واضح آرشیو وب فارسی:اتحاد خبر: اتحادخبر: هر ایرانی و غیرایرانی در ابتدا که اسم نوروز را می شنود رسومی مشترک به ذهنش تداعی می شود. هر چند تداعی این مراسم مشترک نوروزی درست است، اما با این وجود رسم نوروز در نقاط مختلف کشور هم با فرهنگ و شرایط آنجا تطبیق یافته است. این رسم باستانی به تناسب منطقه ای که در آن برگزار می شود عناصر جدیدی را در بر می گیرد که از دیرباز با آن عجین شده اند، اما در این بین مساله مهم این است که این رسم های خاص در گذر زمان رنگ باخته اند و هر چه به زمان حال و آینده نزدیک می شویم در حال شکل گیری یک نوروز مشترک هستیم. درست است که نوروز از اول فروردین آغاز می شود ولی مراسم آن از چندین روز و حتی چندین هفته قبل آغاز می شوند و تا دو هفته بعد هم ادامه می یابند. مراسم مشترک نوروزی را می توان در چند دسته اصلی قرار داد. «خانه تکانی» یکی از این رسم های نوروزی است که از چندین روز قبل از نوروز آغاز می شود و با شست وشو، گردگیری و تمیز کردن تمام خانه و وسایل آن تلاش می شود روحی تازه در خانه دمیده شود. در کنار خانه تکانی، خریدن لباس های نو با رنگ هایی شاد از دیگر برنامه های ایرانیان در این ایام است. روز اول عید از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ در لحظه تحویل سال افراد خانواده تلاش می کنند در کنار یکدیگر باشند. در این روز سفره هفت سین که یک نماد مهم است و از سماق، سیر، سنجد، سمنو، سکه، سرکه، سبزی تشکیل شده است در خانه ها پهن می شود و از این طریق ایرانی ها یک رسم مهم را زنده نگه می دارند. خواندن دعای تحویل سال با محتوای«یا مقلب القلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال» و خواندن نماز عید هم از دیگر رسوم است. البته نباید حاجی فیروزها را هم از یاد برد، حاجی فیروز از مشهورترین پیک های نوروزی است که با لباس ویژه خود یعنی پیراهن و شلوار قرمز، گیوه نوک تیز و منگوله دار و صورت سیاه شده، فرا رسیدن نوروز را نوید می دهد. در عین حال زیارت قبور هم از دیگر رسوم اول سال است که در بسیاری از شهرهای ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از رسم های دیگر نوروزی که در سیزده روز عید ادامه می یابد دید و بازدیدهایی هستند که نزدیکی افراد را با یکدیگر به همراه دارند. عیدی دادن، هم در این دید و بازدیدها و هم روز اول عید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی دیگر از رسوم مهم عید رسم سیزده بدر است که ایرانی ها آن را در طبیعت و بیرون از خانه برگزار می کنند و رسم هایی مثل گره زدن سبزه را در خود جای داده است. هر چند نوروز یک شمایل مشترکی دارد ولی در بعضی نقاط کشور ما نوروز با رسوم ویژه ای هم در هم تنیده شده است که بیشتر در ارتباط با فرهنگ و جغرافیای ویژه آن منطقه است. در عین حال یافتن ردپای این نوروزهای متفاوت کار آسانی نیست، زیرا هرچه به زمان حال نزدیک می شویم نوروز در حال یک شکلی است و شاید تنها در شهرهای کوچک بتوان ردپای این رسوم را یافت. حال و هوای متفاوت نوروز بین کردنشین ها صهیب ۲۳ ساله ساکن یکی از شهرستان های استان کرمانشاه است. او مراسم ویژه عید در منطقه خودشان را این گونه شرح می دهد: در شهر ما شب تحویل سال در میدان اصلی شهر آتش روشن می کنند و مردان دور آن پایکوبی کردی، انجام می دهند. زدن دهل هم از دیگر برنامه های این روز برای اعلام فرا رسیدن عید است. مردم در این روز لباس های اصیل محلی خود که معمولا رنگ های شادی دارد می پوشند. از آنجایی هم که معمولا بیشتر عروسی ها در این سه روز اول عید برگزار می شود شادی مردم در روزهای بعد هم ادامه پیدا می کند. او گردش در طبیعت را یکی از مهم ترین برنامه های مردم در این ایام می داند و می افزاید: از آنجا که منطقه ما یک منطقه کوهستانی و سرسبز است گردش در طبیعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مردم بیشتر روزها را در طبیعت می گذرانند و این در روز سیزده بدر هم ادامه می یابد. یکی از رسم های ما در روز سیزده بدر این است که سیزده سنگ را به پشت سرمان می اندازیم و با هر سنگی که می اندازیم یکی از غصه های سال گذشته را که می خواهیم دیگر نباشد بیان می کنیم. در سیزده بدر شاد بودن از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا اعتقاد داریم که شادی این روز به روزهای دیگر سال هم منتقل می شود. از نوروز شمالی ها چه خبر؟ هستی ۳۰ ساله ساکن یکی از شهرستان های استان مازندران است. او از رسوم مهم مردم منطقه شمال کشور در ایام عید به «آرمان» می گوید: «روز اول عید بدون استثنا و همیشه باید سبزی پلو با ماهی حاضر باشد. سر سفره سال نو علاوه بر آجیل و سایر موارد مشترک سفره که در همه جای کشور وجود دارد برنجک و سوهان کنجدی هم سر سفره شمالی ها وجود دارد.» او در ادامه به برپا کردن سفره سر مزار مردگان اشاره می کند و می افزاید: «سر قبور مردگان رفتن شاید رسمی مشترک در همه جای ایران باشد ولی در استان ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است به حدی که ما یک سفره هفت سین کوچک هم سر قبر مردگان به پا می کنیم تا یادشان را گرامی داریم.» او با بیان اینکه رسوم اصیل شمالی را باید در روستاهای این منطقه یافت، ادامه می دهد: «در روستاها عید را با پوشیدن لباس محلی و رسم های ویژه تری نسبت به مناطق شهری جشن می گیرند. در هنگام تحویل سال با شلیک تفنگ سرپر و ساز و دهل آمدن سال جدید را اعلام می کنند.» این حرف هستی که باید ردپای رسوم ویژه را در روستاها جست کاملا درست است، چون امروزه رسم عید در بسیاری از شهرهای بزرگ به یک صورت مشترک برگزار می شود و بسیاری از رسوم محلی از یاد رفته اند. ردپای این رسوم را بیش از هر جایی در روستاها و در حافظه پدربزرگ ها و مادربزرگ ها می توان جست. از بیشتر جوان های امروزی هنگامی که سوال می کنی نوروز در شهر شما چه رسم متفاوتی دارد می گویند هیچ! اما با یک کنکاش کوتاه در صفحات تاریخ همان منطقه می توان دید که نوروز در آن منطقه صورت ویژه خود را دارد. نوروز اصفهانی ها طعم گز می دهد از محمد ۲۹ ساله درباره رسوم ویژه نوروزی اصفهانی ها در ایام نوروز سوال می کنم، در ابتدا می گوید هیچ رسم متفاوتی ندارند، بعد از چند ثانیه به «آرمان» می گوید: چرا بعضی رسوم هستند که فکر می کنم خاص استان ما باشند. یکی از وسایل پذیرایی مهم اصفهانی ها در این ایام گز است. او ادامه می دهد: گرفتن عید برای مرده ها از رسوم دیگر است. برای نخستین عید فوت مرده در مسجد مراسم می گیرند. علاوه بر این در روز تحویل سال جمع شدن در خانه یک بزرگ تر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. او در ادامه سخنانش به حال و هوای ویژه عید در استان اصفهان اشاره می کند و می گوید: در میدان نقش جهان توپی گذاشته اند و لحظه تحویل سال توپ شلیک می کنند و این چنین نوروز شلوغ و پرمهمان اصفهان آغاز می شود. رسوم شیرین نوروزی در استان کرمان حسین ۳۴ ساله از رسوم عید در شهرستان های استان کرمان به «آرمان» می گوید: در میمند که یک روستای باستانی در ۴۰ کیلومتری شهر بابک است عید نوروز را با رسوم اصیل زردشتی جشن می گیرند. مردم این روستا نه تنها نوروز بلکه شب چله و دیگر مراسم ایرانی را هم به همان صورت باستانی برگزار می کنند. یکی از رسم های جالب مردم این روستا این است که خواستگاری در شب چله و نوروز از اهمیت ویژه ای برایشان برخوردار است و آن هم با یک رسم خاص صورت می گیرد و هنگامی که خانواده ای می خواهد دختر خانواده دیگر را خواستگاری کند اگر شب چله باشد به آنها می گویند اناردونتون با خانواده ما! و اگر نوروز باشد می گویند سیب هفت سینتون با خانواده ما! شنیدن این جمله از سوی خانواده ای که دختر مجرد دارند بدین معناست که به خواستگاری دخترتان می آییم. او به رسوم دیگر در استان کرمان اشاره می کند و می افزاید: یکی از رسم های این منطقه در شب چهارشنبه سوری این بوده است که جاروی کهنه را آتش می زدند و جاروی نو را به خانه می آورند و یا اینکه کوزه کهنه را می شکستند و از کوزه نو استفاده می کردند. نخستین پیاله آب از کوزه تازه را هم باید بزرگ خانواده می خورد. اجرای این رسم ها به این دلیل بوده که می خواستند کهنگی ها و غم و غصه سال قبل را دور بریزند. /ج
شنبه ، ۲۲اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اتحاد خبر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]