واضح آرشیو وب فارسی:هنگام نیوز: دیوار تاریخی گرگان که مار سرخ نیز نامیده می شود، به عنوان طولانی ترین اثر معماری ایران باستان و دومین دیوار تاریخی دنیا، آماده حضور گردشگران نوروزی است.سایت خبری تحلیلی هنگام Hengamnews.com: میراث تمدن هر دیار، درحکم دریچه هایی است، که رو به سوی حیات و خلق خوی و آداب و رسوم ساکنین آن دیار باز می شود. از هر دریچه که به فرهنگ مردم در هر کجای دنیا باشد، بنگریم، یک پیام کاملاً شفاف را که از دل تاریخ بر کتیبه زمانه حک شده می بینیم و آن پیام این است که آینده از آن ملتی است که گذشته خود را می شناسد. دیوار گرگان با قدمتی چند هزارساله نیز از آن دسته از آثار تاریخی است که هر چه در شناخت آن روبه جلو می رویم با شگفتی های بیشتری از گذشته سرزمینمان آگاه می شویم. قزل آلان یا مار سرخ معروف به دیوار بزرگ گرگان قزل آلان یا مار سرخ معروف یا همان دیوار بزرگ گرگان، طولانی ترین اثر معماری ایران باستان و پس از دیوار چین دومین دیوار تاریخی قاره آسیا با ۲۰۰ کیلومتر طول، در دشت گرگان و ترکمن صحرا قرار دارد. دیوار دفاعی گرگان از شرق دریای خزر در ناحیه گمیشان شروع و پس از گذر از شمال آق قلا و گنبدکاووس به طرف شرق ادامه داشته و در کوه های پیش کمر، پایان می یابد. در نوشته های تاریخی، دیوار بزرگ گرگان را که مانعی در برابر بیابان گردان آسیای میانه بوده، به نام های سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی و ... نامیده اند. طول این دیوار ۱۵۵ کیلومتر است. در حال حاضر، دیوار در فواصل و مسیرهای مختلف، بین دو الی پنج متر ارتفاع دارد و عرض دیوار حدود ۱۰ متر است. در فواصل مختلف قلعه هایی در سمت جنوب دیوار ساخته شده است. نخستین پژوهش بر روی دیوار گرگان از ۱۰۰ سال پیش نخستین پژوهش های باستان شناسی این دیوار توسط ژاک دمرگان فرانسوی درست ۱۰۰ سال پیش صورت گرفت که بخشی از مسیر دیوار را از روی نقشه ترسیم کرد. بعد از او باستان شناس فرانسوی به نام آرن، در سال ۱۳۱۲ خورشیدی بخشی از دیوار گرگان را به شکل پیمایشی، شناسایی و معرفی کرد. در سال ۱۳۱۶ خورشیدی اریک اشمیت آمریکایی با پرواز بر فراز منطقه، خط قرمزرنگی را روی زمین مشاهده کرد که با پیچ وتاب از دریا به سمت کوه های پیش کمر در شرق استان ادامه یافته است. او با دیدن این منظره عجیب، پرواز را بار دیگر تکرار کرد و با تهیه عکس های هوایی گام مهمی در شناسایی دیوار برداشت. بعدازآن دکتر محمد یوسف کیانی در سال ۱۳۵۰ با پرواز مجدد روی دیوار، موفق به برداشتن عکس های جالب توجهی از دیوار شد و طول دیوار را ۱۷۵ کیلومتر با ۳۲ قطعه وابسته شناسایی کرد. در سال ۱۳۷۸ با شروع ساخت سد گلستان، بخشی از مسیر دیوار در محدوده کانال آبیاری و زهکشی سد قرار گرفت و بنا بر ضرورت حفظ دیوار، آب سد از طریق دو کانال از زیر دیوار هدایت شد. بعدازآن در سال ۱۳۸۱ دیوار در شش فصل کاوش شد که اطلاعات فراوانی از آن به دست آمد به طوری که هم اکنون باستان شناسان طول دیوار را ۲۰۰ کیلومتر می دانند. ازآنجایی که در برخی از نوشته ها این دیوار تا مرو ادامه داشته، باستان شناسان احتمال می دهند طول دیوار بیشتر از ۲۰۰ کیلومتر باشد که در کاوش های آینده به جواب آن خواهند رسید. طبق آخرین نمونه های آزمایش شده در آزمایشگاه های معتبر، این دیوار مربوط به دوره ساسانی است. دیوار گرگان در مناطق کوهستانی دو متر و در دشت ۱۰ متر عرض داشته و آجرهای بزرگ آن ابعاد ۴۱ در ۴۱ و قطر ۱۰ سانتیمتر در ده ها کوره آجرپزی پخت می شده است. بسته به خاک منطقه ای که آجر پخته می شد، رنگ آن از نخودی تا قرمز فرق می کند. خندقی ۳۰ متری هم در جلوی دیوار کنده شده که آب از طریق آن به دشت ها و کوره های مسیر می رسید. از ارتفاعات پیش کمر تا روستای زاو در پارک ملی گلستان که ۳۵ کیلومتر است، بخش هایی از دیوار سالم تر باقی مانده و با حفاری در چندین نقطه خوشبختانه بقایای دیوار از زیرخاک بیرون آمده است. کشف سربازخانه و آتشگاه در حفاری ها در کاوش هایی که تاکنون انجام شده است، دو هزار مترمربع از دیوار حفاری شده که در پی آن یک آتشگاه و استراحتگاه سربازان که وابسته به دیوار بوده کشف شده است؛ همچنین دو قلعه از حدود ۳۸ دژ تخمین زده در طول دیوار کاوش شده که به نظر محل سکونت سربازان بوده است. قلعه ها از اندازه های ۱۲۰ در ۱۲۰ متر شروع و بزرگ ترین آن به ۲۴۰ در ۳۰۰ متر می رسید. اکنون برای حفاظت دیوار در قسمت هایی از آن در دو طرف دیوار میله گذاری انجام شده تا حریم دیوار حفظ و از خرابی آن جلوگیری شود. تحقیقات روی یکی از دژها یا سربازخانه های این دیوار دفاعی نشان می دهد که حداقل تا یک قرن پس از ساخته شدن فعال بوده است و نشانه هایی از حضور سربازان در آن دیده می شود اما بعدازآن به عللی متروک شده است. ازجمله دلایل متروک شدن این تأسیسات دفاعی می تواند نیاز به حضور سربازان بیشتر در نبرد با امپراتوری بیزانس یا مقاومت در برابر حمله اعراب بوده باشد. راندن خودروها روی آجرهای ریخته از دیوار موجب شکستن و از بین بردن آن ها شده و بعضی از اهالی از آجرهای دیوار برای ساختمان سازی خود استفاده کرده اند. طبق گزارشات مردمی نمونه هایی از آجرهای دیوار نزدیک ساحل دریای خزر و داخل خلیج گرگان دیده شده است. گفتنی است دیوار تمیشه، دیوار دیگری در جنوب دیوار بزرگ گرگان است که بخش شمالی آن در خلیج گرگان وجود دارد و احتمال اینکه دیوار بزرگ گرگان و تمیشه زمانی یک دیوار بوده است، وجود دارد. این دیوار از دیوار هادریان که توسط امپراتور هادریان در مرز انگلستان و اسکاتلند احداث شد طولانی تر و از بسیاری از بخش های دیوار چین، کهن تر است. تصور می شود که این دیوار سومین دیوار بزرگ تاریخی بعد از دیوار چین و دیوار سمیز آلمان در جهان و بزرگ ترین دیوار آجری دنیا باشد. بررسی های باستان شناسی نشان می دهد که مهندسی ایران و امپراتوری ساسانی به خوبی با مهندسی امپراتوری روم رقابت داشته و یا حتی از آن پیشی گرفته است. بررسی های اخیر این دیوار، بینشی اروپایی مدار نسبت به تاریخ جهان را به چالش می کشد.
چهارشنبه ، ۲۶اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هنگام نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 32]