محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830818394
صنایع دستی زنجان تلفیق هنرمندانه خلاقیت بافلز/سوغاتی ازجنس فلزونخ
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
صنایع دستی زنجان تلفیق هنرمندانه خلاقیت بافلز/سوغاتی ازجنس فلزونخ
شناسهٔ خبر: 3578184 - شنبه ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۴:۴۳
استانها > زنجان
زنجان-صنایع دستی استان زنجان حکایت تلفیق هنر و خلاقیت با فلز است، از مسگری گرفته تا چاقو و ملیله و چارق، که هر یک به نوعی با فلز عجین شده اند. خبرگزاری مهر-گروه استانها: هنوز کوچه پس کوچه های زنجان صدای گوش نواز و دلنشین چکش های هنرمندان زنجانی را بر بدنه فلز مس و یا فولاد را خود به یادگار دارند و دیر زمانی نیست که هنرمندان صنت گر زنجانی صدای چکش هایشان روایتگر خلق نقش و نگار بر روی ظروف مسی است.
سوغات زنجان صنایع دستى و سوغاتى هاى مهم زنجان عبارتند از: انواع چاقو (قلم تراش، جیبى، دسته ملیله، کارد آشپزخانه و...) ملیله (انواع پایه هاى استکان، سینى، قاشق و چنگال غذا و چایخورى، کاسه، گلدان، قاب عکس و ...) چارق (نوعى کفش روفرشى بسیار زیباى زنانه) و فرش و گلیم دستباف. معاون صنایعدستی اداره‌‌كل میراث‌فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان زنجان از فعالیت ۳۰۰ واحد تولید صنایعدستی در استان خبر داد. محمود علی‌محمدی در گفتگو با خبرنگار مهر از فعالیت ۳۰۰ واحد صنایعدستی در استان زنجان خبر داد و افزود: این استان به لحاظ تنوع صنایعدستی در کشور برتر است و فروش خوبی را در دارد. وی با بیان اینکه ۸۰ رشته صنایع دستی در استان زنجان بسیار فعال است، گفت: زنجان در بحث فلزکاری جزو شش استان برتر کشور است. معاون صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان زنجان، به بیمه صنعتگران در استان نیز اشاره کرد و یادآور شد: ۷۰ درصد بیمه صنعتگران را دولت و ۳۰ درصد را خود صنعتگران تقبل می‌کنند و این اداره کل به بحث بیمه صنعتگران بسیار اهمیت می‌دهد. علی‌محمدی تأکید کرد: هنرهای سنتی و صنایعدستی استان زنجان از جنبه‌های مختلفی چون قدمت و اصالت، جنبه اقتصادی و فرهنگی موردتوجه است.
وی افزود: برخی از صنایعدستی استان زنجان همچون چاقو از قدمت شش هزارساله برخوردار هستند و این امر بیانگر اصالت صنایعدستی است، بنابر این باید به بیمه صنعتگران توجه شود. چاقوی زنجان، هنری به یادگار مانده از نیاکان، هنری که خاستگاهش زنجان است و قدمتش به چندین قرن پیش بر می گردد. نام صنایع دستی زنجان با چاقوی زنجان عجین شده، در قرن دهم قمری یکی از مراکز مهم صنعتی ایران به شمار می‌رفت و کارگاه‌های بی‌شمار اسلحه‌سازی در آن دایر بود. طی دهه گذشته که چینی ها پایشان به صنایع دستی ایران باز شد چاقوی چینی نیز خود را وارد بازار ایران و بخصوص زنجان کرد تا هنرمندان چاقوساز دچار مشکلات زیادی شوند. اما به رغم مشکلات فراوان با پایمردی استادکاران سخت‌کوش، این صنعت به حیات خود ادامه داده و تا حدودی راه ترقی را پیموده است. چاقوهای زنجان تنوع فراوان دارد و ظرافت، تناسب، شیوه آب‌کاری و قدرت برش از ویژگی‌های آنها است. تیغة این چاقوها معمولاً از جنس فولاد سخت است و پس از برش و حرارت دادن در کوره، با مهارت چکش‌کاری، ساییده و صیقل داده می‌شوند.
آستر چاقو از جنس آهن یا برنج است و رویه آن نیز غالباً از شاخ حیوانات، به ویژه شاخ گوزن تهیه می‌شود. انواع چاقوهای زنجان عبارتند از: چاقوهای مخزنی یا قلم‌تراش، چاقوهای ضامن‌دار، چاقوهای شکاری، چاقوهای صحرایی، چاقوهای آشپزخانه، دشنه و قداره که هر یک به شکل‌های گوناگون تولید می‌شوند. چارق دوزى یکى دیگر از هنرهاى دستى است که دست‌هاى ظریف هنرمندان زنجانى در تولیدشان مهارت ویژه اى دارند این چارق‌ها مشخصا زنانه بوده و استفاده از آن جنبه تشریفاتى و تفننى دارد و مناسب ترین سوغات شهر محسوب می‌شود. ملیله کاری از قدیمی ترین صنایع دستی زنجان از کارهاى دستى بومى استان زنجان ساخت وسایل نقره اى و بندرت طلایى به صورت ملیله کارى است که در اوایل فقط در زنجان معمول بوده که در دهه 20 هجری تعدادى از هنرمندان زنجانى به تهران و اصفهان کوچ کردند و این هنر ظریف را در آن شهرها رواج دادند. است و بر اساس شواهد تاریخی می توان ثابت کرد قدمت آن به قرن دهم هجری بر می گردد، که در دوران سلجوقی رونق گرفت و همزمان با حکومت صفویان به اوج خود رسید. همچنین نمونه های باقی مانده و آنچه در آثار و سفرنامه های قدیمی دیده می شود گواهی بر قدمت هنر ملیله کاری هستند.
در کتب تاریخی بسیاری به فلزکاری بعنوان یکی از صنایع دستی زنجان اشاره شده است که ملیله کاری شاخه ای از این صنعت است. ملیله کاری تا قبل از حکومت پهلوی یکی از هنرهای بومی زنجان بود اما پس از آن هنرمندان این حرفه به شهرهای تهران، اصفهان و… مهاجرت کردند و این هنر در دیگر نقاط ایران رواج یافت. ملیله‌کاری با سابقه تاریخی چند هزار ساله، یکی از ظریف‌ترین و پر بهاترین هنرهای فلزکاری است و جزء مهمترین صنایع دستی بومی زنجان محسوب می‌شود. هنرمندان ملیله‌کار زنجانی با استفاده از نقره و گاه طلا مبادرت به ساخت ظروف تزیینی و مصرفی گران‌قمیت از جمله سرویس چای‌خوری، انواع سینی، گلدان، کاسه، قلمدان، جعبه جواهرات، قاب عکس می‌نمایند که از شهرت جهانی برخوردار است و زینت بخش مجموعه‌های هنری خصوصی و موزه‌های جهان هستند. این هنر، فنی بسیار پیچیده و ظریف دارد. در حال حاضر ملیله‌کاری زنجان با همت و تلاش هنرمندان با ذوق این شهر روز به روز پیشرفت کرده و برخی از آنان دست به ابتکاراتی زده‌اند که موجب تحول و تکامل این هنر شده‌اند. همچنین زنان نیز هم‌گام با مردان کم و بیش به فعالیت در این رشته مشغول هستند. یک ملیله کار زنجانی بازار فعلی ملیله را مطلوب ارزیابی می كند و می افزاید: با افزایش قیمت طلا گرایش به نقره افزایش یافته است گرچه خرید ملیله هنوز برای بسیاری از مردم دشوار است و اغلب مسافران و افراد غیربومی خریدار آن هستند. شیروانی ملیله زنجان را بی نظیر در ظرافت و كیفیت می داند و تصریح می كند: ظرافت ملیله زنجان موجب شهرت آن شده است به گونه ای كه علاقه مندان و هنرشناسان جز ملیله زنجان ملیله دیگری را نمی پسندند. وی كه ظرافت ملیله های او شهره است در خصوص فعالیت حرفه ای خود در این زمینه می گوید: از وقتی كه از اداره میراث فرهنگی خارج شدم به صورت مستقل مغازه ای را با نام "ملیله شیروانی" راه اندازی كرده و فعالیتم را آغاز كردم سفارش را در مغازه خودم یا از طریق همكارانم می گرفتم و انجام می دادم. شیروانی ابراز می كند: در حال حاضر تنها كسی هستم كه قالب میزنم، برای دستگیره، قاشق و ... سرویس چایی خوری كه باید با خاك ریخته گری انجام شود همكارانم به من مراجعه می كنند.
چاروق قدیمی زنجان پا‌پوشی بدون پاشنه، از چرم خام بود که با تسمه‌هایی بلند به ساق پا بسته می‌شد و در روستاها بیشتر مورد استفاده چوپانان قرار می‌گرفت. در هر صورت با سفر به شهر زنجان می توانید از دیدن این هنر زیبا به شکل شربت خوری، قاب عکس، بشقاب، جعبه ی جواهرات،شکلات خوری، شیرینی خوری و ظروف تزیینی لذت ببرید. نقش هایی مورد استفاده در ملیله کاری بته ترمه، جقه، برگ فرنگی، برگ، غنچه، پیچک و … است. ناگفته نماند ملیله کاری زنجان در ایران جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. چاروق از صنایع دستی زنجان است و عبارت از پاپوش و پای افزار است که از قدیم الایام مورد استفاده بوده و باشاکال مختلف و تهیه و ساخته می شده و قسمت اعظم ساختمان آن درقدیم از چرم بوده است. چاروقی که مورد نظر ماست و هم اکنون درزنجان بصورت یک صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می‌شود با چاروقی که در ادبیات ما از آن نام برده‌اند (چارقت دوزم کنم شانه سرت « مولوی») یا در قدیم مورد استفاده بود، به کلی مغایر دارد و کاربرد آن نیز متفاوت است. این چارق از صنایع هنری، دستی و تزئینی به شمار میرود.این چاروق ظریف فرم وشکل خاصی دارد و با مواد اولیه ویژه‌ای که صرفا برای راه رفتن روی قالی و اطاق‌های مفروش ساخته می شود که سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود. این چاروق بدون بند و تسمه است و نوکی عقابی و برگشته دارد. این نوع چاروق که تولید آن از حدود چهل سال پیش رواج داشته است، کم‌ترتولید می‌شود.چاروق کنونی زنجان شکل خاص و ظریفی دارد و زنان و دختران شهری اغلب از آن به عنوان کفش روفرشی استفاده می‌کنند. این نوع چاروق پاشنه‌دار و کف آن از چرم است و رویه‌اش از نخ‌های ابریشم و گلابتون به رنگ‌های مختلف بافته و تزیین می‌شود. گفتنی است که یکی از اساتید معروف چاروق‌دوز زنجان به نام مرحوم استاد «اصغر خطیبی» چاروق نوع اخیر را در زنجان رواج داده است. ولی چند سالی است که بصورت نعلین و پانه دار ساخته می شود و فقط کف آن از چرم و رویه آن به رنگ‌های مختلف از نخ‌های ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می‌شود.
سفالگری نیز از اواخر هزاره هفتم قمری در استان زنجان رواج داشت. گواه این مطلب کشف سفال‌های کم دوام و کدر است که به آن دوره تعلق دارد. پس از اسلام بهترین نمونه سفال‌های دوره سلجوقی در این استان ساخته شده است. این ظروف به صورت کاسه و بشقاب، در اندازه‌های مختلف و به اشکال انسانی و حیوانی، با کتیبه‌هایی به خط کوفی و طرح‌های اسلیمی تزیین شده‌اند. نقوش این ظروف به صورت برجسته و لعاب آن زرد و سبز کم‌رنگ است. در اوایل قرن هشتم قمری، سلطانیه یکی از مهمترین مراکز سفالگری ایران بود. بارزترین مشخصات سفال‌های این دوره عبارتند از برجسته بودن نقوش، نقاشی زیر لعاب، کتیبه‌هایی به خط کوفی با عبارت لا‌اله‌الا‌الله و ظروفی با لعاب سفیدرنگ و گاهی سبز روشن و نقوشی مانند مجلس شکار، پرندگان در حال پرواز و بوته‌های گیاهی. از دیرباز تا کنون روستاهای سلطانیه، «بلوبین»، «گلابرسفلی و علیا» و «قلتوق» از جمله مراکز سفالگری استان زنجان بوده‌اند و ظروف مختلف مانند خمره، کشک‌ساب، کوزه، تنور در این مراکز تولید می‌شده است. در چند دهه اخیر با رواج ظروف پلاستیکی، تولید و استفاده از ظروف سفالی کم‌رنگ شده است. امروزه سفالگران این روستاها، اشیایی چون تنور، کوزه، گلدان تولید می‌کنند. صنعت دستی مس در زنجان به بیش از یک هزار سال قبل و به دوره ساسانیان باز می‌گردد. صنعت دستی مس در زنجان به بیش از هزار سال قبل و دوره ساسانیان در زنجان باز می‌گردد و احتمالا مهمترین مقطع رشد صنایع مس زنجان در دوره سلجوقیان بود که صنعتگران زنجانی برای این اقوام تازه استقرار یافته ترک آفتابه لگن‌های مسی با نقش حیوانات اساطیری می‌ساختند.
بعدها در دوره ایلخانان با ورود تعدادی هنرمند چینی به وسیله هولاکوخان به زنجان، صنعت مس زنجان تکامل بیشتری یافت و آفتابه لگن‌های مسی برجسته و منقش این شهر با نقش‌های برجسته از گل و گیاه و با لگن‌های کنگره‌دار مزین شده و برای صدور به بلاد چین و کناره‌های مدیترانه آن روز مهیا شد اما متاسفانه این نوع آفتابه لگن‌های عتیقه که یادگار تکامل صنایع دستی زنجان در ادوار هزاره و پیش از هزاره اول بود چیزی باقی نمانده و بیشتر آنها رهسپار کوره‌های ذوب مس شده است. انواع ظرف مسی مثل تیان، تشت لگن و تاس حمام، روشل، تونگ و پارچ مسی و آفتابه و مخزن سقا خانه مسی بود و ظروف آشپزخانه مثل دیگ‌های بزرگ و کوچک، تیانچه، بادیه، دیزی مسی، آبکش مسی، قابلمه و تابه مسی و ظروف دیگر مسی برای سر سفره و مهمانی مانند بشقاب هشت گوش و گرد و کاسه و پیاله و دوری و کفگیر و ملاقه قاشق مسی و لیوان مسی و پارچ مسی و آفتابه لگن مسی برای شستشوی دست بعد از جمع آوری غذا از سر سفره و نیز مجمه مسی، سینی بادامی گرد و فراشی و مجمه، چای دان، زیر استکان، منقل مسی، پاطیل و انواع سطل‌ها و زیر سیگار مسی و غیره بوده است. کف یا زیره آن نیز معمولاً از جنس چرم است و به وسیله صنعتگرانی که اصطلاحاً «تخت‌کش» نامیده می‌شوند، آماده می‌شود. کار دوخت رویه به تخت نیز به عهده گیوه‌دوزها است. مناطقی مانند زنجان، کردستان، کرمانشاه، آباده و شیراز جزء مهمترین مراکز تولید گیوه در ایران هستند. قالی‌بافی در استان زنجان یکی از صنایع دستی عمده مناطق روستایی محسوب می‌شود و اغلب توسط زنان روستایی و در کنار کار کشاورزی و دامپروری تولید می‌شود. طرح‌ها و نقش‌های به کار رفته در قالی زنجان با توجه به اعتقادات، باورها و خواهش‌های باطنی بافندگان به صورت ذهنی و تجریدی است. نقوش رایج در قالی زنجان بسیار متنوع است. برخی از این نقوش عبارتند از ریزماهی، سه‌متن‌ماهی، لچک ترنج، شکارگاه، لچک و ترنج، ایلونی مهاجر، ساوه مهاجر، شاه‌عباسی، بوته ترمه، گل افشار ، طرح بیدگینه، قلتوق.
مرغوب‌ترین قالی‌های استان زنجان در روستاهای «بیدگینه» و قلتوق بافته می‌شوند و امروزه جزء کالاهای صادراتی مهم است. پشم این قالی‌ها عموماً توسط بافندگان رنگرزی شده و از ثبات قابل توجهی برخوردار است. این قالی‌ها ریزبافت و دارای چهل رج است. گلیم بافی کارگاه‌های گلیم‌بافی با توانایی بافت انواع گلیم‌های پشمی با نقوش متنوع از جمله نقوش حیوانی، گیاهی و هندسی در اکثر مناطق استان زنجان دایر است و روستاهای «قره پشتلو» و انگوران از مراکز مهم گلیم‌بافی در استان هستند. جاجیم بافی جاجیم بافته‌ای از پشم تابیده الوان است و اغلب برای پیچیدن رختخواب و مانند آن به کار میرود. تولیدکنندگان آن بیشتر عشایر هستند، اما بسیاری از ساکنان روستاهای استان زنجان نیز به بافت آن اشتغال دارند. عرض جاجیم معمولاً بیست و پنج الی سی سانتی‌متر تار و پود آن از پشم است. گاهی نیز از نخ پنبه‌ای خام برای پود آن استفاده می‌کنند. امروزه علاوه بر پشم، از نخ ابریشمی و کاموا نیز استفاده می‌نمایند. رنگ‌های جاجیم روشن و زنده و طرح آن ساده و محدود است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
گوناگون
پربازدیدترینها