واضح آرشیو وب فارسی:ساوالان خبر: ساوالان خبر : باد می وزد از لابه لای صخره های خاکستری و با عبور از علف های سبز و گل های زرد به دامن دخترک عشایر نرمه ای موج می بخشد. رنگ و طرح روسری و پیراهن بلند، در کنار دامن چین دار چهره قاب گرفته طبیعت را تغییر داده است. انگار که دخترک عشایر می خواهد رنگ طبیعت را کامل کند. به گزارش مهر، عشایر ایل شاهسون استان اردبیل شامل ۴۳ طایفه است و به لحاظ جمعیتی و تأثیرگذاری در تولیدات دامی و کشاورزی و صنایع دستی بخش مهمی از اقتصاد استان را به خود اختصاص داده است. شاهسون در دامنه کوه های سبلان ییلاق و در دشت مغان از جمله حومه شهرستان های مشگین شهر و گرمی قشلاق می کند. آداب و رسوم زندگی، نحوه لباس پوشیدن، نحوه مدیریت جامعه ایلی مجزا و متفاوت از شهر است و شاید بتوان گفت ایل شاهسون جزو نادر جوامع است که توانسته در مقابل تحولات تاریخی و تکنولوژی و تغییر سبک های زندگی پردوام عمل کرده و رسوم کهن خود از جمله آداب و شکل لباس پوشیدن را حفظ کند. به عقیده جامعه شناسان یکی از مهم ترین مؤلفه های حفاظت از فرهنگ بومی یک منطقه نوع البسه انتخابی مردم ساکن است. چراکه لباس گواه بخش مهمی از فرهنگ، سنت ها و باورهایی است که با دیده شدن می تواند به سادگی انتقال یابد. لباس به دلیل در دسترس بودن، دیده شدن و به دلیل تأثیرگذاری بیش از سایر ابزارهای انتقال فرهنگ، اهمیت ویژه ای در جوامع دارد و نگاهی به لباس زنان و مردان ایل شاهسون به واقع نشان می دهد که لباس های بومی این ایل اصالت حیات در کوهستان و پیوند با طبیعت است. لباس ۹ تکه ای که همواره پوشیده می شود بیش از مردان، لباس زنان عشایر در طرح، نقش، زیورآلات و حتی تعداد ساکنان شهرها را بهت زده می کند. لباس بانوان ایل شاهسون که نمودی از فرهنگ جاری و سنت ها و باورهای این ایل است از ۹ تکه مجزا تشکیل می شود و زنان عشایر همواره تمامی این ۹ تکه را به تن دارند. محقق ایل شاهسون شهروز جدید مغانلو در کتاب دلبافته های خود تکه های لباس را شامل پیراهن(کوینگ)، تنبان یا دامن شلیته ای(تومان)، روسری(یایلیق)، چارقد روی یایلیق(آلین یایلیقی)، عرقچین(آرخچن)، نیم تنه ساده مورد استفاده در زمستان ها(یل)، جلیقه بی آستین(جلقا)، جوراب و کفش(باشماق) عنوان کرده است. وی با بیان اینکه پیراهن زنان ایل شاهسون از رنگ های متنوع و شاد تشکیل شده است، اضافه کرد: لباس محلی تحت نام کلی تومان کوینگ شناخته می شود. نکته کلیدی مورد تأکید این پژوهشگر تهیه لباس به همت خود زنان است بطوریکه در گذشته بیشترین زحمت تهیه و دوخت لباس توسط خود زنان عشایر کشیده می شد. جدید مغانلو تأکید دارد که برای تهیه نخ از جهره و داراغ و برای دوخت کوینگ از سوزن هایی با شماره و سایزهای متفاوت استفاده می شد و یا برای تولید آرخچن، جوراب و یل از میله های چوبی استفاده می کردند. وی اضافه می کند برای تهیه کوینگ شش متر پارچه و برای تهیه تومان بین ۹ الی ۱۳ متر پارچه استفاده می شد و دوخت لباس به شکلی بود که زنان حجاب کامل داشته و مطابق با ارزش های ایل که همان رعایت عصمت است، لباس بپوشند. بیشتر لباس زنان عشایر از پارچه های رنگی و شاد است و به شکلی از نقش و طرح طبیعت در لباس ها بهره گرفته می شود. کلاه چرمی و پالتوهای مهمانی مرد عشایر این محقق در خصوص لباس مردان عشایر شاهسون نوشته است: مردان ایل شاهسون پوشاک اختصاصی ندارند و کت وشلوار و کلاه آنان معروف به «کپی» یا کلاه ترک داری نظیر کلاه مردان گیلانی است. عکاس اردبیلی که خود در بین ایل شاهسون زیسته اعلام کرده کلاه مردان ایل از پوست بره تازه به دنیا آمده تهیه می شود و کلاه بر اساس جایگاه فرد در ایل شکل و جنس متفاوت می یابد. فرامرز جهانگیری افزود: علاوه بر این مردان ایل پالتوهای بلندی از جنس پارچه پشمی دارند که در مهمانی ها نوع نازک آن و در زمستان نوع کلفت آن استفاده می شود و پالتو مردان به مانند کلاه متناسب با جایگاه آن ها در ایل است. وی با بیان اینکه مردان ایل شالی به کمر می بندند، اضافه کرد: زیر پالتو کوینگ معمولی پوشیده می شود و کفش مردان ایل را «چاروق» که نوعی کفش با زیره چرمی و رویه پشمی است تشکیل می دهد. تلاش برای معرفی لباس بزرگ ترین ایل کشور جهانگیری طی سه سال اخیر با دایر کردن آتلیه ای به نام آتلیه سنتی شاهسون به دنبال احیای لباس ایل شاهسون است. وی معتقد است در بین اغلب اقوام و فرهنگ ها لباس و المان های فرهنگی در سطح وسیع معرفی شده اما در خصوص ایل شاهسون موفق عمل نکردیم. این عکاس با برگزاری آتلیه های عکاسی در شهرهای مختلف به دنبال معرفی نشانه های غنی فرهنگی ایل شاهسون به واسطه عنصر البسه است. وی افزود: بنده در آتلیه ها با وسایل و آلاچیق شاهسون عکس های یادگیری با لباس زنان و مردان ایل می گیریم و می خواهم هر چه بیشتر مردم کشور با فرهنگ شاهسون آشنا شوند. جهانگیری با بیان اینکه برای تحقق این آرمان راه اندازی اکو کمپ هایی در ییلاقات اردبیل برنامه ریزی می شود، اضافه کرد: این طرح را با میراث فرهنگی استان در میان گذاشتیم و می خواهیم گردشگران علاوه بر اقامت و استفاده از غذاهای محلی و عکس های یادگاری با لباس عشایر با غنای فرهنگی این ایل آشنا شوند. برنامه بعدی این عکاس برپایی آتلیه در جزایر کیش و استان خراسان است تا گوشه ای از آداب و سنن شاهسون در نقاط مختلف کشور معرفی شود. شگفتی گردشگران از لباس های رنگ و طرح دار عشایر نشان می دهد، زیبایی و رموز پنهان فرهنگ عشایر در البسه دست ساز هنوز آنچنان که باید معرفی نشده و باید در این خصوص بیشتر اقدام شود. خبرنگار: نوس بهنود
دوشنبه ، ۲فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ساوالان خبر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]