم آرا برای تصویب لایحه الحاقی مقاومت کرده و مانع از تصویب آن گردید. نهایتاً با ارائه طرح ملی شدن نفت از سوی کمیسیون ویژه نفتِ مجلس شورای ملی در 17 اسفند و تصویبِ آن در همین مجلس در 24 اسفند 1329، برای تبدیل نهایی به قانون به مجلس سنا ارائه شد. مجلس سنا نیز در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ گزارش پیشنهادی کمیسیون نفت را با این وصف تصویب کرد: «به نام سعادت ملت ایران و به منظور تأمین صلح جهان، امضاء کنندگان ذیل پیشنهاد می نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثنا ملی شود، یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره برداری در دست دولت قرار گیرد.» سپس در ۵ اردیبهشت ۱۳۳۰، کمیسیون نفت، گزارشی مشتمل بر ۹ ماده به مجلس ارائه کرد و نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران به بار نشست. با این کار و به شکل قانونی از شرکت سابق نفت ایران و انگلیس خلع ید شده و کنترل امور مربوط به صنعت نفت عملاً در اختیار دولت قرار گرفت. تصویب قانون ملی شدن نفت، تنها یک سال بعد از شروع فعالیت رسمی جبهه ملی ایران از سوی دکتر مصدق و دکتر حسین فاطمی و تعقیب سیاست های ملی گرایانه و مخالفت با سلطه قدرت های خارجی، می تواند نشان از اهمیت کار مصدق در مقام رهبری این نهضت باشد. پس از کمتر از 20 روز نخست وزیری، حسین علا اوایل اردیبهشت ماه استعفا داد، و علی رغم اینکه شاه قصد داشت سید ضیاء طباطبایی را به نخست وزیری منصوب کند، اما به واسطه ی پیشنهاد نخست وزیری به دکتر مصدق از سوی جمال امامی خوئی، و پذیرش وی، دکتر مصدق با کسب رأی اعتماد از مجلس در 9 اردیبهشت 1330، رسماً کابینه خود را معرفی کرد. پس از آغاز کار، دکتر مصدق در اولین اقدام خود، به پیاده سازی قانون ملی کردن صنعت نفت پرداخته و آن را که اندک تغییراتی به خود دیده بود رسماً ابلاغ و اجرایی ساخت. دکتر مصدق در طول دو دور نخست وزیری خود، در کاستن از قدرت و نفوذ شاه جوان، دربار و ارتش در امور سیاسی تأثیر آشکاری داشت و اقدامات فراقانونی شاه را به انحای مختلف مانع میشد. شرحی کوتاه در مورد باورهای مصدق: مصدق معتقد بود هیچ کشوری، استقلال و آزادی سیاسی نخواهد داشت؛ مگر اینکه در وهله اول ازلحاظ اقتصادی به استقلال دست یابد. وی می گفت، بعد اخلاقیِ ملی شدن نفت، اهمیت بیشتری از بعد اقتصادی آن دارد. در حقیقت وی به دنبال گفتگوی مجدد و اعاده منصفانه و مساوی حقوق ایران بود؛ اما با انعطاف ناپذیری شرکت عامل مواجه می شد. وی به قانون مشروطه وفادار بود و در آبان 1304، وقتی که مقدمات تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی و شخص رضاخان مهیا می شد، با نطق خود در مجلس، مخالفت قاطع و آشکار خود را با این کار اعلام کرد و پیش بینی خود از استبداد رضاشاهی را هویدا ساخت. اما ملی گرایی (ایران دوستی) و باور به حکومت قانون و قانون اساسی مشروطه، به واقع از ارکان اعتقادی وی در سپهر سیاسی بود، هرچند ظاهراً پاره های ناهمسازی از رفتار دموکراتیک و غیر دموکراتیک در عملکرد وی به چشم میخورد، و این نوع رفتار دومِ، به ویژه در بعد از تیر 31 و هنگام اخذ اختیارات ویژه از مجلس در رفتار مصدق آشکارتر بود و دست کم مورد دستاویز برخی منتقدین بوده است، این تغییر رفتار سیاسی در مصدق به نحوی بود که برخی حتی از تقسیم حیات سیاسی وی به دو دوره قبل و بعد از تیر 31 یاد می برند، و دوره اول را بار دموکراتیک بیشتر و دوره دوم را بار اقتداری بیشتری می بخشند. درخواست این اختیارات و تمدید آن، حتی باعث بروز اختلافاتی در درون جبهه ملی شد. اما عزت الله سحابی در کتاب خاطرات خود (از صفحات 146 تا 148) و در مقام دفاع از این اقدام مصدق چنین استدلال کرده است: «واقعیت آن بود که در جامعه عقب افتاده آن روز ایران، سیاست های لیبرال - دموکراسی موفق نمی شد و مصدق به فکر چاره افتاد تا قطب های متعدد قدرت در جامعه را که موافق مصالح مردم و جامعه و کشور گام برنمی دارند، ناکام کند.» وی در ادامه، لوایح تصویبی دکتر مصدق را در طول این مدت 6 ماهه، به نفع توده مردم، کارگران و کشاورزان میداند، سحابی در ادامه میافزاید: «مصدق قبل از سی تیر، تفکر لیبرال - دموکراسی داشت و پس از به آن به سمت دموکراسی توده ای یا دموکراسی اجتماعی حرکت کرد.» البته این استدلال و مباحث مشابه، در برابر ایده ای که دموکراسی را بیش از نتیجه کار، مربوط به شیوه حکومتی میداند قرار میگیرد چراکه معتقد است یک نظام اقتدارگرا تحت شرایطی بهتر از یک نظام دموکراتیک می تواند به نفع مردم و طبقات پایین کار کند و این دلیلی برای دموکراتیک بودن یک حکومت نیست. اما فارغ از هر چیز مصدق سیاستمدار بسیار بااحساسی بود که هنگام ایراد نطق هایش، بارها اشک بر چشمانش می نشست، و حتی گاه در برخی مواقع از حال می رفت. اما به اعتراف اکثر تاریخ پژوهان و سیاست شناسان، دکتر مصدق مهم ترین و مستقل ترین نخست وزیر پهلوی دوم بود؛ و دوران نخست وزیری وی جذاب ترین و پرشورترین صفحات تاریخ پهلوی بوده است و کش وقوس موجود بین قدرت برآمده از مردم در برابر قدرت شاهی متکی به عناصر خارجی، در دوران نخست وزیری وی، بسیار شوق برانگیز و امیدبخش بود. تا جایی که به اعتراف خود شاه در آخرین کتاب اش در "پاسخ به تاریخ"، تلخ ترین ایام از دوران سلطنت اش، همان مدت دو سال نخست وزیری مصدق بود. نهایت اینکه مصدق کسی بود که سقوط دولت وی در کودتای 28 مرداد 32 توسط عناصر خارجی، خود تبدیل به خاکستری شد که بعدها جرقه های آتش بزرگ تری بنام انقلاب 57 از دل آن برخاست. مرتضی میرزا نژاد (دانشجوی دکتری مسائل ایران در دانشگاه تهران)
شنبه ، ۷فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فراتاب]
[مشاهده در: www.faratab.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]
-
گوناگون
پربازدیدترینها