واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه تعادل: علی پاکزاد براساس تازه ترین ارقام منتشرشده از سوی بانک مرکزی از وضعیت بودجه دولت طی 10ماهه نخست سال 94 می توان گفت؛ دولت در تامین بودجه عملیاتی خود با دست انداز جدی مواجه شده است، همچنین کاهش درآمدهای نفتی نیز در تراز سرمایه یی دولت را با کسری مواجه کرده است. روندی که برای سال 94 قابل پیش بینی بود و مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس جمهور بارها بر آن تاکید داشته که افت درآمدهای نفتی دولت و اقتصاد ایران را با چالش منابع مواجه خواهد کرد. براساس گزارش بانک مرکزی در تراز عملیاتی طی 10ماهه نخست سال جاری میزان درآمدهای دولت از محل مالیات ها معادل 58هزار میلیارد تومان بوده است که تا رقم مصوب دولت برای سال 94 در بودجه بالغ بر 30هزار میلیارد تومان فاصله دارد و به نظر هم نمی رسد حتی در دو ماهه پایانی سال نیز این فاصله کاهش جدی پیدا کند. کسری تراز عملیاتی در تراز عملیاتی فاصله بین عملکرد تا پیش بینی بودجه به قدری بوده است که حتی مدیریت هزینه های جاری از سوی دولت هم نتوانسته است میزان کسری بودجه را در مرزهای پیش بینی شده در قانون تثبیت کند، میزان هزینه های جاری در 10 ماهه نخست سال معادل با رقمی نزدیک به 129 هزار میلیارد تومانی 79درصد از ارقام پیش بینی شده سال را پوشش داده است که کمتر از میزان قابل هزینه طی همین دوره زمانی است ولی در نهایت نگاهی به سرجمع تراز عملیاتی دولت نشان می دهد در حالی که پیش بینی اولیه میزان کسری این تراز را رقمی معادل 34.2هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده بود طی 10ماهه نخست سال جاری میزان کسری این تراز که ناظر بر عملکرد غیر عمرانی بودجه دولت است به رقمی معادل 52.1هزار میلیارد تومان رسیده است که گویای افزایش 17.9هزار میلیارد تومانی کسری این تراز فراتر از پیش بینی ها بوده آن هم در شرایطی که دو ماه تا پایان سال 94 معمولا دوره پر هزینه یی برای دولت ها محسوب می شوند. کاهش سایر درآمدهای دولت نیز در سال 94 قابل توجه بوده است براساس بودجه میزان سایر درآمدهای دولت رقمی معادل 40هزار میلیارد تومان بوده که در 10ماهه تنها 20هزار میلیارد تومان آن محقق شده است. رقم کسری 52هزار میلیارد تومانی 10ماهه سال 94 در مقایسه با سال 93 بالغ بر 25.5درصد افزایش و در مقایسه با سال 93 نیز 29.6درصد رشد کرده است، این در حالی است که درآمدهای دولت در همین دو سال از حدود 50هزار میلیارد تومان به 79.8هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده ولی رشد هزینه های جاری از آن پیشی گرفته است. کاهش مازاد تراز سرمایه ای تراز سرمایه یی که ناظر بر عملکرد عمرانی دولت و نحوه هزینه کرد درآمدهای حاصل از صادرات نفت است نیز در 10ماهه نخست سال 94 مطابق سال های گذشته بدون کسری است، مازاد تراز سرمایه یی در10 ماهه نخست سال 94 معادل 27.1هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با سال 93 معادل 6.1درصد کاهش داشته است. در تراز سرمایه یی دولت طی 10ماهه نخست سال 94 شاهد افت درآمدهای نفتی نسبت به سال های گذشته هستیم ولی به نظر می رسد، دولت توانسته است با برآورد واقع بینانه نسبت به شرایط بازار میزان درآمدهای نفتی خود را به درستی پیش بینی کند به طوری که طی دوره مورد بررسی، دولت توانسته است با رقمی معادل 47.3هزارمیلیارد تومان 88درصد از میزان درآمدهای پیش بینی شده را محقق کند. البته نکته جالب در تراز سرمایه یی دولت مازاد بیش از پیش بینی قانون بودجه است که در واقع نشان دهنده میزان هزینه کرد بودجه عمرانی در بخش جاری است، دولت در سال های اخیر با وجود شرایط بحرانی اقتصاد کشور توانسته است میزان تخصیص بودجه عمرانی را از مرز 20هزار میلیارد تومان عبور دهد ولی در نهایت به سنت هر ساله که بودجه عمرانی پیش بینی شده حتی در صورت تحقق منابع صرف بودجه جاری می شود، امسال نیز شاهد تکرار این سنت هستیم. براساس ارقام گزارش بانک مرکزی میزان تخصیص بودجه عمرانی سال 94 در دوره مورد بررسی معادل 20.4هزارمیلیارد تومان بوده در حالی که میزان بودجه عمرانی پیش بینی شده در سال 94 معادل 47 هزار میلیارد تومان بوده و این در حالی است طی 10ماه میزان تخصیص کمتر از 10درصد پیش بینی بوده است. میزان مازاد تراز سرمایه یی در قانون بودجه معادل 9 هزارمیلیارد تومان بوده است در حالی که رقم مازادی که حاصل عدم تخصیص بودجه عمرانی است به رقمی معادل 27هزار میلیارد تومان رسیده است. خالص واگذاری دارایی های سرمایه ای سر جمع دو تراز فوق نشان از کسری معادل 24.9 هزار میلیارد تومان است که براساس سیستم بودجه ریزی دولتی این رقم کسری بودجه محسوب می شود که در نهایت دولت این کسری را از محل واگذاری دارایی های مالی خود جبران می کند، نگاهی به عملکرد سازمان خصوصی سازی نشان می دهد که بالغ بر 9.3هزار میلیارد تومان از این کسری بودجه از محل واگذاری شرکت های دولتی و خصوصی سازی تامین شده است. در نهایت میزان کسری بودجه دولت براساس ارقام این گزارش در 10 ماهه نخست سال 94 در مقایسه با سال 93 معادل 97.8درصد رشد داشته است، رشدی که نه از محل کسری درآمدهای نفتی بلکه از محل اضافه برآورد درآمدهای مالیاتی اتفاق افتاده است، به نظر می رسد روند رو به رشد کسری بودجه دولت در دوره های 10ماهه سال های 92 تا 94 بسیار چشمگیر بوده است به طوری که از حدود 8هزار میلیارد تومان در سال 92 به 24.9هزار میلیارد تومان در سال 94 رسیده ایم و این روند باید در سال آینده با بهبود شرایط اقتصادی کشور از محل افزایش درآمدهای حاصل از صادرات نفت و البته بهبود عملکرد مالیاتی کاهش پیدا کند. نگاه بودجه ریزان به مفهوم کسری اما جایگاه کسری بودجه در ساختارهای بودجه ریزی دولتی به نظر چندان جدی نیست، محمد کردبچه در گفت وگویی که در دی ماه سال 93 با مجله تجارت فردا انجام داده است در توجیه این نگاه می گوید: «بر اساس نظام سنتی بودجه ریزی، بودجه کل منابع و مصارف را برآورد می کردند و از تفریق آنان کسری بودجه را به دست می آوردند. یعنی ما بر اساس منابع و مصارفی که داشتیم، کسری بودجه را مورد محاسبه قرار می دادیم. حال به روش های مختلف می توانستیم این کسری بودجه را تامین کنیم. یا ممکن بود از بانک مرکزی استقراض کنیم یا اینکه به فروش اوراق مشارکت روی آوریم و یا اینکه با استفاده از راه های مشابه تدابیری بیندیشیم که کسری بودجه خود را برطرف کنیم. این نظام بودجه ریزی تا پیش از سال 1381 در جریان بود و قبل از اینکه نظام جدید را دنبال کنیم بودجه های سالانه را بر این اساس تدوین می کردیم. اما از آن به بعد صندوق بین المللی پول نظام جدید بودجه ریزی را به کشورهای عضو پیشنهاد داد که نظام بودجه ریزی مان پس از روی آوردن به آن عملا با مفهومی به نام کسری بودجه خداحافظی کرد. این نظام را در دنیا به نام «جی اف سی» می شناسند که از سال 2002 به بعد همه کشورهای عضو صندوق بین المللی پول سیستم های بودجه ریزی شان را بر این اساس طبقه بندی کرده اند. پیش از روی آوردن به این نظام، بودجه ریزی (نظام مالی) در کشور حالت به هم ریخته یی داشت. تا قبل از سال 1381 نمی توانستیم برآورد دقیقی از تولید ناخالص داخلی ارائه دهیم چون بانک مرکزی تخمین قابل قبولی از مجموع ارزش افزوده ها و محاسبه تولید ناخالص ملی از طریق درآمد عوامل تولید نداشت. اما از آن به بعد هم نظام طبقه بندی بودجه مان منطبق با حسابداری ملی شد و هم در سطح بین الملل توانستند از نسبت هایی که در بودجه بود، استفاده کنند. این موارد را برای شما گفتم که بدانید در شرایط کنونی و نظام جی اف سی مفهومی به عنوان کسری بودجه نداریم چرا که ترکیب منابع و مصارف در این نظام به طور کلی متفاوت با نظام قدیمی است.» کردبچه در نهایت در مورد مفهوم جایگزین کسری بودجه در این ساختار می گوید: «در این نظام ما سه تراز داریم. تراز عملیاتی، تراز دارایی های سرمایه یی و تراز دارایی های مالی. در تراز عملیاتی تفاوت بین درآمدها را در نظر می گیریم. منتها این درآمدها از محل فروش نفت، شرکت های دولتی، اوراق مشارکت و... تامین نمی شود. منظورمان از درآمد فقط درآمدهای حاصل از مالیات ها و سایر درآمدها نظیر انحصار و مالکیت های دولت، خدمات فروش کالا و... است. البته 95درصد این درآمدها را مالیات و5درصد آن را سایر درآمدها تشکیل می دهد. در مقابل درآمدها، اعتبارات هزینه یی یا جاری را داریم. به تفاوت درآمدها و اعتبارات هزینه یی، تراز عملیاتی می گوییم که مفهوم خیلی مهمی دارد. تراز عملیاتی نشان می دهد که دولت می تواند چه مقدار از اعتبار هزینه یی را از اعتبار واقعی اش نه از فروش دارایی ها جبران کند. بنابراین کسری که به دست می آید، نشان می دهد که چه مقدار فاصله داریم که درآمدهایمان را بالا ببریم تا بتوانیم حداقل هزینه های جاری مان را تامین کنیم.»
دوشنبه ، ۲۴اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه تعادل]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]