تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 10 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):از حسـد ورزى به یکـدیگـر بپـرهیزیـد، زیـرا ریشه کفـر، حسـد است.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1819476968




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

ماهیت دولت رضاشاه؛ نقدها و نظرها


واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه ستاره صبح: اشاره: در شماره پیشین مشروح نشست «ماهیت دولت رضاشاه» را که با حضور اساتید و صاحبنظران در در پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار شده و دبیری این نشست را رحمانیان به عهده داشت، از نظرتان گذاشت. در این شماره بخش دوم و پایانی این نشست را که به سخنان دکتر محمدسالار کسرایی، استاد علوم سیاسی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی قم و دکتر داریوش رحمانیان، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران اختصاص دارد، می خوانید: ریشه های دولت مطلقه در اروپا بعد از سخنان وحید سینایی، محمدسالار کسرایی به بیان نقطه نظراتش درخصوص مولفه های حکومت رضاخان پرداخت. وی سخنش را با چگونگی شکل گیری دولت مدرن در ایران آغاز نمود و گفت: «دولت در دوره پهلوی نخست دولتی مطلقه بوده و دلیل این مدعا این است که دولت در این زمان نه مانند دولت های قبلی بود و نه می توانست مدرن باشد. افرادی که از این دولت، به دولت مدرن یاد می کنند در واقع دچار اشتباه شدند. در حالی که زمینه های ظهور دولت های مدرن در ایران در نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز شده بود و به عبارتی از نیمه دوم عصر ناصری مقدمات ظهور دولت مطلقه در ایران فراهم شده و دولت ناصری مجبور شد برخی از نهادهای بوروکراتیک را برای اداره امور به وجود بیاورد و در این زمان نخستین، زمینه، بنیان یا بدنه نیروهای نظامی در ایران شکل گرفت.» وی در توضیح شرایط اقتصادی و سیاسی در عصر پهلوی اول اظهار کرد: «پلیس جنوب، لشکر قزاق، ژاندارمری و بقیه کارها در دوره ناصری شکل گرفت. بنابراین رضاشاه وارث حکومتی است که در واقع ساختار بزرگ تاریخی آن در یک برهه ای دیگر فراهم شد و وی در زمانی دیگر بر چرخ لوکوموتیو سوار شد. از طرفی ورود و ادغام ایران در نظام جهانی، فشارهای اقتصادی و نظامی بین المللی، بی نظمی، آشفتگی و کشمکش های داخلی، رونق تجارت به مفهوم جدید آن، رشد شهرنشینی و ظهور اقشار دارای زندگی متوسط به این قضیه (رفتن به سوی دوران مدرن) کمک کرد.» تهدیدهای خارجی و فقدان زیرساخت ها مولف کتاب «چالش سنت و مدرنیته در ایران از انقلاب مشروطه تا 1320» بیان کرد: «ظهور تعارضات میان مذهب و سیاست از یک طرف و رشد ضرورت توجه به صنعت و تکنولوژی از اواسط دوره ناصری، دوره ای خاص را رقم زد؛ دوره ای که در آن ظهور و بروز عقاید جدید درباره سیاست و قدرت، تهدیدهای خارجی و فقدان زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و فرهنگی لازم (با وجود پیوسته شدن اجباری ایران به حاشیه نظام جهانی) همه اجبارهایی بودند که وجود داشتند.» کسرایی در بخش پایانی سخنش اظهار کرد: «دولت های مطلقه به دلیل شرایط ساختاری و تاریخی شکل گرفتند که در ایران نیز این شرایط تقریبا در دوره رضاشاه وجود داشته است. اگرچه این دولت ها ممکن است قرن ها تداوم داشته باشند به طوری که در اروپا برخی از این دولت ها 300 سال و در برخی مناطق تا 400 سال نیز تداوم پیدا کرده و هنوز در برخی از جاها ریشه هایی از دولت مطلقه در دولت های مدرن اروپایی وجود دارد. بنابراین هرچه قدر که حکومت ها در ایران تغییر پیدا کنند اگر ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به آن حد از تغییر نرسد ورود به ایران به دولت مدرن با مشکل و دشواری مواجه خواهد شد.» تعیین نظام سیاسی در ایران داریوش رحمانیان که مدیریت جلسه را نیز برعهده داشت، به عنوان سخنران آخر گفت: «هر دو سخنران، مفهوم دولت مطلقه را برای تبیین ماهیت دولت رضاشاه تشخیص دادند و به کار گرفتند. همان طور که دکتر کسرایی اشاره کرد برخی استادان شناخته شده تاریخ از جمله دکتر محمدعلی اکبری و دکتر علیرضا ملایی توانی، تعبیر دولت مطلقه مدرن را برای دولت رضاشاه به کار بردند که کسرایی با این تعبیر مخالف و نوعی پارادوکس را در این  تعبیر می بیند.» وی با اشاره به ساختار اقتصادی فئودالی ایران در روزگار رضاخان افزود: «ما در رابطه با تاریخ معرفتی با مشکل مواجه هستیم و مفاهیم را به شکل آشفته و متاسفانه به طور مقلدانه و منفعلانه به کار می گیریم. به عبارتی مسئله ای که قبل از دوره پیشامدرن داریم همان مساله فئودالیزم یا بدیل های آن نظیر نظام آسیایی یا شیوه تولید آسیایی، استبداد شرقی و امثال این تعابیر است. ما در واقع بر اساس نظریه پردازی هایی که محققان و متفکران غربی درباره تاریخ خودشان و به تبع آن تاریخ ما انجام دادند، آن مفاهیم را به کار می گیریم.» شیوه تولید آسیایی و استبداد شرقی رحمانیان، دانشیار دانشگاه تهران اظهار کرد: «ما درباره تعیین نظام سیاسی ایران در دوران قدیم نیز مشکل داریم و نمی توانیم به طور قاطع و صریح بگوییم آن دوران فئودالیته، شیوه تولید آسیایی یا استبداد شرقی بوده است و چه نظامی از نظر اجتماعی داشته و سپس بر اساس آن ماهیت دولت را در دستگاه تفکر مارکسیسم و دستگاه های فکری مشابه را در همان پارادایم قرار دهیم.» رحمانیان در پایان سخن به ورود سرمایه داری به ایران اشاره کرده و عنوان کرد: «ما در عصر جدید و روزگار معاصر نیز مشکل مفاهیم داریم و در همین رابطه با پرسش هایی مواجه می شویم که آیا ایران به سرمایه داری رسیده است یا خیر؟ وضعیت ایران به لحاظ اقتصادی و اجتماعی در چه مفهومی جا می گیرد؟ در رابطه با اینکه سرمایه داری چگونه به ایران وارد شده با توجه به نظریه نظام جهانی والرشتاین که دکتر سینایی مطرح کرد که ایران در این نظریه جزء اقمار پیرامون قرار گرفته و وضعیتی را در ایران ترسیم کرده است که به آن سرمایه داری وابسته می گویند. همچنین جان فوران نیز در کتاب «ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﮑﻨﻨﺪه: ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺤﻮﻻت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﯾﺮان از ﺻﻔﻮﯾﻪ ﺗﺎ ﺳﺎلهای ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ» در ترکیب و تلفیق نظریه خود از همین مفاهیم توسعه وابسته استفاده می کند.»


سه شنبه ، ۱۸اسفند۱۳۹۴


[مشاهده متن کامل خبر]





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: روزنامه ستاره صبح]
[مشاهده در: www.setaresobh.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن