محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842528413
گنبد سلطانیه روایتگر هنر و تاریخ کهن
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مهر گزارش می دهد؛
گنبد سلطانیه روایتگر هنر و تاریخ کهن
شناسهٔ خبر: 3578146 - جمعه ۲۱ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۸:۲۱
استانها > زنجان
زنجان- گنبدی فیروزه ای در بستر سبز رنگ چمن تاریخی سلطانیه در مسیر جاده زنجان به تهران خودنمایی می کند و گردشگران را به خود می خواند. خبرگزاری مهر-گروه استانها: گنبد سلطانیه یادگار سال های اقتدار هنر و معماری ایرانی است، هنری که خوی خشن مغولان را رام کرد و در طول حکومت ایلخانان بنای عظیم گنبد سلطانیه با نقش و نگاری زیبا بنا شد تا یادگاری بر آیندگان و اثبات اصالت هنر و فرهنگی ایرانی و اسلامی مردم ایران باشد.
نماد گردشگری استان زنجان را می توان در گنبد سلطانیه خلاصه کرد، بنای عظیم و باشکوه که با وجود همه عظمت و شکوهی که دارد هنوز به جایگاه واقعی خود در زمینه گردشگری در کشور نرسیده است. گنبد سلطانیه زخم خورده سال های است که میراث فرهنگی و گردشگری زنجان بی تفاوت به هنر و قدمت تاریخی این گنبد بود و امروز پس از سالها گنبد سلطانیه آرام آرام به جایگاه واقعی خود در زمینه جذب گردشگر می رسد هر چند که با نقطه ایده آل خود فاصله دارد. در گستره چمن تاریخی سلطانیه بنایی با شکوه با گنبد فیروزه ایش خودنمایی می کند بنایی که روایتگر هنر و ذوق اسلامی -ایرانی است تا تاکیدی دوباره بر برتری و اصالت فرهنگ و هنر، مردمانش باشد. تلفیقی از کاشی و آجر، بنای باشکوه قامت افراشته در دامن چمن تاریخی سلطانیه، عظیم ترین گنبد آجری جهان است که استوار و مستحکم خودنمایی می کند تا بار دیگر هنر و معماری اسلامی و ایرانی را به رخ تماشاگران خود بکشاند. گنبد سلطانیه با ارتفاعی نزدیک به دو هزار متر از سطح دریا در ۳۶ کیلومتری شهرستان زنجان و با فاصله چهار کیلومتری از جاده قزوین زنجان در دشت سلطانیه و در کنار چمن سلطانیه واقع شده است. در خصوص تاریخچه شهر سلطانیه و گنبد آن آمده است: هنگامی که ارغوان خان - پسر آباقا خان -چهارمین ایخان مغول بر اریکه سلطنت تکیه زد، تصمیم گرفت در محل سلطانیه فعلی شهری بنا کند.بدین رو دستور داد « قلعه ای که دور باروی آن ۱۲هزار گام باشد، از سنگ تراشیده بسازند ». ارغون پس از ساختمان این قلعه، در حالی که هنوز نیمه کاره بود در آن مسکن گزید و به سال ۶۹۱ ه . ق در گذشت و در همان جابه خاک سپرده شد. غازان خان - جانشین وی - از پیگیری کار پدر منصرف شد و متوجه تبریز و احداث محله شنب غازان شد. با به حکومت رسیدن الجایتو به سال ۷۰۲ ه. ق کار ساخت شهر سلطانیه از سر گرفته شد. وی دستور داد شهری بسازند که دور آن ۳۰ هزار گام باشد، همچنین قلعه ای کوچک به مساحت ۲۰۰۰ گام که با حصار و ۱۶ برج در بر گرفته می شد. عرض دیوارهای قلعه به اندازه ای بود که چهار سوار به آسانی می توانستند در کنار هم بر روی آن حرکت کنند. الجایتو همچنین امر کرد آرامگاه با شکوهی برای وی بسازند. اولجایتو پس از طرح سلطانیه تصمیم گرفت که به تقلید از آرامگاه برادرش غازان خان، آرامگاه رفیع و با شکوهی برای خود بسازد به همین جهت برای بر پایی این آرامگاه، هنرمندان از هر سو به سلطانیه آمدند تا یکی از شاهکارهای عظیم دوره مغول را به عرصه ظهور برسانند.
بنای گنبد سلطانیه بر اساس طرح آرامگاه غازان خان که آن نیز از بنای آرامگاه سلطان سنجر در(مرو) الهام گرفته، ساخته شد، با این تفاوت که پلان آرامگاه سلطان سنجر مربع و پلان گنبد سلطانیه هشت ضلعی است. اگر چه تا حدود زیادی معماری آرامگاه سلطان سنجر در بنای سلطانیه تاثیر گذاشته بود، لیکن نکات ابتکاری در بنای اخیر به حدی است که آنرا به صورت یکی از شاهکارهای هنر و معماری ایران در آورده است که بعد ها نمونه و الگویی برای احداث تعداد زیادی از ابنیه این دوره شد. همچنین معماری گنبد سلطانیه را شخصی به نام سید علی شاه انجام داده است. ظاهرا هنگامی که اولجایتو امر به احداث آرامگاه خود کرد هنوز اسلام را به عنوان مذهب رسمی انتخاب نکرده بود. وی تقریبا در هنگامی که کار ساختمانی گنبد رو به اتمام بود، سفری به عراق کرد و تربت پاک امام حسین (ع) و حضرت علی (ع) را در کربلا و نجف زیارت کرد. بنا به قولی بر اثر تشویق و ترغیب علما و روحانیون بزرگ شیعه که در دستگاه حکومتی صاحب منزلتی بودند، اولجایتو مذهب تشیع را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت و بعد از مدتی تصمیم گرفت که آرامگاه خود را به ائمه اختصاص دهد.بدین منظور قصد انتقال اجساد مطهر آنان (امام علی (ع) و امام حسین (ع)) را به سلطانیه داشت، تا بر رونق تجاری و اهمیت مذهبی پایتخت جدید التاسیس خود بیفزاید. لذا دستور داد تا تزئینات داخلی بنا که تا آن روز انجام نگرفته بود، به گونه باشد که در آن شعائر مذهب تشیع بخوبی مورد استفاده قرار گیرد.به همین جهت بود که کلمه «علی» به طور مکرر با کاشی در متن آجر نوشته شده است . انتقال اجساد مطهر ائمه (ع) بخاطر مخالفت شدید علمای شیعه و یا به قولی، خواب سلطان که حضرت علی (ع) را از این عمل ناراضی دیده بود انجام نگرفت و سلطان از این کار منصرف شد. الجایتو در سال ۷۱۶ ه. ق ، بعد از یک بیماری نسبتا طولانی در گذشت و با فوت او، موقعیت سلطانیه نیز ساقط شد و با سقوط سلسله ایلخانان ، آخرین رمق سلطانیه کشیده شد. سلطانیه در سال ۷۸۶ ه. ق در حمله تیمور لنگ غارت و چپاول شد و بسیاری از ابینه آن ویران گشت و مردمانش کوچ کردند. در عهد میران شاه – پسر تیمور – این شهر دوباره مورد ویرانی قر ار گرفت و سرانجام در نتیجه جنگی که بین قرا یوسف و فرزند میران شاه به نام ابوبکر رخ داد، شهر سلطانیه به کلی موجودیت سیاسی و اقتصادی خود را از دست داد.
گنبد سلطانیه گرچه در زمان ایلخانان مغول ساخته شده است ولی هنر و اصالت معماری ایرانی عامل اصلی اسخت ان بوده است، بنای که اندیشه و تفکر هنر اسلامی و ایرانی در گوشه گوشه آن نمود دارد و شکوه و عظمت هنر را می توان در آن به عینه دید. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با تاکید بر اینکه گنبد سلطانیه به هیچ عنوان ایلخانی نیست، بنای ایرانی است که در دوره ایلخانان احداث شده است گفت: قوم مغول در تمدن خود بحثی به عنوان معماری نداشت و سلطانیه حاصل تاثیر فرهنگ ایران اسلامی بر این قوم به شمار می آید. یحیی رحمتی در گفتگو با خبرنگار مهر، با تاکید بر اینکه گنبد سلطانیه شاخص ترین بنای ایران پس از اسلام است افزود: در صورتی که بتوان معماری ایران را به دو دوره پیش و پس از اسلام تقسیم کرد، تخت جمشید و گنبد سلطانیه به ترتیب برجسته ترین بناهای ایرانی محسوب می شوند. وی ادامه داد: گنبد سلطانیه موزه هنرهای تزئینی ایرانی است و برای احداث این بنا اوج هنرهای معماری، کاشی کاری، آجر کاری، لعاب، گچ بری و حکاکی در اوج خود به کار برده شده اند. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان، گفت: از غربی ترین نقطه جهان اسلام تا نزدیکی قفقاز هیچ بنایی به عظمت گنبد نیلگون سلطانیه در ایران احداث نشده است. دشت وسیع سلطانیه که از دامنه کوههای شمالی منطقه آغاز و تا اولین رشته کوههای جنوبی منطقه ادامه پیدا می کند، تقریبا در نقطه مرکزی چمن سلطانیه را که همانند تخته فرش تنیده از ابریشم است، در آغوش کشیده است. دشت سلطانیه به استناد مدارک باستانشناسی خواستگاه استقرار های مختلفی از هزاره های پیش از تاریخ به بعد است و سرچشمه رودخانه های زنجانرود و ابهر رود است. این دو رودخانه پس از قدرت گرفتن از آبهای تحت الارضی چمن سلطانیه در طول مسیر و کنار شاخه های فرعی خود به نوعی باعث پدید آمدن و قوام استقرارهای مختلفی شده اند. سلطانیه؛ نماد هنر ایرانی و اسلامی علاوه بر کتیبه های متعدد مشتمل بر آیات قرآنی ، احادیث نبوی و اسماء جلاله و مقدسه که در بخش های مختلف بنا درج شده ، در سطح جرز ایوان های جنوب شرقی و غربی نیز در لابه لای نقوش تزیینی ، نام علی (ع) به طور مکرر به خط ثلث و در گرداگرد آن کلمات ابوبکر ، عمر ، عثمان ، علی (ع) حسن (ع) و حسین(ع) تکرار شده است . وجود اسامی خلفای راشدین ، انتساب این نقوش را به دوره صفوی مردود می سازند. در طبقه اول ایوان شمال غربی نیز عبارت «السلطان محمد الجایتو » با خط آبی گچ چندین بار تکرار شده است. در خصوص دلایل وجودی دو لایه تزیینی در بنا، نظریات مختلفی ابراز شده است. همان طور که گفته شد، برخی عقیده دارند که لایه اول به قصد انتقال آرامگاه های مطهر حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) صورت گرفته که پس از انصراف از این کار ، لایه تزیینی دوم – که بیشتر نشانه مذهب تسنن است – برروی لایه اول اجرا شده است. عقیده دیگر این است که بناهای ارگ سلطانیه ابتدا با نظارت خواجه سعد الدین و سپس خواجه رشید الدین فضل اله ساخته و پرداخته شده که پس از قتل خواجه سعد الدین در سال ۷۱۱ ه. ق و سپس خانه نشین وکشته شدن خواجه رشید الدین و قبضه شدن دار الحکومه توسط تاج الدین علی شاه، وی آثار نامبردگان را ازبین برده است. نظریه سومی نیز که مطرح است ، تغییر مذهب الجایتو از تشیع به تسنن است. درباره ورودی های اصلی به فضای داخلی، به خاطر وجود راه های متعدد، نظریه های مختلفی ابزار شده که عمدتاً ایوان های شرقی و شمالی را به عنوان ورودی های اصلی معرفی کرده اند و وجود کتیبه های مفصل ایوان شرقی و کتیبه های به خط ثلث ایوان شمالی، مؤید این نظر است. به نظر می رسد در گذشته، راه های دیگر با پنجره های آهنی مسدود می شده اند. کف بنای گنبد سلطانیه با زیر سازی آجر فرش و شفته آهک و روکش سنگ مرمر سفید یا سنگ رخام فرش شده بوده است. با کاربردی، بالکن های هشتگانه ای هستند که از ایوان پدید آمده اند و به نوبه خود دارای تزیینات زیبایی اعم از کایکاری مقرنس کاری، تسمه کشی، گچکاری و تلفیق آجر و کاشی و سر انجام کتیبه های متعدد هستند.
این ایوان ها که رو به بیرون هستند هریک به طور متقارن به سه واحد طاق و تویزه تبدیل شده و آرایش سقف آنها زیباترین و جذابترین تزیینات هنر گچبری ایران است راه پله ها از طبقه اول شروع می شود و تا بالای مناره ها ادامه پیدا می کند. بنای گنبد سلطانیه از نظر تزیینات یکی از موفقترین نمونه های معماری اسلامی ایران به شمار می رود. عوامل مختلف تزیینی بنای گنبد سلطانیه عبارتند از ۱- تزیینات آجری ۲- تزیینات گچبری ۳- کتیبه ها ۴- کاشیکاری ۵- تزیینات رنگ و نقاشی ۶- تزیینات سنگی ۷- تزیینات چوبی؛ در این بنا از، تزیین آجری به سه صورت: آجرهای قالبی ، آجرهای کنده کاری و تلفیق آجر و کاشی استفاده شده است. آجر قالبی در چهار ایوان جنوبی، شرقی، شمال شرقی و شمال غربی به کار گرفته شده و شامل نقوش هندسی، گیاهی گاه به همراه کتیبه هایی است. آجر های کنده کاری شده فقط در دوایوان، در دو جبهه شرقی و جنوبی استفاده شده است. از دیگر عوامل تزیینی در گنبد سلطانیه، گچ است که به وفور در نمای داخلی و خارجی بنا به کار رفته است. گچ در اینجا به صورت زنده و پخته و زمانی به حالت مرده و خام در پشت بند کاشی ها، ملاط آجرها، گچبری ها، کتیبه هات و تزیینات قالبی و استامپی در ابعاد مختلف به خدمت گرفته شده است. این نوع تزیین درکنار تنوع و گستردگی، از تکنیک و هنر بسیار بالایی در این بنا برخورد دار و شایسته مطالعه و تحقیقات گسترده تر است. تزیینات کاشیکاری نیز در این بنا از جایگاه ویژه ای برخوردار است. نمای اصلی گنبد، منارهای هشتگانه گیلویی بالایی ایوان های هشتگانه در طبقه دوم پشت بغل قوس های ۲۴ گانه مزبور و حاشیه های تزیینی آنها ، جذابترین نوع کاشیکاری را به نمایش می گذارد که گاه با کتیبه هایی همراه است در نمای داخل ، دو لایه تزیینی با کاشی مشخص است. در تزیینات گنبد سلطانیه کتیبه نویسی نیز همانند سایر پدیده های هنری یکی از بدایع بی بدیل هنر خطاطی در معماری اسلامی ایران است . کتیبه های دوره نخست تزیینات – به استثنای چند مورد – عموماً به خط کوفی زیبا و به سبک معقل ،شجر، توشیح و مورق و کتیبه های دوره دوم به خط جلی ثلث و انواع خطوط کوفی، محقق، ریحان و نسخ نوشته شده است. کتیبه های ایوان های غربی، از زیباترین خطوط این بنای تاریخی است که از نظر فضا سازی و ایجاد عظمت در بنا – به لحاظ عمود بودن کلمات – اهمیت بسزایی دارد.
ثبت گنبد سلطانیه در فهرست میراث جهانی گنبد سلطانیه بزرگ ترین گنبد آجری جهان در تاریخ ۲۴ تیرماه ۱۳۸۴ در کمیته میراث جهانی یونسکو در شهر دوربان آفریقای جنوبی به عنوان هفتمین اثر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. گنبد هشت ضلعی سلطانیه به لحاظ تزیینات آجرکاری، کاشیکاری و معماری جزو منحصر به فردترین آثار دوره اسلامی محسوب می شود.
اشیاء بدست آمده از کاوش های باستان شناسی ارگ و شهر قدیم سلطانیه شامل انواع کاشی زرنگار و زرین فام، پی سوزهای سفالی ساده و دسته دار، قطعاتی از فقاع سفالی، کاسه های سفالی ساده و لعابدار، انواع دوات سفالی لعابدار دوره صفوی، انواع بشقاب لعابدار منقوش دوره ایلخانی از جمله اشیاء در معرض نمایش در این مجموعه است که مطمئنا می تواند خاطره بازدید از گنبد سلطانیه را برای مسافرین نوروزی ماندگار کند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]
-
گوناگون
پربازدیدترینها