محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831052115
نگاه روسیه به کردهای ترکیه عراق و سوریه
واضح آرشیو وب فارسی:زمان نیوز: کردها عمدتاً در منطقه نقش ابزاری ایفا می کنند. طبیعی است که نگاه روسیه به کردها هم بر اساس این قاعده کلی قابل تحلیل باشد. روسیه در معادلات جدید منطقه به ارتباط با کردها می اندیشد و حاضر نیست از چنین ابزاری صرف نظر کند. او در ترکیه، برخلاف خواست آمریکا، از کردها در جهت تضعیف دولت ترکیه بهره می برد؛ در سوریه مانند آمریکا به کردها یاری می رساند البته با نگرشی متفاوت و سرانجام در عراق، هرگونه ارتباط با کردها بدون اطلاع با بغداد را در مسیر تضعیف یکپارچگی عراق قلمداد کرده و سعی می کند از آن پرهیز کند در حالی که آمقدمه منطقه غرب آسیا یکی از بی ثبات ترین و آشفته ترین دوره های زمانی خود را می گذراند. بازیگران متعددی با سطوح قدرت متفاوت اکنون در این منطقه فعال هستند. علاوه بر بازیگران ملی، این بار بازیگرانی با هویت های قومی و مذهبی اما غیرملی در حال ایفای نقش در میانه ی بی ثباتی ها هستند. آن ها علاوه بر تولید بی ثباتی و برهم زدن نظم مستقر، در تلاش اند تا از فرصت های پیش رو برای نیل به اهداف خود بهره برند. این اما قطعی است که با همه دلالت هایی که بر استقلال عمل و نظر آنان آورده می شود، آن ها ابزاری برای قدرت های ملی محسوب می شوند. فارغ از این که بپذیریم داعش ساخته شده توسط دیگران است یا یک جوشش فکری-سازمانی، او اکنون در زمینی بازی می کند که دیگران بهره اش را می برند. کردها به عنوان چهارمین قوم منطقه غرب آسیا از این قاعده مستثنی نیستند. حتی در عراق که کردها خودمختارند، باز هم یک بازیگر ملی محسوب نمی شوند چرا که سایه بغداد هم چنان بر سر آن هاست، چه برسد به ترکیه و سوریه. کردها عموماً ابزاری هستند که دیگران روی نقش آنان طرح ریزی می کنند. با توجه به این که در بحران این روزهای سوریه و عراق، نقش کردهای دو کشور برجسته تر از گذشته شده است و از سوی دیگر به دلیل نوع ورود ترکیه به این بحران ها و هم چنین معادلات داخلی آن، کردهای ترکیه هم در فضای جدید، ایفاگر نقشی جدید هستند، فهم نگاه قدرت های بین المللی و منطقه ای به جریان کردی در منطقه حائز اهمیت است. بر این اساس، آن چه در ادامه می آید در تلاش است تا مولفه های نگاه روسیه به کردهای سه کشور عراق، ترکیه و سوریه را مبتنی بر پیچیدگی های وضعیت کنونی منطقه غرب آسیا بررسی کند. 1. روسیه و کردهای ترکیه نوع نگاه روسیه به کردهای ترکیه را نمی توان در چارچوبی متفاوت از روابط روسیه با دولت ترکیه مورد تحلیل قرار داد. امپراتوری عثمانی که پس از جنگ جهانی اول تجزیه شده و به ترکیه تقلیل یافت، بارها در طول تاریخ با روسیه جنگیده لذا همواره سایه ای از رقابت و خصومت بر روابط این دو وجود داشته است. اما فضای جنگ سرد، آرایشی متفاوت داشت. ترکیه آشکارا در بلوک غرب قرار گرفته بود. آمریکا به ترکیه به عنوان ابزاری برای مهار شوروی می نگریست. پیوستن ترکیه به ناتو هم باعث شد تا خصومت میان این دو افزایش یابد. البته با فروپاشی شوروی، این منازعات جنگ سردی رو به پایان گذاشت و همکاری ها در حوزه انرژی و تجارت آغاز شد. طبیعی است که در چنین شرایطی، روسیه نسبت به مسئله کردهای ترکیه که از حساسیت بالایی برای آنکارا برخوردار است، کم ترین اقدام تنش زایی انجام ندهد چرا که اصل روابط او با ترکیه را دچار خدشه می سازد. بر همین اساس، روسیه پناهندگی عبدالله اوجالان را نپذیرفت. در حالی که روابط ترکیه و روسیه رو به سوی اوج داشت، بحران سوریه آغاز شد. مواضع دو کشور در قبال این بحران تفاوت داشت و همین امر هم روابط را تحت تأثیر قرار داد. اما تنش ناشی از حمله ترکیه به جنگنده روسیه، ضربه ای عمیق بر پیکر این روابط بود. در 3 آذر یک فروند جنگنده ی اف16 ترکیه، یک بمب افکن سوخو24 روسی را در حین انجام مأموریت ضد تروریستی علیه پایگاه های داعش در نوار مرز ترکیه و سوریه سرنگون کرد. ساعاتی بعد نیز یک بالگرد روسی که با اعزام به منطقه قصد داشته خلبانان روسی سوخو24 را نجات دهد، توسط تروریست ها هدف قرار گرفت. بعد از این حادثه پوتین رئیس جمهور روسیه اتهام هایی مثل «خنجر از پشت»، «خرید نفت از داعش»، «همدستی با تروریست ها» و... را علیه دولت ترکیه مطرح کرد. پوتین بلافاصله در کنفرانس خبری مشترک با شاه اردن نیز گفت: «گروه تروریستی داعش نه تنها از میلیون ها دلار قاچاق سوخت به ترکیه سود می برد، بلکه از حمایت کامل ارتش یک کشور هم برخوردار است. همین دلیل اقدامات خونین و جسورانه این گروه تروریستی در سراسر جهان و از جمله در قلب اروپا است.»[1] این اظهارات راه را برای سایر مقامات روس نیز برای اظهارنظرهای تند و تهدید مقامات ترکیه به واکنشی سخت و پشیمان کننده باز کرد. حتی رئیس حزب لیبرال روسیه از دولت خواست ترکیه را با حمله ی اتمی تنبیه کند.[2] در فضایی این گونه تنشی، روس ها، کردهای ترکیه را به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن دولت این کشور تلقی کردند. همین امر باعث شد تا در شرایطی که از یک سو کردهای ترکیه با دولت دچار تنش های گسترده و حتی منازعات مسلحانه بودند و از سوی دیگر دولت ترکیه با روسیه روابطی آشفته داشت، مسکو پذیرای صلاح الدین دمیرتاش از حزب دموکراتیک خلق ها که حزبی کردی است، باشد. وزیر خارجه روسیه به استقبال دمیرتاش رفت تا پیامی معنادار به آنکارا ارسال کند. این سفر البته طبیعی بود که با مخالفت شدید دولت ترکیه مواجه شود. اگر چه دمیرتاش درباره سفر خود گفته بود که سفر وی تنها یک هم زمانی تقویمی با بحران روابط روسیه- ترکیه بوده و از ماه ها قبل از آغاز بحران مقرر شده و وزارت خارجه ترکیه از این سفر مطلع بوده است، اما این اظهارات نتوانست خشم مقامات ترکیه را فرو بنشاند. در واکنش به این سفر، احمد داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه نشست برنامه ریزی شده خود با رهبران حزب دموکراتیک خلق را به دلیل آن چه که وی ریشه دار بودن سیاست های این حزب در خشونت خواند، لغو کرد. همچنین اوغلو و اردوغان رهبر دموکراتیک خلق را بدلیل این سفر خائن نامیده بودند. رجب طیب اردوغان در این باره گفته بود: «تمایل مخالفان به دولت روسیه ناشی از توافق ایدئولوژیک نیست بلکه ناشی از دشمنی آن ها با کشور ترکیه است.» اردوغان از مخالفان دولت ترکیه خواست حد خویش را نگه دارند.[3] با سفر دمیرتاش به مسکو، روسیه به صورت رسمی با اپوزیسیون قانونی دولت ترکیه رابطه برقرار کرده بود و این در میانه ی روابط آشفته ی روسیه- ترکیه، یک مانور قدرت برای روس ها بود. اما این تنها اقدام روس ها از کانال کردها علیه دولت ترکیه نبود. الحیات مدعی شده بود که مقامات ترک از برنامه ی روسیه برای کمک به پ.ک.ک در شمال عراق و علیه ترکیه اطلاع پیدا کرده بودند و همین امر باعث تجاوز نظامی ارتش ترکیه به عراق شده بود.[4] نگاه روسیه به کردهای ترکیه، یک نگاه ابزاری است. اکنون اگر مسکو به دمیرتاش و یارانش نزدیک شده، تضعیف سیاسی ترکیه در شرایط کنونی را دنبال می کند. البته هم سویی دمیرتاش با پ.ک.ک و حزب کردی اتحاد دموکراتیک سوریه همگی در یک چارچوب کلان تر قابل تحلیل است اما آن چه اکنون مسکو از کردهای ترکیه می خواهد، بازیگری در مسیر تضعیف آنکارا است. این کار در حوزه سیاسی توسط دمیرتاش و در حوزه نظامی و امنیتی توسط PKK در حال انجام است. حمایت روسیه از شاخه سوری PKK در سوریه هم شرایط را برای آنکارا دشوارتر ساخته است. 2. روسیه و کردهای عراق روابط شوروی و خاندان بارزانی که یکی از مشهورترین و مؤثرترین خاندان های کردی محسوب می شود، ریشه در تاریخ دارد.[5] ماجرای فرار مصطفی بارزانی به شوروی پس از شکست جمهوری مهاباد یکی از شهر ه ترین داستان های سیاسی کردی است. اما با این وجود، نگاه روسیه به کردها از مؤلفه های روسی سرشار است نه الزامات و آرمان های کردی. اگر یکی از مهم ترین محورهای سیاست خارجی روسیه در منطقه غرب آسیا، مقابله با نفوذ آمریکا در این منطقه فرض شود،[6] طبیعی است که روسیه نسبت به برخی طرح های مورد علاقه آمریکا برای نظم جدید منطقه، واکنش نشان خواهد داد، اگرچه سطح این واکنش می تواند در پرونده های مختلف متفاوت باشد. بر همین اساس، طرح تجزیه عراق که گره خورده به استقلال کردهای این کشور است، نمی تواند مورد علاقه ی روسیه باشد. این را می توان در اظهارات مقامات مسکو نیز مشاهده کرد. در اوایل شهریور 94 شبکه خبری KNN در اقلیم کردستان عراق که به عنوان ارگان رسمی جنبش تغییر (گوران) شناخته می شود، در برنامه «دیدار ویژه» خود با یوگینی ارچنتسیو، کنسول روسیه در اربیل، در خصوص وقایع و مسائل روز اقلیم کردستان و عراق و روبط میان اربیل و مسکو گفتگو کرد. ارچنتسیو در این مصاحبه با اشاره به اینکه در میان حکومت اقلیم و روسیه به طور مداوم تبادل نظر صورت می گیرد، گفت که اخیراً کمک هایی از جانب کشور وی به اقلیم کردستان ارسال شده، اما در عین حال منکر این مسئله نیز نبود که روسیه، به طور مستقیم با پیشمرگ همکاری نخواهد کرد، چراکه عراق را دولتی متحد می داند و بخشی از سلاح هایی که به عراق داده می شوند به اقلیم کردستان فرستاده شده و علیه داعش به کار گرفته می شوند.[7] ویتالی چورکین نماینده روسیه در سازمان ملل هم اواخر بهمن 94 به روزنامه کومرسانت این کشور گفت: «کُردها جایگاه خود را در عراق به دست آورده اند. احتمالاً آن ها زندگی راحت تری نسبت به سایر مردم عراق دارند. ما معتقد هستیم که کردها باید بتوانند نیازهای ویژه خود را تأمین کنند اما این نباید منجر به تجزیه کشور شود چرا که ممکن است پدیده های بحران زای زیادی را به دنبال داشته باشد.»[8] آندری سوشنتسف دانشیار گروه تحلیل کاربردی مسایل بین الملل دانشگاه دولتی روابط بین الملل مسکو هم در خصوص کمک های نظامی روسیه به نیروهای پیشمرگ اقلیم کردستان عراق معتقد است که شرط اساسی کمک مسکو به کردستان عراق، اجتناب از دعوا با بغداد است زیرا روسیه هدف تشدید جدایی طلبی کردهای عراق و ایجاد موجبات برای شناسایی رسمی بین المللی استقلال کردها را دنبال نمی کند.[9] روسیه و کردهای سوریه کردهای سوریه تا پیش از آغاز بحران این کشور در سال 2011، به دلیل سیاست های دمشق، نقشی درخور در معادلات سیاسی این کشور نداشتند. آن ها طی دهه ها، سیاست تعریب دولت را تحمل کرده بودند، از برخی حقوق اولیه خود محروم بوده و هرگونه اعتراض شان با واکنش سخت دولت روبرو می شد. اما بحران سوریه آن قدر برای کردهای این کشور آورده داشت که اکنون می توان با قطعیت گفت کردها یکی از اصلی ترین بازیگران پیروز این بحران هستند. سوریه جدید هرچه باشد، وضعیت کردهای این کشور بهتر از گذشته خواهد شد و این یعنی پیروزی.[10] طبیعی است که در چنین وضعیتی، نگاه روسیه به عنوان یکی از اصلی ترین حامیان بشار اسد نسبت به مسئله کردی در این کشور، حائز اهمیت باشد. به عبارت دیگر، روس ها مسئله کردی در سوریه را هم در فرایند پایان بحران مهم می شمارند و هم به ناچار باید در خصوص آینده کردها و سه گانه ی خودمختاری، استقلال و مشارکت سیاسی در نظام یکپارچه، موضع مشخصی داشته باشند. با توجه به حساسیت مسئله کردهای سوریه برای ترکیه،[11] روسیه ناگزیر از وارد کردن مؤلفه کردی در سامانه ی تنظیم رفتار خود با آنکارا خواهد بود؛ امری که تا کنون نیز به وضوح خود را آشکار ساخته است. ترکیه از پیوستگی کانتون های کردی در نوار شمالی سوریه بسیار نگران است و آن را تهدیدی بر امنیت ملی و حتی تمامیت ارضی خود می پندارد و لذا نسبت به حمایت های بازیگران خارجی از کردها حساسیت بالایی دارد. در این چارچوب، حتی روابط گرم ترکیه با آمریکا هم مانع از تذکرات پی در پی آنکارا به واشنگتن در اعتراض به حمایت از کردهای سوریه نشده است. کردها با حمایت های هوایی آمریکا توانسته بودند تا شهر مرزی و مهم تل ابیض در استان رقه را از حضور داعش پاک سازی کنند. طبیعی است که وقتی ترکیه در این حوزه به آمریکا اعتراض می کند، به روسیه که حامی بشار اسد است، در سطحی بالاتر معترض باشد. این مسئله پس از افزایش تنش میان ترکیه و روسیه به دلیل هدف قرار دادن یک جنگنده روسی توسط ارتش ترکیه، چشم گیرتر هم شده است. روسیه برخلاف ترکیه، حزب اتحاد دموکراتیک PYD و شاخه نظامی آن یعنی یگان های مدافع خلق YPG را تروریست نمی داند و حتی حاضر شد تا از حضور آنان در مذاکرات ژنو3 میان معارضان و دولت اسد حمایت کند، اگرچه در نهایت نمایندگان PYD به دلیل فشار ترکیه و آمریکا ناچار به ترک ژنو شدند. آن چه تاکنون در اظهارات مقامات مسکو آشکار شده، مخالفت آن ها با استقلال کردها است. ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل به روزنامه کومرسانت این کشور گفته: «روسیه به نفع یکپارچگی خاک عراق و سوریه ابراز موضع می کند. ظهور کشور کردی باعث تجزیه کشورهای عراق، سوریه و نیز ترکیه خواهد شد.»[12] از طرف دیگر مشارکت بالای روسیه در تنظیم بیانیه وین2 و هم چنین قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل در خصوص بحران سوریه، بیان گر این است که روسیه به تمامیت ارضی سوریه معتقد است و هرگونه تلاش برای تجزیه این کشور چه از سوی معارضان مسلحه و چه کردها را محکوم می کند. در بیانیه وین2 و قطعنامه 2254 به صراحت بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی سوریه تأکید شده است. نگاه روسیه به کردهای سوریه هم ابزاری است. آن ها اکنون مورد حمایت روسیه هستند چون در مبارزه با داعش یکی از جدی ترین گروه ها محسوب می شوند و البته چندان سر ناسازگاری با دمشق هم ندارند و همین امر می تواند نظر مسکو در خصوص پایان بحران را در میانه ی مذاکرات سیاسی به تحقق نزدیک تر سازد. از سوی دیگر، حمایت روسیه از کردهای سوریه می تواند مشت مسکو را در مواجهه با ترکیه پرتر سازد. اکنون کردهای همسو با PKK در سوریه در قدرت هستند و حمایت از آن ها توسط روسیه عمیقاً آنکارا را نگران ساخته است. جمع بندی اهمیت کردها در وضعیت کنونی منطقه بر کسی پوشیده نیست. هرگاه کردها در متن تحولات از نقش محوری برخوردار شوند، باید در لایه ای عمیق تر، ذهن ها به سوی طرح ریزی های بازیگران دیگر برود. کردها عمدتاً در منطقه نقش ابزاری ایفا می کنند. طبیعی است که نگاه روسیه به کردها هم بر اساس این قاعده کلی قابل تحلیل باشد. روسیه در معادلات جدید منطقه به ارتباط با کردها می اندیشد و حاضر نیست از چنین ابزاری صرف نظر کند. او در ترکیه، برخلاف خواست آمریکا، از کردها در جهت تضعیف دولت ترکیه بهره می برد؛ در سوریه مانند آمریکا به کردها یاری می رساند البته با نگرشی متفاوت و سرانجام در عراق، هرگونه ارتباط با کردها بدون اطلاع با بغداد را در مسیر تضعیف یکپارچگی عراق قلمداد کرده و سعی می کند از آن پرهیز کند در حالی که آمریکا رفتاری متفاوت داشته و دارد و بحث تجزیه عراق و استقلال کردها را با شدت متفاوت، در دوره های زمانی مختلف مطرح کرده است. الگوی رفتاری روسیه در قبال کردها مبتنی بر نظم منطقه ای مطلوب مسکو تنظیم شده است. [1] https://www.rt.com/news/323262-putin-downing-plane-syria/ [2] http://www.theguardian.com/world/2015/nov/27/russia-introduces-visa-regime-for-turkish-citizens [3] http://alef.ir/vdccsxq1m2bqii8.ala2.html?320217 [4] http://www.alhayat.com/Articles/12636531 [5] ن ک: «کردها و کا. گ. ب.: تاریخ سرّی خاندان بارزانی» در: http://www.alimorshedizad.blogfa.com [6] البته این محور، با الگوهای رفتاری مختلفی از سوی روسیه اعمال می شود، لذا نمی توان انتظار یک الگوی تقابلی عینی را در همه پرونده های مورد اختلاف طرفین داشت. [7] http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=90595 [8] http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=101231 [9] http://www.khabaronline.ir/detail/487631 [10] برای مطالعه بیشتر در این خصوص مراجعه نگاه کنید به: نصری، قدیر و سلیمی، آرمان. «کردهای سوریه: الگوی سنجش وزن اقلیت». فصلنامه روابط خارجی، سال ششم، شماره دوم، تابستان 1393، صص 68-33. [11] ن ک: ساسانیان، سعید. «چرا ترکیه بر تشکیل منطقه حائل در سوریه اصرار دارد؟». اندیشکده راهبردی تبیین. آذر 94. [12] http://kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=101231 -------------------------------- سعید ساسانیان/ کارشناس اندیشکده راهبردی تبیین
پنجشنبه ، ۶اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: زمان نیوز]
[مشاهده در: www.zamannews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]
-
گوناگون
پربازدیدترینها