واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان: سیدحسین رسولی|سروناز آقا زمانی| ترجمه فارسی فیلمنامه «بچه های بهشت» (Children of Paradise) به کارگردانی مارسل کارنه و نویسندگی ژاک پره ور به قلم غلامرضا صراف و توسط نشر چترنگ بهانه ای شد تا یکی از مهم ترین آثار سینمای فرانسه را وارسی کنیم. اولین نمای این فیلم در زمان اشغال نازی ها در سال ۱۹۴۳ برداشته شد و پس از کش و قوس فراوان این کار پردردسر در سال ۱۹۴۵ به نمایش درآمد. جشنواره کن پذیرای این فیلم بود و در آنجا بچه های بهشت را بزرگ ترین فیلم تاریخ سینمای فرانسه نام گذاری کردند. مارسل کارنه نیز عنوان کرد که این فیلم پرخرج ترین اثر تا آن زمان در سینمای فرانسه بوده است که بیشتر از سه ساعت زمان نمایش آن در سالن سینما طول می کشد. این فیلم با مضمون های «رمانتیک» خود در میان آثار شاخص جنبش «رئالیسم شاعرانه» قرار می گیرد. ژاک پره ور شاعر، فیلمنامه آن را طبق پیشنهاد ژان لویی بارو، کارگردان پرآوازه تئاتر به رشته تحریر درآورد. پره ور در جمع هنرمندان سور رئالیست رفت وآمد داشت و همچنین موفقیت فیلم «پانسیون میموماس» (۱۹۳۴) ژاک فدر روی او تاثیر شگرفی داشت. البته مهم ترین فیلم فرانسوی تا آن دوره «نمره اخلاق صفر» (۱۹۳۳) ژان ویگو است که میراث او را در موج نوی فرانسه و مخصوصا فیلم «چهارصد ضربه» فرانسوا تروفو شاهد هستیم. به هر حال فیلم بچه های بهشت در سال ۱۹۴۵ وقتی به نمایش درآمد شگفتی سترگی را در سالن های سینما رقم زد. در همین زمینه با غلامرضا صراف به گفت وگو نشسته ایم. فرآیند ترجمه فیلمنامه «بچه های بهشت» چقدر زمان برد؟ حدود سه ماه. البته این ترجمه مربوط به سال 88 است. در دولت قبلی هم توسط ناشر دیگری به ارشاد رفت که با حذف و اصلاحاتی در حد یک دفترچه روبه رو شد و چندبار جلسه با بررس آن هم نتیجه نداد و ما هم از چاپش در آن زمان صرف نظر کردیم تا اینکه بالاخره امسال در مجموعه «جهان سینما»ی نشر چترنگ که با دبیری خودم منتشر می شود، درآمد. بزرگ ترین مشکل شما برای ترجمه این فیلمنامه چه بود؟ اینکه اصلش به فرانسه بود و دیالوگ ها کار شاعر صاحب نام فرانسوی، ژاک پره ور. باید دقت می کردم شاعرانگی لحن و زبان پره ور در ترجمه فارسی حفظ شود. مضاف بر اینکه پره ور به خاطر ترجمه هایی که از اشعارش به قلم شاملو، همایون نوراحمر و یکی دو نفر دیگر شده، سبک شناخته شده ای برای خواننده ایرانی دارد. خوشبختانه ترجمه انگلیسی دینا بروک خوب، وفادار و دقیق بود. آیا مترجم فیلمنامه باید با زبان فیلمنامه نویسی آشنا باشد؟ صددرصد. فیلمنامه متنی کاملا فنی است و سرشار از اصطلاحات و ترکیبات تخصصی که ترجمه شان جز با مراجعه به فرهنگ های تخصصی و شناخت مباحث آنها ممکن نیست. به ویژه همین فیلمنامه «بچه های بهشت» که متنی کاملا دکوپاژشده و سرشار از جزئیات داشت و انواع حرکت های دوربین، نماها و قاب بندی های متنوع، زوایای گوناگون و... در آن لحاظ شده بود. در میان فیلمنامه های مطرح سینمای جهان چگونه یک متن را انتخاب می کنید؟ با توجه به فیلمنامه هایی که تا به حال ترجمه کرده ام این نکته معلوم شده که دلبستگی اصلی و عمده ام، فیلم ها و سینماگران اروپایی است و شاید اگر بخواهم دقیق تر بگویم، سینمای هنری و مدرن اروپا. از این میان برگمان، فلینی و پولانسکی کارگردان مولف محسوب می شوند و هرولد پینتر نمایشنامه نویس صاحب سبکی است که هرگز فیلمنامه اورجینالی ننوشت و دســـــتاوردهای ســـــــــینمایی اش تماما اقتباس از آثار نویسندگان دیگر یا نمایشنامه های خودش بود. به جز پینتر که علاقه ام به او و فضا کنیم. نظرتان چیست؟ بله. صددرصد. نمایشنامه از یک جهت متمرکزتر است و تعدد زوایا یا محیط های داخلی و خارجی ندارد. سبک نمایشنامه نویسان بزرگ جهان یا مکتبی که به آن تعلق داشته اند و در چارچوبش قلم زده اند، کاملا باید مورد توجه مترجم باشد و همین بحث واژگان را پیش می کشد. به هرحال تئاتر هنری دیرینه و شاید به قدمت حضور انسان بر کره خاکی باشد و به نظر من غنا و فرهنگ نهفته در آن با هیچ هنر دیگری قابل مقایسه نیست و همین آشنایی بیشتر مترجم را با فرهنگ و زبان مبدا می طلبد. شاید به تعداد دفعات به روی صحنه رفتن یک نمایشنامه، همان قدر تفاسیر گوناگون از آن وجود داشته باشد و مترجم می تواند گوشه چشمی هم به این تفسیرها داشته باشد و طبق آنها رویکرد دلخواه خویش را برای ترجمه انتخاب کند. کیفیتی که طبعا در ترجمه فیلمنامه ای که فیلمش ساخته شده وجود ندارد در ترجمه فیلمنامه ساخته شده مترجم می تواند برای درآوردن طبیعی لحن ها و تکیه های بازیگران، الگوی واقعی شان را مدنظر داشته باشد اما برای همین کار در ترجمه نمایشنامه باید تلاشی مضاعف صورت دهد و به نوعی خودش را جای تمام شخصیت ها بگذارد و بازی کند.
چهارشنبه ، ۱۲اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]