تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران شناخته میشود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820722729
به بهانه سالروز 29 اسفند؛ ملی شدن، هرمنوتیک و آموزههای یک رویکرد
واضح آرشیو وب فارسی:پایگاه خبری آفتاب: به بهانه سالروز 29 اسفند؛ ملی شدن، هرمنوتیک و آموزههای یک رویکرد
حضور و بازی در شرایط امروز صنعت جهانی نفت هنری پیچیدهتر از آن است که با ابزارهایی مانند ملیسازی یا شبه ابزارهای شعاری غیرکارآمدی مشابه آن از جمله قطع ارتباط با جهان خارج بتوان سیاست کلان ملی در حوزه صنعت نفت را تعیین کرد.
آفتاب :
یادداشت از عبداله یونس آرا کارشناس ارشد اقتصاد انرژی
روزهای پایانی اسفندماه هرسال یادآور رویداد ملی شدن صنعت نفت ایران در 29 اسفندماه سال 1329 (1951) در ایران است. بررسی دلایل و روندهای منجر به ملی شدن صنعت نفت در ایران در دهههای اخیر عمدتا از منظر تاریخی، سیاسی (سیاست داخلی) و رویکرد ملی در مواجهه با طرفهای خارجی در راستای مقایسه آنچه در ایران با سایر کشورهای منطقه رخ داده صورت گرفته است. به رغم تعدد بررسیهای انجام شده در خصوص تحولات این مقطع از تاریخ ایران، آنچه پرداختن به آن در شرایط فعلی که بیش از 6 دهه از رخداد تحولات مزبور میگذرد ضروری بنظر میرسد استفاده از مبانی هرمنوتیک به منظور درک و تفسیر پدیدهای مانند ملیسازی در اتمسفر تاریخی مربوط به آن است. هرچند در این خصوص، رسیدن به مفهوم نهائی بر اساس نیت خوانی بانیان حرکت ملیشدن صنعت نفت میتواند فرآیندی پیچیده و در عین حال تضمیننشده از حیث دستیابی به نتیجه برای استنتاج تحلیلی روشن از دلایل این تحول در ایران دهه 30 است. در عین حال با نادیده گرفتن تعهد خود به مبانی هرمنوتیک نیز، همچنان وجوه اشتراک بسیاری بین موارد ملیسازی صنایع نفت و گاز طی چند دهه گذشته (بخصوص دهه 50تا 70 میلادی) با موارد مشخص آن در حدود یک دهه اخیر مشاهده میشود.
در این نوشتار تلاش میشود به منظور حصول به نتایج واقعی و هیجانزدائی شده رویکرد مزبور، از منظر اقتصاد انرژی به تحلیل موارد اخیر ملیسازی در سطح جهانی پرداخته و نیز برداشتهائی کاربردی در تعیین سیاست ملی در حوزه نفت و در مواجهه با چالشهائی که صنعت نفت ایران در بخش تعاملات خارجی و بینالمللی با آن مواجه است داشت.
دلایل و نتایج ملیسازی
ملی شدن صنعت نفت در بسیاری از کشورهائی که این تحول در آن به وقوع پیوسته است در سایه برخی زمینههای مقدماتی داخلی و تحولات خارجی و بینالمللی بوده است. در حوزه داخلی رویکردهای ملی گرایانه در مقاطع منتهی به ملیسازی صنایع نفت و گاز رشد قابل توجهی را شاهد بوده است که این خود عمدتا نتیجه تغییر یا تلاش برای ایجاد آن در معادلات سیاست داخلی و رقابت بین جریانات فعال در سپهر سیاسی کشورها بوده است.
در خصوص موارد ملیسازی در حدود یک دهه اخیر (در منطقه آمریکای لاتین و اروپای شرقی)، این سیاست عمدتا از سوی دولتهائی تازه وارد به حوزه قدرت و فاقد پایگاه محکم اجتماعی بکار گرفته شده است که بر روی ریشهها و ابعاد پوپولیستی کسب و حفظ قدرت حسابی جدی باز کرده و تلاش داشتهاند مشروعیت خود در نگاه عمومی را از طریق انجام اقدامات عامهپسندانه ترجیحا با نمای خارجیستیزی تقویت کنند. اما بر اساس ادبیات حقوقی امروز حاکم بر مناسبات نهادهای داخلی با بازیگران خارجی یا بازیگران قدرتمند داخلی، ملیسازی دارائیها نشان دهنده ضعف مقطعی یا اختلال جدی در کارکرد ساختارهای حقوقی و قانونی موجود در کشور در جهت حمایت از سرمایهگذاری خارجی و مالکیت به عنوان یکی از اولین و مهمترین حقوق در حوزه اقتصادی است که این خود یک عامل ضدتوسعه بزرگ محسوب میشود.
در این فضا، دلایل اقتصادی نیز نقش عمدهای در شکلدهی این تحولات داشتهاند. در جبهه اقتصادی برخی بررسیها در خصوص زمینههای بروز ملیسازی در صنعت نفت، نشاندهنده این است که رشد قیمتهای جهانی نفت و افزایش منافع حاصل از بهرهبرداری از منایع نفتی در اختیار شرکتهای نفتی خارجی و به تبع آن، رشد تفاوت بین منافع کشورهای دارنده ذخایر و شرکتهای بهرهبردار، انگیزه اقتصادی لازم برای ملیسازی نفت از سوی دولتمردان در کشورهای دارنده منابع را فراهم کرده است. این شرایط بخصوص در مواردی از ملیسازی صنایع نفت و گاز که در دهه اخیر در روسیه، بولیوی و ونزوئلا رخ داد مشهودتر است. در سال 2004 روسیه تحت زمامداری پوتین، کلیه دارائیهای شرکت روسی یوکاس را که متعلق به میلیاردر نفتی این کشور میخائیل خودروکوفسکی بود را به دلیل/عنوان/بهانه فرار مالیاتی، ملی اعلام کرده و شخص وی را نیز راهی زندان کرد. این روند در سال 2005 نیز ادامه یافت و روسیه شرکتهای نفتی بریتیش پترولیوم و شل را وادار کرد بخش عمده سهام خود در طرح توسعه میدان گازی ساخالین 2 که عنوان بزرگترین پروژه گازی جهان را دارا بود را به شرکت دولتی گازپروم منتقل کنند. به همین ترتیب در بولیوی با گذشت حدود یکصد روز از ریاست جمهوری ایوو مورالس رئیس جمهور پوپولیست در سال 2006، ارتش دستور یافت بزرگترین میدان گازی این کشور را که شرکتهای نفتی بینالمللی در آن به تولید اشتغال داشتند را اشغال کند. متعاقب این امر دولت با صدور اطلاعیهای به شرکتهای نفتی شش ماه مهلت داد که خود را با شرایط دولت تطبیق داده یا کشور را ترک کنند. در سال 2007 نیز هوگو چاوز با اعلام ملی شدن آخرین میادین نفتی در دست بهرهبرداری کشور توسط شرکتهای خارجی زنجیره ملیسازی در صنعت نفت را تکمیل کرد. ملیسازی میدان نفتی فوق سنگین اورینوکو بلت در ونزوئلا در نوع خود بسیار خاص بود. در ژوئن آن سال شرکتهای نفتی آمریکائی اکسون موبیل و کونکوفیلیپس فعالیتهای توسعهای و تولید خود از میادین نفت خام فوق سنگین ونزوئلا در منطقه اورینوکو بلت را که نتیجه میلیاردها دلار سرمایهگذاری این شرکتها در منطقه مزبور بود بر اساس اعلام دولت هوگوچاوز ترک کرده و از ونزوئلا خارج شدند. این اتفاق در شرایطی صورت گرفت که مذاکرات دولت با شرکتهای نفتی مزبور در خصوص بازنگری سهم طرفین با وجود مشکلات و اختلافاتی از سوی طرفین، جریان داشت. اما چهار شرکت بزرگ نفتی دیگر در منطقه باقی ماندند: توتال فرانسه، بریتیش پترولیوم (بی پی), شورون تگزاکو و استات اویل موافقت کردند به ازای ادامه فعالیت، سهم شرکت نفت ونزوئلا که دولت این کشور را در قرارداد مزبور نمایندگی میکرد از 40 درصد به 78 درصد افزایش یابد.
بر این اساس، برای تدقیق برداشتها در خصوص ارتباط مستقیم بین افزایش قیمت نفت و ملیسازی باید گفت روند ملیسازی با افزایش قیمتهای جهانی نفت ارتباط علت و معلولی نداشته و به تعبیر دقیقتر، تابعی از اهمیت درآمدهای نفت و اساسا اهمیت بخش نفت در مجموع اقتصاد و سیاست داخلی کشورهایی بوده است که ملیسازی در آنها صورت گرفته است.
از سوی دیگر، هرچند در نگاه اول تلاش و اراده دولتها در ملیسازی منابع نفتی, افزایش درآمدهای نفتی در تقابل منافع با شرکتهای نفتی بینالمللی بوده است، اما دلایلی مبنی بر تائید تحقق این افزایش در بلندمدت وجود ندارد و در مقابل، برخی مطالعات دانشگاهی انجام شده نشان میدهد با توجه به تکنولوژی و سرمایهبر بودن صنعت نفت و موضوع بهرهوری Efficiency and Productivity تولید، افزایش درآمدهای کشور مالک ذخایر عموما و معمولا پدیدهای کوتاهمدت بوده و در بلندمدت، درآمدها در نتیجه محدودیت دسترسی به منابع مورد نیاز بخصوص تکنولوژی و سرمایه روند کاهندهای را شاهد بوده است. همچنین تحولات سالهای اخیر نشان میدهد علاوه بر تکنولوژی و سرمایه، دسترسی به بازارهای مطمئن و بلندمدت نیز یکی دیگر از ملزومات برخورداری از درآمدهای پایدار برای کشورهای دارنده ذخایر است.
صنعت جهانی نفت امروزه نیازمند همکاری نزدیک بازیگران جانب عرضه و تقاضا است. بدون مشارکت و تعامل فعالان تولید، مصرف و بازار، منافع بلندمدت طرفین تامین نخواهد شد. حضور و بازی در شرایط امروز صنعت جهانی نفت هنری پیچیدهتر از آن است که با ابزارهایی مانند ملیسازی یا شبه ابزارهای شعاری غیرکارآمدی مشابه آن از جمله قطع ارتباط با جهان خارج بتوان سیاست کلان ملی در حوزه صنعت نفت را تعیین کرد.
بر این اساس و با توجه به مجموع مشاهدات سالهای اخیر در خصوص پیامدهای ملیسازی در صنایع نفت و گاز شاید حتی با در نظر گرفتن مبانی هرمنوتیک نیز نتوان عنوانی مطلق برای آنچه در 29 اسفند 1329 در صنعت نفت ایران اتفاق افتاد را با اطمینان بکار برد، اما تحولات تبعی آن به فاصله کمتر از سه سال نشان داد که نهایتا واقعبینی در حوزه سیاستگذاری صنعت نفت است که منافع و مصالح کشور را تامین میکند. این آموزه بروشنی نشان داد که شعارزدگی در صنعت نفت، هزینههای سنگین و غیرقابل جبرانی را برای تمامی شئون اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور تولیدکننده به همراه خواهد داشت.
منبع: ایلنا
تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۳۹۴ - ۲۳:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پایگاه خبری آفتاب]
[مشاهده در: www.aftabnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]
صفحات پیشنهادی
۲۵ اسفند؛ تقدیر از مدال آوران و قهرمانان ملی با حضور رئیس جمهور
به گزارش خبرگزاری تسنیم مراسم تقدیر از مدال آوران و قهرمانان کشور روز سه شنبه 25 اسفند ماه با حضور حسن روحانی رئیس جمهور برگزار می شود در این مراسم همچنین مسئوان وزارت ورزش رؤسای فدراسیون ها و جمعی از ورزشکاران حضور خواهند داشت نصرالله سجادی معاون ورزش قهرمانی و حرفه ای وزا۲۵ اسفند؛ تقدیر از مدالآوران و قهرمانان ملی با حضور رئیس جمهور
۲۵ اسفند تقدیر از مدالآوران و قهرمانان ملی با حضور رئیس جمهور مراسم تقدیر از مدالآوران و قهرمانان ورزش کشور در سال ۹۳ بیستوپنجم اسفندماه برگزار میشود ۱۳۹۴ جمعه ۲۱ اسفند ساعت 10 32 به گزارش خبرگزاری پانا مراسم تقدیر از مدالآوران و قهرمانان کشور در سال 93 روز سهشبرگزاری سومین جشنواره ملی گیاهان دارویی و طب سنتی ایران با رویکرد دانش آموزی
شفا آنلاین طب سنتی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از برگزار سومین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی و طب سنتی ایران با رویکردی دانش آموزی و برنامه های جامع در سال 1395 خبر داد به گزارش شفا آنلاین محمدحسن عصاره افزود"رویکرد کاملا چینی" پکن برای امنیت ملی
چهارشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۸ ۱۸ یکی از مقامهای ارشد دولت چین با رد انتقادهای غربیها گفت که چین با یکسری از قوانین جدید که یکی از آنها مقابله با تروریسم است میخواهد رویکردی کاملا چینی در قبال امنیت ملی خود اتخاذ کند به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا به نقل از خبرگامام جمعه قزوین: رویکرد مدیریت شهری باید فراملی باشد
قزوین - ایرنا - نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه قزوین با بیان اینکه رویکرد مدیریت شهری باید ملی و فراملی باشد گفت این مهم باید دینی و اسلامی باشد تا موجبات رشد و پیشرفت را در جامعه فراهم کند به گزارش ایرنا حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم عابدینی روز سه شنبه در دیدار با ماجرای عملیات ایمنی در محورهای مواصلاتی شهرستان طالقان
در آستانه نوروز انجام میشود اجرای عملیات ایمنی در محورهای مواصلاتی شهرستان طالقان شناسهٔ خبر 3578870 - شنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۵ ۱۶ استانها > البرز طالقان - سرپرست اداره راه و شهرسازی شهرستان طالقان گفت در آستانه نوروز عملیات ایمنی محورهای طالقان در حال انجام است رضا رمضاناسامی بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران اعلام شد
دولت بهار اسامی بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران برای حضور در اردوی پیش از بازی با هندوستان و عمان اعلام شد که در بین آنها نام هفت بازیکن پرسپولیس و سه بازیکن استقلال که صدرنشین لیگ است دیده می شود مهر نوشت کارلوس کی روش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران اسامی ۱۹ بازیکن را برای حضور درصنعت دفاعی معرف اقتدار و عزت ملی شده است
رئیس سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع صنعت دفاعی معرف اقتدار و عزت ملی شده است رئیس سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع با اشاره به تهاجم همهجانبه دشمنان قسم خورده علیه نظام جمهوری اسلامی و پیشرفتهای خیرهکننده آن گفت با تلاش رسانههای گروهی و مسئولان روابط عمومی وزارت دفاع صنعت دفمخالفت با درخواست کیروش؛ ستاره های تراکتورسازی همچنان پشت درهای تیم ملی
مخالفت با درخواست کیروش ستاره های تراکتورسازی همچنان پشت درهای تیم ملی تلاش های سرمربی تیم ملی برای دریافت مجوز دعوت بازیکنانی که مشکل خدمت داشتند ره به جایی نبرد به گزارش نامه نیوز کارلوس کی روش تلاش زیادی کرد تا مجوز لازم برای دعوت دوباره از بختیار رحمانی و سروش رفیعی به تیاسامی بازیکنان تیم ملی اعلام شد
کارلوس کی روش سرمربی تیم ملی فوتبال ایران اسامی 19 بازیکن را برای حضور در اردوی نخست تیم ملی فوتبال اعلام کرد این کمپ از 24 تا 28 اسفند در تهران برگزار خواهد شد 1- امید ابراهیمی 2- محسن کریمی 3- سجاد شهباززاده استقلال 4- علی عاشوری استقلال خوزستان 5- سوشا مکانی 6- احمد نو-
گوناگون
پربازدیدترینها