تور لحظه آخری
امروز : چهارشنبه ، 11 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام صادق (ع):با احمق مشورت نکن و از دروغگو یارى مجو و به دوستى زمامداران اعتماد مکن.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1819919689




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

مدیریت بحران آب ؛ چرا و چگونه


واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: میانگین بارندگی در ایران یک سوم متوسط جهانی است؛ این درحالی است که تبخیر آب در ایران 4 برابر میانگین جهان است. این امر سبب شده که از دیرباز کشور با پدیده کم آبی دست و پنجه نرم کند؛این در حالی است که در عین حال مدیریت کارآمدی هم برای منابع آبی موجود نبوده و در نتیجه با برداشت بی رویه 97 درصدی از آب های سطحی، عملا تمام رودخانه ها خشکیده است. این موضوع درحالی اتفاق می افتد که سفره های آب زیرزمینی هم از برداشت های بی رویه در امان نمانده و با احداث بی حساب و کتاب چاه های کشاورزی، کانال های زیرزمینی نگهداری آب تخریب شده و به خشک تر شدن و شوری خاک انجامیده است. از سوی دیگر، در فضای عمرانی روند احداث سدها را داریم که میزان تبخیر آب شان تقریبا معادل نصف آب مصرف شده در بخش کشاورزی است و تمام این مسائل باعث شده است که با بحران خشکسالی مواجه شویم. چالش های فراوان آب به عنوان پدیده­ای که تقریبا همه مردم، به فراخور حال با آن آشنایی دارند.انگیزه ای بود که بسیج دانشجویی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در قالب میزگردی با حضور پرویز گرشاسبی معاون آبخیزداری سازمان جنگل­ ها مراتع و آبخیزداری، محمدحسین منتظریون دبیر کل فرسایش رسوب شرکت مدیریت منابع آب ایران، بهیه جعفری بی بالان رئیس گروه برنامه ­ریزی آب و آبفا ، فرود شریفی عضو ستاد توسعه آب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و آرش ملکیان عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران به ریشه یابی بحران آب در ایران و راهکارهای برون رفت از آن بپردازند که ماحصل آن را _که از سوی خبرگزاری کشاورزی ایران­ منتشر شده است­­_می خوانید: *** شریفی عضو ستاد توسعه آب معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اظهار داشت: نوسانات بارندگی همواره وجود داشته است. در قرآن داستان خشکسالی هفت ساله در مصر و در نهج البلاغه خطبه مبسوطی در مورد خشکسالی آمده است. در سنگ نبشته ­ای از سخنان کورش هم می­ خوانیم که او از خدا می­ خواهد کشورش را از خشکسالی نجات دهد. در دوران اخیر هم مکرر به این خشکسالی­ ها برمی­ خوریم. آیا با مدیریت می­ شود آسیب کمتری ببینیم؟ تردیدی نیست که پاسخ این پرسش مثبت است.وی افزود: شاید رفتارهای ما به نحوی است که بلاها به شکل تشدید شده به ما می­ رسد. فارغ از این که ما چقدر آب داریم ، باید از آب موجود به نحو مطلوب استفاده کنیم و این یعنی در قدم اول که مدیریت است. اگر به ابلاغیه اخیر مقام معظم رهبری در مورد سیاست های محیط زیست دقت کنیم، متوجه می­ شویم که دو بند آن مربوط به این موضوع است. بند الف که می ­گوید مدیریت جامع و هماهنگ و نظام مند منابع حیاتی (از قبیل آب خاک و تنوع زیستی) مبتنی بر توان و پایداری زیست بوم به ویژه افزایش ظرفیت ما و توانمندی­ های حقوقی و ساختاری مناسب همراه با رویکرد مشارکت مردمی . در این بند چند نکته بسیار مهم وجود دارد یکی انسجام مدیریتی و دیگری رویکرد مردمی است که جواب پرسش ما را می دهد.در بند دوم ابلاغیه، پاسخ پرسش ما به شکل مشخص ­تر داده می ­شود. این بند شامل این جمله است: "ایجاد نظام یکپارچه ملی محیط زیست " گرشاسبی معاون آبخیزداری سازمان جنگل­ ها مراتع و آبخیزداری گفت: باید به چند نکته اشاره کنم. نخست این که ما از تعریف قانون در مورد آبخیزداری مقداری فاصله گرفته ایم. نه این که تنها خود معاونت آبخیزداری از این تعریف قانونی فاصله گرفته باشد، بلکه کل کشور از آن فاصله گرفته است. طبق این تعریفِ ، آبخیزداری که اتفاقا در مجموعه قوانین وزارت نیرو ، حفظ بستر رودخانه ها است،شامل مدیریت منابع زیستی در یک حوضه آبخیز است؛ به نحوی که کمترین آسیب زیستی به این منابع اعم از منابع طبیعی یا منابع انسانی وارد شود. وی گفت: آنجایی که کشور از مدیریت حوضه فاصله گرفته این بحران­ ها را ایجاد کرده ایم. اصولا در کشورهای گرم و خشک همچون مناطقی مثل شمال افریقا و خاور نزدیک مدل مدیریت منابع آب و همچنین آمایش سرزمین بایستی مدل مدیریت حوضه ­ای باشد. وقتی در یک حوضه آبخیز پتانسیل منابع آب محدودیت داشته باشد، بایستی بارگذاری روی آن پتانسیل محدود شود یا اگر پتانسیل خاک محدود باشد، بار گذاری روی خاک محدود شود. نکته دوم اینکه ما نیاز به یک برنامه ­ریزی دینامیک داریم. برنامه ­ریزی­های ما در مبحث توسعه منابع آب بر روی میانگین­ ها است. در حالی که در یک کشور گرم و خشک نباید بر روی میانگین­ ها کار کرد، بلکه توجه ما بایستی به حداکثرها و حداقل­ ها باشد.معاون سازمان جنگل­ ها مراتع و آبخیزداری افزود: در داستان حضرت یوسف (ع) من به جنبه دیگری از آن ،یعنی به ذخیره آب در تَر سالی اشاره می­ کنم. ما در خصوص حفظ آب در زمان تَر سالی چه کار کرده ­ایم؟ توانسته­ ایم آب را حفظ (ذخیره) کنیم یا توسط سیل از دست داده ­ایم؟ و باعث ایجاد بحران دیگری شده ­ایم؟ در خشکسالی هم دچار کمبود آب شده ­ایم از این رو ما به برنامه ­ریزی دینامیک نیاز داریم. درخشکسالی ­ها ما چه کار کنیم تا منابع آب کمتری مصرف شود؟و اگر دچار خشکسالی شدیم آیا می­ توانیم با آن سازگاری داشته باشیم؟ ما هنوز یاد نگرفته ­ایم که چگونه با خشکسالی سازگاری بهتری را داشته باشیم؛ بنابراین می­ خواهم اینجا روی نقش مدیریت در حوضه ­ای با برنامه ریزی دینامیک که یکی از اصول اساسی آبخیزداری است ،تاکید کنم . وی گفت: خیلی از کشورها این مدل­ ها را تجربه کرده­ اند. در کشور چین بر روی رودخانه ­ای که یک میلیون و 500 هزار هکتار حوضه آبخیز آن است، بعد از پنج سال برنامه ­ریزی مشارکتی بین دولت و مردم، منابع از دست رفته حوضه ای به مقدار 44 درصد را احیا کردند. یعنی همان سدهایی که وزارت نیرو چین احداث کرده بود و پر نمی­شد، با نگاهی جامع پر شد. حتی در این تجربه مشاهده می­ کنیم اندازه زمین کشاورزی برای آبیاری را در تحقیقات به دست آوردند که برای کمترین اتلاف آبیاری 330 متر مربع بهترین اندازه است. همچنین یا فروش کارت اشتراک آب به نحوی که کسانی که آب کمتری مصرف می کنند، بهای آبی را که می­ توانستند مصرف کنند و نکردند را بگیرند. نمونه ­ای از این کارها نشان می­ دهد ما نباید آبخیزداری را به بعضی فعالیت­ های مشخص منحصر کنیم .بلکه باید نگاهی وسیع به آبخیزداری داشته باشیم. گرشاسبی افزود:نکته دیگر اینکه در وزارت نیرو فقط میزان افزایش یا کاهش بارش ها و روان آبها مدنظر قرار می گیرد،اما حرفی از مقدار تبخیر یا دما نیست. با استفاده از همین آمارهای وزارت نیرو می ­گویم با وجود کاهش 20 درصد یا بیشتر روان آب ­ها، مقدار تبخیر زیاد شده است. در جلسه­ ای اشاره شد که با همین بارش کم متوسط تبخیر کشور از 280 میلیارد متر مکعب به 293 میلیارد متر مکعب رسیده است. یعنی 11 تا 12 میلیارد متر مکعب میزان تبخیرمان بالا رفته است. چون خاک ­های قابل نفوذ نداریم و سرعت نفوذ آب در خاک پایین است، میزان تبخیر بالا می ­رود. این در حالی است که مجموعه فعالیت­ های احیای حوضه باید بتواند میزان تبخیر را در حوضه کم کند. البته این اتفاق با بهبود پوشش گیاهی و خاک حوضه و همچنین در نظر گرفتن زمین به عنوان بهترین سد ، در جهان افتاده و حتی تجارب کوچکی هم در ایران داریم. وی افزود: بررسی 35 پروژه آبخیزداری نشان داد که هرهکتار آبخیزداری حدود 9 تن فرسایش خاکی و 5 تا 6 تن رسوب را کاهش می­ دهد و 520 متر مکعب آب را اضافه می­ کند. البته وزارت نیرو به ما می ­گویند چه کرده ­اید؟ آبی را که شما در بالا دست حوضه مهار می­ کنید و پایین نمی ­آید را آب تولیدی در نظر می ­گیرید؟ من معتقدم قسمتی از آن همین است. در مهار آب در بالادست قسمتی از آب که بر اثر کاهش تبخیر حفظ می­ شود. سازه آبخیزداری در بالا دست سرعت نفوذ آب را بیشتر می­ کند. یعنی اگر ما حتی آب را از نوک قله زیر خاک ببریم و در پایین دست آب از زیر زمین خارج شود، فرصت تبخیر و جلوی تغییر رنگ و بو را از آب گرفته ­ایم و آب را ذخیره کرده ­ایم . معاون آبخیزداری سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری اظهار داشت: در مجموع 38 پایلوت آبخیزداری که در کشور انجام شد، به تجربه ثابت شده است که در هکتار آبخوان داری 1000 متر مکعب را تغذیه می کند. در کشوری که به استناد آمار ها 12تا 13 میلیارد متر مکعب سالانه بیش از ظرفیت سفره­ های زیر زمینی برداشت می­ کنیم، چه مقدار آب به جای آن جایگزین کرده­ ایم؟ از سمتی دیگر، در حال از دست دادن سیلاب­ ها هستیم و از طرفی جریانات زیرقشری از کشور خارج­ شده یا وارد کفه­ های نمکی می­ شود. در این میان تنها فعالیت­ هایی که می ­تواند در جهت بهبود تاثیر گذار باشد، فعالیت­ های آبخیزداری، حفظ پوشش گیاهی و حفظ خاک است. وی گفت:ما مدلی را در حوضه آبخیز زیر دشت طالقان داشتیم. در آنجا میزان تبخیر را با احیای پوشش گیاهی از 65 درصد به 33 درصد کاهش دادیم. نیمی از این آب حفظ شده به همان پوشش گیاهی احیا شده می­ رسد و 50 درصد دیگر هم چشمه ­های جدید را ایجاد می­ کند بنابراین اگر ما دنبال این باشیم که توسعه منابع آبی حتما اتفاق بیفتد، بایستی همه جانبه به قضیه توجه کنیم.نامبرده خاطرنشان کرد: الان دریاچه ارومیه دچار بحران شده است. با کارهای سازه­ای نمی­ شود بحران آب را در این دریاچه حل کرد. تفکر مدیریت حوضه ­ای مخصوص ما نیست. تیمی از FAO وقتی دریاچه و مستندات و سوابق کاری ما را مطالعه کردند، آخرین نکته شان حرف هایی بود که ما بارها در کمیته احیا گفته بودیم. اگر حوضه آبخیز دریاچه ارومیه احیا شود، دریاچه ارومیه احیا می ­شود و اگر حوضه آبخیز دریاچه ارومیه به همین نحو رو به مرگ باشد، دریاچه هم می­ میرد. ما نمی­ توانیم دریاچه را بدون توجه به محیط پیرامون بالادست و نحوه کشت و زراعت و نحوه ذخیره و انتقال آب و بهره برداری در نظر بگیریم. وی با اشاره به اینکه در دانشگاه ها هم باید تغییراتی را در دروس دانشگاهی ایجاد کنند،گفت: اگر ما در دانشگاه ها هنوز صرفا بخواهیم مشکلات آبخیزداری را با یک سری کارهای هیدرولوژی حل کنیم، این اتفاق نخواهد افتاد. باید تغییراتی در پیکره آموزش بیفتد که دانش آموختگان این رشته فن ارتباط با بهره برداران را داشته باشند وگرنه با یاد گرفتن GISو کارهای هیدرولوژی اتفاقی نخواهد افتاد. شاید بیشتر از 50 درصد در مورد موضوعات اجتماعی و انسانی کار بشود تا بتوانیم این فن ارتباط و رابطه انسان و محیط در حوضه آبخیز را به خوبی تعمیم بدهیم. ادامه دارد


چهارشنبه ، ۱۲اسفند۱۳۹۴


[مشاهده متن کامل خبر]





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن