واضح آرشیو وب فارسی:جنوب پرس: یادداشت/رضا دهقانی کردهای سوریه، آخرین ضربه بر رؤیای نوعثمانی گری ترکیه ترکیه با امید براندازی نظام سوریه، ریسک های سیاسی، حیثیتی و امنیتی مرتکب شده است؛ اما اکنون نه تنها هدف خود را محقق شده نمی بیند، بلکه امکان شکل گیری اقلیم کردستان سوریه، به یک کابوس امنیتی برای مقامات آنکارا تبدیل شده است.رضا دهقانی : وضعیت سوریه در پیچیدگی خاصی به سر می برد، در نگاه اول ما با یک بحران مواجه هستیم که عبارت است از تلاش پنج ساله معارضان مسلح و هم پیمانانش برای براندازی دولت سوریه؛ اما در این میان چندین پرونده و مسأله تحت این بحران شکل گرفته اند، تا جایی که موضوع اصلی بحران را نیز تحت تأثیر قرار داده اند. موضوع کردهای سوریه و هم پیمانی نانوشته این روزهای آن ها با نیروهای دولتی و مقاومت در جبهه شمال حلب و پیشروی علیه معارضان مورد حمایت ترکیه در این مناطق و واکنش سخت ترکیه به این اتفاقات یکی از این مسائل است. در این یادداشت سعی داریم تا در نوشتاری، رفتار ترکیه در سوریه با توجه به ورود جدی کردها به درگیری های شمال حلب را بررسی کنیم. در ابتدا، به طور کوتاه تحلیلی از رفتار بازیگران در سوریه را ارائه می کنیم. سوریه آخرین امید ترکیه با شروع ناآرامی های جهان عرب در سال ۲۰۱۱، ترکیه برای افزایش نفوذ خود در منطقه و با توجه به ایده هایی که رهبران حزب عدالت و توسعه برای بازگشت به شکوه امپراتوری عثمانی داشتند و همچنین سیاست جدید منطقه گرایی، ترکیه سعی کرد با تحرک مناسب در کشورهای تونس، مصر، لیبی و دست آخر در سوریه تأثیرگذار باشد و تحولات را در جهت منافع خود پیش ببرد. همان گونه که می دانیم، اخوانی ها که ابزار آنکارا برای این هدف بودند، در تونس، مصر و لیبی سرکوب شده یا در روند سیاسی کنار گذاشته شدند، در این میان فقط سوریه می ماند که با توجه به هم مرزی با ترکیه و وجود عوامل دیگر، اهمیت دو چندانی در راستای سیاست نو عثمانی گری ترکیه پیدا می کند. ترکیه، هزینه حمایت از معارضان مسلح سوری را حتی به بهای نا امن شدن خود و به خطر افتادن صنعت ۳۰ میلیارد دلاری گردشگری خود را به جان خریده است. بازی حاصل جمع صفر سوریه، مرکز ثقل تغییرات توازن قدرت منطقه ای شده است که بر روی توازن قوای قدرت های جهانی نیز تأثیرگذار است. در سطح منطقه ای، ترکیه، عربستان و ایران به دنبال پیروزی حداکثری در سوریه و افزایش نقش و توسعه منطقه ای خود هستند. متأسفانه فضای سوریه از ابتدا به این سمت رفت که یک بازی برد- باخت را ایجاد کند. هرچند گروههای و کشورهای درگیر در این بحران، مدام اعلام می کنند که قصد دارند از راه حل سیاسی، بحران را خاتمه دهند، اما شواهد و قرائن نشان می دهد که بازیگران منطقه ای جز به حداکثر دستاوردها راضی نخواهند شد؛ چه ایران باشد و چه عربستان و ترکیه. ترکیه، باقی ماندن بشار اسد در قدرت را آبروریزی تمام عیار و یک فاجعه برای خود می داند، عربستان نیز همینطور؛ جمهوری اسلامی ایران نیز به هیچ وجه حاضر به کناره گرفتن از حمایت بشار اسد نیست. در این شرایط یک بازی باخت – برد متصور است و هر بازیگری برد طرف مقابل را باخت خود می داند. کردهای سوریه کردهای سوریه با توجه به نزدیکی و همفکری آن ها با کردهای ترکیه و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) همواره برای ترکیه محل حساسیت بوده است و حمایت سوریه از کردهای ترکیه و پناه دادن به «عبدالله اوجالان» و فعالیت اوجالان در میان کردهای سوریه، عامل اصلی بحران بین دمشق و آنکارا در دهه هشتاد و نود قرن بیستم میلادی در کنار بحران آب فرات و استان«هاتای» محسوب می شود. کردهای سوریه جزو طیف چپگرای جریان های کرد منطقه محسوب می شوند، نه چون مسعود بارزانی در عراق که طیف راست گرا است و آنکارا فرصت های همکاری گسترده ای با اقلیم کردستان عراق را می بیند. «حزب اتحاد دموکراتیک» (PYD) که بارزترین حزب کردهای سوریه است، همواره تصاویر «عبدالله اوجالان» رهبر حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) را در تجمعات و مراسمات خود به همراه دارد. در عراق اگر دولت ترکیه، وجود منطقه کردستان را یک فرصت برای همکاری و حتی نفوذ در عراق می داند، اما در سوریه در صورت تشکیل اقلیم کردستان، یک تهدید امنیتی برای آنکارا ایجاد خواهد شد. تحرکات میدانی کردها در شمال حلب در ابتدا باید به طور مختصر گروه YPG که عمده نیروی نظامی کردهای سوریه است را معرفی کنیم. یگان های مدافع خلق که YPG نامیده می شوند، شاخه نظامی حزب «اتحاد دموکراتیک» یا همان PYD است که «صالح مسلم» رهبری آن را بر عهده دارد. در حال حاضر نیروهایی که در شمال استان حلب در حال درگیری با گروههای معارض سوری مورد حمایت ترکیه هستند، ائتلاف «فدرال دموکراتیک سوریه» یا به اختصار «SDF» نام دارند که بیش از ۸۰ درصد نیروهای آن را گروه YPG تشکیل می دهد (۵۰۰۰۰ نیرو) بنابراین عمده نیروی ائتلاف SDF را گروهی تشکیل می دهد که از سوی ترکیه تروریستی خوانده می شود، اما حمایت روسیه، آمریکا را با خود به همراه دارد. این ائتلاف در تاریخ ۲۲ بهمن گذشته توانست فرودگاه نظامی «منغ» (منگ) در جنوب شهر «اعزاز» در شمال استان حلب را از دست تروریست های جبهه النصره و جیش الفتح آزاد کند. همراه با پیشروی ارتش سوریه و نیروهای مقاومت، از طرف جنوب به سمت شهرک ها و روستاهای شمالی استان حلب، نیروهای SDF نیز با حرکت از شهر «عفرین» و پس از آزادسازی فرودگاه «منغ» تصمیم گرفتند به سمت شهر استراتژیک «اعزاز» در مرز ترکیه بروند که با واکنش سخت و آتش توپخانه ای ترکیه مواجه شدند و مسیر پیشروی خود را به سمت شهرک «تل رفعت» تغییر دادند و شامگاه دوشنبه گذشته توانستند این شهرک مهم را نیز از تسلط معارضان مورد حمایت ترکیه از جمله جبهه النصره و احرار الشام خارج سازند. نکته قابل توجه اینکه ارتش سوریه و نیروهای مقاومت در آستانه حمله به «تل رفعت» بودند که نیروهای کرد این کار را انجام دادند. بنابراین با پیشروی سریع همزمان نیروهای ارتش سوریه و مقاومت از یک سو و نیروهای کرد در جبهه شمال حلب، یک همکاری نانوشته بین این نیروها در شمال حلب علیه معارضان مسلح مورد حمایت ترکیه رقم خورده است. اگر کردها تا کنون با داعش می جنگیدند، حال با نیروهای مورد حمایت ترکیه درگیر شده اند. نکته آخر اینکه، از لحاظ سیاسی نیز، ترکیه در رابطه با کردهای سوریه، خود را بازنده می بیند، آنکارا با حضور کردهای سوریه در روند صلح سوریه و مذاکرات ژنو به شدت مخالف است و این نیروها را همان طور که ذکر شد، تروریستی می داند، بر خلاف روسیه و آمریکا که با رد تروریستی بودن کردهای سوریه، خواهان مشارکت جدی آن ها در گفت و گوها هستند. دلیل حمایت آمریکا نیز از کردهای سوریه با وجود عصبانیت ترکیه، این است که واشنگتن کردهای سوریه را تنها گروه معارض لائیک و میانه رو در سوریه می بیند که هم خواهان اصلاحات در سوریه است و هم علیه گروههای سلفی تندرو چون داعش مبارزه می کند و از این رو نسبت به باقی گروههای معارض که عمدتا برچسب القاعده ای بودن یا تروریست بودن دارند، جایگاه مناسب تری در بین افکار عمومی دارند. بنابراین با توجه به اینکه نظام سوریه پنج سال مقاومت کرده و بر خلاف هزینه شدن میلیون ها دلار از طرف دولت های غربی عربی و اعزام هزاران تروریست از بیش از ۷۰ کشور به سوریه، حال پس از این همه مدت، شروع به پیشروی کرده است، نشان از این دارد که دیگر نمی توان از لحاظ نظامی دولت دمشق را ساقط کرد و این برای مسئولان آنکارا روشن است. اما این تمام بدبیاری مقامات حزب عدالت و توسعه در ترکیه نیست؛ آنها نه تنها نتوانستند بشار اسد، نماینده قانونی مردم سوریه را ساقط کنند، بلکه خودشان با معضلات امنیتی سطح بالایی مواجه هستند. علاوه بر حضور و گسترش سَلَفیت در ترکیه و سرازیر شدن میلیون ها آواره سوری که با خود دهها معضل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به همراه دارد؛ احتمال ایجاد اقلیم کردی در سوریه، مسئولان ترکیه را متقاعد می کند که بزرگترین بازنده بحران سوریه آن ها هستند. در این وضعیت، حملات توپخانه ای به کردها، چیزی جز اعلام خشم و عصبانیت و اعلام موضع شدید نیست. منبع:فارس
چهارشنبه ، ۲۸بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جنوب پرس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]