واضح آرشیو وب فارسی:وکیل ملت: وکیل ملت: مطابق مادۀ ١٠٣٥ (ق.م): «وعدۀ ازدواج، ایجاد علقۀ زوجیت نمی کند، اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده، پرداخته شده باشد. بنابراین، هریک از زن و مرد، مادام که عقد نکاح جاری نشده، می تواند، از وصلت، امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند، به هیچ وجه، او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صِرفِ امتناع از وصلت، مطالبۀ خسارتی نماید»(ماهیت حقوقی نامزدی) مطابق مادۀ ١٠٣٥ (ق.م): «وعدۀ ازدواج، ایجاد علقۀ زوجیت نمی کند، اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده، پرداخته شده باشد. بنابراین، هریک از زن و مرد، مادام که عقد نکاح جاری نشده، می تواند، از وصلت، امتناع کند و طرف دیگر نمی تواند، به هیچ وجه، او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صِرفِ امتناع از وصلت، مطالبۀ خسارتی نماید»؛ بنابراین، نامزدی، علی رغم اینکه، متضمن توافق بر ازدواج آتی است، ولی قراردادی الزام آوری نیست؛ زیرا همچنان که در مادۀ مزبور بیان شده است، این توافق، طرفین را ملتزم نمی نماید که به عهد خویش پایبند باشند. نامزدی که از وصلت منظور امتناع می کند، به صرف امتناع، مسئولیتی در برابر نامزد دیگر، ندارد؛ مگر اینکه، در به هم زدن نامزدی، مرتکب تقصیری شده باشد و به این سبب، خسارتی به طرف مقابل وارد کرده باشد. بعضی از حقوقدانان گفته اند: نامزدی نوعی عقد جایز است و طرفین می توانند هر وقت بخواهد آن را فسخ کنند. این ایده درست به نظر نمی رسد، زیرا هر عقد جایزی، حسب مقتضای آن، اثری حقوقی در روابط متعاقدین پدید می آورد و مادامی که عقد جایز منحل نشده است، متعاقدین ملزم به انجام تعهدات ناشی از آن، هستند. این در حالی است که در نامزدی هیچ تعهدی در روابط نامزدها به وجود نمی آید؛ بنابراین، به نظر می رسد، نامزدی نوعی «تفاهم نامۀ اخلاقی» است و نمی توان برای آن ماهیت قراردادی قائل شد. به عبارتی، هر توافقی، لزوماً، قراردادی (اعم از لازم و یا جائز) به وجود نمی آورد و چه بسا توافق حاصله، فقط عهدی اخلاقی ایجاد کند. از مادۀ ١٨٣ (ق.م) نیز به خوبی مشخص است که نامزدی عقدی الزام آور نیست. در یک تقسیم بندی، حقوقدانان عقد را به تملیکی و عهدی تقسیم می کنند. در این تقسیم بندی، نامزدی نه عقد تملیکی است و نه عقد عهدی. نامزدی، عقدی عهدی، محسوب نمی شود؛ زیرا از توافق بر نامزدی، هیچ گونه تعهد الزام آوری به وجود نمی آید و نامزدها به استناد نامزدی نمی توانند، از هم اجرای تعهدی را مطالبه نمایند. این در حالی است که در مادۀ ١٨٣ (ق.م) در تعریف عقد عهدی آمده است که متعاقدین بر امری تعهدی می نمایند و مقصود از این تعهد تعهدی حقوقی است و نه تعهد اخلاقی. بنابراین، نامزدی راهکاری عرفی، برای شناخت بیشتر همدیگر است. بر این رابطه، بیشتر از آنکه قواعد حقوقی حاکم باشد، قواعد اخلاقی حاکم است. لذا، صرف نامزدی اثر حقوقی ویژه ای در پی ندارد. نامزدها ازنظر شرعی نسبت به هم نامحرم محسوب می شوند و هیچ یک در برابر دیگری، نه حقی دارد و نه تکلیفی. بر این اساس می توان گفت، تعهد به ازدواج الزام آور نیست. الزام آور نبودن وعدۀ نکاح ساده در صدر مادۀ ١٠٣٥ (ق.م) مورد تصریح قرار گرفته است. از قسمت اخیر این ماده نیز به خوبی استنباط می شود که فراتر از وعدۀ نکاح ساده، ملتزم شدن به آن هم به هر شکلی که باشد بی اثر است. مقصود از التزام به وعدۀ نکاح این است که حتی اگر زن و مردی، نامزدی را به شکل قرارداد الزام آوری و بر اساس اصل حاکمیت اراده و به استناد مادۀ ١٠ (ق.م) منعقد کنند یا نامزدی را ضمن عقد لازمی شرط کنند یا حق بر هم زدن نامزدی را ضمن عقد لازمی از خود ساقط کنند یا برای بر هم زدن نامزدی، ضمن توافق بر نامزدی یا ضمن هر عقد دیگری، وجه التزام تعیین کنند، بازهم نامزدی قابل انحلال خواهد بود. صِرفِ بر هم زدن نامزدی حتی در فروض مورداشاره، برای بر هم زنندۀ نامزدی، مسئولیتی در پی نخواهد داشت. لذا، طرف دیگر نمی تواند، بر هم زنندۀ نامزدی را ملزم به نکاح نماید یا به صرف اینکه نامزدی را بر هم زده است، از او مطالبۀ خسارت یا وجه التزام را نماید. • علی عباس حیاتی، حقوق خانواده، نشر میزان، ١٣٩٣، ص ٢٢. –––––––––– ▫️ برگرفته از کانال شخصی دکتر علی عباس حیاتی:
چهارشنبه ، ۵اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: وکیل ملت]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]