واضح آرشیو وب فارسی:یزد فردا: یزدفردا"«خارش» حسی عجیب است که به طور غریزی در بدن فعال می شود. اما چرا وقتی با انگشتان دست آن را می خارانیم، حس بسیار خوبی در ما به وجود می آید؟ تقریبا تمام انسان ها هر روز احساس خارش را نقطه ای از بدنشان احساس می کنند. دلیل آن اما همچنان مشخص نیست فرادید| «خارش» حسی عجیب است که به طور غریزی در بدن فعال می شود. اما چرا وقتی با انگشتان دست آن را می خارانیم، حس بسیار خوبی در ما به وجود می آید؟ به گزارش فرادید به نقل از بی بی سی انگلیسی، نزدیک تولد 40 سالگی خانم «جِی آر تراور» بود که بدنش به خارش افتاد. او تا زمان مرگش، یعنی حدود 40 سال بعد، همچنان پوستش را می خاراند. او یک جانورشناس بود. خانم تراور معتقد بود که بر روی پوست او و دو خانم دیگر از اقوامش، انگلی به نام درماتوفاگویدس شرمتوسکی (Dermatophagoides scheremetewskyi) زندگی می کرد. تراور 17 سال تلاش کرد تا انگل های روی پوستش را از بین ببرد. این انگل ها حتی موجب بروز التهاب پوستی در برخی نقاط از بدنش نیز شده بودند. او حتی مقاله ای را در ژورنال «انتامولاجیکال سوسایتی واشنگتن» به چاپ رساند تا شاید نتایج کارش به درد کسی بخورد. او برای حل این مشکل به سراغ چندین پزشک، متخصص پوست، عصب شناس و افراد دیگر رفت. آفت کش های مهلک نیز حتی کارگر نیفتادند. او با کمک ناخنش انگل ها را از روی پوستش می کند که این کار به بدنش نیز آسیب رساند. برخی از نمونه هایی که او از روی پوستش کنده بود، به چند حشره شناس ارسال شد تا بررسی شوند. در این بین، یک پزشک باهوش خانم تراور را به سنجش روانکاوی ارجاع داد، اما او آن پزشک را متقاعد کرد که به خدماتش نیازی ندارد. او در همان روزها نوشت: «تا به امروز، هیچ درمانی موجب نابودی کامل انگل ها نشده است.» ماجرا از چه قرار بود؟ گویا اصلا انگلی در کار نبود! در حال حاضر ما می دانیم هیچ نوع انگلی روی پوست او یا اقوامش زندگی نمی کرد. او چهل سال تمام اشتباه می کرد. خانم تراور از نوعی اختلال روانی به نام «انگل توهمی» (delusory parasitosis) رنج می برد. در این اختلال، بیمار تلاش می کند تا برای احساسات دریافتی اش «شواهد فیزیکی» بیابد که این کار ممکن است به خودشان ضرر بزند. انگل توهمی مورد خانم تراور درست شبیه تمام موارد دیگر است. توضیح علمی برای این اتفاق البته هنوز نیامده است. به طور معمول، 2.5 تمام مواردی که بیماران به متخصصان پوست می گویند، همین مورد است. اما نباید فراموش کرد که این اتفاق برای تک تک انسان های روی کره زمین و صورت روزانه رخ می دهد. کسی هم دلیلش را نمی داند. تفاوت درد با خارش از نگاه تئوری شدت و تئوری اختصاصی ریشه تعریفی که امروزه پزشکان و محققان مطرح می کنند، به 350 سال پیش بازمی گردد. ساموئل هافنرِفر، پزشک آلمانی، آن را مطرح کرده بود. او نوشته بود که «خارش، احساسی ناخوشایند است که فرد را به خاراندن محل خارش ترغیب می کند.» این تعریف تا حدودی درست است، اما کارآمد نیست. در نگاه اول، خارش و درد مرتبط به نظر می رسند. «انتهای آزاد اعصاب» در محیطی که گیرنده های درد (nociceptor) را فعالی می کند، وجود دارد که کارشان انتقال اطلاعات حاویِ وجود احتمالی یک تهدید به نخاع و مغز است. هر حمله کوچک به این عصب ها موجب تحریک حس خارش می شود، اما اگر این تهدید کمی جدی تر باشد، باید منتظر درد ماند. این «تئوری شدت» نامیده می شود، اما یک جایگزین دیگر نیز وجود دارد: «تئوری اختصاصی.» در تئوری اختصاصی آمده که برخی عصب ها مسئول درد هستند و عصب های مسئول خارش از آن ها متفاوت هستند. این عصب ها پروریتوس (خارش) نامیده می شوند که می توانند تفاوت بین خارش و درد را تشخیص دهند. انواع خارش خارش می تواند به طور طبیعی پس از گزیدگی حشره ها ایجاد شود. نوع مزمن خارش می تواند حاصل انواع بیماری های پوستی نظیر خشکی پوست، اگزما، پسوریازیس و غیره به وجود آید. تومور مغزی، ام. اس.، بیماری های مزمن کبدی، لنفوم، ایدز و پرکاری تیروئید نیز با خارش مزمن در ارتباط هستند. پس از آن، عوامل ادراکی و روانی مطرح می شود. البته این را هم بگوییم که تمام اختلالات روانی مانند بیماری «انگل توهمی» نیستند. البته خارش ممتد می تواند به ساختار پوست آسیب بزند. درد ناشی از خارش با درد حاصل از شعله شمع متفاوت است اینکه حس خارش را با اعمال محرک آرام بخش بر روی پوست می توان کم کرد، این پدیده را کمی پیچیده تر و البته کنجکاوانه تر می کند. خارش همان ابعاد کوچکتر درد است، اما اعمال انواع بی حس کننده و یا التیام بخش بر روی پوست، بر خلاف انتظار، خارش را شدیدتر می کنند. بین درد و خارش نوعی پیچیدگی وجود دارد، اما بدون شک بین این تفاوت وجود دارد. اگر قسمتی از بدن درد بگیرد، بدن واکنش نشان می دهد. برای نمونه، دستتان را نزدیک شعله شمع نگه دارید، واکنش بدن را خواهید دید! اما خارش به جای دافعه، جاذبه ایجاد می کند. خاراندن محل خارش احساس خوبی را ایجاد می کند. یک احتمال در سیر تکاملی بدن وجود دارد: خاراندن سریع نسبت به برداشتن حشره ریز از روی پوست موثرتر است. خاراندن موجب برداشته شدن خودکار حشره، انگل، گیاه و یا هر جسم ناخواسته از روی پوست می شود. رویه آن چگونه است؟ وقتی چیزی پوست را آزار می دهد (مثل گزش حشره)، سلول ها ماده شیمیایی مانند هیستامین را آزاد می کنند. ترشح ماده شیمیایی باعث می شود تا گیرنده های درد، پیامی را به نخاع ارسال کنند. این کار موجب خواهد شد تا آن پیام از طریق «راه نخاعی - تالاموسی» به مغز ارسال شود. در سال 2009، پژوهشی در این زمینه انجام شد. محققان از تزریق هیستامین و کنترل راه نخاعی – تالاموسی توسط الکترود بهره جستند. نتایج نشان داد به محض اینکه هیستامین تزریق می شود، عصب ها به جنب و جوش می افتند. اما وقتی محققان به آن شخص می گفتند که بدنش را بخاراند، از جنب و جوش عصب های نخاعی – تالاموسی کاسته می شد. الکترودها نشان دادند که خاراندن بدن بر روی نخاع اثر می گذارد. در واقع در مغز هیچ جایی بر روی «خارش» وجود ندارد. البته زمانی که خارش پیش از تزریق هیستامین صورت می گرفت، تاثیر مثبتی نداشت. به عبارتی، نخاع تشخیص می دهد که آیا خاراندن بدن کارآمد هست یا خیر. خاراندن بدن احتمالا به اجداد ما کمک می کرده تا از شر حشرات خلاص شوند. این اتفاق در تکامل ما نقش داده است آیا با خواندن این متن، بدنتان به خارش افتاده؟ اگر پاسخ مثبت است، دلیل این است که خارش نیز مانند خمیازه مسری است. پزشکان نیز می گویند حین درمان افراد مبتلا به خارش، بدن خودشان نیز به خارج می افتد. در پژوهشی دیگر، چند پژوهشگر در یک کنفرانس از خارش صحبت کردند تا بررسی کنند که آیا بر روی حضار تاثیری دارد؟ البته تاثیر هم داشت. دوربین های مداربسته نشان داد که حضار در سخنرانی مربوط به خارش نسبت به سخنرانی های دیگر، بیشتر بدنشان را می خاراندند. مسری بودن خارش در میمون ها نیز مشاهده شده است. این مشاهده به امکان به خارش افتادن بدن، پس از مشاهده خارش در فردی دیگر قوت می دهد. این را هم در نظر بگیرید: خارش دردآور نبوده و اتفاقا لذت بخش نیز هست. جرج بیشاب، پژوهشگر، در مقاله ای در سال 1948 نوشت: «خاراندن وحشیانه بدن که موجب درد گرفتن قسمتی دیگر شود، یکی از منحصر به فردترین امتیازها است.» فکرش را کنید که یکی از دوستانتان کمر شما را بخاراند، آیا این اتفاقی مطلوب نیست! از سوی دیگر، مبتلایان به اگزما می گویند که هنگام بروز خارش، تا زمانی آن نقطه را می خارانند که دیگر احساس خارج وجود نداشته باشد. آگدن نش، شاعر آمریکایی، می گوید: «شادی یعنی خاراندن بدن، به ازای هر بار خارش.» او احتمالا نمی دانسته چقدر این حرف درست است! منبع: BBC World ترجمه: وبسایت فرادید مترجم: سبحان شکری برچسب ها : سلامت سلامتی
پنجشنبه ، ۱۳اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: یزد فردا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]