واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز: راز دیپلماسی تأخیری آقای نخستوزیر
ابتکار در گزارشی آورده است:
به گزارش نامهنیوز، در حالی که طی چند ماهه گذشته و در فضای پسابرجام تهران میزبان مقامهای ارشد سیاسی و اقتصادی متعددی از کشورهای اروپایی و آسیایی بوده، سرانجام با تاخیری قابل تامل و البته قابل تحلیل پای یک مقام ارشد ترک هم به ایران باز شد و در اولین روز هفته جاری تهران میزبان «احمد داوود اوغلو» نخست وزیر ترکیه بود. این اولین سفر داوود اوغلو به ایران در مقام نخست وزیر و اولین حضور رییس دولت ترکیه در تهران طی 2 سال گذشته است.
در سالهای گذشته و به ویژه از سال 2010 به این سو از داود اوغلو به عنوان معمار دیپلماسی جدید این کشور و مبدع تئوری رویاپردازانه آنکارا موسوم به نوعثمانی گری در سطح منطقه ای و بین المللی یاد شده است. ترکها اما اکنون و به فاصله 5 سال از آغاز رویکرد جدید و بلندپروازانه خود در خاورمیانه و به دنبال شکستهای متعدد در یکایک سیاستهای متخذه در قبال همسایگان و متحدان و گیر افتادن در برخی بحران های خودساخته، به ناگزیر در موضع بازگشت به ریل دیپلماسی پیش از 2010 و تلاش برای احیای مجدد جایگاه منطقه ای و بین المللی خود قرار گرفتهاند.
نگاهی به وضعیت روابط دیپلماتیک ترکیه با کشورهای همسایه به خوبی نتایج منفی تلاش حزب حاکم ترکیه برای عملی کردن نظریه نوعثمانی گری این کشور را هویدا می کند. ترکیه کنونی در مقایسه با دو دهه گذشته و روزهای اوج حکمرانی رجب طیب اردوغان و پیش از آن شکننده ترین روابط و مناسبات را با همسایگان غربی و اتحادیه اروپایی دارد و تقریبا به واسطه دیپلماسی نه چندان قابل اتکا و مغرورانه آنکارا در سالهای اخیر انکارا و پایتخت اتحادیه اروپایی و کشورهای اصلی اروپا در هیچکدام از مسائل سیاست خارجی هماهنگی قابل توجهی ندارند. ترک ها در مرز دریایی خود با اولین همسایه اروپایی خود یعنی قبرس هم سالهاست که رابطه ای نه چندان دوستانه دارند. این سوتر با ارمنستان هم مرز هستند که دشمنی تاریخی دو ملت همچنان بر روابط دو پایتخت سایه انداخته است و نوع مواجهه دیپلماسی پیش گفته ترک ها در سالهای اخیر این تیرگی را بیشتر کرده است.
روسیه هم که با کمی اغماض همسایه شمالشرقی ترکیه محسوب می شود تا همین سال گذشته از جمله اصلی ترین شرکای اقتصادی این کشور و بازارهای روسیه اصلی ترین مقصد کالاهای کشاورزی و محصولات غذایی ترکی بود. علاوه بر این استانبول و سواحل مدیترانه ای این کشور در فصول مختلف سال مقصد میلیونها گردشگر روس بود. اکنون اما تحولات به گونه ای پیش رفته است که روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور متاثر از بحران سوریه در تیره ترین حالت قرار دارد و تقریبا مبادلات تجاری و گردشگری فی مابین دو کشور به صفر رسیده است. در میان کشورهای عربی منطقه هم اگر از عربستان سعودی و ریزکشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس فاکتور بگیریم مناسبات ترکیه متاثر از تحولات اخیر خاورمیانه و بهار عربی و مساله سوریه با سایر کشور نوعی رکورد و تیرگی در روابط را تجربه می کند که معیوب شدن روابط میان قاهره و آنکارا اوج نتایج منفی دیپلماسی خاص و نوعثمانیگرایانه این کشور در خاورمیانه محسوب می شود.
مساله سوریه را اما می توان عمیقترین باتلاق و بحرانی دانست که آنکارا متاثر از سیاست های بلندپروازانه خود برای تضعیف و بی ثبات سازی کشورهای همسایه به نوعی هم از بانیان به وجود آمدن آن بوده و هم بیش از دیگر بانیان طی 5سال گذشته در آن فرو رفته است. مسئولان ارشد ترکیه در این دوران و در مواجهه با اکثریت مردمان سوریه و تلاشهای همسایگان برای کنترل و حل بحران پیش آمده به گونه ای رفتار کرده که عمده پل های پشت سر خود را نیز شکسته است. اکنون در شرایطی که رهبران این کشور از کارزار پیچیده سوریه جز بی اعتمادی اکثر متحدان سابق، تشدید کینه شهروندان سوری به همسایه شمالی و تزریق بی ثباتی به داخل کشور خود چیزی دشت نکرده اند، در تدارک خروج از این وضعیت و احتمالا بازنگری در دیپلماسی منطقه ای خود برآمده اند که با وجود همه آنچه که گذشت باز هم جای امیدواری دارد.
در شرق ترکیه هم قدیمی ترین دوست این کشور یعنی ایران با مجموعه ای از اشتراکات فرهنگی، دینی، اجتماعی و اقتصادی قرار دارد. اما سیاست خاص و غیر دوستانه ترک ها در قبال دمشق که سالها اصلی ترین متحد تهران در منطقه بوده و همچنین سو استفاده این کشور از تحریم های پیش آمده برای تهران، باعث شد تا با وجود تمام اشتراکات و دوستی ها، در 5سال گذشته نوعی گسست و بی اعتمادی میان دو پایتخت بزرگ منطقه به وجود آید. گسستی که نظریه داود اوغلو و نگاه خاص او به دیپلماسی منطقه ای و علاقمندی پنهانی حاکمان ترکیه به تشدید بی ثباتی و انزوای همسایگان را می توان اصلی ترین عامل به وجود آمدن آن دانست. ترکیه همان گونه که در یک سال اخیر به واسطه نگاه غیرقابل تحلیل خود در قبال سرنوشت همسایه جنوبی خود به طور کامل روسیه را از دست داد، پیشتر و در طول سالهای اخیر رفته رفته و به تدریج در ماجرای سوریه و تحریم ها تتمه اعتماد تهران به خود را هم از دست داد و آنچه که بر جای مانده بود صرفا به مدد اشتراکات پیشین فقط ظرفی از رابطه بوده که خالی مانده وباید بار دیگر و قطره قطره با اعتمادسازی متقابل پر شود. اکنون با لغو تحریم های بین المللی علیه ایران پس از برجام از یک سو و گشایش نسبی پیش آمده در سوریه پس از آتش بس اخیر فرصت مناسبی برای ترک ها فراهم کرد تا شاید گسست پیش آمده را به ویژه پس از بحران پیش آمده در روابط ترکیه با روسیه، در مرزهای شرقی تا حدودی مرمت کنند.
شواهد پس از شروع آتش بس در سوریه نشان می دهد اراده بین المللی بر حل قطعی بحران این کشور و تداوم گفت وگوهای صلح سوریه است. بی شک در صورت موفقیت آتش بس و دستیابی به توافقی سیاسی در سطح جهانی بر سر سوریه کشورهایی که تاکنون بر آتش جنگ سوریه و حمایت از تروریست ها دامن می زدند بازندگان اصلی بحران سوریه خواهند بود. سفر داود اوغلو به تهران نشان داد که ترکیه آماده بازگشت از سیاست پیشین است و این کشور هم می خواهد بازنده شطرنج پیچیده سوریه نباشد و هم از نمد اقتصاد ایرانی پسابرجام برای خود کلاهی دست و پا کند.
منبع: روزنامه ابتکار
۱۸ اسفند ۱۳۹۴ - ۰۷:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]