محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826479856
آتش زدن جاروی زن جادوگر در اردبیل
واضح آرشیو وب فارسی:ساوالان خبر: ساوالان خبر : چهارشنبه پایان سال در فرهنگ مردم ساکن منطقه آذربایجان نقطه عطف پیوند زدن سال کهنه با سال نو است و در طول قرن ها آتش افسانه های متعددی را پیرامون خود پرورانده است. به گزارش مهر، در هیچ یک از منابع و کتب تاریخی و اظهارات پژوهشگران چهارشنبه سوری به عنوان رسمی که صرفاً شلوغ کاری و سر و صدای بی حاصل باشد، عنوان نشده است. اردبیلی ها به حدی در برگزاری مراسمات این ایام حساسیت دارند که ته مانده های فرهنگ با قدمتی به اندازه سکونت مردم در این منطقه هنوز که هنوز است در لابه لای بمب ها و فشفشه های چینی ها مشاهده می شود. امروز اردبیلی ها در چهارشنبه ماقبل آخر سال که به «کول چرشنبه» یعنی چهارشنبه پر گرد و خاک و خاکستری مشهور است رفت و روب عید و نونوار کردن خانه و کاشانه خود را آغاز می کنند. تا در آخرین چهارشنبه که به «گول چرشنبه» یا چهارشنبه تمیز مثل دسته گل بتوانند نونوار به استقبال عید نوروز بروند. این رسم که به نوعی تجدید بیعت با تازه شدن طبیعت و وداع با زمستان سرد است همراه با خانه تکانی، سفید و قلع اندود کردن ظروف مسی، تهیه لباس جدید، دور ریختن لباس های کهنه و پاره به خصوص کفش های کهنه سال قبل، خرید لیوان و کوزه سفالی و خرید قاشق چوبی و سفره نونوار همراه است، به دنبال تازه شدن به مانند طبیعت است و بانوان اردبیلی حتی کارهای پاک سازی منزل که در طول سال انجام نمی دهند در این مدت به طور کامل انجام می دهند و تمام گوشه های خانه را گردگیری و رفت و روب می کنند تا کثیفی و چرکی از سال قبل به سال جدید نرسید. چراغ خانه در چهارشنبه سوری روشن است اردبیلی ها از دیرباز مسافرت در چهارشنبه آخر سال را نادرست می دانند و معتقدند در این روز باید زیر سقف خانه روشن و زندگی در آن جریان داشته باشد. بطوریکه از ساعات اولیه شب و در برخی خانواده ها از ساعات اولیه صبح در تمامی اتاق های خانه شمع روشن می کنند و هیچ کس شمع ها را تا زمانی که خود خاموش نشده، خاموش نمی کند. یکی از کهن سالان اردبیلی معتقد است با اینکار روشنی امسال به سال بعد گره می خورد و در چهارشنبه آخر سال که مردم بدی، تاریکی و مشکلات را به آتش چهارشنبه می سپارند به این ترتیب تمایل دارند نور و روشنی را در زندگی خود دائمی. پوراندخت سپاسی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: در این روز برخی خانواده ها یک نوع غذای خاص که برایشان خوش یمن است می پزند و بیشتر در خانه هایشان «سوتی پلو» با ماهی دود و برخی «باقالی پلو» با ماهی می پزند. وی افزود: حتی خانواده های ندار نیز سعی می کنند برای خوشی و شادی در این شب شام مناسبی تدارک ببینند تا دل بچه ها شاد شود. به گفته سپاسی این رسم که در بطن خود پیام بی نظیری دارد به منزله سلام گرمی به بهار دوباره طبیعت با وجود همه مشکلات است و والدین فرزندان خود را برای این مفهوم آشنا می کنند. به همین دلیل ایام عید همواره برای کودکان ایام لذت بخشی است. قرمزی پوست پیاز و تخم مرغ رنگ شده ناصر منظوری پژوهشگر تاریخ شفاهی آذربایجان در کتاب « ۴بای، ۴ فصل» خود تأکید دارد که در ترکی رنگ قرمز را مبارک می دانند و مخصوصاً وقتی به کسی به خاطر لباس نو مبارک باشد می گویند، در جواب گفته می شود: موبارک قیرمیزی اولار یعنی آنچه مبارک است به رنگ قرمز است. این محقق می افزاید: رنگ قرمز و آتش ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. بیشتر المان های عید نوروز از جمله ماهی قرمز، سیب سرخ، آتش قرمز و فروزان و حتی تخم مرغ هایی که با پوست پیاز به رنگ قرمز درمی آیند برگرفته از همین باور کهن است. سپاسی کهن سال اردبیلی که همچنان رنگ کردن تخم مرغ با پوست پیاز را جزو رسم هرساله عید می داند معتقد است بانوان اردبیلی با هر چیز طبیعی و دم دستی نسبت به رنگ کردن تخم مرغ اقدام می کردند. وی افزود: بیشتر روناس، کاه و یا پوست پیاز برای رنگ کردن استفاده می شد اما از همه بیشتر پوست پیاز به دلیل راحتی و رنگ زیبایی که به تخم مرغ می دهد متداول بود. علاوه بر این در گذشته بانوان کدبانو تخم مرغ هایی که اغلب محلی بود و در خانه ها تولید می شد را لای چیت های رنگین می بستند و در ظرفی می چیدند و ظرف را پر از آب کرده روی آتش می گذاشتند. یکی از بانوان اردبیلی گفت: این رسم امروز توسط جوان ترها به شکل های مدرن در صفحات مجازی آموزش داده می شود و این در حالی است که اغلب به این موضوع توجه نمی شود که در واقع بانوان با حداقل امکانات و با هر چیز دم دستی سعی می کردند کودکان خود را شاد کنند. فاطمه ملکی افزود: تخم مرغ های پیچیده در چیت های رنگی، رنگ و طرح پارچه را به خود می گرفت و بزرگ ترها در چهارشنبه سوری این تخم مرغ ها را به کودکان هدیه می دادند. وی با بیان اینکه در برخی خانواده های ندار گندم بریان یا لبو نیز پخته می شد، ادامه داد: در واقع خوراکی های چهارشنبه سوری هر چیز دم دستی در حد وسع خانواده ها بود و هرکسی در حد توان از ترشی و مربا گرفته تا سبزیجات، انواع میوه، شیرینی، نقل ونبات، شکلات و آجیل در سر سفره چهارشنبه خود می گذاشت. در واقع برخی بانوان اردبیلی رسم دارند که دوبار سفره پهن کنند. یکبار برای چهارشنبه سوری و یکبار برای عید نوروز و در هر کدام به فراخور امکانات خانواده انواع خوردنی را قرار دهند. جمع شدن اهالی خانه دور مجمعی قارشیغ به طوریکه یکی از این خوردنی ها «قارشیغ» آجیل مخلوطی از کشمش، نخودچی، نقل رنگین، کشمش سبزه قلمی، مغز بادام، مغز گردو، مغز بادام پوست کنده، پسته، تخمه، تخم کدو، تخم هندوانه، سنجد، انجیر، خرمای زرد خشک، برگه هلو و فندق است. این ترکیب که «چرشنبه قارشیغی» خوانده می شد به نوعی آجیل شیرین امروزی است و همچنان در چهارشنبه سوری در فروشگاه های اردبیل به فروش می رسد. به گفته کهن سال اردبیلی رسم بود که قارشیغ را در مجمعی اغلب مسی می ریختند و وسط اتاق می گذاشتند و اطراف آن شمع روشن می کردند. سپاسی افزود: بعد از پریدن از آتش خانواده در اتاقی که بساط خوراکی ها پهن است جمع می شدند و تا پاسی از شب با بگو و بخند از قارشیغ و سایر خوراکی ها می خوردند. از جمله رسوم قابل توجه در چهارشنبه سوری استفاده از اسباب و لوازم خودی بود و کسی لوازم امانت دیگری را استفاده نمی کرد. بانوان قبل از رسیدن چهارشنبه آخر سال ظروف امانتی که از دیگری قرض گرفته اند و یا امانت داشته اند پس می دادند و تمامی خوراکی ها را در ظروف خود می ریختند. به کمک طلبیدن موجودات اساطیری محافظ خانه بعد از اذان مغرب مراسم اصلی چهارشنبه سوری انجام می شد. هر یک از خانواده ها روی پشت بام خود، در حیاط منزل یا مقابل خانه خود «کولش» تهیه کرده و آتش می زدند و کودکان وسایل آتش بازی را به راه می انداختند. منظوری در کتاب ۴ بای، ۴ فصل خود در خصوص رسم چهارشنبه سوری آورده است: اول تمامی حریم خانه را اعم از حیاط و ساختمان از بیرون با نوک آرسین(میله آهنی نوک خمیده ای که برای تنور استفاده می شود) خط می کشیدیم. این کار به مفهوم حفاظت از حریم خانه بود. بعد می رفتیم پشت بام و در لبه جنوبی بام سنگ می چیدیم. وی با بیان اینکه اول بزرگ ترین سنگ را به نام «قاراچوخا» خانه می گذاشتیم، می افزاید: قارچوخا در واقع نگهبان خیر صاحب خانه و خانه است و در حقیقت همان اسفنکس موجود اساطیری در آثار باستانی است با سری انسانی و بدنی حیوانی که معروف ترین آن مجسمه ابوالهول در کنار اهرام مصر است که رو به شرق نشسته است. وی افزود: بعد از سنگ قاراچوخا، سنگ پدر خانواده، مادر و بچه ها به ترتیب از بزرگ به کوچک و بعد از آن ها سنگ کسانی که در آن خانه کار می کردند و بعد از آن ها هم سنگ اسب ها، بعد نوبت به سنگ گاوها می رسید. و چون این قلوه سنگ ها در جهت شرق به غرب چیده می شدند، سنگ قاراچوخا رو به شرق قرار می گرفت. آتش زدن جاروی زن جادوگر این نویسنده ادامه مراسم چهارشنبه سوری را روشن کردن آتش در حیاط عنوان کرده است و در این خصوص نوشته است: پس از پریدن از روی آتش جارویی را روی آتش می گرفتیم و وقتی گر می گرفت آن را تاب می دادیم و از روی دیوار حیاط به بیرون پرتاب می کردیم. وی پرتاب کردن این جارو را در واقع عمل نمادینی برای دور کردن آثار قاری(عجوزه) که در واقع الهه برف و چله ها هستند می داند. منظوری مشخص ترین شعر هنگام پریدن از آتش را اینطور عنوان می کند: قادابالام، باش آغریم، دیش آغریم، گوز آغریم، بوغاز آغریم، هامیسی بوردا قالسین که به این معنی است که درد و بلایم، سر دردم، دندان دردم، چشم دردم، گلو دردم همه اینجا بماند. رسم است که بعد از گفتن این جملات از آتش می پریدند و پریدن از آتش چهارشنبه توسط همه اعضای خانواده انجام شود و حتی انجام نشدن آن به شگون بد تعبیر می شود. اگر خانواده ای عزادار باشد از اقوام و بستگان یا همسایگان کولش و شیرینی و شمع برای خانواده عزادار می برند و با آن ها آتش روشن می کنند تا آتش چهارشنبه سوری همه بدی ها، تلخی ها و تاریکی های زندگی را بسوزاند. از روی آتش چهارشنبه برخی ها تا هفت بار می پرند و معتقدند عدد هفت خوش یمن است. رسم است که در این ایام بعد از پریدن از آتش فال گوشی آغاز می شود. شال سالاماخ و فال گوش ایستادن به گفته یکی از کهن سالان اردبیلی «شال سالاماخ» یا «قورشماخ آتماخ» به این معنی است که پسران جوان که دختری را دوست می داشتند شال خود را از دیوار خانه دختر دراز می کردند و هر چیزی که خانواده دختر در شال می گذاشت به معنی رد یا قبول وی به عنوان داماد آینده تلقی می شد. نادر محمدی افزود: این کار البته از سوی دختران و کودکان نیز انجام می شد تا صاحب خانه تخم مرغ رنگی، نقل و شکلات و آجیل در داخل شال بریزد و آن را ببندد. به گفته محمدی بعد از آتش چهارشنبه فالگوشی هم رایج بود. اینطور که برخی پشت در همسایه رفته و گوش می ایستادند و هر جمله ای که می شنیدند به فال سال بعد خود تعبیر می کردند. وی افزود: به همین دلیل در خانواده ها این اصل مهم بود که بعد از آتش کسی حرف نامربوط نزده و دعوا و بحث جدل نکند تا اگر فالگوشی هست حرفش را به بد تعبیر نکند. نواوستی و شکستن کوزه های کهنه صبح روز چهارشنبه سوری خانواده به ویژه زنان و دختران به کنار نهرها می روند و با خود کوزه ای سفالی، جارو، نخ و سوزن و کفش های کهنه سال قبل را می برند. چند سالی است به همت شهرداری اردبیل این رسم احیا شده و در کنار پل هفت چشمه روی رود بالخلی چای اردبیل اجرا می شود. از این رسم حتی مردان نیز استقبال می کنند و به این ترتیب که هفت بار عرض یک نهر را نیت کرده طی می کنند و در آخر سر آب را به نماد جارو کردن مشکلات جارو می کنند و مشکلات خود را به آب می دوزند. زنان و دختران کوزه های کهنه سال قبل را می شکنند و کوزه جدید خریده به سراغ آب های جاری می روند. هرکسی کوزه سفالی خود را از آب جاری که نماد زندگی است پر می کند و بعد از برگشتن به خانه در چهارگوشه آن می ریزد تا زندگی اش مانند آب زلال و روان باشد وخانه از شر حشرات موذی برای یک سال در امان بماند. به دلیل اینکه در اسفندماه این باور کهن وجود دارد که بعد از زمستان آب ها نو می شوند، پیوند با طبیعت با این رسم به منظور پیوند با تازگی و نو شدن جریان زندگی است. خبرنگار: ونوس بهنود
چهارشنبه ، ۲۶اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ساوالان خبر]
[مشاهده در: www.savalankhabar.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
گوناگون
پربازدیدترینها